🎉 روز برنامه‌نویس مبارک!

بی شیرینی که نمی‌شه 😅 پس بذاریم یه کم خودمونی جشن بگیریم...

ما برنامه‌نویس‌ها یه دنیای خاص داریم. پر از شب‌بیداری، کلی باگ و خطا که آخرش با یه «آها گرفتم!» تموم میشه. هیچ‌کس نمی‌دونه پشت هر اپلیکیشنی که استفاده می‌کنن، چقدر کد و تلاش خوابیده.
گاهی ساعت‌ها زل می‌زنیم به مانیتور برای پیدا کردن یه نقطه‌ویرگول جاافتاده، اما همون لحظه‌ای که مشکل حل میشه، همه سختیاش شیرین میشه.

خودمونی‌تر بخواین بگم، چند تا ویژگی خاص هم داریم که همه جا شوخی‌شو می‌کنن:
☕️ قهوه توی خونمونه
😴 باگ‌هامونو حتی تو خواب دیباگ می‌کنیم
⏰ تقویممون پر از ددلاینه
🔍 رفیق صمیمی‌مون گوگل و استک‌اورفلوئه (که جدیدا از GPT دلخور شدن!)
😅 وقتی کدمون درست کار می‌کنه، خودمونم باور نمی‌کنیم

به همین بهونه، مکتب‌خونه یه طرح ویژه برای روز برنامه نویس گذاشته که فقط ۲ روز فعاله. بهترین فرصته برای ما برنامه‌نویس‌ها که روی خودمون سرمایه‌گذاری کنیم و مهارتامونو ببریم چند لِول بالاتر.

📌 لینک طرح و دوره‌ها:
https://mktb.me/quqf/

📢 @thealibigdeli_channel

تگ کنونیکال یا Canonical چیه؟

تگ canonical در واقع یک تگ ع link ع که خاصیت rel="canonical" داره. (یکم به هم ریخت)

به صورت کلی، برای این ازش استفاده میکنن، که به ربات های search engine ها، نسخه اصلی مطلب رو معرفی کنن.

یعنی چی؟
فرض کنید یه محتوا دارید، که توی دو تا لینک قرار داره، مثال ساده ش اینه که مثلا سایت شما هم http باز بشه، هم https
پس مطلبی که دارید، دو تا آدرس داره.
با کنونیکال میشه بگیم، کدوم مطلب اصلی هست.

توی سایت websima (این لینک) خیلی کامل توضیح داده که چه مواقعی ممکنه ما مطلب یکسان با لینک های متفاوت داشته باشیم.

ارتباطش به جنگو چیه؟
شما به عنوان برنامه نویس جنگو باید اینو هندل کنید.
پس خوبه یه حداقل هایی ازش بدونید.
البته که سئو کار باید توضیح بده چی میخواد 😁

میدونستی؟ 🥱 بزار

این پست اسپانسر نداره، شما 🫵🏼 می تونید اسپانسرش بشید 😈

بی ربط به جنگو، ولی به درد بخور
حرفه ای ها نخونن 😁

از لینکدین Manoocher Eshrati

حتماً براتون پیش اومده که ویندوز هنگ کنه، صفحه سیاه بشه، یا پروژکتور/مانیتور دوم شناخته نشه... و همه دارن نگاهتون می‌کنن که "چیکار کنیم؟!" 😅

💡 کافیه این ترکیب کلید رو بزنید:

Win + Ctrl + Shift + B

این دستور، درایور گرافیک رو ری‌استارت می‌کنه، بدون اینکه نیاز باشه سیستم رو ریبوت کنید یا لاگ‌اوت بزنید.
یعنی در کمتر از ۲ ثانیه، صفحه برمی‌گرده و انگار هیچی نشده!

اینارو هم خودم اضافه کنم:

Ctrl + Shift + Esc
باز کردن سریع Task Manager

Win + Ctrl + ← / →
جابه‌جایی بین دسکتاپ‌های مجازی.

Win + ↑ / ↓ / ← / →
تغییر اندازه و اسنپ کردن پنجره به گوشه‌ها.

Win + Pause/Break
باز کردن پنجره System (مشخصات سیستم).

Win + , (کاما)
Peek Desktop (نمایش سریع دسکتاپ تا وقتی کلید رو نگه‌داشتی).

بله، درسته ویندوز برای ما مبتدی هاس 🤓
ای ویندوزی ع آماتور، اینو save کن، به درد میخوره

چرا در محیط پروداکشن نباید از سیستم cache پیشفرض جنگو استفاده کنیم؟

جواب:
چون برای پروداکشن مناسب نیست، برای development مناسبه.

چون آقای داکیومنت جنگو میگه:
Note that each process will have its own private cache instance, which means no cross-process caching is possible. This also means the local memory cache isn’t particularly memory-efficient, so it’s probably not a good choice for production environments. It’s nice for development.

راحت تر بگم:

به صورت پیشفرض، اگه backend برای cache تعریف نکنیم، خودش روی LocMemCache تنظیم شده.
و اگه مثلا اینجوری چیزی رو کش کنیم:

cache.set("my_key", "hello, world!", 30)

روی لوکال و با runserver اوکیه همه چی😎

اما اگه پروژه رو ببریم روی سرور و مثلا از nginx و gunicorn استفاده کنیم، چون معمولا چندین worker process ساخته میشه
و هر process کش خودش رو داره، پس ممکنه دستور ع:

cache.get("my_key")

به دنیا سلام نکنه 😢

پس چکار میکنن؟
از بکندهای دیگه برای کش استفاده میشه، اینا بکندهای دیگه هستن
FileBasedCache
DatabaseCache
PyMemcacheCache
RedisCache

توصیه: برای هر پروژه ای، لازم نیست حتما بری سراغ ردیس. دیتابیس کش هم برای پروژه هایی که بزرگ نیستن خوبه.

میدونستی؟ 🥱 بزار
این پست اسپانسر نداره، شما 🫵🏼 می تونید اسپانسرش بشید 😈

اخیرا یه سری آگهی در خصوص جذب نیرو اون هم به صورت «فقط سرباز امریه» گذاشتی، گفتم به عنوان کسی که همین الان امریه هست یه سری توضیحاتی رو بدم اگه صلاح دونستی با اعضا به اشتراک بذاری که مشکلی پیش نیاد.

نکته اول اینکه امریه به اون شکل مرسومش (امریه دانش‌بنیان) در حال حاضر شدنی نیست و با اینکه خبردرمانی شد و گفتن که مشکل حل شده، ولی من توی گروه سرباز دانش‌بنیان هستم و باید بگم که الان دو ماهه کسی قادر به ثبت‌نام نیست و معاونت هم به صورت خصوصی اگه سوال کنین میگه که فعلا ظرفیت تموم شده و مشغول مذاکره هستن.
در نتیجه اگر شرکتی ادعا می‌کنه می‌تونه سرباز امریه بگیره، یا دروغ هست و یا واقعا رابطه‌ی قوی‌ای داره که همچنان به واسطه اون رابطه می‌تونه سرباز بگیره (که شدنی هم هست، یکی از دوستای من در فرآیندشه)

و اما در خصوص شرکت‌هایی که به صورت آزادانه و عمومی میگن «فقط» سرباز امریه میگیریم، چه در شرایط قبل که امریه راحت‌تر بود و چه الان که سخت شده: ترجیحا سمتشون نرن.
امریه شدن یه بحثی هست که کاملا ریسکی و شانسیه و وقتی شما به امید امریه شدن وارد یه شرکت میشین یعنی به اون شرکت اعتماد کردین که ظرفیتش و بُرشی که داره رو به شما اختصاص بده. پس باید بدونین که قراره یکی از این سه حالت پیش بیاد:
- یا اون شرکت واقعا برای شما احترام قائله و می‌خواد به شما کمک کنه که سربازی رو راحت‌تر طی کنین، و خب در این صورت احتمالا باید خیلی نیروی خفن و مهره‌ی کلیدی برای اون شرکت باشین

- اون شرکت داره شما رو گول می‌زنه و از اونجا که شما باید چند ماهی (حدود یک سال، حداقل) سابقه داشته باشین تا امریه بشین، تو این مدت شما رو به بیگاری می‌گیره (با حقوق و مزایای پایین) و در نهایت شما رو اخراج می‌کنه یا به هر بهونه امریه نمی‌کنه و مجبورتون می‌کنه تا خودتون از شرکت برید
- اون شرکت شما رو امریه خواهد کرد ولی با حقوق سرباز و مزایای پایین که بعضی وقت‌ها این شرکت‌ها آن‌چنان سطحشون پایین هست که میگی کاش میرفتم ۱۸ ماه بالای برجک ولی ۲۴ ماه نمیومدم سربازی برای این شرکت

~Ali Rashidi

نکته جالبی گفته.
لذا مراقب باشید

توی معماری سیستم یک اصطلاحی داریم به اسم؛
distributed monolithic
که خب یک anti-pattern هست برای معماری micro-service اول هفته با یک شرکتی برای مشاوره صحبت کردیم (کارشون رو قبول نکردم ولی یک قرارداد کوچک بستم برای اینکه بگم مشکل فعلی سیستم کجاس)

معماری سیستم مثلاً قرار بوده micro-service باشه؛ در نگاه اول هم هست و حتی از تمام ابزارهای لازم هم داره استفاده می‌شه اما به اشتباه.

کل سیستم رو امروز کنار هم چیدم و روی یک سرور بالا آوردم (بجای چندتا سرور) و تبدیلش کردم به multi app monolithic اولش خیلی ناراحت و نگران بودند که پرفورمنس خراب میشه و ازین حرفا ولی بعد توی تست‌ها دیدند که حداقل ۲ برابر سرعت پاسخ و تعداد درخواست‌هایی که هندل میشه بیشتره.

البته من مطمئن بودم که اینطوری می‌شه به سه دلیل :
۱- به وضوح anti pattern رو می‌دیدم
۲- تعداد درخواست‌های بین سرویس‌ها زیاد بود
۳- خیلی از زمان پروفایلنگ، برای درخواست بین سرویس‌ها هدر می‌رفت روی نتورک. (که خب حتی async هم نبود که حداقل cpu هدر نره)

این موضوع دلیلی شد؛ بیام چندتا تعریف اشتباه که دائم می‌شنوم رو انتقال بدم:

۱- توی ماکروسرویس هر سرویس باید دیتابیس جدا داشته باشه.

این تعریف درسته، اما تفسیر غلط ازش زیاده؛ مثلاً ۹۹٪ فکر می‌کنند این یعنی برای هر سرویس باید یک سرور Postgres جدا داشته باشند، نه لزوماً مفهوم این تعریف اینه که:
مثلاً سرویس auth شما نره دیتای سرویس payment رو بخونه حتی اگر جفتشون روی یک دیتابیس هستند (فقط دوتا تیبل جداشده) و برای گرفتن دیتای مورد نیازش به سرویس payment درخواست بده

۲- هر تابع، متد یا ... باید single responsibility داشته باشه.

بله درسته، این یکی از موارد مهم هست اما تفسیر اشتباه ازش زیاده، مثلاً:
فرض کنید سرویس payment بالا، بعد از اینکه پرداخت انجام شد باید به بخش انبارداری تیکت بزنیم که پرداخت موفق بوده موجودی رو کم کن، به بخش حسابداری بزنیم که فاکتور صادر شده پرداخت شد و مثلاً به بخش ارسال کالا هم بگیم چیو بسته‌بندی و ارسال کنه به چه آدرسی ...

اینو دیدم که میگم، به طرف میگم، خب عالی توابع اینکارها رو بذار یک‌جا داخل یک تابع و درخواست بده اگر مشکلی توی پرداخت پیش اومد همه باهم باید rollback بخوره (توجه به بحث قبل شما حق نداری، تیبل سرویس‌های دیگه رو دستکاری کنی)؛ برگشته می‌گه پس Single Responsiblity چی می‌شه ؟

یک ساعت داشتم براش توضیح میدم؛ که این تابع SRP رو رعایت می‌کنه چون تو فقط داری میگی من پول رو پرداخت کردم موفق بود یا نه.


۳- ماکروسرویس بهتره ...

نه چون یک چیزی سخت‌تر هست پیاده‌سازیش لزوماً بهتر نیست، بسیار بسیار پروژه دیدم که گفتم خب همه‌ی چیزایی که اینا لازم دارن اگر monolithic بود، هم سریعتر بود هم سرعت توسعه‌اش بیشتر بود هم نیاز به این همه دولوپر نداشت.


چندتا برداشت اشتباه دیگه هم بود که متأسفانه یادم نیست دیگه،‌ ولی تبدیل سیستم به یک monolithic واقعی توی این پروژه نتایج خیلی بهتری داشت.
حتی برای مرحله بعدی هم پیشنهاد کردم اول سراغ
Load balance
و بالا آوردن چندتا instance از همین monolithic برند، بعد برای تبدیل به micro-sercive از یکی که معماری رو واقعاً بلد هست کمک بگیرند نه کسی که پوشه پوشه کردن فایلای پایتونش رو فقط یاد گرفته.


نهایتاً؛ البته من می‌دونم خیلی از این برداشت‌های اشتباه از کجا میاد.
منابع ترجمه شده به فارسی.

ترجمه اشتباه لغوی یک کلمه، باعث میشه معنی یک جمله بطور کامل عوض بشه.

@pyHints ✍🏻

نکته هایی در مورد فایل های استاتیک جنگو – بخش سوم - آخر

توی دو بخش قبل گفتبم جنگو چطور فایل های استاتیک رو مدیریت میکنه.
حالا میخواهیم ببینیم توی development و production چه فرقی هست؟

وقتی debug=true باشه (یعنی حالت development) جنگو خودش فایل های استاتیک رو سرو میکنه.
این برای تست کافیه، ولی روی سرور واقعی (production) اصلاً توصیه نمیشه. چون هم کند ع هم امن نیست. (توضیح اینو توی کامنت همین پست میزارم)

توی production باید (بهتره) وب سرور (مثل nginx یا apache) فایل های استاتیک رو سرو کنن.
برای همین دستور collectstatic رو اجرا میکنیم تا همه فایل ها توی یه پوشه (همون STATIC_ROOT) جمع بشن و بعد اون مسیر رو برای وب سرور مشخص می کنیم.

فرض کن STATIC_ROOT ما اینه:

/home/youruser/myproject/staticfiles/

توی nginx معمولا اینجوری می نویسیم:

location /static/ {
    alias /home/youruser/myproject/staticfiles/;
}

اینجا alias ینی:
هر وقت کاربر آدرس /static/... خواست، nginx برو سراغ پوشه staticfiles/ و ادامه مسیر رو اونجا پیدا کن.

مثلا:

/static/css/style.css

تبدیل میشه به:

/home/youruser/myproject/staticfiles/css/style.css

یه دستور دیگه هم هست به اسم root:

location /static/ {
    root /home/youruser/myproject/;
}

اینجا مسیر /static/ از URL حذف نمیشه و میچسبه به آخر root.

مثلا همون آدرس ع بالا:

/static/css/style.css

میشه:

/home/youruser/myproject/static/css/style.css

فرق شون چی شد؟

اون alias - بخش location (یعنی /static/) رو کنار می ذاره.

اون root - بخش location رو نگه میداره و به مسیر اضافه می کنه.

کلمه اون رو گذاشتم اولشون که راست چین بشن این دو تا خط بالایی 😁

برای همین ما معمولا برای static files از alias استفاده میکنیم.

اسپانسر این پست 👈 لینک

خوب بالاخره اینم تموم شد یه مینی دوره برای آشنایی با amqp و سیستم message queue

https://thealibigdeli.ir/courses/%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%DA%A9%D9%84-amqp-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%86

📢 @thealibigdeli_channel

معرفی کتاب
Designing APIs with Swagger and OpenAPI

خودم فقط عکسای تو کتابو دیدم. همه ش خروجی swagger و خروجی api بود 😁

ولی در موردش فهمیدم که:
این کتاب بیشتر روی اصول طراحی API تمرکز داره و به زبان برنامه ‌نویسی خاصی وابسته نیست.
همه ‌چی رو از پایه توضیح میده؛ از درخواست های ساده HTTP گرفته تا مستند سازی با OpenAPI.
توش یه پروژه ی نمونه هم هست که کمک می کنه بهتر درک کنی.
برای کسایی که تازه میخوان وارد دنیای API بشن خیلی خوبه، ولی اگه قبلا با Swagger یا OpenAPI کار کردی، ممکنه یکم ابتدایی به نظر بیاد.

تشکر از thisisnabi_dev

شما خوندن این کتاب رو توصیه می کنید؟

کلاس دیاگرام جنریک ویوهای جنگو

از کتاب Fluent Python

پیرو پست قبلی، یکی از دوستان پیام داد که ما کتاب های زبان اصلی رو چاپ می کنیم

منم امروز کتاب Fluent Python رو سفارش دادم، چون 15 درصد تخفیف دارن.
فقط چون کتابش تقریبا 1000 صفحه اس، توی دو جلد چاپش کردن.
منم جلد اول رو سفارش دادم.

به دستم برسه در مورد هزینه و سرعت ارسال و کیفیت و... ش یه پست میزارم.

- آدرس کانال اصلی شون: @ITBook_Pub
-  نمونه کار هاشون: @ITBook_Images

راستی
بعضی از کتابهارو توی کانال نذاشتن، و اگه کتاب خاصی مد نظرتون هست، می تونید اسم کتاب، یا فایلش رو براشون بفرستید.

تابع get_FOO_display در جنگو چیه؟

بهترین روش برای توضیح این تابع، مثاله:

from django.db import models


class Person(models.Model):
    SHIRT_SIZES = {
        "S": "Small",
        "M": "Medium",
        "L": "Large",
    }
    name = models.CharField(max_length=60)
    shirt_size = models.CharField(max_length=2, choices=SHIRT_SIZES)

و نتیجه:

>>> p = Person(name="Fred Flintstone", shirt_size="L")
>>> p.save()
>>> p.shirt_size
'L'
>>> p.get_shirt_size_display()
'Large'

گرفتی کارش چیه؟ یس 👍🏻 اور نو 👎

دستور flush توی جنگو چکار میکنه؟

این دستور اینجوری اجرا میشه:

python manage.py flush

چکار میکنه؟
همه دیتاهای دیتابیس، بجز دیتاهای جدول migrations رو پاک میکنه. در واقع TRUNCATE میکنه.

سوال: TRUNCATE چیه؟
دستور TRUNCATE ربطی به جنگو نداره و دستور SQL هست. اینجوری معمولا نوشته میشه

TRUNCATE TABLE felan

فلان هم اسم جدولی هست که میخوای truncate کنی. این دستور همه دیتای جدول رو حذف میکنه، با این تفاوت که مثل DELETE لاگ نمیشه و خیلی سریع هست. لذا خطرناک هم هست . و البته identity یا همون Auto Increment رو ریست میکنه.

برای دیدن کد ع sql ع دستور flust می تونید بنویسید:

python manage.py sqlflush

راستی بعد از flush ، جنگو post_migrate میکنه.

نظر عمو جی پی تی در مورد post_migrate:

سیگنال post_migrate برای این طراحی شده که بعد از هر بار همگام‌سازی دیتابیس (migrate یا flush)، داده‌ها و تنظیمات لازم دوباره ساخته بشن.
چیزهایی که معمولا انجام میده:
ایجاد پرمیشن‌ها برای تمام مدل‌ها (هر بار بعد از flush، جدول auth_permission دوباره پر میشه).
ساخت گروه‌ها یا داده‌های پیش‌فرض که بعضی اپلیکیشن‌ها نیاز دارن.
مثلا جنگو برای اپلیکیشن auth، همیشه پرمیشن‌های add, change, delete, view رو دوباره ایجاد می‌کنه.
اجرای هر سیگنالی که تو پروژه به post_migrate وصل کردی.
مثلا اگر خودت کدی نوشتی که بعد از post_migrate یه کاربر پیش‌فرض یا داده‌ی خاص بسازه، اون هم دوباره اجرا میشه.

این post_migrate جالبه

اینجوری تستش کنید:
یه migrate الکی بزنید، پیغام میده که چیزی برای مایگریت نیست، اما کارهایی روی دیتابیس کرده.
مثلا برو و توی جدول auth_permission یکی از codename هارو تغییر بده. مثلا یه عدد آخرش اضافه کن.
بعد دوباره migrate رو بزن و باز میگه چیزی برای مایگریت نیست.
حالا برو جدول auth_permission رو ببین. یه سطر بهش اضافه شده

مقدارش چیه؟؟؟
اگه میدونی یا تست ش کردی، جواب رو کامنت کن 😁😈

⭕️ بچه ها امسال بیاید مسابقات المپیک رو شرکت کنید با هم بریم بزنیم :)
من هم مثل هرسال توی مسابقات حضور دارم و اگر سوالی ، کاری راهنمایی چیزی فنی داشتید به گروه تلگرامی ما بپیوندید.

به امید دیدار در فینال مسابقات 🔥

@securation

اگه از Docker روی ویندوز با WSL2 استفاده می‌کنین، ممکنه بخواهید مصرف رم و CPU رو محدود کنید تا سیستم کند نشه به خصوص اگر محدودیت RAM دارید که 8 گیگ باشه این مورد خیلی می تونه بهتون کمک کنه.در حالت عادی 80 درصد ریسورس استفاده نشده سیستم رو wsl برای کار خودش در نظر میگیره ولی با این کار محدودیت لازم ایجاد میشه. برای این کار کافیه فایل .wslconfig بسازید یا ویرایش کنید:

مسیر فایل:

C:\Users\<YourUserName>\.wslconfig

نمونه تنظیمات:

[wsl2]
memory=1GB # ram limit
processors=3 # processor limit
swap=4GB # swap incase ran out of ram
pageReporting=true
swapFile=C:\\swap\\wsl_swap.vhdx # placement for swap (better to use ssd)

بعد از ذخیره فایل، WSL و Docker رو ریستارت کنید:

wsl --shutdown

حالا Docker روی WSL با منابع محدودتر اجرا می‌شه و سیستم روان‌تر کار می‌کنه.


📢 @thealibigdeli_channel

#tips

چطور توی جنگو، مایگریشن هارو یکی کنیم، بدون اینکه دیتا حذف بشه

منظورم چیه؟
فرض کنید در طول توسعه نرم افزارمون (شاید به دلیل تحلیل اشتباه اولیه یا هر دلیل دیگه ای...) همش تغییراتی توی مدل هامون میدیم.
بعد از مدتی، مایگریشن های زیادی برای هر اپ داریم
و به این فکر میکنیم؛ "کاش همه رو حذف کنم و از اول مایگریشن بزنم"
پس قبلی ها حذف. و یه مایگریشن می زنیم و هر اپ یه 0001_initial براش میمونه و خلوت میشه.

مشکل:
حالا باید migrate کنیم.
اما خطا میده.
من که مبتدی هستم، خیلی راحت دیتابیس sqlite رو حذف میکنم. و دوباره migrate میکنم و...

⚠️قبل از ادامه باید بگم:
شاید واقعا نیاز به این کار نباشه.
مثلا شما جدول django_migrations رو ببینید، خود جنگو همه رو یکی نکرده
مثلا برای اپ auth تعداد 12 مایگریشن زده شده
پس بد هم نمیشه که مایگریشن هارو داشته باشم، فقط وقتی migrate می کنیم، به ترتیب تغییرات اعمال میشن

ادامه مشکل:
اگه دیتا توی دیتابیس داشته باشم که برام مهم باشه چی؟
یا دیتابیسم توی پروداکشن باشه چی؟
نمیشه که دیتابیس رو حذف کنم.


چندتا راه هست (من اینارو بلدم):
یکی squashmigrations : که چندتا مایگریشن رو یکی میکنه.
یکی makemigrations --merge که میگرده اگه conflict یی باشه، یکی شون میکنه.

✔️یکی دیگه که خواستم بهش برسم، حذف کردن مایگریشن ها به صورت دستی،
بعد makemigrations که همه initial_0001 بشن
بعد حذف کردن اطلاعات جدول django_migrations
بعد استفاده از migrate --fake-initial هست
من توی محیط پروداکشن از migrate --fake استفاده کردم. وقتی initial رو بزنید آخرش، فقط initial هارو FAKE میکنه.

نکته مهم: ساختار دیتابیس باید با مایگریشن ها حتما یکی باشه

راستی توی پروداکشن بکاپ بگیر

اگه چیزی اشتباهه، توی کامنت ها بگو لطفا و 👎
وگرنه 👍🏻

کتاب Fluent Python همین الان رسید دستم

کیفیت کاغذ و کیفیت چاپش واقعا خوبه

الان درگیر هستم، توضیح دیگه ای لازم بود. همین پست رو ویرایش میکنم.

- آدرس کانال اصلی شون: @ITBook_Pub
-  نمونه کار هاشون: @ITBook_Images

ویرایش:
-دیروز خونه نبودم، وگرنه میخواستن بفرستن
-حاشیه داخلی کتاب خوبه و نیاز به سیمی کردن نداره
-چهار روز بعد از سفارش به دستم رسید، البته من ساکن تهرانم و از تهران برای من ارسال شد

تخفیف های 80 درصدی دوره های سایت دانشجویار

دوره فروشگاه جنگو من هم شامل شده

البته اینی که پای لپ تاپ ع، ظاهرا شهرشون یه متر برف باریده تو پاییز 🥶

https://www.daneshjooyar.com/landing/autumn1404/

سری مهندسی نرم‌افزار: پست 11
از لینکدین Saeed Shahrivari Joghan
قواره کردن کت به سبک خیاطی

این پست راجع به کاستومایز کردن اسکرام هست و طبعاً آخرین قسمت از دنباله اسکرام. در قسمت‌های قبلی مفصل راجع به چارچوب بودن اسکرام و ممنوع بودن دستکاری در اصول اون صحبت شد. اما چطوری میشه اسکرام رو برای تیم خودمون و یا حتی سازمان دل‌پذیر‌تر کنیم؟ خب اسکرام سبکه و میشه با سلیقه خودمون و با حفظ اصولش تا حد زیادی کاستومایزش کنیم. من به چند محور اشاره می‌کنم:

۱- ادغام نقش‌ها: من خیلی از دوستان با تجربه شنیدم که نقش‌هایی مثل «مالک محصول» به درد نمی‌خوره و چرنده و ما چرا باید به یه نفر کلی حقوق ماهیانه بدیم که یه نقش الکی به نام مالک محصول داشته باشه؟ خب اگه شما حتی یه تجربه خیلی محدود در پیاده‌سازی یک سیستم مالی یا سرمایه‌گذاری داشته باشید خیلی راحت درک می‌کنید که در چنین نرم‌افزارهایی به دلیل دانش تخصصی عملاً یک مهندس نرم‌افزار بدون کمک کسی که مالک محصول باشه توانایی دلیور کردن نخواهد داشت. اما در تمام پروژه‌ها واقعا نیاز به یک مالک محصول تمام وقت نیست و خیلی از اوقات یکی از توسعه‌دهنده‌ها میتونه همزمان نقش مالک محصول رو هم ایفا کنه یا برعکس در پروژه‌های خیلی پیچیده ممکنه چندین مالک محصول داشته باشیم. بنابراین به جای حذف نقش‌های مالک محصول و اسکرام مستر میشه عوض یک فرد تمام وقت این نقش‌ها رو به
توسعه‌دهنده یا فرد دیگه‌ای سپرد ولی لطفا هرگز این نقش رو حذف نکنیم (توجه کنید که از واژه نقش استفاده می‌کنم نه فرد)

۲- تغییر در سرمونی‌ها: میشه جلسات پلنینگ رو به چند جلسه کوتاه‌تر شکست یا برای پیش‌برد بهتر در یه قسمت طولانی‌تر با کمک چند عضو تیم عمده کار رو انجام داد و بعد در یک جلسه کوتاه‌تر با شرکت تمام اعضای تیم کار رو جمع کرد که باعث خستگی افراد نشه. خیلی اوقات میشه جلسات رترو رو در قالب یک جلسه به صرف چای یا قهوه انجام داد تا کسالت کمتر بشه یا حتی خیلی کوتاه در عرض ۱۰ دقیقه در انتهای جلسه ریویو برگزارش کرد.

۳- تغییر در آرتیفکت‌ها: برای مثال اگه انجام تخمین برای وزن‌دهی به آیتم‌های بک‌لاگ با استفاده از اعداد براتون سخته میشه از سایز‌های تیشرت استفاده کرد. یا میشه تعریف done رو برای هر تیم شخصی‌سازی کرد.

در آخر مجدداً جمع‌بندی می‌کنم که اسکرام چکش طلایی نیست و به درد تمام پروژه‌ها نمی‌خوره اما از اون طرف هم اگه یه نفر بیاد بگه اسکرام در پیته و قدیمی شده و کلاً به درد نخوره به نظرم حرف ناپخته‌ای زده. اسکرام برای همه پروژه‌ها مناسب نیست ولی در طیف خوبی از پروژه‌ها خوب پاسخ می‌ده و معمولاً اگه از این افراد منتقد بپرسی خب اگه اسکرام رو اجرا نکنیم چیکار کنیم؟ جواب قانع‌کننده‌ای ندارند یا یه روش من‌در‌آوردی از خودشون ارائه میدن که قابل اتکا نیست. اسکرام بر خلاف چیزی که مشهوره یه چارچوب نسبتا سبکه و تا حد خوبی میشه با حفظ اصول کاستومایزش کرد اما از اون سمت هم نباید به خود چارچوب دست بزنیم مثل قواره کردن یه کت.

کمی در باب UUID

توی اکثر سیستم‌های اطلاعاتی، چه در مورد پیام‌های مورد تبادل بین سرویس‌های یک نرم‌افزار مبتنی بر مایکروسرویس صحبت کنیم، چه در مورد داده‌های دیتابیس، نیاز به یک روش مطمئن برای شناسایی منحصربه‌فرد داده‌ها وجود داره. استفاده از شناسه‌های ترتیبی (Sequential Integers) مثل Auto-Increment توی دیتابیس‌ها ساده و سریعه ولی توی محیط‌های توزیع‌شده که چندین سرور به طور همزمان ID تولید می‌کنن، برای جلوگیری از تکرار، نیاز به هماهنگی مرکزی دارن که خودش گلوگاه مقیاس‌پذیریه (Scalability).

برای پاسخ به این نیاز، UUID (Universally Unique Identifier) به وجود اومده. UUID‌ها شناسه‌های 128 بیتی (۳۶ کاراکتر) هستن که بدون نیاز به هماهنگی مرکزی، منحصر به فرد بودن رو در سطح جهانی تضمین می‌کنن. سال ۲۰۲۴، استاندارد رسمی RFC 9562 نسخه‌ی ۷ رو معرفی کرده: ۴۸ بیتِ اول «تایم‌استمپ یونیکس بر حسب میلی‌ثانیه»، بقیه بیت‌ها تصادفیِ امن. نتیجه؟ شناسه‌ها زمان‌مرتب و در عین حال یونیک هستن. چرا زمان‌مرتب بودن این شناسه‌ها مهمه؟ چون مثلا توی نسخه ۴، شناسه کاملا تصادفیه و اگر به ترتیب بخواهیم مرتب کنیم احتمال اینکه شناسه‌ای که الان تولید می‌کنید بعد از شناسه‌ای که دو ساعت پیش یا دو سال پیش تولید کردید قرار بگیره زیاده. این یعنی شروع مشکل. چه مشکلی؟ ایندکس جداول یا سری‌های زمانی.

فرض کنین یه کتاب دارید که شماره صفحاتش کاملا رندوم ولی یکتا باشه. در حالت عادی که شماره صفحات مرتب و دنبال هم هستن وقتی دنبال صفحه ۱۳۷ کتاب می‌گردید، اول یه جای کتاب رو باز می‌کنید و می‌بینید مثلا ۱۸۹ است، چون مطمئنید شماره ۱۳۷ قبلش است دیگه صفحات بعدی رو نگاه نمی‌کنید، یه جا قبل‌تر رو باز می‌کنید می‌بینید ۱۲۵ است، دیگه قبل‌تر و نمی‌گردید و چند صفحه جلوتر، ۱۳۷ رو پیدا می‌کنید. این یعنی پیدا کردن سریع‌تر مطالب. حالا اگر شماره صفحات رندوم باشه، هر بار که مرتبش کنیم با اولین مقدار جدید، نظم به هم می‌ریزه و پیدا کردن صفحات دشوار می‌شه.

مرور نسخه‌ها تا به امروز:

نسخه v1: مبتنی بر زمان و MAC Address  » ترتیبی بر اساس زمان، یونیک جهانی » ولی افشای آدرس MAC (مشکل حریم خصوصی)

نسخه v2: مبتنی بر Domain محلی و Security  » رزرو شده برای DCE Security » کاربری و استفاده بسیار محدود.

نسخه v3: مبتنی بر نام (MD5 Hashing)  » همیشه برای یک "نام" و "دامین" مقدار یکسان تولید می‌شه.  » از هش قدیمی MD5 استفاده می‌کنه که منسوخ شده.

نسخه v4:  کاملاً تصادفی، یونیک جهانی با بالاترین میزان تصادفی بودن. » نامرتب؛ عملکرد ایندکس دیتابیس (B-tree) رو به شدت کاهش می‌دهه. » متاسفانه همچنان رایج، اما برای Primary Key نامناسب.

نسخه v5:  مبتنی بر نام (SHA-1 Hashing)  مشابه v3، اما از هش بهتر SHA-1 استفاده می‌کنه » فقط برای مواردی که نیاز به تکرارپذیری UUID است، مناسبه.   » بهتر از v3، برای تولید شناسه‌های ثابت از URL یا نام.

نسخه v6: مشابه v1 ولی با ترتیب زمانی بهتر » مرتب زمانی، ولی بدون افشای MAC
» هنوز نسخه draft است، » کاربردش جایگزینی v1 در آینده

نسخه v7: مبتنی بر زمان یونیکس + مقدار تصادفی » مرتب بر اساس زمان و در عین حال یونیک جهانی + عملکرد بهینه دیتابیس »   بهینه برای Primary Key خصوصا توی سیستم‌های توزیع‌شده و سری‌های زمانی »  امکان افزودن کسریِ زیرِ میلی‌ثانیه و/یا کانتر هم برای تضمین مرتب‌بودن در همان میلی‌ثانیه پیش‌بینی شده.

نسخه v8: فضای سفارشی/تجربی برای نیازهای خاص.

📌 نسخه UUIDv7 به صورت بومی توی PostgreSQL 18 و SQL Server 2025 و پایتون ۳.۱۴ و دات‌نت ۹ و گو هم gofrs/uuid v5 پشتیبانی می‌شه ولی MySQL و MariaDB و جاوا هنوز نسخه بومی رو پیاده نکردن.

✍تِک افترنون