✡ #یهودیان_مخفی مشهد
و #واقعه_الله‌داد (1)
✅ اندیشکده مطالعات یهود
1⃣ #یهودیان_مخفیِ مشهد ادعا می‌کنند در 27 مارس 1839 (1255ق و 1218ش) در زمان سلطنت محمد شاه و صدارت حاج میرزا آقاسی، مورد حمله مسلمانان قرار گرفتند و 28 تن از ایشان کشته و تعدادی مجروح شدند. چند ساعت پس از حمله، به پیشنهاد حاج میرزا عسکری امام جمعه مشهد، ابتدا هفت تن از بزرگان یهودی و سپس، تمام طایفه #یهودی مشهد مسلمان شدند. امام جمعه این روز را #روز_الله‌داد نامید و #یهودیان_مشهد از آن به‌عنوان #واقعه_الله‌داد یاد می‌کنند. شمار مسلمان شدگانِ اجباریِ مشهد 2400 نفر یا 400 خانوار ذکر شده است.
2⃣ ژاله پیرنظر می‌نویسد:
🔸 جدیدالاسلام‌های مشهد، پس از پذیرش اجباری دین نوین، اوّلین گام‌ها را در جهت خو گرفتن با چگونگی زندگانی و هوّیت جدید برداشتند. شماری از آنان قلباً و عمیقاً به دین تازه ایمان آوردند و آن را پذیرفتند… اما اکثریت خانوارهایِ #جدیدالاسلام تنها در ظاهر به مذهب نوین گرویدند و در خفا به دین اجدادی خود وفادار ماندند و بدین‌سان یک زندگیِ دوگانه پیچیده سراسر بیم و هراس را آغاز کردند.
🔸 اینان در ظاهر و در انظار عام مسلمان بودند و فرامین اسلام را گردن می‌نهادند و مراسم آن را به جا می‌آوردند، اما در پنهان، در حریم بسته خانه‌های خود، آئین و فرایض یهود را با جدّیت، تعصب و وسواسی به‌مراتب بیش از پیش اجرا می‌کردند. همه اعضای این گروه یکپارچه و یکدل به نگهبانانِ جمعیِ این زندگیِ سرّی بدل شدند.
📚 منبع: ژاله پیرنظر، «یهودیان جدیدالاسلام مشهد»، ایران‌نامه، بنیاد مطالعات ایران، سال نوزدهم، شماره 1-2، زمستان 1379- بهار 1380، صص 41-59.
✍ عبدالله شهبازی
@didebane_enghelab ak
و #واقعه_الله‌داد (1)
✅ اندیشکده مطالعات یهود
1⃣ #یهودیان_مخفیِ مشهد ادعا می‌کنند در 27 مارس 1839 (1255ق و 1218ش) در زمان سلطنت محمد شاه و صدارت حاج میرزا آقاسی، مورد حمله مسلمانان قرار گرفتند و 28 تن از ایشان کشته و تعدادی مجروح شدند. چند ساعت پس از حمله، به پیشنهاد حاج میرزا عسکری امام جمعه مشهد، ابتدا هفت تن از بزرگان یهودی و سپس، تمام طایفه #یهودی مشهد مسلمان شدند. امام جمعه این روز را #روز_الله‌داد نامید و #یهودیان_مشهد از آن به‌عنوان #واقعه_الله‌داد یاد می‌کنند. شمار مسلمان شدگانِ اجباریِ مشهد 2400 نفر یا 400 خانوار ذکر شده است.
2⃣ ژاله پیرنظر می‌نویسد:
🔸 جدیدالاسلام‌های مشهد، پس از پذیرش اجباری دین نوین، اوّلین گام‌ها را در جهت خو گرفتن با چگونگی زندگانی و هوّیت جدید برداشتند. شماری از آنان قلباً و عمیقاً به دین تازه ایمان آوردند و آن را پذیرفتند… اما اکثریت خانوارهایِ #جدیدالاسلام تنها در ظاهر به مذهب نوین گرویدند و در خفا به دین اجدادی خود وفادار ماندند و بدین‌سان یک زندگیِ دوگانه پیچیده سراسر بیم و هراس را آغاز کردند.
🔸 اینان در ظاهر و در انظار عام مسلمان بودند و فرامین اسلام را گردن می‌نهادند و مراسم آن را به جا می‌آوردند، اما در پنهان، در حریم بسته خانه‌های خود، آئین و فرایض یهود را با جدّیت، تعصب و وسواسی به‌مراتب بیش از پیش اجرا می‌کردند. همه اعضای این گروه یکپارچه و یکدل به نگهبانانِ جمعیِ این زندگیِ سرّی بدل شدند.
📚 منبع: ژاله پیرنظر، «یهودیان جدیدالاسلام مشهد»، ایران‌نامه، بنیاد مطالعات ایران، سال نوزدهم، شماره 1-2، زمستان 1379- بهار 1380، صص 41-59.
✍ عبدالله شهبازی
@didebane_enghelab ak
✡ #یهودیان_مخفی مشهد
و #واقعه_الله‌داد (3)
1⃣ برخلاف ادعاهای عجیب خانم پیرنظر، بسیاری از #یهودیان_مشهد سال‌ها پیش از واقعه الله‌داد، #یهودی_مخفی بودند و حداقل از زمان نادر شاه افشار با کابل و ترکستان و هند ارتباطات گسترده تجاری داشتند.
2⃣ یهودیان مشهد هیچ‌گاه آن‌چنان منزوی از حیات سیاسی و اجتماعی و اقتصادی شهر و منطقه نبودند که «در اثر کمبود ارتباط و مراوده با دیگر ساکنان مشهد زبان محاوره‌ای آنان هنوز گیلکی مانده» باشد!!
3⃣ مقاله‌ی ژاله پیرنظر، به‌سان کتابِ «هیلدا نسیمی» تلاشی است برای توجیه پدیده‌ی #یهودیت_مخفی در ایران.
4⃣ می‌گویند جامعه‌ی #یهودیان_مخفی مشهد یا جدیدالاسلام‌های مشهد در سال 1255 ق./ 1839 م. به دلیل #واقعه_الله‌داد پدید آمد.
5⃣ در این بررسی فقط استناد می‌کنم به یادداشت‌های سفر سال 1831 #جوزف_ولف به مشهد که به هشت سال پیش از زمان واقعه الله‌داد تعلق دارد. تصوّر می‌کنم مندرجات این سفرنامه به اندازه کافی گویا باشد:
✍ عبدالله شهبازی
@didebane_enghelab ak
و #واقعه_الله‌داد (3)
1⃣ برخلاف ادعاهای عجیب خانم پیرنظر، بسیاری از #یهودیان_مشهد سال‌ها پیش از واقعه الله‌داد، #یهودی_مخفی بودند و حداقل از زمان نادر شاه افشار با کابل و ترکستان و هند ارتباطات گسترده تجاری داشتند.
2⃣ یهودیان مشهد هیچ‌گاه آن‌چنان منزوی از حیات سیاسی و اجتماعی و اقتصادی شهر و منطقه نبودند که «در اثر کمبود ارتباط و مراوده با دیگر ساکنان مشهد زبان محاوره‌ای آنان هنوز گیلکی مانده» باشد!!
3⃣ مقاله‌ی ژاله پیرنظر، به‌سان کتابِ «هیلدا نسیمی» تلاشی است برای توجیه پدیده‌ی #یهودیت_مخفی در ایران.
4⃣ می‌گویند جامعه‌ی #یهودیان_مخفی مشهد یا جدیدالاسلام‌های مشهد در سال 1255 ق./ 1839 م. به دلیل #واقعه_الله‌داد پدید آمد.
5⃣ در این بررسی فقط استناد می‌کنم به یادداشت‌های سفر سال 1831 #جوزف_ولف به مشهد که به هشت سال پیش از زمان واقعه الله‌داد تعلق دارد. تصوّر می‌کنم مندرجات این سفرنامه به اندازه کافی گویا باشد:
✍ عبدالله شهبازی
@didebane_enghelab ak
✡ #یهودیان_مخفی مشهد
و #واقعه_الله‌داد (4)
1⃣ #جوزف_ولف در 5 دسامبر 1831 وارد مشهد شد و به دیدار حاکم خراسان، #احمدعلی_میرزا پسر هفدهم فتحعلی شاه «از مادری یهودیه»، رفت.
2⃣ این «مادر یهودیه»، مریم خانم، به‌همراه حاج میرزا علیرضا شیرازی، برادر حاج میرزا علی‌اکبر خان قوام‌الملک شیرازی، که رئیس خواجگان حرمسرا و #یهودی_مخفی بود، کانونی قدرتمند در دربار ایران به‌شمار می‌رفتند.
3⃣ احمدعلی میرزا از تربیت مادری بسیار متأثر بود و به #یهودیان علاقه‌مند؛ و چنان علاقه‌مند که نام پسر بزرگش را یعقوب گذارد.
4⃣ احمدعلی میرزا دو ساعت با ولف دیدار کرد و سپس او را برای اقامت به خانه #ماشی‌یح_عجون رئیس یهودیان مشهد، فرستاد که در همان زمان نیز در میان مسلمانان به «ملا مهدی» و «آقا مهدی» معروف بود.
5⃣ بر شهرت ملا ماشی‌یح (مشیاخ) به نام مهدی در سال 1831 تأکید می‌کنم زیرا ادعا می‌کنند رئیس یهودیان مشهد پس از #واقعه_الله‌داد (1839) نام خود را از سر اجبار به مهدی تغییر داد. مهدی معادلی اسلامی است برای ماشی‌یح (مسیح) عبرانی.
6⃣ ملا ماشی‌یح (مشیاخ)، یا همان ملا مهدی، فردی مقتدر بود زیرا با حکمرانی رابطه نزدیک داشت که از نظر او #یهودی به‌شمار می‌رفت. در فقه تلمودی، تبار از طریق مادر انتقال می‌یابد و مادر احمدعلی میرزا ملکه‌ای یهودیه بود همچون #استر افسانه‌ای.
7⃣ ملا مهدی از ارتباطات وسیع جهانی برخوردار و بسیار مطلع بود. خانه ملا مهدی ایستگاه ارتباطی مهمی به‌شمار می‌رفت در منطقه‌ای استراتژیک و در زمانی که سراسر منطقه در بحرانی بزرگ به می‌برد. در این اوضاع، جامعه منسجم #یهودیان_مشهد جایگاهی استراتژیک در سراسر منطقه یافت و نقش تاریخی بزرگی ایفا نمود.
✍ عبدالله شهبازی
@didebane_enghelab ak
و #واقعه_الله‌داد (4)
1⃣ #جوزف_ولف در 5 دسامبر 1831 وارد مشهد شد و به دیدار حاکم خراسان، #احمدعلی_میرزا پسر هفدهم فتحعلی شاه «از مادری یهودیه»، رفت.
2⃣ این «مادر یهودیه»، مریم خانم، به‌همراه حاج میرزا علیرضا شیرازی، برادر حاج میرزا علی‌اکبر خان قوام‌الملک شیرازی، که رئیس خواجگان حرمسرا و #یهودی_مخفی بود، کانونی قدرتمند در دربار ایران به‌شمار می‌رفتند.
3⃣ احمدعلی میرزا از تربیت مادری بسیار متأثر بود و به #یهودیان علاقه‌مند؛ و چنان علاقه‌مند که نام پسر بزرگش را یعقوب گذارد.
4⃣ احمدعلی میرزا دو ساعت با ولف دیدار کرد و سپس او را برای اقامت به خانه #ماشی‌یح_عجون رئیس یهودیان مشهد، فرستاد که در همان زمان نیز در میان مسلمانان به «ملا مهدی» و «آقا مهدی» معروف بود.
5⃣ بر شهرت ملا ماشی‌یح (مشیاخ) به نام مهدی در سال 1831 تأکید می‌کنم زیرا ادعا می‌کنند رئیس یهودیان مشهد پس از #واقعه_الله‌داد (1839) نام خود را از سر اجبار به مهدی تغییر داد. مهدی معادلی اسلامی است برای ماشی‌یح (مسیح) عبرانی.
6⃣ ملا ماشی‌یح (مشیاخ)، یا همان ملا مهدی، فردی مقتدر بود زیرا با حکمرانی رابطه نزدیک داشت که از نظر او #یهودی به‌شمار می‌رفت. در فقه تلمودی، تبار از طریق مادر انتقال می‌یابد و مادر احمدعلی میرزا ملکه‌ای یهودیه بود همچون #استر افسانه‌ای.
7⃣ ملا مهدی از ارتباطات وسیع جهانی برخوردار و بسیار مطلع بود. خانه ملا مهدی ایستگاه ارتباطی مهمی به‌شمار می‌رفت در منطقه‌ای استراتژیک و در زمانی که سراسر منطقه در بحرانی بزرگ به می‌برد. در این اوضاع، جامعه منسجم #یهودیان_مشهد جایگاهی استراتژیک در سراسر منطقه یافت و نقش تاریخی بزرگی ایفا نمود.
✍ عبدالله شهبازی
@didebane_enghelab ak
✡ #یهودیان_مخفی مشهد
و #واقعه_الله‌داد (5)
1⃣ رفت‌وآمد به خانه ملا مهدی فراوان بود. نه تنها #یهودیان از سراسر جهان، در مسیر خود از شرق به غرب یا از شمال به جنوب، و به عکس، به خانه او می‌آمدند بلکه افسران بلندپایه #انگلیسی نیز به خانه ملا مهدی سر می‌زدند.
2⃣ ملا مهدی به #تصوف علاقمند بود و #جوزف_ولف در اوّلین دیدار دریافت که او از سران فرقه‌ای است به‌نام #صوفیان_یهودی. او این تعلق را از جوزف ولف پنهان نمی‌کرد.
3⃣ #یهودیان_مشهد در زمان سفر اوّل ولف به مشهد (1831)، یعنی سال‌ها پیش از #واقعه_الله‌داد (1839)، دارای تعلّقات خاص فرقوی بودند و عقایدی را ترویج می‌کردند که آمیزه‌ای از یهودیت و مسیحیت و اسلام و تصوف یهودی (کابالا) و ایرانی و هندی بود و چیزی شبیه به فراماسونری ولی در کسوت عرفان شرقی!!
4⃣ ملا مهدی از جوزف ولف پرسید: آیا درباره تصوف چیزی می‌دانی؟ ولف پاسخ مثبت داد و از سفر خود به شیراز گفت و دیدارش با پسر میرزا ابوالقاسم سکوت که رئیس صوفیان شیراز بود. ملا مهدی گفت: می‌توانی در میان یهودیان مشهد صوفیان بسیار بیابی. و توضیح داد که صوفیان یهودی مشهد مرشدی دارند به‌نام ملا محمدعلی (اشکپوتی).
5⃣ آنان مانند #دراویش مسلمان حشیش می‌کشند تا ذهن خود را از جهان مادی خارج کنند، آواز می‌خوانند، و می‌کوشند در هستی، که آن را «خدا» می‌نامند، ذوب شوند!
6⃣ به‌نوشته ولف، علاوه بر ملا مهدی (ماشی‌یح)، ملا فینحاس، ملا الیاهو، ملا نیسان و آبراهام موشه از صوفیان یهودی‌اند. در میان یهودیان ایران «ملا» لقب #حاخام بود و این نشان می‌دهد بیش‌تر سران جامعه یهودی مشهد صوفی بودند.
7⃣ ملا مهدی و سایر صوفیان یهودی مشهد در زمان سفر ولف (1831)، هشت سال پیش از واقعه الله‌داد (1839)، قرآن می‌خواندند و در ظاهر آن را به عنوان کتاب آسمانی قبول داشتند. جوزف ولف می‌افزاید: آن‌ها پیش مرشد قرآن و سایر کتب مذهبی را می‌خوانند تا تأییدی بر حقانیت نظام فکری خود بیابند.
✍ عبدالله شهبازی
@didebane_enghelab ak
و #واقعه_الله‌داد (5)
1⃣ رفت‌وآمد به خانه ملا مهدی فراوان بود. نه تنها #یهودیان از سراسر جهان، در مسیر خود از شرق به غرب یا از شمال به جنوب، و به عکس، به خانه او می‌آمدند بلکه افسران بلندپایه #انگلیسی نیز به خانه ملا مهدی سر می‌زدند.
2⃣ ملا مهدی به #تصوف علاقمند بود و #جوزف_ولف در اوّلین دیدار دریافت که او از سران فرقه‌ای است به‌نام #صوفیان_یهودی. او این تعلق را از جوزف ولف پنهان نمی‌کرد.
3⃣ #یهودیان_مشهد در زمان سفر اوّل ولف به مشهد (1831)، یعنی سال‌ها پیش از #واقعه_الله‌داد (1839)، دارای تعلّقات خاص فرقوی بودند و عقایدی را ترویج می‌کردند که آمیزه‌ای از یهودیت و مسیحیت و اسلام و تصوف یهودی (کابالا) و ایرانی و هندی بود و چیزی شبیه به فراماسونری ولی در کسوت عرفان شرقی!!
4⃣ ملا مهدی از جوزف ولف پرسید: آیا درباره تصوف چیزی می‌دانی؟ ولف پاسخ مثبت داد و از سفر خود به شیراز گفت و دیدارش با پسر میرزا ابوالقاسم سکوت که رئیس صوفیان شیراز بود. ملا مهدی گفت: می‌توانی در میان یهودیان مشهد صوفیان بسیار بیابی. و توضیح داد که صوفیان یهودی مشهد مرشدی دارند به‌نام ملا محمدعلی (اشکپوتی).
5⃣ آنان مانند #دراویش مسلمان حشیش می‌کشند تا ذهن خود را از جهان مادی خارج کنند، آواز می‌خوانند، و می‌کوشند در هستی، که آن را «خدا» می‌نامند، ذوب شوند!
6⃣ به‌نوشته ولف، علاوه بر ملا مهدی (ماشی‌یح)، ملا فینحاس، ملا الیاهو، ملا نیسان و آبراهام موشه از صوفیان یهودی‌اند. در میان یهودیان ایران «ملا» لقب #حاخام بود و این نشان می‌دهد بیش‌تر سران جامعه یهودی مشهد صوفی بودند.
7⃣ ملا مهدی و سایر صوفیان یهودی مشهد در زمان سفر ولف (1831)، هشت سال پیش از واقعه الله‌داد (1839)، قرآن می‌خواندند و در ظاهر آن را به عنوان کتاب آسمانی قبول داشتند. جوزف ولف می‌افزاید: آن‌ها پیش مرشد قرآن و سایر کتب مذهبی را می‌خوانند تا تأییدی بر حقانیت نظام فکری خود بیابند.
✍ عبدالله شهبازی
@didebane_enghelab ak
✡ #یهودیان_مخفی مشهد
و #واقعه_الله‌داد (6)
1⃣ شخصیت دیگر، که ولف او را توصیف می‌کند، همان ملا محمدعلی اشکپوتی (عشق‌آبادی)، مرشد صوفیان یهودی مشهد، است.
2⃣ وی می‌نویسد: ملا محمدعلی اشکپوتی، آموزگار #صوفیان_یهودی، به من معرفی شد. در او هیچ چیز خاصی ندیدم که به وی علاقمند شوم. او به من این اصول خود را آموخت: اوّل، در جهان شرّ وجود ندارد. دوّم، به کسی که روحش جذب خدا شده زنا و کردار مشابه دیگر صدمه نمی‌زند. سوّم، جهان از ابد بوده است. چهارم، جهان و خدا یکی است.
3⃣ ولف سپس نام برخی #مسلمانان_صوفی را می‌برد که عقایدی شبیه به ملا محمدعلی اشکپوتی دارند. ولف از تجربه نوشیدن شراب و خوردن گوشت خوک (گراز) با صوفیان یهودی و مسلمان می‌گوید. آنان مدعی‌اند که اطاعت خداوند به گوشت و نوشیدنی نیست، به راستی و صفا و باطن قدسی است!
4⃣ ولف می‌نویسد: ماشی‌یح مدعی بود که یکی از دوستان صوفی یهودی‌اش به مدارج عالی رسیده و خصوصیات پیامبری پیدا کرده تا بدان حد که نمی‌تواند به ولف بگوید. ولف می‌افزاید: صوفیان یکدیگر را مانند فراماسون‌ها [از طریق علاماتی] می‌شناسند.
5⃣ همه چیز نشان می‌دهد که #یهودیان_مشهد در آن سال‌های پرآشوب رفتاری مرموز و فرقه‌گونه دارند و اجباری بودن گروشِ سال‌ها بعد، مورد تردید است.
6⃣ #جوزف_ولف می‌نویسد: من غالباً می‌شنیدم که صوفیان یهودی مشهد می‌گفتند آن‌ها دو نوع دین دارند: ظاهر و باطن. دین ظاهر برای مردم است و دین باطن برای لژهای [محافل داخلی] آن‌ها است.
7⃣ جوزف ولف در خانه رئیس یهودیان مشهد با یک #یهودی سبزواری آشنا می‌شود:
👈 روزی شخصی یگانه و استثنایی وارد اتاقم شد؛ ملا لوی بن ماشی‌یح که در مشهد #مسلمان است و زمانی که به سرخس می‌رود #یهودی. زن و فرزندان او هنوز خود را یهودی اعلام می‌کنند!
✍ عبدالله شهبازی
@didebane_enghelab ak
و #واقعه_الله‌داد (6)
1⃣ شخصیت دیگر، که ولف او را توصیف می‌کند، همان ملا محمدعلی اشکپوتی (عشق‌آبادی)، مرشد صوفیان یهودی مشهد، است.
2⃣ وی می‌نویسد: ملا محمدعلی اشکپوتی، آموزگار #صوفیان_یهودی، به من معرفی شد. در او هیچ چیز خاصی ندیدم که به وی علاقمند شوم. او به من این اصول خود را آموخت: اوّل، در جهان شرّ وجود ندارد. دوّم، به کسی که روحش جذب خدا شده زنا و کردار مشابه دیگر صدمه نمی‌زند. سوّم، جهان از ابد بوده است. چهارم، جهان و خدا یکی است.
3⃣ ولف سپس نام برخی #مسلمانان_صوفی را می‌برد که عقایدی شبیه به ملا محمدعلی اشکپوتی دارند. ولف از تجربه نوشیدن شراب و خوردن گوشت خوک (گراز) با صوفیان یهودی و مسلمان می‌گوید. آنان مدعی‌اند که اطاعت خداوند به گوشت و نوشیدنی نیست، به راستی و صفا و باطن قدسی است!
4⃣ ولف می‌نویسد: ماشی‌یح مدعی بود که یکی از دوستان صوفی یهودی‌اش به مدارج عالی رسیده و خصوصیات پیامبری پیدا کرده تا بدان حد که نمی‌تواند به ولف بگوید. ولف می‌افزاید: صوفیان یکدیگر را مانند فراماسون‌ها [از طریق علاماتی] می‌شناسند.
5⃣ همه چیز نشان می‌دهد که #یهودیان_مشهد در آن سال‌های پرآشوب رفتاری مرموز و فرقه‌گونه دارند و اجباری بودن گروشِ سال‌ها بعد، مورد تردید است.
6⃣ #جوزف_ولف می‌نویسد: من غالباً می‌شنیدم که صوفیان یهودی مشهد می‌گفتند آن‌ها دو نوع دین دارند: ظاهر و باطن. دین ظاهر برای مردم است و دین باطن برای لژهای [محافل داخلی] آن‌ها است.
7⃣ جوزف ولف در خانه رئیس یهودیان مشهد با یک #یهودی سبزواری آشنا می‌شود:
👈 روزی شخصی یگانه و استثنایی وارد اتاقم شد؛ ملا لوی بن ماشی‌یح که در مشهد #مسلمان است و زمانی که به سرخس می‌رود #یهودی. زن و فرزندان او هنوز خود را یهودی اعلام می‌کنند!
✍ عبدالله شهبازی
@didebane_enghelab ak
✡ #یهودیان_مخفی مشهد
و #واقعه_الله‌داد (7)
1⃣ برخلاف ادعای ژاله پیرنظر، که جامعه یهودی مشهد را پیش از #واقعه_الله‌داد (1839) به‌شدت بسته و منزوی می‌خواند، جوزف ولف در سال 1831 از تجارت گسترده یهودیان مشهد با مناطق همجوار سخن می‌گوید. به روایت ملا ماشی‌یح و سایر یهودیان مشهد، پیشینه این نقش بزرگ تجاری یهودیان مشهد در منطقه خراسان و افغانستان و ترکستان به زمان نادر شاه افشار می‌رسد.
2⃣ ولف می‌نویسد: #یهودیان_مشهد با ترکستان تجارت دارند و در آن منطقه پایگاه‌هایی درست کرده‌اند... نادر شاه تعدادی از یهودیان را با خود به کابل برد. از آن زمان، یهودیان مشهد به کابل می‌روند و یهودیان از کابل به مشهد می‌آیند. خصومت میان شیعه و سنّی چنان شدید است که یهودیانی که در مشهد، در میان شیعیان، مسلمان شده‌اند، به محض این‌که به سرخس، یا جای دیگری در ترکستان، می‌رسند در میان سنی‌ها بار دیگر آشکارا خود را #یهودی می‌خوانند!
3⃣ ولف از دیدار با یکی از دراویش پیرو طریقت سکوت سخن می‌گوید. این درویش، که به خانه ملا مهدی آمده، سال‌هاست سکوت پیشه کرده. او گرچه مسلمان است ولی با صوفیان یهودی رابطه دارد. ولف از او می‌پرسد: چرا سخن نمی‌گویی؟ با اشاره پاسخ می‌شنود: پس از ظهور مسیح (مهدی) سخن خواهم گفت. ولف می‌گوید: او کی ظهور خواهد کرد؟ می‌گوید: پنج سال پس از این زمان. ولف می‌پرسد: آن‌گاه چه خواهد شد؟ می‌گوید: هزاران دل یکی خواهند شد، بره و گرگ با هم زندگی خواهند کرد.
4⃣ اعضای این فرقه، که خود را #صوفیان_یهودی می‌خوانند، مبلّغ و منتظر ظهور قریب‌الوقوع #منجی_موعود بودند؛ مسیحی که اندکی بعد (5 جمادی‌الاول 1260 یا 23 مه 1844) در قامت باب ظاهر شد!! بخشی از صوفیان یهودی و شبکه #یهودیان_مخفی به اوّلین گروندگان و بزرگ‌ترین مبلّغان او بدل شدند، بخشی نیز در ظاهر مسلمان ماندند و بر تحولات پسین جامعه ایرانی تأثیری بزرگ گذاردند.
قسمت آخر
✍ عبدالله شهبازی
@didebane_enghelab ak
و #واقعه_الله‌داد (7)
1⃣ برخلاف ادعای ژاله پیرنظر، که جامعه یهودی مشهد را پیش از #واقعه_الله‌داد (1839) به‌شدت بسته و منزوی می‌خواند، جوزف ولف در سال 1831 از تجارت گسترده یهودیان مشهد با مناطق همجوار سخن می‌گوید. به روایت ملا ماشی‌یح و سایر یهودیان مشهد، پیشینه این نقش بزرگ تجاری یهودیان مشهد در منطقه خراسان و افغانستان و ترکستان به زمان نادر شاه افشار می‌رسد.
2⃣ ولف می‌نویسد: #یهودیان_مشهد با ترکستان تجارت دارند و در آن منطقه پایگاه‌هایی درست کرده‌اند... نادر شاه تعدادی از یهودیان را با خود به کابل برد. از آن زمان، یهودیان مشهد به کابل می‌روند و یهودیان از کابل به مشهد می‌آیند. خصومت میان شیعه و سنّی چنان شدید است که یهودیانی که در مشهد، در میان شیعیان، مسلمان شده‌اند، به محض این‌که به سرخس، یا جای دیگری در ترکستان، می‌رسند در میان سنی‌ها بار دیگر آشکارا خود را #یهودی می‌خوانند!
3⃣ ولف از دیدار با یکی از دراویش پیرو طریقت سکوت سخن می‌گوید. این درویش، که به خانه ملا مهدی آمده، سال‌هاست سکوت پیشه کرده. او گرچه مسلمان است ولی با صوفیان یهودی رابطه دارد. ولف از او می‌پرسد: چرا سخن نمی‌گویی؟ با اشاره پاسخ می‌شنود: پس از ظهور مسیح (مهدی) سخن خواهم گفت. ولف می‌گوید: او کی ظهور خواهد کرد؟ می‌گوید: پنج سال پس از این زمان. ولف می‌پرسد: آن‌گاه چه خواهد شد؟ می‌گوید: هزاران دل یکی خواهند شد، بره و گرگ با هم زندگی خواهند کرد.
4⃣ اعضای این فرقه، که خود را #صوفیان_یهودی می‌خوانند، مبلّغ و منتظر ظهور قریب‌الوقوع #منجی_موعود بودند؛ مسیحی که اندکی بعد (5 جمادی‌الاول 1260 یا 23 مه 1844) در قامت باب ظاهر شد!! بخشی از صوفیان یهودی و شبکه #یهودیان_مخفی به اوّلین گروندگان و بزرگ‌ترین مبلّغان او بدل شدند، بخشی نیز در ظاهر مسلمان ماندند و بر تحولات پسین جامعه ایرانی تأثیری بزرگ گذاردند.
قسمت آخر
✍ عبدالله شهبازی
@didebane_enghelab ak