🖋 چالش‌های دین‌داری و دین‌داران
📑 مطلبی برگرفته از سخنرانی احمد بخارایی در نشست «چالش‌های دین‌داری در ایران معاصر» برگزار شده در انجمن جامعه‌شناسی ایران

📅 منتشر شده در شماره‌ی ۶۸۴۱ روزنامه‌ی ایران، ۱۰ مرداد ۱۳۹۷

#احمد_بخارایی #جامعه #دین #دین‌داری

… چالش‌های «دین‌داری» اشاره به وجود موانع در سطح کلان دارد. اما اگر همین موانع در سطوح میانه یا خرد مورد توجه و تحلیل قرار گیرند به حوزه‌ی «دین‌داران» ورود کرده‌ایم. این دو نوع چالش، دو روی یک سکه هستند و تحلیل یکی بدون دیگری، ممکن نیست …
… در نگاه کارل مارکس هم که به «تریاک اجتماعی» اشاره می‌کند جنبه‌ی کارکردی دین مد نظر بوده ‌است. پس دین در نگاه جامعه‌شناختی در «ذهن» ناظر به بیرون، استقرار دارد و متأثر از آموزه‌های دینی و تجربه‌ی زیسته است …
… «جهانی‌شدن» باعث شده مرز بین ادیان کم‌رنگ شود و ادیان نتوانند در نمایش تعارضی با یکدیگر، نزد پیروان‌شان کسب اعتبار کنند ٰ…
… دو عنصر «قدرت» و «کنش این‌جهانی» در چارچوب رویکرد دینی قابل جذب نیست، بنابراین یکی از چالش‌های خاص دین‌داری در ایران، آمیختن دین و قدرت است …
… به نظر می‌رسد برای رفع چالش‌های موجود در حوزه‌ی «دین» باید از بین ابعاد سه‌گانه‌ی دین‌داری، ابعاد «اعتقادی» و «اخلاقی» مورد توجه داوطلبانه‌ی افراد در حوزه‌ی عمومی قرار گیرد اما بُعد «احکامی» دین به حوزه‌ی خصوصی ارجاع داده شود و از اجبار بیرونی و عمومی آن صرف نظر شود …

👈 در ادامه متن کامل این یادداشت به همراه فایل‌های دیداری و شنیداری این برنامه را در تارنما بخوانید، بشنوید و ببینید.

✅ مناظره: «رابطه‌ی #دین‌داری و #روشن‌فکری»

📅 سه‌شنبه ۱۹ آذر ۱۳۹۸

👥 مناظره‌کننده‌ها:
#احمد_بخارایی
#علی‌ضا_شجاعی_زند

| برگزارکننده:
انجمن جامعه‌شناسی ایران (گروه فلسفه‌ی علوم اجتماعی)

📅 تاریخ برگزاری: چهارشنبه ۲۲ آبان ۱۳۹۸

🏛 مکان: دانش‌کده‌ی علوم اجتماعی دانش‌گاه تهران

👈 گزارش نشست در تارنمای انجمن جامعه‌شناسی

🔍 بخش‌هایی از سخنان من:

... «#روشن‌فکری_دینی» در اصل بوده است: «#روشنفکر دین» به معنای یک «روشن‌فکری»ای که اختصاصاً به موضوعات «#دین» می‌پردازد و یک نوع مضاف و مضاف‌الیه از نوع «اختصاصی» است. مانند «کتاب درس». بر این اساس، یک فرد #روشن‌فکر #سکولار هم وقتی به موضوعات مندرج در «دین» مانند تاریخ و کلام و فلسفه و آیین‌های دینی و … توجه و مطالعه و بحث می‌کند یک «روشن‌فکر دین» می‌تواند باشد …

… «روشن‌فکری» با صفت «دینی» نمی‌تواند وجود خارجی داشته باشد اما خود را به عنوان یک وجود عینی، جا می‌زند و فریب می‌دهد …

… «شرایط کافی» روشن‌فکری عبارتند از: ۱ـ اتکا به خرد، ۲ـ نوگرا، ۳ـ مبتنی بر روش «استدلال» و علت‌یابی از سه زاویه: اخلاق (استدلال، حق انسان است)، منطق (منطقاً درست است) و معرفت‌شناسی (دارای «خروجی» معرفتی است)، ۴ـ تکیه بر روش‌شناسی تجربی، ۵ـ سنجش صحّت و سقم پدیده‌ها در این جهان و این‌جهانی‌بودن، ۶ـ آگاهی‌داشتن و آگاهانه حرکت‌کردن و انتخاب‌کردن، ۷- آلترناتیو‌ساز، ۸ـ اندیشه‌ی معطوف به عمل و ۹ـ جهانی‌شدن و از بین بردن مرز بین ادیان که در تعارض با ایدئولوژی که مرزآفرین است قرار دارد …

… آن چیزی که آقای شجاعی زند از «روشن‌فکری دینی» اراده کرده‌اند در اصل فقط می‌تواند به صورت «روشن‌فکر معطوف به واقعیت پیرامونی» تصور شود و نه بیش‌تر. این تعریف هم چیز جدیدی نیست …

… #جامعه‌شناسی در کانتکست و متن اجتماعی صورت می‌پذیرد. به محض این‌که یک #جامعه‌شناس در مرحله‌ی «شناخت» به #ایدئولوژی پیوند بخورد و معطوف به دین بشود «روشن‌فکری» رخت برمی‌بندد …

… «روشن» در مقابل «تاریک» است و می‌آید تا آن را نفی کند. دیگر نمی‌توان بین دین و روشن‌فکری، رابطه‌ای قابل جمع قائل شد اما اگر بگوییم «#نواندیشی_دینی» می‌توان بین «نو» و «کهنه» یک رابطه‌ی طولی قائل شد. بر این اساس، افرادی مانند مهندس بازرگان و دکتر شریعتی از مصادیق #نواندیش_دینی هستند که متفاوت است با «روشن‌فکری دینی» …

… در شرق، ایدئولوژی دینی برای تحقق «روشن‌فکری» ممانعت ایجاد می‌کرده پس این جریان، برجسته‌ شده است. مثلاً میرزا ملکم‌خان مرتب دارد تکرار می‌شود …

«ادامه‌ی این مناظره در نوبت دوم به تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۹۸ موکول شد.» در نشست دوم، دکتر علی‌رضا علوی تبار به ما خواهد پیوست.

🎙 | صوت | ویدئو | 🎞

«اگر با نگاه من هم‌سو هستید لطفاً بازنشر کنید.»

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال (forward) یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |