جامعه‌شناسی افق‌نگر ـ دکتر احمد بخارایی
3.92K subscribers
68 photos
21 videos
1 file
681 links
تلاش من در جهت توصیف، تبیین و تحلیل پدیده‌ها و مسائل اجتماعی ایران معطوف به «آینده» است… منتظر دریافت نظر شما پیرامون تحلیل ارایه شده هستم. با سپاس: 👈 https://t.me/drbokharaei

www.dr-bokharaei.com

Ahmad Bokharaei, Sociologist
Download Telegram
❇️ آینده‌ای مشوَش: «اعتماد»ی سست
رواج شبه بحران در غیبت اعتماد در ایران

📝 یادداشت احمد بخارایی در ماه‌نامه‌ی «آینده‌نگر»

🗓 دی ۱۳۹۷، شماره‌ی ۷۹

#احمد_بخارایی #جامعه #اعتماد_اجتماعی

👈 نمایش یادداشت منتشر شده در صفحه‌ی ۴۰
بخش‌هایی از این یادداشت:

… هر جامعه‌ای در سودای رشد و توسعه است و عقب ماندن از قافله‌ی رشد جهانی موجب سرخوردگی و وابستگی و افزایش آسیب‌های اجتماعی در جامعه خواهد شد …

… شرط لازم برای تحقق توسعه‌ی اقتصادی، وجود «اعتماد» دولت‌مردان به مردم است به‌گونه‌ای که تبعیض و رانت نباشد و همه‌ی افراد لایق، صرف نظر از اعتقاد و قومیتشان، به حداقل ممکن رسیده و به مشارکت فراخوانده شوند. ملاحظه می‌شود که سه عنصر «عدالت»، «ایدئولوژی‌زدایی» و «مشارکت» به ترتیب در سه حوزه‌ی توسعه‌ی «اقتصادی»، «سیاسی» و «اجتماعی» دارای ارتباط تنگاتنگ برای تحقق توسعه‌ی واقعی در جامعه است …

… جامعه‌ی ایران در حال حاضر به «علت» درجا زدن در مرحله‌ی گذر از توسعه‌نیافتگی به توسعه‌یافتگی به «دلیل» وجود باورهایی در بخشی از فرهنگ که هم‌سو با توسعه نیست حال و هوای خوبی ندارد و می‌توان گفت که یک «شبه بحران» در حوزه‌ی اعتماد اجتماعی وجود دارد. وجود این مسئله در جامعه، ریشه در نظامی دارد که به جای ترویج ارزش‌های ملازم توسعه‌ی سیاسی یعنی ارزش‌های دموکراتیک به تعمیق ارزش‌های سنتی که با نظام نوین جهانی هم‌سو نیست همت می‌گمارد فلذا نتیجه‌ی این عمل‌کرد معیوب در حوزه‌ی اقتصاد، متجلی می‌شود به‌گونه‌ای که با کاهش اعتبار و ارزش پول، مردم سعی می‌کنند نقدینگی خود را با تبدیل به طلا یا ارزهای رایج در دنیا از خطر سقوط، مصون نگاه دارند …

… جامعه‌ی مدنی ضعیف، دارای کم‌اعتمادی و بافت‌های نامستحکم اجتماعی است و سازمان‌های مردم‌نهاد هم کم‌رمق هستند و بار اصلی حل مشکلات بر دوش دولتی است که خود کم و بیش با معضل مشروعیت مواجه است. در چنین جامعه‌ای به جای وجود پیوند ارگانیک و پویا بین نهادهایش، یک نوع پیوند مکانیکی آن هم به صورت ناقص در بین نهادهایش برقرار است به‌گونه‌ای که نهادهایش مستقل از هم‌دیگر عمل می‌کنند و گاه سعی دارند عمل‌کرد دیگری را خنثی کنند! …

… در جامعه‌ای که حدوداً ۱۷۰۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی بانک‌هایش باشد اما ۸۸٪ این نقدینگی با عنوان «شبه پول» متعلق به مردمی باشد که به امید دریافت بهره‌ای حدوداً ۲۲٪ در سال (۳۳۰هزار میلیارد تومان) هستند و فقط ۱۲٪ این نقدینگی «پول پرقدرت» است و از سوی دیگر طبق استانداردهای بین‌المللی، حداکثر ۵۰٪ نقدینگی بانک‌ها می‌تواند شامل مبالغ سپرده‌گذاری مردمی باشد و نیز در نظام اقتصادی‌ای که بانک‌هایش مجبور هستند بیش از تمام نقدینگی خالص خود (همان ۱۸٪ کل نقدینگی معادل ۳۰۶هزار میلیارد تومان) را بابت سود سپرده‌گذاران بپردازند و نهایتاً مجبور می‌شوند بیش از ۵۰٪ کل نقدینگی خود را به دلالان و برج‌سازان بسپارند تا بتوانند سود سپرده‌گذاران را پرداخت کنند، طبیعی است که شنیده شود حدود ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار نزد مردم و در خانه‌ها است یعنی به طور متوسط مبلغی حدود ۳۰۰هزار میلبارد تومان معادل کل نقدینگی واقعی و خالص بانک‌های کشور، موسوم به «پول پرقدرت»! …

👇 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
ـ| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site
❇️ جامعه دچار بحران اعتماد است.

📝 گفت‌وگوی روزنامه‌ی همشهری با احمد بخارایی

🗓 چهار شنبه ۲۶ دی ۱۳۹۷، شماره‌ی ۷۵۸۰

#احمد_بخارایی #جامعه #اعتماد_اجتماعی

👈 نمایش گفت‌وگوی منتشر شده
بخش‌هایی از گفت‌و‌گو:

… من روشن‌گری آمار را رد نمی‌کنم. آمارها قطعاً بیان‌گر بخشی از حقیقت جامعه‌ی ما هستند اما من می‌گویم از واقعیت دور نیست که بگوییم وضعیت دانش‌جویان بحرانی‌تر از چیزی است که در این آمارهای رسمی یا غیررسمی ارائه می‌شود …

… امروز یکی از روش‌هایی که دخترها فریاد می‌زنند که من خودم هستم، حین رانندگی، در مصرف سیگار و قلیان و حتی در مدگرایی افراطی است. شما این را بدانید که همه مدگرایی‌های زنان ما ناشی از غرب‌زدگی و تقلید کورکورانه نیست، بلکه چون بخشی از سیستم، نمی‌تواند تغییرات اجتماعی را بپذیرد، مدام برچسب می‌‌زند که این فرهنگ غربی است و چه هست و چه نیست. اصلاً این حرف‌ها مطرح نیست، مسئله‌ی اصلی این است که فرهنگی که نمی‌تواند خودش را اصلاح کند و عناصر ناکارآمدش را بیرون نمی‌کند، آسیب می‌بیند. مهم‌ترین شکل آسیبش هم این می‌شود که جوان‌ترین قشرش می‌خواهد خودش را نشان بدهد و بگوید که چه‌قدر تغییر کرده و در این نشان‌دادن تغییرات، در برخی موارد، افراطی می‌شود و افراطی عمل می‌کند …

… در سیستم ما به جای این‌که افراد بروند مشکل بی‌کاری را حل کنند، می‌آیند تبلیغ کتاب‌خوانی می‌کنند. می‌شود شما به من بگویید چند نفر حاضر هستند در وضعیت بی‌کاری و بی‌پولی، برای پرکردن اوقات‌شان بروند کتاب بخوانند؟ این وضعیت ما در مدیریت بحران‌ها‌ است …

… از نظر من نه مصرف قلیان، نه الکل و نه دیگر مخدرها، هیچ‌چیزی بیشتر از آسیبی که «هویت‌زدایی» به دانشجو ضربه می‌زند، خطرناک نیست. دانشجوی ترم اول ما با کلی انرژی و انگیزه وارد دانش‌گاه می‌شود اما بعد از ترم‌ هشت وقتی خارج می‌شود، یک دانشجوی خسته، درمانده و بی‌کار است که هیچ امیدی به آینده ندارد. اگر امروز از من به ‌عنوان محقق اجتماعی درباره‌ی مهلک‌ترین آسیب سؤال کنید، می‌گویم بحران هویت اصلی‌ترین مسئله و مادر همه‌ی آسیب‌هایی است که دانش‌گاه و دانش‌جویان ما را تهدید می‌کند …

… یک زمانی در جامعه‌ی ما نسبت به مسائل و آسیب‌های اجتماعی ، «مقاومت» وجود داشت اما الآن ما با یک مجموعه و سیستم «خنثی» طرف هستیم که شرایطش بسیار فاجعه‌بارتر از آن شرایطی است که مقاومت داشت. الآن سیستم آن‌قدر بی‌خیال است که اصلا احساس درد نمی‌کند. در این سیستم همه توجیه‌گر شرایط موجود هستند و عده‌ای دارند با عناصر ناکارآمد فرهنگی ،کار می‌کنند و اگر کسی مثل من بیاید بهشان بگوید که در جامعه، فلان اتفاق دارد می‌افتد، سریع اتهام می‌زنند که فلانی تشویش‌گر است. آیا در این شرایط انتظار واکنش فعالانه و مثبت از سیستم برای بررسی با دقت بالا دارید؟ …

👇 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
ـ| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site
❇️ نظام سیاسی، هیجان توده‌ای را با مشارکت عمومی، یکی می‌داند!

🗓 پنج‌شنبه ۱ اسفند ۱۳۹۸

📰 گفت‌وگوی پایگاه خبری ـ تحلیلی «رویداد۲۴» با #احمد_بخارایی درباره‌ی چگونگی مشارکت مردم در #انتخابات_مجلس یازدهم در ۲ اسفند ۱۳۹۸ | منتشرشده در سه‌شنبه ۲۹ بهمن ۱۳۹۸

👈 نمایش گفت‌وگو:
🔍 بخش‌هایی از سخنان من:

⟩⟩ عمدتاً ۳ دسته از افراد جامعه در انتخابات ۲ اسفند ۹۸ شرکت می‌کنند:

دسته‌ی یکم افرادی که به لحاظ عقیدتی تحت هر شرایطی رأی‌دادن را تکلیف خود می‌دانند.

دسته‌ی دوم افرادی که گمان می‌کنند در صورت عدم درج مهر انتخابات در صفحه‌ی شناس‌نامه، بعد‌ها برای استخدام و … دچار مشکل می شوند.

دسته‌ی سوم مربوط به شهرستان‌هایی است که مسائل قومی و قبیله‌ای در آن‌ها مطرح است و آن‌ها به خاطر تعصبات قومی و قبیله‌ای وارد عرصه انتخابات می‌شوند؛ یعنی ممکن است فرد از شرایط راضی نباشد، اما برای این‌که فردی از قوم یا قبیله‌ی دیگر موفق نشود، در انتخابات شرکت ‌کند. متأسفانه این پدیده‌ای عام است که با توجه به تحقیقاتی که در خصوص رفتار رأی‌دهی و انتخابات داشتم چنین پدیده‌ای به عنوان یک مشکل فرهنگی در جامعه‌ی ما وجود دارد و اصلاح هم نشده است. این افراد به آرمان تحول‌جویانه، پشت کرده‌اند …

⟩⟩ #مشارکت و #اعتماد_اجتماعی دو مؤلفه‌ی سرمایه‌ی اجتماعی هستند. از #رفسنجانی تا #خاتمی و #احمدی‌نژاد و #روحانی یک ویژگی مشترک دارند؛ آن‌هم این‌که وعده‌های آرمانی می‌دهند که امکان تحقق بسیاری از آن‌ها وجود ندارد، زیرا #نظام_سیاسی آن را برنمی‌تابد و تحقق شعار‌ها، نیاز به لوازمی دارد که فعلاً مهیا نیست؛ بنابراین کاندیداهای انتخابات حرفی می‌زنند که معمولاً قابل تحقق نیست و این موضوع به مرور زمان تأثیر خود را بر جامعه‌ی رأی‌دهنده گذاشته است تا امروز که مجلس از محتوا تهی شده است …

… دو عنصر اصلی در انتخابات و رفتار رأی‌دهی یعنی «#آگاهی» و «#اختیار» در میان ۳ دسته‌ای که رأی‌دهنده هستند وجود ندارد …

«اگر با نگاه من هم‌سو هستید لطفاً ـ با درج منبع ـ بازنشر کنید.»

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال forward شود یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی در افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |
❇️ تشدید " کم‌اعتمادی" به حاکمیت در ایام کرونایی

🗓 سه‌شنبه ۲۱ امرداد ۱۳۹۹

📰 گفت‌وگوی روزنامه‌ی ایران با #احمد_بخارایی، قمر فلاح، علی قائمی و جمال ادهمی درباره‌ی اعتماد اجتماعی در دوره‌ی کرونا | منتشرشده در دوشنبه ۲۰ امرداد ۱۳۹۹، شماره‌ی ۷۴۱۵

👈 نمایش گزارش:
بخش‌هایی از گفته‌ی من:

امروزه بحث #همه‌گیری #کرونا در سراسر دنیا مطرح است و هر دولتی هم به یک نحو با آن مواجهه می‌کند؛ مثلاً انگلیس برخورد میانه‌ای دارد و نتوانست خسارت‌های وارده را آن‌طور که باید جبران کند. کانادا برعکس از جهات مختلف ازجمله تحصیل، پرداخت خسارت‌ها و کمک‌های معیشتی سنگ تمام گذاشت اما در کشور ما که وضعیت اقتصادی شکننده‌ است طبیعی است که کاستی‌های زیادی در کار باشد …

… اگر امروز شروع کنیم به جلب اعتماد و حمایت اجتماعی، ممکن است پنج سال دیگر جواب بگیریم. #اعتماد_اجتماعی یکی از مؤلفه‌های جدی #سرمایه_اجتماعی است و بدون سرمایه‌ی اجتماعی هم کاری از پیش نمی‌رود …

… ممکن است به هزار و یک برنامه‌ی #دولت انتقاد تند و تیز داشته باشیم و جایی واقعاً اعصابمان به‌هم بریزد اما ما به عنوان شهروندانی مسئول که در تالار آیینه اجتماع ایستاده‌ایم و هر رفتار و گفتارمان هزاران بار تکرار می‌شود، تا چه اندازه مسئولانه رفتار می‌کنیم و چقدر مراقب عنصر شکننده «#اعتماد» به عنوان ضامن بقای #اخلاق_اجتماعی و شیرازه‌ی #جامعه هستیم؟ …

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال یا با درج پیوند پست و نام کانال صورت پذیرد.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |
| نابودی #اعتماد_اجتماعی در ایران |

| دوشنبه ۲۴ آبان ۱۴۰۰

| گزارش روزنامه‌ی اقتصاد پویا درباره‌ی راهکارهای بازگشت اعتماد مردم به مسئولین در گفت‌وگو با #احمد_بخارایی | منتشرشده در یک‌شنبه ۱۶ آبان ۱۴۰۰، شماره‌ی ۴۳۹۶

| نمایش گزارش: 👇
https://eghtesadepooya.ir/?p=32606

| بخش‌هایی از این گفت‌و‌گو:

#اعتماد با خرده‌نظام‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ارتباط مستقیم دارد. اعتماد از سطح خرد در میان اعضای #خانواده نسبت به یک‌دیگر تا سطح میانه در اعتماد اعضای #جامعه به سازمان‌ها و نهادها و نهایتاً تا سطح کلان و اعتماد به ساختارها جریان دارد که متأسفانه در هر سه سطح در جامعه‌ی ما مشکل جدی «#کم‌اعتمادی» وجود دارد. امروزه اعتماد دارای معنایی متفاوت از «تسلیم» و سرسپردگی دارد. ممکن است در دنیای قدیم، اعتماد داشتن دارای خمیرمایه‌ی «تسلیم» و اطاعت کورکورانه بود اما در دنیای قرن بیست و یکمی، اعتماد اجتماعی بر اساس #مشارکت واقعی #شهروندان و نه صوری و نیز مبتنی بر وجود فضای دموکراتیک شکل می‌گیرد.

زتومکا می‌گوید که «#فرهنگ_اعتماد» بیش از هر #نظام_سیاسی دیگری در #نظام_دموکراتیک به دست می‌آید. نتیجه‌ی تحقیقات او این است که #دموکراسی در جامعه اگر نباشد نباید انتظار فرهنگ اعتماد قوی و گسترده داشته باشیم.

… در سفرهای استانی یک #رئیس‌جمهور که وعده‌ها و وعیدهایی هم داده می‌شود هر چند رئیس‌جمهور به دنبال امیدآفرینی است اما خروجی آن نهایتاً یک نوع کم‌اعتمادی و #بی‌اعتمادی است زیرا امکان تحقق بسیاری از وعده‌های ساختاری وجود دارد.
در دنیای کنونی، اعتماد اجتماعی در یک فرآیند معنادار شکل می‌گیرد و این گونه نیست که با توصیه یا ایجاد ترس و وعده و وعید اعتماد اجتماعی ایجاد یا افزون شود. اعتماد اجتماعی برخوردار از پنج عنصر است: انگیزه و اراده‌ی درونی فرد، آگاهی او از پیرامون در یک بستر اطلاع‌رسانی صحیح، وجود بسترهای فراگیر و سهل برای مشارکت و تعامل با جامعه، وسعت گرفتن و تشدید مشارکت در سطوح: گروهی، محلی و اجتماعی در ابعاد فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و بالاخره عنصر پنجم اعتماد اجتماعی، وجود نظام درست تشویق و تنبیه است. حال کدام‌یک از این پنج عنصر در جامعه‌ی ما مشاهده می‌شود؟ از سوی دیگر اعتماد اجتماعی در برگیرنده‌ی سه زمان گذشته و حال آینده است.

در نسل باقیمانده از جنگ، شما کم‌اعتمادی را مشاهده می‌کنید چون امروزه ارزش‌های انقلابی و شعارهای داده شده به حاشیه رفته‌اند. در زمان حال نیز بین نسل‌ها اعتماد کمی وجود دارد که نشان از بحران گروه مرجع دارد. عطف به آینده هم اعتماد زیادی وجود ندارد که آمار نومیدی نسبت به آینده گویای این مسئله است …

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال یا با درج پیوند پست و نام کانال صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |
| سرمایه‌ی اجتماعی در بستر فروپاشی اجتماعی در ایران ۱۴۰۳!

| دوشنبه ۲۴ اردی‌بهشت ۱۴۰۳

| مناظره میان احمد بخارایی و محسن ردادی برگزار شده در کانال «حرف نو» | ۱۶ اردی‌بهشت ۱۴۰۳

| پخش مناظره (دیداری):👇
https://youtu.be/wOlryOFfDZY?si=-2tPvTRe2haimYrh

| پخش مناظره (شنیداری):👇
https://t.me/newharflive/64

| فرازهایی از سخنان #احمد_بخارایی:
دوران #ولی_فقیه و #حجاب گذشته است. / ما با افول شدید سرمایه‌ی اجتماعی روبه‌رو هستیم. / رفتن #پهلوی و آمدن آقای #خمینی به معنای انقلاب نیست. / ریزش در #مشارکت در #انتخابات یکی از نشانه‌های افت سرمایه‌ی اجتماعی است. / اعداد بدون تفسیر؛ بی‌روح هستند. / #رأی ندادن عقلانی است.

| فرازهایی از سخنان #محسن_ردادی:
اگر شاخص‌های بین‌المللی مبنا قرار نگیرند؛ چگونه می‌توان یک پدیده را علمی بررسی کرد؟ / اساساً در هر انقلابی احساسات وجود دارد. / سرمایه‌ی اجتماعی صرفاً شرکت در انتخابات نیست. / ما در سرمایه‌ی اجتماعی افول داشته‌ایم؛ اما بسیاری از کشورهای دموکرات هم افول داشته‌اند. / از جمهوری اسلامی دفاع می‌کنم چون از مردم دفاع می‌کند.

#احمد_بخارایی: حدود ۲ ساعت در موضوع «افول شدید سرمایه‌ی اجتماعی در ایران» در اردی‌بهشت ۱۴۰۳ با دکتر ردادی که مواضع اصول‌گرایانه داشتند مناظره و به محورهای زیر اشاره داشتم:

ـ تعریف «#سرمایه_اجتماعی» در نگاه #پاتنام، #کلمن، #بوردیو و #کلاوس_افه؛

ـ رابطه‌ی سرمایه‌ی اجتماعی و #دموکراسی؛

ـ افول شدید سرمایه‌ی اجتماعی و کاهش #اعتماد_اجتماعی به نهادها و ساختارهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی؛

ـ بیست و پنج شاخص کاهش سرمایه‌ی اجتماعی از جمله: تبدیل ضد ارزش به ارزش، ضعف در بنیان #خانواده و #آموزش_و_پرورش و رسانه‌ها و بنیادهای مذهبی، افول #سلامت_روانی جامعه، کاهش اعتقاد به معاد، نومیدی به آینده، نارضایتی اقلیت‌ها، افزایش دروغ‌گویی، مهاجرت‌ها و فرارها، سیاست‌زدگی دین، نبود احساس #امنیت_اقتصادی، افزایش #اختلاس، امنیتی کردن جامعه و موارد دیگر؛

ـ کاهش شدید میزان مشارکت در #انتخابات_مجلس شورا به رغم به کار گرفتن همه‌ی اهرم‌ها و فشارهای سیاسی، امنیتی و دینی از سوی #نظام_سیاسی؛

ـ تعداد ۲۵هزار #اعدام در جمهوری اسلامی معادل ۱۰ برابر تعداد اعدامیان در دوره‌ی ۴۶ساله‌ی #آپارتاید و #تبعیض نژادی در آفریقای جنوبی؛

ـ جنبه‌ی امنیتی و سیاسی طرح عفاف و حجاب؛

ـ تشدید روند «#فروپاشی_اجتماعی» در ایران با صفت «اسلامی» در موضوعات و پدیده‌ها؛

ـ و …

لطفاً فایل‌های مربوطه را ملاحظه و نقد کنید. سپاس

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال یا با درج پیوند پست و نام کانال صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | Site |