❇️ترانه‌ای زیبا

❇️ #آی_اولدوز بایراقیمدیر

تورکوم تورکوم ، تورکوم من

💙❤️💚
@dedekatib

#آی_قوجا

بو قاپيدان يوللار گئدير، آی قوجا، 
سود آرخيندان قوللار گئدير، آی قوجا؟ 
زر داشينير، پوللار گئدير، آی قوجا، 
کيمدی سنی بو قاپيدان بوراخان؟ 

بو بازاردا نه ايشی وار لوتلرين، 
يئري دئييل "مايماقلارين، کوتلرين"
قوللوغوندا دورامماسان بوتلرين 
کيمدی سنی بو قاپيدان بوراخان؟ 

بو قاپينين گده‌ لری بَی له نر، 
کيشيلری هارينلاشار، سَی له نر. 
گونده بوردا نئچه کاروان اَيله نر 
کيمدی سنی بو قاپيدان بوراخان؟ 

نه اولسون کی قلبين قَمنَن اويوقدو، 
نه اولسون کی بختين ياتان قاييقدي. 
گؤرمورسنمی، مرمر بوزدان سويوقدو، 
کيمدی سنی بو قاپيدان بوراخان؟ 

سونبول ائله، دَننَن کئچير دردينی، 
تانرييا باخ، ديننن کئچير دردينی. 
بورا گلمه، گئننن کئچير دردينی، 
کيمدی سنی بو قاپيدان بوراخان؟ 

دويمه ‌سی وار، تيلسيمی وار، زنگی وار، 
بير دئييل کی، يئتميش يئددی رنگی وار. 
طالئعلرله قووغاسی وار، جنگی وار، 
کيمدی سنی بو قاپيدان بوراخان؟ 

آغلار گليب، آغلار قاليب گئدن وار، 
داغ اريدن، داش اويودن بدن وار. 
جان گوده نين اؤزونو ده گوده ن وار، 
کيمدی سنی بو قاپيدان بوراخان؟
 
پوسقولار وار، پوسدوران وار، پوسان وار، 
قان آخيدان، قوسدوران وار، قوسان وار. 
قورخوسوندان عؤمرو بويو سوسان وار، 
کيمدی سنی بو قاپيدان بوراخان؟ 

سيلاحی وار، پوليسی وار، پوستو وار، 
روشوت آدلی بير جان-جييَر دوستو وار. 
بو قاپينين بو ميلتله قصدی وار، 
کيمدی سنی بو قاپيدان بوراخان؟
 
گئت اؤزونه آيری ايش تاپ، آی قوجا، 
آيری ديل تاپ، آيری ديش تاپ، آی قوجا. 
خاچ پرست اول، بير کئشيش تاپ، آی قوجا، 
کيمدی سنی بو قاپيدان بوراخان؟ 


#زلیمخان_یعقوب
@dedekatib

#آی_آغرین_آلیم


‍ قاییت قاییتمالی قئیلیم-قالیم، آی آغرین آلیم
قاییت آ سئوگیلیم، آه سئودالیم، آی آغرین آلیم

قاییت قاییت کی ائوی-ائیوانی سیلیم-سوپوروم
دوروم سماوره ‌ده اود سالیم، آی آغرین آلیم

بولاق-بولاق ائله سنسیز قیزیل قان آغلامیشم
چیچکلی باغچا اولوب دستمالیم، آی آغرین آلیم

باهار-باهار بزه‌نیرلر تزه گلین تزه بئی
پاییز-پاییز پوزولور احوالیم، آی آغرین آلیم

دونن منی گؤره‌ن آینا بوگون داها تانیمیر
قاییت آغاردی ساچیم ساققالیم، آی آغرین آلیم

داها منی تویادا دوستلاریم چاغیرمیرلار
کی قالماییب داها تویلوق حالیم، آی آغیرین آلیم

باری ساچیندان ایکی تئل قیریب منه گؤندر
کی بیرجه کسمه شکسته چالیم، آی آغرین آلیم

باشی قالیب قانادی آلتدا نه دینیر نه ایچیر
یئتیم‌لشیبدی خیال قارتالیم، آی آغرین آلیم

منی ائوین بو دومانلی سکوتو سینسیتدی
قاییت قاییتمالی قئیلیم-قالیم، آی آغرین آلیم


#نادر_الهی
@dedekatib

#آی_بنیزلی_قوجا_توستو_ساتیردی

اولدوزلار گرنشیب ، گونش باتاندا
آی بنیزلی قوجا ، توستو ساتیردی
آیاق بارماقلاری جورابدان چیخیب
قیشین شاختاسینا یومروق آتیردی

*

ساغ الینده کؤمور ، سولدا اوزرلیک
دونیانین گؤزونه دومان سالیردی
یاشیل چیراقلاری اوتاندیران دا
خئییر دوعا وئریب پارا آلیردی

*

دیره یین اوستونده یالقیز گؤیرچین
حیات یولداشینی جانلاندیریردی
بایاض بیر ماشیندا قارا بیر جاوان
یوزلویو فرمانا دولاندریردی
***
فرمانین قاداسین قوجا گؤتوردو
ته یرلر آلتین دا ازیلدی باشی
الینده کی یازی قانا بویاندی
قارپیز ، پخله ، پشمک ، اونوتما کیشی .

#سئور_شهابی
@dedekatib

‍ من نه چــاره قیلیم قــارابختیمه
زَهَــرلی ایچگییه مـزه نئیله سین؟
سورمه گؤزللیگی بیراز آرتیرار
آمما دای کور اولان گؤزه نئیله سین؟ 


فلک اوخون آتیر،الینده  یای یوخ
فلکین آتدیغی اوخــلارا سای یوخ
بو گؤزدن اوگؤزه هئچ بیرهارای یوخ
ایندی اؤزگـه گلیب بیزه نئیله سین؟


حسرت چکدیگیمیز گؤرنئچه ایلدیر
کاش بیرایل اولایدی،دئیه یدیم بیلدیر
گؤزومون یاشلاری چوخ دئمه لیلدیر
سو گؤزَه دَن لیلدیر،کوزه نئیله سین؟


نادیرم بیر سینه قیزیل تک کؤزله
یــوللاری گؤزله دیم نیگران گؤزله
سیز دئیین،بو یازیق بیر قورو سؤزله
ایــرییه نئیلسین؟دوزه نئیلسین


شعر : #نادر_الهی

دیکلمه : #آی_تک_خاتون

@dedekatib

#آی_قادین

کیشی اولانمادین ٬کیشی اولمادین
جور به جور دردلری دوغدون آی‌ قادین
اوغلومون آدینا یاراشمیر آدین
قیزیمین آدینا قویموشام آدین

بعضا گؤزل‌لییی گؤزلره گیریر
مین-مین دردلرینده شیرین‌لیکده وار
یاپیش ألیمیزدن یاپیش آی قادین
بیزی ده ویترینین بیرینه آپار

ویتریندن-ویترینه گئتمک ایسته‌یک
چیخارت بئینیمیزدن کؤهنه پالتاری
سینه‌نین اوستوندن أمدیییمیزی
آنلایاق، یاشایاق اؤلسک ده باری

دئییللر ناغیل سان، ناغیل اولساندا
سنده یوخولارا آپارما بیزی
ائله آنالارین لای-لای لاریندا
یوخویا وئرمیشیک بیر-بیریمیزی

بیزیمله بؤیوسه سنین آدیندا
باغیشلا ایچینده بمب پاتلاتدیلار
سنین ده آدینی پیسه چیخاردیب
أل دیمز یئرینه أل اوزاتدیلار

داریخما، چیرپینما، اینجیمه بیزدن
او قدر گؤزلسن ٬گؤزلریمده سن
هله ائولنمه‌میش قیزی اولمامیش
قیزیمین آدینی "دونیا" قویدوم من

#اباسط_پورحسن

🍃🍃🍃
@dedekatib
🍃🍃🍃

✍️#دکتر_عبدالغفار_بدیع [ محقق، مؤلف و استاد دانشگاه ]
🔻شخصیت های چهارگانه در #قوتادغوبیلیک [ قدیمی ترین رمان جهان ]

✍️ کتاب #قوتادغوبیلیک بعنوان قدیمی ترین رمان جهان محصول مباحثه، مکالمه و بعضا مناظرة چهار شخصیّت است که به زبان ترکی کتابت شده است؛ چهار شخصیتی که هر کدام سمبل کلیدی ترین عنصر سیاسی و اعتقادی و فرهنگی ترکان می باشد.

✍️در قدیمی ترین رمان جهان ( قوتادغوبیلیک ) #گوندوغو سمبل عدالت(تؤره)، #آی دولدو عصاره دولت، #اوگودولموش نماد عقلانیت و #اودقورموش سمبل بیداری ملی( اویانیش ) در فرهنگ و باور سیاسی و فرهنگی_اجتماعی ترکان می باشد.

1) - #گوندوغدو: یعنی، زاده آفتاب، همان پادشاه که نماد عدالت و قانون یا توره را تمثیل می کند شخصیّتِ نخست، هویّت خود را از خورشید یا شمس می گیرد مگر نمادی بالاتر از خورشید در اندیشة تورکان وجود دارد که بتواند نور، گرما، زایش، حرارت و قدرت را تمثیلگری نماید؟ مگر در مفکورة اخلاقی تورکان، فضیلتی بالاتر از عدالت و مراعات توره وجود دارد؟ شاه بسانِ آفتاب، عدالت و توره را تمثیلگری می نماید. فراموش نکرده ایم زن دوم اؤغوز خان با شعاع آفتاب خلق می شود. شاهی که خود آفتاب است به تعبیر مولانا: شاه آن باشد که از خود شه بود* نی به مخزن ها و لشگر شه شود

2) - #آی_تولدو ( آی دولدو ): یعنی، ماه کامل همان وزیر که نماد دولت و سعادت را تمثیل می کند. وقتی مولانا می گفت: شمس و قمرم آمد سمع و بصرم آمد*چیز دگر ار خواهی چیز دگرم آمد. شمس و قمر در مفکورة تورکی خصوصا در عرفان جایگاهی تامّل انگیز دارند پیوسته در پرچم های تورکان درخشیده اند. در رمان امیر ارسلان رومی شاه دو وزیر دارد به اسم های قمر وزیر و شمس وزیر

3) - #اوگودولموش: ستایش یافته و تربیت یافته، ترجمة تورکی حضرت محمّد(ص) است نماد عقل است. مولانا می گفت: عقل باشد در اصابت ها فقط* وهم افتد در خطا و در غلط/عقل خطا نمی کند خطا از وهم برخیزد.

4) - #اودقورموش: بیدارشده بازگشته، فرزند دیگر وزیر که نماد زهد و قناعت بوده و سرانجام در اثر مناظره با برادر خویش از زهد به عرفان سوق پیدا کرده به تعبیر مولانا: زاهد باترس می تازد به پا / عاشقان پرّان تر از برق و هوا. زاهد حداکثر کارش دویدن است اما عاشق می پرد و میان دویدن و پریدن فرق بسیار است.

به تعبیر نسیمی:
زاهدین افسانه سین قؤی، سؤیله عشقین حالینی / عاشقین سمعینه سیغماز زاهدین افسانه سی.
تمثیلگر عاقبت و بازیچه¬بودن دنیا می گردد.

✍️ یوسف خراسانی از بیت 351 وارد این موضوع می گردد:

🔺 کیتابا قوتادغو بیلیک آدینی وئردیم
اوخویانی اوغورلاتسین، الیندن توتسون

🔺انسان هر ایکی دونیانی عقل ایله توتسا
خوشبخت اولار بو سؤزوم گرچکدیر

🔺اوّلجه ائلیکدن بحث ائتدیم
ای یاخشی کیشی بونو ایضاح ائده¬رم

🔺سونرا آی دولدودان سؤز آچدیم
مبارک گونشی اونلارلا پارلادارلار

🔺بو گوندوغدو دئدیگین باشدان، باشا توره دیر
بو آی دولدودو دئدیگین دولتدیر

▪︎باخ، سونرا اؤگودولموشو بیان ائتدیم
او، عقلین آدیدیر انسانی یوکسلدیر

🔺اوندان سونرا اودقورموش گلیر
اؤنودا عاقبت کیمی گؤتوردوم

🔺من سؤزو بو دؤرد شیء حاقیندا سؤیله دیم
اؤخوسان بیلرسن، دقّت ائت
@dedekib