Maqaa Abbaa Kan Ilmaa Kan Hafuura Qulqulluu Waaqa Tokko Amen

Qulqulloota Ergamoota Waaqayyo
Kutaa 3
Amaloota Ergamootaa

Ergamootni Waaqayyo akkuma uumamoota biroo amala mataa isaanii ni qabu. Amaloonni isaanii kun akka amaloota Waaqayyo miti. Amalootni Waaqayyo kan isaa kan ta’an, kan mataa isaa, eenyu irraayyu kan isaaf kenname miti. Ergamootni garuu uumamtoota waan ta’aniif amalootni isaanii Waaqayyoo irraadha. Amaloota isaanii keessa muraasa akka armaan gadiitti ilaalla.

1. Kan hin mul’atne hafuuradha
Ergamootni Waaqayyo kan hin mul’atne hafuuradha. Mul’achuu kan hin dandeenye kanneen biroos kan akka qilleensaa, lubbuu ni jru. Ergamootni kan hin mul’atnedha yeroo jennu hafuurummaan isaanii kan qilleensaafi lubbuu caalaa dhokataa kan ta’edha. Lubbuun namaa qilleensaa caalaa dhokattuudha; ergammootni lubbuu namaa caalaa dhokatoodha; Waaqayyo immoo ergamoota caalaa dhokataadha.

2. Hin beela’an; hin dheebotan; hin du’an
Ergamoota Waaqayyof nyaachuu, dhuguu, uffachuun, … hin dubbatamu. Ergamichi Qulqulluun Rufaa’el akkuma jedhe; “isin waliin hin nyaadhu; hin dhugu” (Xobit 12:19). Isaaniif nyaatni fi dhugaatiin isaanii Waaqayyoon galateeffachuudha.

3. Saala hin qaban
Ergamootni Waaqayyo akka uumamtoota biroof dubbatamu saalli isaaniif hin dubbatamu. Isaan saala hin qaban. Hin fuudhan; hin heeruman. Gooftaan keenya akkuma dubbate; “Du’oonnis yeroo ka’an samii irratti akka ergamoota Waaqayyo ta’anii jiraatu malee, hin fuudhan hin heeruman” (Mat 22:30).

Namoonni tokko tokko caqasa seera uumamaa 6:2 irra jiru, “Ijoolleen Waaqayyoos ijoolleen shamarraan namootaa babbareedoo akka ta’an argan. Kan filatan hunda mataa isaaniif haadha manaa taasisanii fudhatan” jedhu kaasun ijoollee Waaqayyo kan jedhaman ergamootadha jedhu. Kun dogongoradha. As irratti ijoollee Waaqayyoo kan jedhaman “ijoollee Seet” dha. isaan qajeelummaan tulluu qulqulluu irraa jiraachaa turan. booda ijoollee namaa kan jedhaman ijoollee Qaayel keessa shamarran fudhatanii waan turanif caqasani kun isa kana kan agarsiisudha.

4. Qaama qabu
Ergamootni kan hin mul’atne haa ta’an malee qaama ni qabu. Akkasumas murtaa’odha. Murtaa’oo yeroo jennu akka namaa bakkaan kan murtaa’an jechuu osoo hin taane hammantaa ni qabu jechuudha. Waa’ee kanaa Yohaannis inni Damasqoo akkas jechuun ibseera: “ergamootni kan hin mul’atnedha yeroo jennu dhala namaa waliin yeroo wal madaalsisnudha; eenyulle kan hin madaalsifamne Waaqayyo waliin yeroo ilaalaman garuu baay’ee gurguddootadha; raawwatee dhokataa kan ta’e Waaqayyo qofa waan ta’eef”

5. Beekumsa qabu
Ergamootni Waaqayyo beekumsa qabu. Beekumsi isaanii kan dhala namaa irra baay’ee kan caalu beekumsa hafuuraadha. (2Phex 2:11). Beekumsa nama caalaa haa qabataan malee beekumsi isaanii garuu murtaa’adha. Beekumsa raawwatee guutuu ta’e kan qabu Waaqayyo qofa waan ta’eef. Qajeeltonni dhufaatii Gooftaa keenyaa booda mootummaa isaa galan beekumsi isaanii akka kan ergamootaa ta’a.

Tajaaajila Ergamootaa
Kutaa 4ffaan itti fufna
Galatni Waaqayyoof

Maqaa Abbaa Kan Ilmaa Kan Hafuura Qulqulluu Waaqa Tokko Amen

Qulqulloota Ergamoota Waaqayyo
Kutaa 4
Tajaajila Ergamootaa

Tajaajilli ergamoota Waaqayyo baay’ee ta’us gabaabsinee warreen beeknuufi kitaaba qulqulluu irratti kanneen barrefaman keessa akka armaan gadiitti ilaalla.

1. Waaqayyoon Galateeffachuu

Uumamtoota hunda keessa Waaqayyoon galateeffachaa mootummaa isaa akka dhaalaniif kan uumaman namaa fi ergamootadha. Akkas yeroo jennu garuu Waaqayyo isaanirra galatoo barbaadee kan uume miti. Inni addunyaan osoo hin uumamiin dura tokkummaa fi sadummaa isaan, galatoo guutuun jiraachaa ture. galateeffamuun, qulqullummaan amalummaa isaa waan ta’aniif uumamni kamiyyu galateeffataniis qulqulleessanis isaaf waan dabalan waan tokkoyyu hin qaban.

Kitaabileen akkas jedhu.

“Ammas yaa Abbaa koo osoo addunyaan hin uumamiin kabajan si biraa qabuun ati of biratti na kabaji” (Yoh 17:5). “Uumamtoota hunda osoon hin uumin dura galatoon koo ana waliini” (Q. Qelemenxos). “Ergamoota galatoof osoo hin uumin dura galatni Abbaa Ilmaa Hafuura Qulqulluu kan addaan cite miti kan guutedha malee” (S/Qulqulleessaa Abbootii 318)

Addunyaa dursee hanga bara baraatti Waaqayyo mootummaa isaan Waaqayyo sadummaa isaan Waaqayyo Waaqummaa isaan jira, Bakkalchaa fi barii dura, guyyaa fi halkan dura, ergamoonni osoo hin uumamin Waaqayyo mootummaa isaan jira. (S/Qulqulleessaa Diyoosqoriyoos)

Caqasoonni kun hunduu Waaqayyo addunyaa dursee galatoo guutuun jiraachuu isaa kan ibsanidha. Uumamtoonni Waaqayyoon galateeffatan garuu galateeffachuun mataa isaaniif eebba, fi mootummaa isaa argachuufidha.

Gara dubbii keenyaatti yeroo deebinu Qulqulloonni Ergamootni Waaqayyo yeroo hundumaa osoo walirraa hin kutiin “Qulqulluu Qulqulluu Qulqulluu” jechaa, akkasumas jecha Waaqayyo ittiin galateeffamuun Waaqayyoon galateeffatu. “tokko isa tokkotti lallabuun Qulqulluu Qulqulluu Qulqulluu Waaqayyo Gooftaa raayyotaa, lafti hunduu kabaja isaan guuttetti jedhanii iyyu turan” (Isa 6:3).

Ergamootni erga Addaam gannata ba’ee booda tajaajila adda addaa eegalan malee dura kan uumaman Waaqayyoon galateeffachuufidha. Ammas yeroo hundumaa osoo adda hin kutiin Waaqayyoon galateeffatu. Galatoon isaanii nyaata, dhugaatii, boqonnaa isaaniif ta’ee jiraatu. Kitaabni qulqulluus akkas jedha; “ … Qulqulluu Qulqulluu Qulqulluu kan turee fi kan jiru, kan dhufus, hundumas kan bitu Waaqayyo Gooftaa jechaa guyyaa fi halkan hin boqotan” (Mul 4:8). Galatoo isaanii kana irratti dabalataan bakka Uumaan isaanii isaan erge hunda hatattamaaan ni deemu.

2. Tajaajiltoota mana kiristaanaati
Kutaa 5ffaan itti fufna
Galatni Waaqayyoof

Maqaa Abbaa Kan Ilmaa Kan Hafuura Qulqulluu Waaqa Tokko Amen

Qulqulloota Ergamoota Waaqayyo

Kutaa 5
Tajaajila Ergamootaa

2. Tajaajiltoota mana kiristaanaati

Manni kiristaanaa qaama Kiristoosidha. (1Qor 12:27). Manni kiristaanaa kan hundoofte dhufaatii Kiristoosi fi dubbii fayyinaa inni raawwateenidha. Kiristoos akka dhalatu dursanii ergaa gammachuu kan himan ergamootadha. (Luq 1:26-38). Yeroo inni dhalatu Beeteliyeem marsanii faarfachaa kan bulan ergamootadha. (Luq 2:11-15). Kiristoos cuuphamee gara gadaami Qoronxoos yeroo deemu ergamootni isa tajaajilaa turan. (Mar 1:13).

Gooftaan keenya guyyaa guyyaa barsiisaa halkan halkan tulluu ejersaa irra kadhachaa yeroo bulu ergamootni isa tajaajilaa turan. (Luq 22:43). fayyina addunyaaf qulqulluu dhiiga isaa fannoo irratti yeroo dhangalaasu ergamootni isaa fannoo jala turan, dhiiga isaas guutummaa addunyaatti kan facaasan ergamoota isaadha. Du’aa ka’uu Kiristoos kan beeksisan, erga inni du’aa ka’ee awwaalcha isaa kan banan ergamootadha. (Luq 24:5, Mat 28:2). Yeroo inni olba’us tulluu ejersaa irratti mul’achuun deebi’ee akka dhufu kan dubbatan ergamootadha. (HoE 1:11). Yeroo inni deebi’ee dhufus isa waliin dhufuuf jiru. (Mat 25:31).

Tajaajilli isaanii kun bara duuka bu’ootaas ni mul’ata. Fakkeenyaaf hangafootni lubootaa maqaa Kiristoos kanneen lallaban duuka bu’oota yeroo hidhan funyoo sibilaa isaanirra kan hiikan ergamootadha. (HoE 5:17-20). Namicha Itiyoophiyaa akka barsiisuu fi cuuphuuf Filiphoosin kan ajaje ergamaa Waaqayyoodha. (HoE 8:26). Qulqulluu Yaa’iqob duuka bu’aa ajjeesuun Qulqulluu Pheexiroosinis hidhee kan ture Heerodsiin rukkutuun kan ajjeesan ergamootadha. (HoE 12:23).

Dooniin Qulqullicha Phaawuloosifa’a obomboleettiin yeroo dheeraaf yeroo raafamtetti lubbuun tokkolle akka hin badne kan jajjabeessan ergamoota Waaqayyodha. (HoE 27:20-25).

Waluma galatti qulqullootni ergamootni Waaqayyo Gooftaa keenya irraa akkuma adda hin ba’iin qaama Kiristoos kan taate mana kiristaanaa irraas adda hin ba’an. Mana kiristaanaa ni tajaajilu. Gooftaan keenya akkuma nu jaal’atu, isaanis nu jaal’atu. Fay’ina keenyaf baay’isanii gammadu. (Luq 15:7).

3. Nu Gargaaru
Kutaa 6ffaan itti fufna

Galatni Waaqayyoof

Maqaa Abbaa Kan Ilmaa Kan Hafuura Qulqulluu Waaqa Tokko Amen

Qulqulloota Ergamoota Waaqayyo

Kutaa 6
Tajaajila Ergamootaa

3. Nu Gargaaru

Tajaajila ergamootni Waaqayyo kennan keessa warreen biroo kan dhala namaa waliin walqabatanidha. Dhalli namaa cubbuun uumaa isaa gaddisiise gannata keessa erga baafame booda ergamootni kun dhala namaa gargaaruu, eeguu, fayyisuu, kadhachuufi kkf tajaajilu.

Ergamootni Waaqayyo nu gargaaru yeroo jennu gargaarsa foonii fi gargaarsa hafuuraadha. Gargaarsa foonii yeroo jennu gargaarsa isaan rakkinoota foonii fi qorumsoota adda addaa keessatti kiristaanota cinaa dhabbatanidha. Inni kun jireenya qulqullootaa keessatti bal’inaan ibsameera.

Kan biraan immoo gargaarsa hafuuradha. Sababa cubbuun kan dhabne gannataa fi boodas kan kennamtu mootummaa Waaqayyo akka hin dhabneef nu gargaaru. Kitaabni qulqulluun akkuma dubbatu: “hundumtu fayyina dhaaluf jiraniif gargaaruuf kan ergaman, kan tajaajilanis hafuurota mitii?” (Ibr 1:14).

Ergamootni Amantaa sirriin akka jiraannu, amantaa keessatti hojiiwwaan gaarii akka raawwannuf, waan Waaqayyo jaal’atu akka raawwannuuf nu gargaaru.

4. Nu fayyisu

Ergamootni Waaqayyo nu fayyisu. Fayyina yeroo jennu karaa adda addaa ilaalama. Galatni isaaf haa ta’uti Gooftaan keenya dhiiga isaa fannoo irratti dhangalaasun fayyina inni nu fayyise raawwachuu kan danda’u qaamni biraa hin jiru. Gooftaan keenya fayyina kana raawwate jechuun du’a bara baraa dhala namarratti murtaa’ee ture kaase, mucummaa isaa nuuf deebise, gara tokkummaa qulqullootaatti nu deebise jechuudha.

Ergamootni Waaqayyo nu fayyisu jechuun immoo dhukkuba adda addaa irraa, qorumsa adda addaa irraa, badinsa irraa, harka diina keenya diyaabiloos irraa nu fayyisu jechuudha.

Fayyina ergamootni raawwatan kana kitaabni qulqulluu walitti qabaan akkas jedha: “ergamootni Waaqayyo naannoo namoota Waaqayyoon sodaatanii ni buufatu; isaan fayyisus” (Far 33:7).

Ergamootni Waaqayyo badinsa irraa akka fayyisanis barreeffameera. Kunis qajeeltichi Loox sodomii fi gomoraa waliin akka hin badne fayyisaniiru. (Uma 19). Ijoolleewwan sadan ibiddaan gubachuu irraas fayyisaniiru. (Dan 3:12-30).

Ergamootni Waaqayyo waan hamaa irraa fayyisuu akka danda’anis Israa’el kan jedhame Yaa’iqob akkas jedheera. “abbootni koo Abrahaamiifi Yisihaaq dura isaa kan deeman inni Waaqayyo, ijoollummaa koo irraa kaasee hanga har’atti kan na nyaachise Waaqayyo, ergamaan waan hamaa hunda irraa na fayyise inni ijoollee kana haa eebbisu” (Uma 48:6).

Akkasumas ergamootni Waaqayyo dhukkuboota fi hafuurota diyaabiloos irraa ni fayyisu. Bakkeewwaan cuuphaa adda addaatti maqaan isaanii waamamee fayyinni argamu ragaadha. Kanaaf kana hundarra nu fayyisu.

5. Nu eegu
Kutaa 7ffaan itti fufna

Galatni Waaqayyoof

Maqaa Abbaa Kan Ilmaa Kan Hafuura Qulqulluu Waaqa Tokko Amen

Waxabajjii 12
Ayyaana Yaadannoo Hangafa Ergamootaa Qulqulluu Mikaa'elii Kan Waggaa
Baga Geessan

Barreffama Gabaabdu Waa'ee Hangafa Ergamootaa Qulqulluu Mikaa'elii

Mikaa’el jechuun jecha ibraa’isxii yommuu ta’u hiikkaan isaa (Mi = eenyu , ka = akka, EL = Waaqayyo) jechuudha. Akka tokkotti yeroo dubbisnu Mikaa’el jechuun eenyu akka Waaqayyo jechuudha. Waaqayyo hangafa ergamoota taasisee kan ture diinni keenya har’aa oftullummaa isaatiin yeroo kufu Qulqulluun Mikaa’elii immoo gad of qabummaa fi amanamummaa isaatiin hangafa ergamoota kumaatamaa ta’e.

Waa’ee ergamaa kanaa kitaabni qulqulluun keenya jalqaba kakuu moofaa irraa kaasee hanga xumura mul’ata Yohaannisitti waantota baay’ee nu dubbisiisa. Abbootni keenya kitaaba Qulqulluu yeroo hiikan bakka baay’eetti ergamaan Waaqayyoo abaluutti, abaluutti,… mul’ate jedhamee kan jiru Ergamaa Qulqulluu Mikaa’elii akka ta’e ibsaniiru. Bara seera laphee irraa kaasee amma bara keenyaatti mul’atee raajiiwwaan baay’ee raawwateera, har’as raawwachaa jira, gara fuuldurattis akkasuma.

Ergamaan Qulqulluu Mikaa’elii

✍️✍️✍️ Ergamaa Dhiifamaati.
Qulqulluun Mikaa'el ergamaa dhiifamati. kitaabni waa'ee isaa akkas akkuma jedhu: "dhiifama kan taasisu, dheekkamsa irraa kan fagaate Qulqulluu Mikaa’elidha." Heenok 10: 12. Ergamootni Waaqayyo namoota adabuuf aangoo qabu. (Bau 23:20, Luq 1:19-20). Qulqulluun Mikaa'el garuu ergamaa dhiifamaati. kanaafidha Sirni Qulqulleessa keenyalle (ተውህቦ ምህረት ለሚካኤል... dhiifama Mikaa’eliif kenne….) kan jedhu.

✍️✍️✍️ Ergamaa Diyaabiloosin mo’atedha.
Samiirratti lolli ni ta’e. Mikaa’elii fi ergamtoonnisaa jawwicha waraanan,… Mul 12:7

✍️✍️✍️ Ergamaa aangoo fayyisummaa qabudha.
Karoora fi qorumsa diina keenya jalaa nu fayyisa jechuudha. (Ergamaan Waaqayyo naannoo namoota Waaqayyoon sodaatanii ni buufata, isaanis ni fayyisa Far 33:7). Afoomiyaa akka fakkenyaatti yaadachuun ni danda’ama.

✍️✍️✍️ Ergamaa Obsa qabeessadha.
Hangafni ergamoota Mikaa’eliin waa’ee foon Muuseef diyaabiloos waliin yeroo dubbate, Gooftaan si haa hifatu jedhee malee jecha arrabsoo dubbachuuf illee ija hin jabaanne). Gooftaan keenya fannoo irratti yeroo fannifamus fannoo jala dhaabbatee obsa isaatiin waan tokkoyyu raawwachuuf hin dubbanne.

✍️✍️✍️ Yeroo dhufaatii 2ffaa ergamaa malakata afuufudha. (… sagaleen hangafa ergamootaa ni dhagahama… 1Tas 4:16)
✍️✍️✍️ Ergamaa Cubbuu dhala namaaf kadhatudha. (Bara sanatti waa’ee dhala namaaf kan dhaabbatu Mikaa’eliin ni ka’a… Dan 12:1).
✍️✍️✍️ Ergamaa jajjaabeessaadha. (… Mikaa’eliiti alatti kan na jajjabeessu hin jiru. Dan 10:21)…..

Walumaagalatti Qulqulluun Mikaa’elii saboota Israa’el dursee Gibtsiiti hanga Kana’aanitti kan isaan geggeesse, Billaa qabatee Iyyaasuu mul’achuun Iyyaasuun kan sagadeef (Iya 5:13), akkasumallee yeroo nuti gaabbii gallee gara namummaa keenyaatti deebinu fayyuu lubbuu keenyaaf kan gammaadudha.

Egaa guyyaa har’a sadaasa 12 manni kiristaanaa keenya ayyaanaa ergamaa kanaa jettee kabajji. Guyyaan kun dhuma lafaati hanga dhuma lafaatti kan balali’u, galatni isaa akka dammaa kan miyaawu kabajamaa ulfaata Hangafa ergamootaa kan ta’e Qulqulluun Mikaa’elii guyyaa itti xalayaan Baahiraan du’aarraa gara kabajaa fi jireenyaatti jijjiredha. Tokkoos guyyaan kun guyyaa itti hangafa Phaaphasota Iskindiriyaa yeroo Sanaa kan turan Eleksenderiyoos mana xaa’otii balleessuun bakka sanatti mana kiristaanaa hundeessuunTaabota Qulqulluu Mikaa’elii itti galchuun ayyaana kana gammachuun kabajanidha. Tokkos guyyaa itti ergamaan kun Afoomiyaa fayyisedha.

Eegalamuu kabaja guyyaa ilaalchisee barreffama biraan deebina
Eebbi Qulqulluu Mikaa'elii hunda keenyaaf haa baay'atu.
Galatni Waaqayyoof

Maqaa Abbaa Kan Ilmaa Kan Hafuura Qulqulluu Waaqa Tokko Amen

Baga Yaadannoo Waggaa Hangafa Ergamootaa Qulqulluu Mikaa’eliin isin ga’e

Eegalamuu Kabaja Ayyaana Waxabajjii 12 fi Yaadannoo isaa

Haala eegalamuu kabaja ayyaaana Qulqulluu Mikaa’elii kan ji’a waxabajjiifi yaadannoo isaa ilaalchisee barumsa armaan gadii barreffamaan, vidiyoo fi audion dhiyeessineerra, hunduu waan walfakkaato waan qabaniif kan barbaaddan bantanii barachuu dandeessu.

Eebbi Qulqulluu Mikaa’el hunda keenya irra haa bulu
Galatni Waaqayyoof

Maqaa Abbaa Kan Ilmaa Kan Hafuura Qulqulluu Waaqa Tokko Amen

Qulqulloota Ergamoota Waaqayyo
Kutaa 7
Tajaajila Ergamootaa

5. Nu eegu

Qulqulloonni ergamootni Waaqayyo nu eegu. Dursee Waaqayyo dhala namaa uumee kabajaan gannata keessa yeroo jiraachisu dhalli namaa fi ergamootni qulqullaa’oon akka obbolaawwanii turan. booda garuu dhalli namaa yeroo cubbuun kufu, kennaan isarra fudhatamee dadhabaa ta’eera. yeroo kana ergamootni Waaqayyo dhala namaaf tajaajiltoota ta’anii kennaman.

Tajaajila isaan dhala namaaf taasisan keessa tokko dhala namaa eegudha. Waa’ee eegumsa isaanii kana kitaabni qulqulluun akka armaan gadiitti nu hubachiisa.
Waaqayyo akkas jedhe, “Daandii kee irratti akka si eeguf, bakkan siif qopheessettis akka si galchuuf kunoo ani ergamaa koo dura keen erga; fuula isaa duratti of eeggadhu, jecha isaas dhaga’i, maqaan koo isarra waan jiruuf cubbuu yoo hojjette siif hin dhiisuhoo” (Bau 23:20-22). Kan biraas kitaabni qulqulluu akkas jedha: “Daandii kee hunda irratti akka si eeganiif ergamoota isaa siif ni ajaja; miil’I kee dhagaan akka hin gufanne harka isaanin si kaasu” (Far 90(91):11-12).

Waa’ee egumsa ergamootaa kana barreffama kutaa itti aanun waa’ee “Ergamaa Eegaa tokko tokkoo keenya” waliin bal’isnee ilaalla.
Kutaa 8ffaan itti fufna
Galatni Waaqayyoof

Maqaa Abbaa Kan Ilmaa Kan Hafuura Qulqulluu Waaqa Tokko Amen

Qulqulloota Ergamoota Waaqayyo
Kutaa 8

Ergamaa Eegaa Keenya

Waaqayyo baay’ina jaalala isaa irraan kan ka’e bara jireenya keenya kan nu waliin jiraatan ergamaa eegaa hunduma keenyaaf kenneera. Kitaaba Heenok irratti akkuma ibsame dhala namaa guyyaa fi galgala akka eeganiif ergamoonni lama lama nuuf kennamaniiru.

Ergamoonni kun nama tokkoof yoom akka kennaman ilaalchisee Qulqulluun Diyoonasiyoos dirsaana isaa irratti akkas jechuun ibseera: “Dhiiras ta’e dubara, xiqqoos ta’e guddaa maqaa Abbaa Ilmaa Hafuura Qulqulluun yeroo cuuphamu ergamaan yeroo hunda hojii isaa olbaasu, guyyaa fi halkan kan isa eegu ni ajajamaaf”. (gibre himamat fuula 170).

Abbaa hundaa kan ta’e Waaqayyo, hojii harka isaa kan taane nuuf, waantota mul’atanii fi hin mul’atne irraa akka nu eeganiif ergamoota isaa akka nuuf ajaju caqasoonni kun ni agarsiisu. “Daandii kee hunda irratti akka si eeganiif ergamoota isaa siif ni ajaja; miil’I kee dhagaan akka hin gufanne harka isaanin si kaasu” (Far 90(91):11-12). Israa’el kan jedhame Yaa’iqob immoo “ergamaan waan hamaa hundarra kan na fayyise ... ” jedheera. (Uma 48:16).

Dabalataan Gooftaan keenya hundi keenya ergamaa eegaa akka qabnu yeroo ibsu akkas jedheera. “Isaan xixxiqqoota kana keessa tokkolle akka hin tuuffanne of eeggadha; ergamootni isaanii samii irratti yeroo hundumaa fuula Abbaa koo isa samii ilaalu isiniin jedha” (Mat 18:10). ‘Ergamootni isaanii’ kan jedhu kun ergamaa eegaa isaaniidha. Dubbiin Gooftaa keenyaa kun ergamoonni kadhannaa fi hojii gaarii kiristaanotaa gara Waaqayyootti dhiyeessan, fuula isaas akka inni isaan jalaa hin dhoksineef yeroo hunda kan isaaniif kadhatan akka isaaniif kennaman kan agarsiisudha.

Kan biraas Qulqulluun Pheexiroos yeroo hidhametti kan ta’e haa ilaallu. Yeroo tokko Heerods Qulqulluu Pheexiroosin mana hidhaa eegdota afuriin eegamutti darbatee ture. halkan tokko Qulqulluun Pheexiros eegdota lama gidduu rafee osoo jiruu, ergamaan Waaqayyo dhufe. Manichi ifaan guutame, Innis cinaacha Pheexiros xuqee isa kaasun hidhaa harkasaa irraa kukkutee mana hidhaa keessa isa baase. Halkanuma sana Qulqulluun Pheexiros bakka duuka buutonni tokkummaan jiran gara mana Maariyaam haadha Maarqos deemee balbala rurukkute. Yeroo kana Roode kan jedhamtu balbala banuuf yeroo dhuftu, sagalee Qulqulluu Pheexiroos dhageessee gammachuun osoo balbala jalaa hin baniin deebitee akka isa ta’e isaanitti himte. Isaanis harka Heerods jalaa ni ba’aa jedhanii waan hin yaadneef ishee amanuu dadhabanii, “Ergamaa isaadha” jedhan. Booda yeroo balballi banamee Pheexiroos seenus ni raajeffatan. (HoE 12:6-16).

Deebii warreen mana keessa turanii kana haa hubannu! “Ergamaa isaadha (it is his angel)” (HoE 12:15). Dubbiin kun ergamaa ta’uu isaa qofa kan agarsiisu osoo hin taane, ergamichi kan Qulqulluu Pheexiros ergamaa eegaa isaa ta’uu kan agarsiisudha. Kun dhuguma waa’een “ergamaa eegaa” duuka bu’ootan beekamuu fi isaaniis ergamaa eegaa isaanii waliin walitti hidhata guddaa akka qaban agarsiisa. Duuka bu’oonni akkas jechuun isaanii ergamaan eegaa nama tokkoo, nama sana fakkaatee waan mul’atuufidha jechuun abbootiin hiikaniiru. Sirriimas kitaaba monokkosootaa keessatti “ergamaan eegaa abbootii” abbootii fakkaachuun mul’atee dhukkubsattoota fayyisaa akka ture ibsameera. Maar Yisihaaq fuula 145.

Jireenya keenya keessatti dhiphinaa fi taatewwaan dinqisiisoo ta’an dabarsinee ta’a. “xiqqumattin hafe, iji koo dhangala’ee oole, lubbuun koo dabartee oolte, . . .” kan jedhaman kana haa yaadannu. Isaan akkasii kanarra kan nu eegan “ergamaa eegaa” keenyadha. Barataa Qulqulluu Yohaannis abbaa wangeelaa kan ture Poolikarpes baala tokko irraa “ergamaa eegaa” isaan akka oole barreesseera. Akkas jedha: Poolikarpes hiriyyaasaa tajaajilaa waliin osoo deemani karaatti lafti itti dukkaanofnan karaa irra maqanii mana tokko argatanii keessa rafan. Halkan walakkaa ergamaan eegaa Polikarpes abjuun isatti mul’achuun ‘manni kun jiguufi ka’i keessa ba’i’ jedhee si’a sadii itti dubbate. Ka’anii yeroo keessa ba’an manichi ni jige. Haala kanaan ergamaan eegaa isaa du’a irraa isa oolche.

Abbootiin mana kiristaanaa keenyaa ergamaan eegaa waan nu waliin jiruuf of eeggannoo akkamii taasisuu akka qabnulle kanaan walqabsiisanii barsiisaniiru. Fakkeenyaaf Qulqulluun Baasiliyoos inni guddichi “Kan Waaqayyoon amanu hunda cinaa ergamaan eegaa waan jiruuf kanaaf gaabbii haa galu” jechuun jireenya gaabbii waliin walqabsiisee barsiiseera. Qelemenxos inni Iskindiriyaa immoo namni qofaa isaa ta’ee osoo kadhateyyu ergamaan eegaa isa waliin akka jiru dubbata. Xerxeluus illee yeroo kadhannaa dhuunfaa keenyaa ergamaaan eegaa waan nu waliin jiruuf inni osoo dhabatuu nuti teenyaa kadhachuu akka hin qabne barsiiseera.

Qulqulloonni abbootni keenya akkuma barsiisan, ergamaan eegaa nama tokkoo namichi Waaqayyoon kan jaal’atuu fi daandii Waaqayyo irraa kan deemu yoo ta’e yeroo hunda waliin jiraatu. Cubbuu kan baay’isu yoo ta’e garuu isarraa fagaatu. Qulqulluun Baasiliyoos, “hojii hamminaa hanga ofirra fageessinetti ergamoonni nurra hin fagaatan. Aarri kaannisoota, fooliin hamaa sinbirroota akkuma ariyu akkasuma cubbuun keenya ergamoota jireenya keenya eegan ariya” jedheera.

Yeroo cubbuun jiraannu ergamoonni nurraa fagaatan eessa deemu? kan jedhuuf kitaabni monokkosootaa deebii qaba. Namni tokko hojii isaa hamminaan Uumaa isaa yeroo gaddisiisu ykn yeroo Uumaa isaa ganu ergamaan eegaa isaa isarra adda ba’ee gara hiriyyaasaa isa nama qajeelaa eegutti deema. Isa kana kitaabni Maar Yisihaaq haala kanaan ibsa, “ergamaan eegaa isa tokkoo gara isa kan biraa yeroo deemu; ergamaan eegaa kan biraas isa hordofee deema, jaalalli isa tokkoo isa lammeffaa ofitti harkisa waan ta’eef” (Maar Yisihaaq fuula 35). Kanaafuu ergamoota, Waaqayyoo eegaa taasisee nuuf kenne akka hin gaddisiisne of haa eeggannu.

Abbootiin mana kiristaanaa warreen duraa kan akka Qulqulluu Gorgooriyoos dubbataa Waaqummaafi Qulqulluu Awugisxoos dhala namaa alatti uumamtootni biroo kan akka qilleensaa, ibiddaa, bishaanii fi warreen biroos ergamaa eegaa akka qaban barreessaniiru. Kana kan barressan caqasa mul’ata Yohaannis irra jiran bu’uura taasifachuuni: ‘ergamaa bishaanii’, ‘ergamoota afurin arge . . . arfanuu qilleensota dachee qaban’, ‘ibidda irratti aangoo kan qabu ergamaan biraa . . .’ (Mul’ata 7:1, 14:18, 16:5).

6. Nuuf kadhatu
Kutaa 9ffaan itti fufna
Galatni Waaqayyoof

Maqaa Abbaa Kan Ilmaa Kan Ilmaa Kan Hafuura Qulqulluu Waaqa Tokko Amen

Waxabajjii 20
Ijaarsa Mana Kiristaanaa Ishee Jalqabaa

Gooftaan keenya foon namarraa uffateen gara samiitti erga olba’ee booda duuka bu’oota isaan kiristaanummaan babal’achuu eegale. Warreen amananii fi duuka bu’ootni icciitiiwwaan kan akka qurbaanaa walitti qabamun tsirha Tsiyon irratti raawwachaa, kadhannaaf immoo mikuraaba fayyadamaa turan.

Boodas Qulqullichi Phaawuloos gara kiristaanummaatti yeroo deebi’u waggoota muraasa booda kiristaanummaan alagootaafis lallabamuu eegale. Baay’oliin Waaqayyootti amananii cuuphamaa turan. kiristaanonni kun haa cuuphaman malee bakka itti walitti qabaman waan hin qabneef mana xaa’otii deemu eegalan.

Yeroo kana Qulqullichi Phaawulosii fi Bernaabas namoota kanaan, akkamitti mana xaa’otii deemtu yeroo jedhan, isaanis deebisanii mana kadhannaa bakka walitti qabamsaa akka hin qabne isaaniif kaasan. Achumaan yaadni mana kiristaanaa ijaarsisuu ka’ee, namoonni tokko tokko ijaaruf yeroo murteessan, Qulqulluun Phaawuloos, kun eyyema hangafa duuka bu’ootaa malee hin danda’amu jechuun gara Qulqulluu Pheexirositti erge.

Qulqulluun Pheexiros immoo waan hundumaa Gooftaa keenya osoo hin eyyemsiisin hin raawwannu jechuun subaa’ee qabatan. Dhuma suba’ee isaanii irratti waxabajji 20, bara 52 tti Gooftaan keenya Kiruubel irra taa’ee dhufuun, Duuka bu’oota warreen jiran bakka isaan jiranii, warreen boqotan immoo kaasee hunda isaanii Filiphisiyuutti walitti qabe.

Kana booda guyyaa kanatti mana kiristaanaa maqaa Haadha koon akka ijaaramu fedha kooti jechuun dhagaa sadiirraa dadhabbii tokko malee guyyuma kanatti manni kiristaanaa maqaa Haadha keenya Dubroo Maariyaamiin moggafamte ni ijaaramte.

Gara fuuldurattis bakka adda addatti haala kanaan ijaara jedhee sirna mana kiristaanaa dabalee isaaf ibse.

Galatni haa ta’uu Waaqa tokko kan ta’e Abbaaf Ilmaaf Hafuura Qulqulluuf har’as yeroo hundumaa hanga bara baraatti amen.
Daandii Jireenyaa
Waxabajji 20, 2015