جامعه‌شناسی افق‌نگر ـ دکتر احمد بخارایی
3.92K subscribers
68 photos
21 videos
1 file
681 links
تلاش من در جهت توصیف، تبیین و تحلیل پدیده‌ها و مسائل اجتماعی ایران معطوف به «آینده» است… منتظر دریافت نظر شما پیرامون تحلیل ارایه شده هستم. با سپاس: 👈 https://t.me/drbokharaei

www.dr-bokharaei.com

Ahmad Bokharaei, Sociologist
Download Telegram
🗓 سه‌شنبه ۲ مهر ۱۳۹۸

❇️ مریدان مجازی و مرادان فرمانده

📰 گزارش روزنامه‌ی شهروند از پدیده‌ی لشکرکشی‌های مجازی به بهانه‌ی ماجرای درگیری لفظی «#مستر_تیستر» با منتقدانش در گفت‌وگو با #احمد_بخارایی، سپهر سلیمی و امیرحسین جلالی ندوشن

👈 نمایش گزارش

🔍 بخش‌هایی از سخن من در این گفت‌وگو:

⟩⟩ … در #شبکه‌های_اجتماعی دو اتفاق رخ می‌دهد؛ یکی این‌که فرد به آن هویتی که در گذشته نتوانسته بود دست یابد، دست پیدا می‌کند یعنی همان #هویت گمشده‌اش و بدین ترتیب در فضای مجازی خودش را هویت‌دار می‌بیند. دوم این‌که فرد در جامعه، دافعه‌ای و در فضای مجازی، جاذبه‌ای را احساس می‌کند. زمانی که ما در جامعه یک دافعه‌ای داشته باشیم، ناخودآگاه به سمت جاذبه‌ی فضای مجازی و گروه‌بندی #فضای_مجازی کشیده می‌شویم … این دافعه و جاذبه به شرایط اجتماعی ما برمی‌گردد …

⟩⟩ … در شبکه‌های مجازی یکی دنبال هویت اجتماعی است، یکی #هویت_قومی، آن یکی #هویت_سنی، دیگری هویت دانش‌جویی و …وقتی هر هویتی امکان این را نداشته‌باشد که در جامعه شکل بگیرد، طبیعی است که به سمت سنگر کوچکی به نام فضای مجازی برود …

⟩⟩ … درفضای مجازی هیچ وقت تعاملی شکل نمی‌گیرد. تعامل یعنی یک ارتباط دوسویه، اما آن چیزی که در این فضا شاهدش هستیم عمدتاً ارتباط‌های یک‌سویه است …

⟩⟩ … فضای مجازی یک فضای تنگ و محدود است و دیالوگ خاصی در آن شکل نمی‌گیرد، افراد یکه‌تازی می‌کنند، چون تصور می‌کنند که هویت‌شان را به دست آورده‌اند …

⟩⟩ … افراد در این فضا می‌توانند عرض اندام کنند؛ چون احساس می‌کنند که گروه‌شان را پیدا کرده‌اند هر چند در فضای مجازی گروه به معنای واقعی شکل نمی‌گیرد بلکه آن‌جا افراد به صورت یک جماعت دور هم هستند. «#گروه» معنای مشخصی دارد، یک هدف دارد، چارچوب‌های مخصوص به خودش را دارد، الگوها، کنش‌ها و واکنش‌ها، مقصد و مسیر مشخصی دارد اما در فضای مجازی مثل #اینستاگرام چنین اتفاقی نمی‌افتد. آن‌ها در همین فضا بزرگ می‌شوند اما فکر و اندیشه و رفتارشان اصلاح نمی‌شود …

⟩⟩ … در فضای مجازی ایرانی، افراد به شکل افراطی فعالیت می‌کنند؛ دلیل آن هم دافعه‌ای است که در #جامعه نسبت به روند هویت‌یابی‌شان ایجاد شده است. در این شرایط هم طبیعی است که افرادی، مریدانی برای خودشان پیدا کنند و از آن‌جا که رابطه، یک‌سویه است در آن خبر زیادی از عقلانیت نیست و هیجانش هم بسیار بالا است …

⟩⟩ … شبکه‌های مجازی کارکردهای مثبت و منفی خودشان را دارند. اگر جنبه‌های مثبت را در نظر بگیریم می‌توان گفت که یک نوع #سرمایه‌ی_اجتماعی در فضای مجازی شکل گرفته است؛ سرمایه‌ای که تعریف سابق را ندارد و شاید بتوان گفت جدید و متناسب با شرایط فعلی است. خیلی وقت‌ها اتفاقات مثبت در شبکه های مجازی رخ داده و جریانی را در جامعه ایجاد کرده و تأثیرات خودش را داشته است، این‌ها هم سرمایه هستند …

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال forward شود یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |
🗓 شنبه ۶ مهر ۱۳۹۸

❇️ در جست‌و‌جوی هویت گم‌شده

📰 یادداشتی از #احمد_بخارایی در روزنامه‌ی ایران درباره‌ی کارکرد شبکه‌های اجتماعی در جامعه‌ی #ایران

👈 نمایش یادداشت در روزنامه:

⟩⟩ شبکه‌های مجازی از پیچیدگی خاصی برخوردارند و نمی‌توان به راحتی در مورد اعضای آن‌ها سخن گفت. این‌که کاربران این شبکه‌ها واقعاً چه هدفی را دنبال می‌کنند و دارای چه ویژگی‌هایی‌اند نیازمند دقت جامعه‌شناختی است. تنوع شبکه‌های اینترنتی منجر به شکل‌گیری اهداف خاصی در میان اعضایش شده‌ است.

⟩⟩ در حال حاضر تقریباً سه گونه شبکه وجود دارد. دسته‌ی اول شبکه‌‌هایی مانند «#واتساپ» هستند که عمدتاً برای تسهیل ارتباط کلامی و تصویری و جایگزین پیامک‌رسانی قبلی از طریق گوشی‌های همراه شکل گرفته‌اند. پس در این دسته از شبکه‌ها، ارتباط جنبه‌ی «قالبی» دارد یعنی صرفاً قالب این گونه شبکه‌ها تعیین‌کننده است و افراد، خود محتوا را تعریف می‌کنند و اثرپذیری خاصی از این شبکه ندارند بلکه صرفاً از امکاناتش بهره می‌جویند.

⟩⟩ دسته‌ی دوم مانند «#تلگرام» هستند که در ابتدای ورود به‌عرصه #شبکه‌های_مجازی، گفت‌و‌شنود در آن شکل می‌گرفت. اما اینک عمدتاً اعضای آن به ارسال مطلبی که در جای دیگر پسندیده‌اند اکتفا می‌کنند. پس در این دسته از شبکه‌ها یک نگاه «صوری» شکل می‌گیرد و کم اتفاق می‌افتد افراد در هم‌دیگر اثرگذار باشند. گویی استفاده از این‌ها به‌تدریج دارد به عادت تبدیل می‌شود. در این شبکه‌ها «#اطلاع‌رسانی» حائز اهمیت است. زیرا در غیاب شبکه‌های رسمی که مخاطبان به آن‌ها اعتماد داشته‌ باشند این شبکه‌ها توانسته‌اند تا حدودی مخاطب را جذب کنند.

⟩⟩ دسته‌ی سوم مانند «#اینستاگرام»، متفاوت از دو گونه‌ی قبلی هستند. در اینجا سه هدف دنبال می‌شود. ابتدا، در میان برخی اعضا گاه اهمیت می‌یابد که خود را به «نمایش» بگذارند و به نحوی از دیگران تأیید بگیرند و احساس خوبی به ایشان دست دهد. این‌ها برای ارتقای سطح اندیشه و آگاهی خود به سراغ اینستاگرام نیامده‌اند، بل‌که‌ آمده‌اند تا ضمن گذران اوقات فراغت، خود را هم به نمایش بگذارند یا این‌که نمایش دیگران را مشاهده کنند.

⟩⟩ وقتی سخن از «نمایش» در شبکه‌ی مجازی به میان می‌آید شاید سطحی‌ترین شکل آن اتفاق بی‌افتد. زیرا یک‌طرفه است. هدف دوم این است که علاوه بر نمایش خود، نوعی هم‌دلی و هم‌راهی جمعی شکل گیرد مانند آنچه اخیراً یک خواننده‌ی رپ اعلام کرده که تا ۱۳ میلیون کامنت نگذارند آلبوم جدیدش را عرضه نخواهد‌کرد! ۱۳ میلیون یعنی اوج سطحی‌نگری و اوج پیروی کورکورانه. در هدف سوم یک نوع فعالیت مد نظر است که عمدتاً جنبه‌ی اقتصادی دارد و مبتنی بر کالاهای مصرفی و بیش‌تر زنانه است. در اینجا مدلینگ هم مشاهده می‌شود.

⟩⟩ اما گذشته از این تقسیم‌بندی در همه‌ی این انواع شبکه‌ها و انواع اهداف باید دنبال پاسخ این سؤال گشت که چرا در ایران به نحو بسیار افراطی از شبکه‌های مجازی استفاده می‌شود؟ به نظر می‌رسد علت این امر وجود یک نوع #انسداد_رسانه‌ای است که گریبان #صدا‌وسیما و جراید تحت نظارت و نیز #خبرگزاری‌ها را گرفته‌ است. بدیهی است در چنین شرایطی که اعتماد لازم به‌رسانه‌های ملموس و واقعی وجود ندارد، راهی جز این باقی نمی‌ماند که اعضای جامعه بیش از حد معمول به‌شبکه‌های مجازی پناه ببرند و بالطبع این هجوم غیرمنطقی پی‌آمدهایی دارد که جامعه را درنهایت از عقلانیت لازم برای تحول فرهنگی و توسعه‌ی اجتماعی تهی می‌کند. همه‌ی اعضای جوامع انسانی ماهیتاً علاقه‌مندند کسب هویت کنند و این کسب هویت در خلأ اتفاق نمی‌افتد بل‌که نیازمند وجود رسانه‌های پویا و امکان مشارکت افراد در گروه‌های مختلف است. متأسفانه در جامعه‌ی ما این هر دو عامل، با ضعف و بستر ناهموار مواجه است و این باعث می‌شود که استقبالی عجیب از شبکه‌های مجازی شکل بگیرد؛ به این امید که افراد سرگردان، هویتی پیدا کنند حال آن‌که در هیاهوی شبکه‌های مجازی، هویت‌یابی امری دشوار و نزدیک به محال است.‌

#جامعه #اینترنت #شبکه‌های_اجتماعی #فضای_مجازی #هویت #رسانه

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال forward شود یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |
جامعه‌شناسی افق‌نگر ـ دکتر احمد بخارایی
❇️ نشست «عروس‌های مرده در فضای مجازی» (#سحر_تبر و دیگران) | میهمانان: دکتر شیرین ولی‌پوری دکتر محمود رئوفی دکتر فردین علی‌خواه سارا باقری محمد زینالی | مدیر نشست: دکتر احمد بخارایی | برگزارکننده: انجمن جامعه‌شناسی ایران (گروه مسائل و آسیب‌های اجتماعی) …
❇️ یا بمیریم یا مشهور شویم!

🗓 چهارشنبه ۳ دی ۱۳۹۹

📰 گزارش روزنامه‌ی ایران از نشست «عروس‌های مرده در فضای مجازی» با حضور جامعه‌شناسان و حقوق‌دانان (شیرین ولی‌پوری، محمود رئوفی، فردین علی‌خواه، سارا باقری، محمد زینالی و #احمد_بخارایی) در انجمن جامعه‌شناسی ایران | منتشرشده در شماره‌ی ۷۵۲۴، چهارشنبه ۳ دی ۱۳۹۹

👈 نمایش گزارش
بخشی از گفته‌ی احمد بخارایی:

… شاهد شکل‌گیری نوعی واقعیت‌ اجتماعی هستیم. دو گروه از رده‌ی سنی #نوجوان و #جوان در #فضای_مجازی مانند #اینستاگرام فعالیت می‌کنند. «واینرها» (کسانی که با تولید محتوای طنز در اینستاگرام مشغول به‌کار هستند) با حال و هوای کمیک می‌آیند و «شاخ‌ها» که سلبریتی‌هایی هستند با هدف افزایش دنبال‌کننده …

#فاطمه_خویشوند (#سحر_تبر) که ابتدا #واینر و بعد تبدیل به #شاخ اینستاگرام شد ۱۸ ساله بود که در مهر ۹۸ دست‌گیر و در آذر ۹۹ به ۱۰ سال #زندان محکوم شد و البته فعلاً با قید #وثیقه آزاد است، امیدواریم #قوه_قضائیه در حکم این فرد تجدید نظر کند. او به #اتهام #افساد_فی‌الارض دست‌گیر شده و جوانی بود که با گرافیک در فضای مجازی فعالیت می‌کرد و از شخصیت اصلی کارتون عروس مرده انیمیشنی که کاندیدای اسکار هم شده بود، تقلید می‌کرد. شرایط در جامعه‌ی ما به‌گونه‌ای است که افرادی مانند سحر تبر کم نیستند. باید دید آیا این #هنجارشکنی است یا #هنجارسازی؟ …

… در فضای مجازی، بخش اصلی واقعیات اجتماعی که به حاشیه رانده شده بازتاب داده می‌شود زیرا در #جامعه امکان حضور فعال نوجوانان و جوانان، کم‌تر امکان‌پذیر است …

| گزارش انجمن جامعه‌شناسی ایران

| پخش رسانه‌ی این نشست:
صوت | ویدئو

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال یا با درج پیوند پست و نام کانال انجام شود.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |