جامعه‌شناسی افق‌نگر ـ دکتر احمد بخارایی
3.93K subscribers
68 photos
21 videos
1 file
680 links
تلاش من در جهت توصیف، تبیین و تحلیل پدیده‌ها و مسائل اجتماعی ایران معطوف به «آینده» است… منتظر دریافت نظر شما پیرامون تحلیل ارایه شده هستم. با سپاس: 👈 https://t.me/drbokharaei

www.dr-bokharaei.com

Ahmad Bokharaei, Sociologist
Download Telegram
❇️ آیا برای شرکت در #انتخابات #مجلس_شورای_اسلامی در اسفند ۱۳۹۸ باید تجدید نظر کرد؟

🗓 دوشنبه ۱۸ آذر ۱۳۹۸

| #احمد_بخارایی، #جامعه‌شناس |

| یادداشت ۱۳ | سیزدهمین مکث:
«دانشگاهیان بی‌خاصیت»

انتشار این «مکث‌»ها از شهریورماه آغاز شد و در هر دوشنبه تا اسفندماه یک «مکث» برای شرکت در انتخابات مجلس در اسفند ۹۸ نوشته خواهد شد.

⟩⟩ حوادث ناگوار و خونین آبان ۹۸ نشان داد که «مکث»های نگاشته‌شده‌ی قبلی نزدیک به واقعیت است! اینک «مکث» سیزدهم.

۱ـ آقای #حسن_روحانی در ۱۷ آذر ۹۸ در سخن‌رانی‌اش در مجلس به هنگام تقدیم لایحه‌ی بودجه سال ۹۹ گفت: «اخیراً #مقام_معظم_رهبری، دستوری به شورای عالی مجازی کشور داده‌اند که در حال پی‌گیری است». باید پرسید «این دستور چیست؟!»

۲ـ آقای حسن روحانی پس از دو روز تأخیر به مناست روز دانش‌جو در ۱۸ آذر در دانش‌گاه فرهنگیان خطاب به دانش‌جویان حرف‌هایی زدند که «می‌خوانیم» و «می‌گوییم»:

ـ گفت: «#دولت باید نقد شود چون اگر نقد نشود احتمال انحراف دارد. نقد #دانشجو باید بی‌محابا و در عین حال بامحتوا باشد».

ـ می‌گوییم: «ای دانشجو و دانشگاهی، تو هر چه دلت می‌خواهد بگو و بدان که به رغم حرف‌های زیادی که زده‌ای، #حاکمیت به مسیر انحرافی خودش ادامه داده‌ و گوش نداده است.»

ـ گفت: «در ۷ سال گذشته موفق بودم در روز دانش‌جو در یکی از دانش‌گاه‌های کشور سخنان #دانشجویان را بشنوم. از طرح بیان روشن، شفاف و نقادانه‌ی دانش‌جو نسبت به دولت خوش‌حال می‌شوم و این آزادی بیان جزء افتخارات #انقلاب_اسلامی است».

ـ می‌گوییم: «آقای روحانی در ۷ سال گذشته و همه‌ی حاکمیت در دهه‌های گذشته تظاهر کرده‌اند که نسبت به حرف‌های تو کنش‌گر دانش‌گاهی خوش‌حال شده‌اند اما در خفا نقشه کشیده‌اند که با تعبیه‌ی فیلترهای مختلف، تو را به راه راست هدایت کنند! بله #آزادی_بیان جزء افتخارات انقلاب اسلامی است اما آن آزادی بیانی که #حاکمیت_شیعی تعریف کرده است که در نهایت اگر اهل اطاعت نباشی سر از #زندان یا طرد در خواهی آورد.»

۳ـ آقای حسن روحانی به عنوان #رئیس_جمهور در سخن‌رانی فوق‌الذکر ۳۱ بار از واژه‌ی «#اظهار_نظر» و «#نقد» استفاده کرد و داشتم فکر می‌کردم که آیا این عدد ۳۱ با اختلاف عددی سال‌های ۱۳۶۷ تا ۱۳۹۸ به میزان ۳۱ نسبتی دارد؟ به یاد داریم که در تیر ماه ۱۳۶۷ و پس از یک سال تأخیر، قطع‌نامه‌ی شورای امنیت سازمان ملل در خصوص پایان‌بخشیدن به جنگ ایران و عراق مورد پذیرش ایران قرار گرفت که از آن به عنوان «نوشیدن جام زهر» یاد می‌شود. چه رابطه‌ای است بین آغاز سازندگی و روند «پس‌زدن» دانش‌جویان و دانش‌گاهیان طی ۳۱ سال اخیر؟!

۴ـ آزموده را آزمودن خطا است. به نظر نمی‌رسد شکل‌گیری دوباره‌ی مجلس شورای اسلامی‌ای که محلی از اِعراب ندارد قرین به صلاح باشد زیرا همواره حاکمیت، #مجلس را مصادره‌به‌مطلوب کرده است و عملاً وجود و عدم مجلس در کنترل بحران‌ها، خنثی بوده است. بسا، عدم شرکت در #انتخابات_مجلس موجب انتقال پیامی باشد که طی ۳۱ سال دانش‌جویان و دانش‌گاهیان نتوانستند به گوش حاکمیت برسانند.

۵ـ باز می‌گردم و «بند ۱‌» در ابتدای این نوشته را مرور می‌کنم. شاید بتوانیم اینک حدس بزنیم که موضوع چیست!

۶ـ حال که می‌توان «بند ۵» را نگاشت پس شاید بتوان گفت که اینک «#اصلاح‌طلبان_حکومتی» با ثبت‌نام در زمره‌ی کاندیداهای انتخابات مجلس به همراه #اصول‌گرایان، «مانع» انتقال پیام نوین به حاکمیت هستند؛ زیرا با تهییج احساسات #مردم در برخی شهر‌ها و دامن‌زدن به انتخابات تحت فرماندهی #شورای_نگهبان #قانون_اساسی با نظارت حذفی استصوابی و ایضاً شعله‌ورساختن «انتخاب مبتنی بر معیارهای قبیله‌ای در شهرهای کوچک‌تر»، به آرمان تحول‌جویانه‌ی دانش‌گاهیان اگر نگوییم «خیانت»، می‌توان گفت که «پشت» کرده‌اند.

«اگر با نگاه من هم‌سو هستید لطفاً بازنشر کنید.»

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال (forward) یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇

| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |
#انتخابات_مجلس یازدهم در میز #مناظره:
«شرکت‌نکردن یا شرکت‌کردن؟»

🗓 یک‌شنبه ۲۴ آذر ۱۳۹۸

👥 مناظره میان:
#احمد_بخارایی (#جامعه‌شناس) و
#محمد_عطریانفر (عضو شورای مرکزی #حزب_کارگزاران_سازندگی)

📢 برگزارشده از سوی پایگاه خبری دیدار نیوز در تاریخ دوشنبه ۱۱ آذر ۱۳۹۸

پرسش‌های مناظره:

👇 گزارش و تحلیل مناظره:
👈 منظره‌ی یک مناظره

👈 بخارایی: عدم شرکت فعال نوعی اعتراض است / عطریان‌فر: عدم شرکت فعال شدنی نیست

👈 عطریان‌فر: من انقلابی نیستم، اصلاح‌طلبم! / بخارایی: اصول‌گرایان و اصلاح‌طلبان پوپولیستند!

🔍 بخش‌هایی از سخنان من:

… امیدوارم سیاسیون #اصلاح‌طلب همانند آقای عطریان‌فر تن به گفت‌وشنود آکادمیک بدهند تا نوع بحث‌ها متفاوت از روند گذشته، به مثابه «آب در هاون کوبیدن» نشود …

… امروز در ۱۱ آذر ۹۸ که ۱۷ روز از ۲۴ آبان و آغاز #اعتراضات می‌گذرد و هنوز مشخص نیست که سرنوشت ده‌ها جوان #معترض چیست و آیا در قید حیاتند یا در سردخانه‌ها، عده‌ای ما را متهم می‌کنند که این مناظره را به منظور انحراف اذهان از این وقایع جان‌گداز ترتیب داده‌ایم. امید که در پایان این مناظره، این نظر اصلاح شود …

… چون‌که اساساً انتخابات در ایران «سالبه به انتفاء موضوع» است. اطلاق واژه‌ی «#انتخابات» به آن‌چه اتفاق می‌افتد غلط است زیرا سه نوع نظارت: استطلاعی، استرجاعی و استصوابی طبق مواد ۹۸ و ۹۹ #قانون_اساسی آن‌چنان عرصه را برای داوطلبان تنگ کرده است که نهایتاً دست متخصصان از #مجلس کوتاه مانده‌است و اهالی تزویر و غیرمتخصصان به آن راه داشته‌اند …

…کاندیداهای #انتخابات_مجلس شورا موظفند فرم ۷صفحه‌ای را تکمیل و امضا کنند و نهایتاً متعهد می‌شوند که التزام عملی به اسلام و نظام مقدس و #ولایت_مطلقه_فقیه و دیگر موارد داشته باشند، حال آن‌که این‌ها با نقد جدی عمل‌کرد نظام منافات دارد. در این میان، یک داوطلب یا دروغ می‌گوید و امضا می‌کند یا راست می‌گوید که در هر دو حال نهایتاً با #استحاله اولی در دومی، شاهد یک سری مجالس ناکارامد بوده‌ایم …

… در آخرین انتخابات مجلس در سال ۹۴ شاهد ورود ۱۳۷ اصلا‌ح‌طلب و اعتدال‌گرا به مجلس و نهایتاً شکل‌دهی اکثریت نمایندگان بودیم اما این‌ها چه کردند و کجاست لوایح تحول‌جویانه؟ …

… احزاب در ایران از جنس خویشاوندی و دوستانه هستند مانند همین #حزب_کارگزاران متشکل از نام «هاشمی‌ها» …

… از تیر ۷۸ تا خرداد ۸۸ ده سال بین دو اعتراض خونین فاصله بود و از ۸۸ تا دی ۹۶ هشت سال و از ۹۶ تا آبان ۹۸ دو سال، پس در این منحنی حدود سه ماه دیگر در انتخابات مجلس، اعتراض «نرم» و بسا در بهار ۹۹ اعتراضات «سخت» رخ نمایند …

… اگر در سال ۹۴ حدود ۶۲درصد افراد صاحب رأی مشارکت کردند این رقم بسا در اسفند ۹۸ به حدود ۵۸درصد (با فرض دخالت رسمی کسانی که دارای چند کارت هویتی هم‌گون هستند) برسد نه کم‌تر، اما تلاش جامعه‌شناسان پرهیزدادن #جامعه از رفتارهای عادت‌گونه و بسیج توده و نگاه #پوپولیستی است. پس می‌خواهیم کنش خودمان را معنادار کنیم تا در انتخابات بعدی و در رویدادهای بعدی توأم با آگاهی پیش برویم …

… آقای #خاتمی و #اصلاح‌طلبان_حکومتی متعارض سخن می‌گویند …

… جریان اصلاح‌طلب در دام جریان پوپولیستی افتاده زیرا با ترساندن #مردم نسبت به امکان تقویت #اصول‌گرایان، هیجانات شرکت در انتخابات را بدون تجزیه و تحلیل واقع بینانه دامن می‌زنند …

#عدم_مشارکت در انتخابات مجلس در اسفند ۹۸ به عنوان یک «مواجهه‌ی سلبی» و نه یک «مبارزه‌ی منفی» مبتنی بر آگاهی و انتخاب فعالانه به منظور شوت‌کردن توپ به زمین مقابل است تا با بازی ناشیانه‌ی خود و ارتکاب خطای استراتژیک، امکان ارتقاء سطح آگاهی جمعی فراهم آید و کنش‌های بعدی مبتنی بر آرامش و آگاهی باشند …

🎙 | صوت | ویدئو | 🎞

«اگر با نگاه من هم‌سو هستید لطفاً بازنشر کنید.»

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال (forward) یا با درج پیوند پست و کانال «
جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |
❇️ آیا برای شرکت در #انتخابات #مجلس_شورای_اسلامی در اسفند ۱۳۹۸ باید تجدید نظر کرد؟

🗓 دوشنبه ۲۵ آذر ۱۳۹۸

| #احمد_بخارایی، #جامعه‌شناس |

| یادداشت ۱۴ | چهاردهمین مکث
«شرکت‌کردن در انتخابات، امری غیر اخلاقی!»

۱ـ پس از انتشار «مکث سیزده» در هفته‌ی گذشته، مطلبی به این صورت به دستم رسید: «این تلاشی که قالیباف و امثالهم برای گرفتن مجلس می‌کنند آدم را می‌ترساند که اگر هیچی نیست پس چرا تلاش می‌کنند قبضه‌اش کنند. نکند قوانینی تصویب کنند که تا صد سال بیفتیم توی دام». قبل از آن هم حرف یکی از کاندیداهای نمایندگی مجلس هنگام ثبت نام یعنی حمید رسایی که لباس آخوندی به تن دارد خوف‌انگیز شده‌بود آن جا که گفته بود: «کلید را از روحانی پس می‌گیریم، کلید روحانی آمریکایی بود کلید ما نه». قبل از این‌که به تحلیل نگرانی‌هایی بپردازم که ممکن است سراغ برخی شهروندان ناشی از عدم مشارکت بیاید متذکر می‌شوم که پیش‌فرض گفته‌هایی از نوع فوق‌الذکر عبارت است از: «تداوم #حاکمیت کنونی طی سال‌های آتی». به نظر می‌رسد این پیش‌فرض به شدت با چالش مواجه است!

۲ـ اشاره می‌کنم به رابطه‌ی «#اخلاق» و «#سیاست». قرن حاضر، قرن تنیدگی #اخلاق_اجتماعی با سیاست است. مکاتب اخلاقی با اندیشه‌های سیاسی ارتباط تنگاتنگی دارند. عمدتاً سه رویکرد اخلاقی وجود دارد که عبارتند از: فضیلت‌محور، وظیفه‌انگار و غایت‌انگار. در بندهای بعدی بنا به هر یک از این رویکردها استدلال خواهم‌کرد که شرکت نکردن در انتخابات مجلس، نسبت به شرکت کردن اولویت دارد.

۳ـ «اخلاق فضیلت‌محور» از یونان باستان در منظر «سقراط» که به استقلال فردی معتقد بود و نگاه «ارسطو» که فرایندها را هدفمند می‌دانست و توصیه به زندگی اخلاقی و سیاسی با تکیه بر رعایت «حد وسط» می‌کرد و «‌تقدیر‌گرایی» یا فاتالیسم مدعی رواقی‌گری را نمی‌پذیرفت تا رویکردهای جدید اخلاق مبتنی بر «فضیلت‌محوری»، به «اخلاقی، زندگی کردن» بر پایه‌ی دو اصل تأکید داشته‌اند: وجود انگیزه و وجود ارزش‌های ذاتی در فضائل. بر این اساس می‌توان گفت «فضیلت‌محوری» در امر انتخابات ایجاب می‌کند «عزت نفس شهروندان» که دارای ارزش ذاتی است و طی بیش از چهار دهه با تزلزل و تهدید مواجه شده‌است با شرکت‌نکردن در انتخابات مجلس که توأم با یک انتخاب آگاهانه و «انگیزه‌مند» است حفظ شود. در چارچوب اخلاق سیاسی، به جای مبارزه‌ی رو در رو که خشونت‌بار است با «#مواجهه_سلبی» که حتی‌الامکان «#خشونت» را به «حاشیه» می‌راند «عزت نفس» و فضائل اخلاق سیاسی تجلی می‌یابد.

۴ـ «اخلاق وظیفه‌انگار»، قواعد اخلاقی را دارای «ارزش ابزاری» (Instrumental Value) می‌داند. این رویکرد، عمدتاً بر «جنبه‌ی سلبی» و به جای «بایدها» بیشتر بر «نبایدها» تأکید دارد و به وجود دو مرجع اقتدار معتقد است: #قانون و #نخبگان. «اخلاق ایمان‌محور» و آباء کلیسا و مسجد در این رویکرد با چالش مواجه می‌شوند. بر این اساس می‌توان گفت «وظیفه‌انگاری» در امر انتخابات ایجاب می‌کند «مواجهه‌ی سلبی» یعنی «شرکت‌نکردن» اتفاق بیفتد. این تاکتیک بنا به پیشنهاد بسیاری از نخبگان سیاسی و اجتماعی فارغ از تعصبات ایدئولوژیک و اعتقادی و نیز فارغ از ارزش‌های تحزّب‌محور در احزابی است که بیش‌تر جنبه‌ی «حکومتی» دارند. رویه «مواجهه‌ی سلبی» به عنوان یک «ابزار» برای نقّادی یک نظام ناکارامد است که طی دهه‌های گذشته نشان داده که اهل تعامل و تفاهم نیست.

۵ـ «اخلاق غایت‌انگار» به «تولید بیش‌ترین خیر» توصیه دارد. بر این اساس می‌توان گفت «#عدم_مشارکت در #انتخابات_مجلس در #اسفند۹۸» دارای این نتایج است:

الف: به صدا درآوردن زنگوله‌ی بحران مشروعیت در گوش سنگین #نظام_سیاسی.

ب: انتخاب امر «متوسط» ( یعنی مواجهه‌ی سلبی به صورت «#رأی‌ندادن») در مقابل امر «بد» (یعنی مشارکت و تأیید رویه‌ی فاقد کارکرد در ده دوره‌ی قبلی مجلس).

۶ـ یادمان باشد که #مجلس کنونی به رغم آن‌که برخوردار از اکثریت نمایندگان موسوم به #اصلاح‌طلب و اعتدالی ‌است نتوانسته کاری از پیش ببرد زیرا در رأس امور نبوده است. فرض کنیم مجلس یازدهم جز این شود و #اصلاح‌طلبان_حکومتی و اعتدالیون فاقد کارکرد، دارای اکثریت نباشند. بر این اساس امکان رویارویی مستقیم با نمایندگان فرمایشی که دارای «مرز مشخص»‌تری با شهروندان حق‌جو هستند پدیدار می‌شود. فراموش نکنیم که در عرصه نظام اجتماعی به منظور دست یافتن به یک نظم کارا، هر جامعه‌ای نیازمند شفافیت در مواجهه و نقد و تعامل دیالکتیکی است.

«اگر با نگاه من هم‌سو هستید لطفاً بازنشر کنید.»

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال (forward) یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |