♦️چرا نهضت مخالفت با سدها، هر روز طرفداران بیشتری در جهان می‌یابد؟♦️

بخش نخست:

✍ روز یکم ژوئیه ۱۹۹۹ بیش از هزار نفر در ساحل #رودخانه_کنی‌بک در نزدیکی شهر آگوستا ایالت مِین واقع در شمال شرق ایالات متحده آمریکا صف کشیدند تا شاهد تخریب #سد_ادواردز باشند. سدی که ارتفاع زیادی هم نداشت اما طول تاج آن به ۲۸۰ متر می‌رسید. آنها که از برداشتن سد دفاع می‌کردند، قول داده بودند که شیلات نابود شده باز خواهد گشت و شهر آگوستا از مزایای امکانات ناشی از تجدید حیات و بازآفرینی ساحل رودخانه بهره‌مند خواهد شد. مخالفان سد کاملا حق داشتند، اما این تنها مردم شهر آگوستا نبودند که این تغییر را حس کردند؛ برداشتن سد ادواردز به یک لحظه بنیادین در تاریخ جنبش محیط‌زیستی و احیای رودخانه‌ها در ایالات متحده تبدیل شد. این تخریب نخستین سد برق‌آبیِ در حال کار بود و برای اولین بار بود که کمیسیون فدرال انرژی آمریکا - FERC - برخلاف خواسته صاحب سد به تجدید مجوز ادامه فعالیت سد، رای منفی داد.
اما مهم‌تر از همه، تخریب سد، سیگنالی قوی ارسال کرد برای تغییر فکر درباره چگونگی برقراری توازن بین محیط‌زیست و منافع اقتصادی. جان باروز، مدیر برنامه نیوانگلند از فدراسیون ماهی‌های آزاد آتلانتیک می‌گوید: «تخریب این سد بزرگ، نخستین تجربه و تلنگر مهم بود تا به آمریکایی‌ها نشان دهد: رودخانه‌های ما ارزش‌های به مراتب بیشتری از استفاده‌های صنعتی و برق‌آبی دارند.»
در واقع احداث این سد سبب ممانعت مهاجرت چندین گونه ماهی قزل‌آلا و شاه‌ماهی پشت کبود شد که عادتا بیش از ۴۰ مایل از اقیانوس اطلس تا رودخانه کنی‌بک و شاخه‌های آن را به منظور جستجوی مکانی برای تخمگذاری می‌پیمودند. به عنوان مثال، صید ماهی خاویار در پائین دست کنی‌بک سالانه از ۳۲۰ هزار پوند پیش از ساخت سد به ۱۲ هزار پوند کاهش یافت. علاوه بر این، مخزن سد به تدریج بدل به دپوی پساب‌ها و پسماندهای سمی ناشی از کارخانه‌های کاغذسازی و فاضلاب شهری شد - همان اتفاقی که بیم آن می‌رود در اغلب سدهای شمال کشور از جمله هراز و لاسک هم تکرار شود - الوارهای شناور از صنعت چوب در بالادست مانعی در جریان رودخانه بودند و پائین آمدن سطح اکسیژن ناشی از فاضلاب دلیل عمده کشتار ماهی‌ها شد. در سالهای دهه‌ی ۱۹۶۰ میلادی دیگر هیچکس حاضر نبود برای شنا یا ماهیگیری به رودخانه کنی‌بک برود. اما شرایط به مرور با تصویب قانون Clean Water Act از سال ۱۹۷۲ بهتر شد. بین سالهای ۱۹۷۲ تا ۱۹۹۰ ایالت مین ۱۰۰ میلیون دلار برای تأسیسات تصفیه آب و پاکسازی رودخانه خرج کرد؛ کاری که ما هنوز حتی برای تالاب انزلی و رودخانه‌های منتهی به آن نتوانستیم و یا نخواستیم که انجام دهیم. بهبودی کیفیت آب موجب اشتیاق بیشتری برای گسترش ترمیم رودخانه شد. می‌شد که به کنی‌بک امیدوار بود. اما یک مانع پابرجا ماند.
در سالهای ۱۹۸۰ تلاش‌ها برای بهبودی عبور ماهی‌ها در محدوده سد و کیفیت آب در رودخانه ادامه یافت. اگرچه بسیاری از گروه‌های محیط‌زیستی فکر می‌کردند که تخریب سد بهترین امید اکولوژیکی برای احیای کنی‌بک است، تنها تعداد معدودی پیروزی کمپین را باور می‌کردند. پیت دیدیس‌هایم، مدیر ارشد از شورای منابع طبیعی مین می‌گوید: «آن‌زمان تخریب سدها یک کانسپت عجیب و غریب بود و اغلب مردمی که ما با آنها کار می‌کردیم پیروزی ما را نمی‌دیدند.» آن‌وقت‌ها تنها گفتگو پیرامون تخریب سد در ایالات متحده در سوی دیگر کشور درباره رودخانه الوا در ایالت واشنگتن بود. (دو سد این رودخانه سالهای ۲۰۱۱ و ۲۰۱۴ برداشته شدند.)

🔹ادامه دارد ...

#پایان_دوران_سدسازی_را_اعلام_کنیم

🇮🇷: https://t.me/darvishnameh

🔹چگونه سدی که سازندگانش درخواست تمدید فعالیت ۵۰ساله آن را داشتند، تخریب شد؟!🔹
🔻بخش دوم:

✍ در سال ۱۹۹۱ صاحبان #سد_ادواردز، تقاضای تمدید مجوز برای ۵۰ سال به منظور ادامه فعالیت سد را ارایه دادند. ائتلاف شکل‌‌گرفته جدیدی برای حفاظت از رودخانه کنی‌بک درصدد متقاعد کردن کمیسیون فدرال انرژی برآمد تا از صدور این مجوز جلوگیری کند. این ائتلاف متشکل از سازمان غیرانتفاعی رودخانه‌های آمریکا، فدراسیون ماهی‌های آزاد آتلانتیک، شورای منابع ملی ایالت مین و سازمان غیرانتفاعی Trout Unlimitedبود. اندرو فالوند، رئیس ارشد سازمان Water Foundation می‌گوید: «مردم نه تنها به مرور به این فکر افتادند که تخریب سد چه مزایایی برای ماهی‌ها دارد، بلکه نیز چه منافعی برای شهری دارد که رودخانه آزادانه از میان آن عبور کند.»
هرچند ائتلاف نامبرده استدلال‌های محکمی برای تخریب سد داشت. اما تعطیل کردن یک سد برق‌آبی در حال کار به‌خاطر ماهی‌ها تاکنون در ایالات متحده آمریکا سابقه نداشت. از همین رو، نخست کمیسیون فدرال انرژی پیشنهاد خود را مبنی بر تجدید مجوز سد اعلام کرد. علاوه بر این، طرفداران سد ادعا می‌کردند که تخریب این سد بسیار گران خواهد بود و به فرسایش ساحل رودخانه، سیل‌های بیشتر در پائین‌دست و کم‌ارزش شدن املاک در امتداد رودخانه منجر خواهد شد - مثلاً در مورد سد گتوند هم برآوردها حاکی از آن است که حذف سد، سه برابر ساخت آن هزینه خواهد داشت - اما سرانجام در سال ۱۹۹۷ پس از افزایش فشار مخالفان سدسازی و ارایه استدلال‌های فنی در هفت‌هزار برگه، کمیسیون فدرال انرژی به رد تمدید مجوز رأی داد و دستور تخریب سد را صادر کرد. فعالان کمپین تخریب سد از خود بی‌خود شده بودند، درحالی‌که صاحبان سد در سراسر کشور شوکه شدند! این نخستین بار بود که کمیسیون از قدرت خود برای رد مجوز برخلاف خواسته صاحبان سد استفاده می‌کرد. این تنها حکم کمیسیون نبود که پیشگامانه محسوب می‌شد. بلکه نیز نخستین بار بود که یک سد روی جریان اصلی یک رودخانه و نه روی شاخه کوچکتری از آن برداشته می‌شد. سرانجام تخریب سد ادواردز در ژوئیه ۱۹۹۹ به شانسی برای آگوستا در راستای بازسازی ارتباطش با رودخانه تبدیل شد. مردم آگوستا مانند بسیاری از شهرهای نیوانگلند در آن دوران، بیش از صد سال پشت به رودخانه کرده بودند. اما اینک در روز تخریب سد جشن گرفته و تی‌شرت‌های یادگاری را در حضور خبرنگارانی که از همه دنیا آمده بودند، به تن کرده و به علاقه‌مندان می‌فروختند.
به محض اینکه سد تخریب شد، رودخانه جان گرفت. ماهی‌ها فورا به زیستگاهی به‌طول ۱۸مایل بیشتر دسترسی پیدا کردند. ماهی‌های خاویار آتلانتیک از محل سابق سد عبور کردند و به‌زودی نیز شاه‌ماهی پشت‌کبود به رودخانه بازگشت. در عرض یکسال می‌شد فک‌ها را دید که شاه‌ماهیها را تعقیب می‌کنند و با شاه‌ماهی‌ها همه جانورانی که از آنها تغذیه می‌کردند - سمورهای آبی، خرس‌ها، مینک‌ها، عقاب‌های سرسفید، عقاب‌های ماهیگیر و حواصیل‌های آبی- نیز بازگشتند. اما بهترین نشانه برای احیای اکوسیستم، افزایش حشرات آبزی مانند یک‌روزه‌ها و بهاره‌ها بودند که نشانی از بهبودی کیفیت آب داشتند.‌
حالا همه به آب زده‌اند؛ اغلب قایق‌رانان و پاروزنان. مرکز شهر به استفاده بیشتر از رودخانه پرداخته. ساختمان‌ها که بازسازی شده‌اند اکنون از رودخانه به عنوان فاکتور مطبوعی استفاده می‌کنند. رودخانه حقیقتا باز به زندگی برگشته، هم برای انسان‌ها و هم برای طبیعت.
البته موفقیت تنها در آگوستا خاتمه نیافته. حذف سد ادواردز تلاش‌هایی برای پرداختن به مانع دیگری در بالادست رودخانه-سد فورت هالیفاکس - را شعله‌ور کرد. پس از ۸سال، این سد هم در سال ۲۰۰۸ حذف شد و زیستگاه دیگری برای ماهیهای بومی را گسترش داد و برای نمونه شمار شاه‌ماهیهای پشت‌کبود را از ۷۸ هزار در سال ۱۹۹۹ به ۵٬۵ میلیون در سال ۲۰۱۸ رساند.‌

🔻ادامه دارد ...

#پایان_دوران_سدسازی_را_اعلام_کنیم

🇮🇷: https://t.me/darvishnameh

🔺بخش سوم و پایانی از نهضت سه‌گانه حذف سد در ایالات متحده آمریکا و پیامش در ایران!🔺

🇮🇷: @darvishnameh

✍ بدین‌ترتیب، حذف سدهای دیگر خارج از ایالت مین ادامه پیدا کرد. از زمانی که #سد_ادواردز تخریب شد، سالانه پنج سد دیگر نیز در سراسر آمریکا حذف شدند. شمار آنها در سال گذشته ۸۰ عدد بود. در مجموع پس از تخریب ادواردز تاکنون ۱۱۰۰ سد حذف شده‌اند. البته بسیاری از آنها سدهای کوچک بوده‌اند، اما پروژه‌های قابل توجه دیگری مانند دو سد رودخانه الوا در ایالت واشنگتن تاکنون از بزرگترین پروژه حذف سد در دنیا محسوب می‌شوند. در طول دو دهه گذشته همه جا در اذهان عمومی تغییری در زمینه سدها در حال بوقوع پیوستن است. ایمی سورز کوبر، مدیر ارتباطات American Rivers می‌گوید: «این دیگر موضوعی نیست که فقط کنشگران محیط‌زیست به آن بپردازند. حذف سد در بسیاری موارد به دلایل اقتصادی و امنیت عمومی انجام می‌شود.» شمار زیادی از پروژه‌ها نیز در پیش رو هستند، چشم‌ها همه به رودخانه کلمث (جنوب ارگون و شمال کالیفرنیا) با برنامه حذف ۴ سد در سال ۲۰۲۱ خیره شده که عظیم‌ترین برنامه حذف سد و احیای رودخانه در دنیا به شمار می‌رود. مخالفان حذف سد عقیده ندارند که ما نیاز به تخریب همه سدهایمان داریم، ایالات متحده دارای بیش از ۹۰ هزار سد است و بسیاری از آنها هنوز وظایف مهمی برعهده دارند. اما هر جا که از دو دهه پیش سدی حذف شده، نشان داده که نتایج محیط‌زیستی از آن بی‌نظیر بوده‌اند و مهم‌تر آنکه دیگر سدی جایگزین سد تخریب‌شده نشد. گربر می‌گوید: «هیچ راهی سریعتر و موثرتر برای بازگرداندن زندگی به یک رودخانه جز حذف سد وجود ندارد. از این‌رو ما ۲۰ سال بر آن تمرکز داشته‌ایم. این یک بُرد برای دلایل محیط‌زیستی، امنیت عمومی و رفع مسئولیت صاحبان سد است.» و کوبر اضافه می‌کند: «حذف سدها درواقع حماسه‌ای درباره مردمی‌ است که رودخانه‌های خود را مطالبه می‌کنند.» و این حماسه با تخریب سد ادواردز آغاز شد.

https://therevelator.org/edwards-dam-removal/

🔹 خواننده عزیز #روزنامه_شرق!
سد ادواردز، ارتفاع کمتر از ۱۰ متر داشت، با این وجود، نگاه کنید که چه خسارت بزرگی به محیط‌زیست منطقه وارد کرد و مردم بعد از تخریبش تا چه اندازه مسرور شدند. حالا بهتر می‌شود ژرفای فاجعه و تغییرات مهیب در بوم‌سازگان طبیعت ایران ناشی از ساخت بیش از ۶۵۰سد با ارتفاعی به مراتب ده‌ها برابر سد ادواردز را درک کرد. نمی‌گوییم سدهایی را که ساختید، تخریب کنید؛ اما لااقل بس کنید این روند بی‌مهابای ویرانی رژیم آب‌شناختی رودخانه‌ها و طبیعت ایران را و به بهانه سیل غیرعادی نوروز ۹۸، دوباره پروژه‌های جدید برای گرم‌نگه داشتن این تجارت سیاه برای خود فراهم نکنید.
همین و تمام.

#پایان_دوران_سدسازی_را_اعلام_کنیم