CHESS PAGE - صفحه شطرنج
1.08K subscribers
1.18K photos
3 videos
1 file
850 links
ویژه مقاله ؛ مصاحبه و داستان

با هدف آشنایی با تاریخ شطرنج و اندیشه های بزرگان آن

فرزاد عطاخان @fatakhan
@fahimehzareie فهیمه زارعی
Download Telegram
CHESS PAGE - صفحه شطرنج
Naseri Mohammad
🔻بررسی فلسفیِ ماهیت و نقش منطق در بازی شطرنج
▫️قسمت چهاردهم

بنابراین می‌توان از سخنان کیسلیک چنین نتیجه گرفت که برای تقویت حس و قوه‌ی شهود در شطرنج، مطالعه‌ی بازیِ بزرگان و تمرکز بر منطقی که آنها بر روی صفحه و به هنگام بازی بکار گرفته‌اند می‌تواند بسیار مفید واقع شود. منطق مورد نظر در اینجا مبتنی است بر دانش پوزیسیونی و نه محاسبات جزئی. و اما ادامه‌ی سخنان کیسلیک:
《بسیار مهم است که بر اساس پرسیدن پرسش‌ها و دستیابی به درک‌ها و فهم‌ها، بتوان با آگاهی مسائل را بر روی صفحه حل نمود. این فهم‌ها، جنبه‌ی منطقیِ شطرنج را روشن می‌کنند. بسیاری از فهم‌های عمیق‌تری که در طی بازی‌ها بدست می‌آورید، در بازی‌های آینده مفید خواهند بود. بعنوان نمونه، بینشی را که بطور ناگهانی درباره‌ی یک ساختار پیاده‌ای ناخوش‌آیند به چنگ می‌آورید، ممکن است دفعه‌ی بعد که مجدداً با همان ساختار به صورت بالفعل و حتی بالقوه مواجه گشتید بلافاصله در ذهن‌تان حاضر شود. یکی از دلائل اصلیِ اینکه چرا من مایلم بر "آگاهی" تمرکز نمایم این است که "آگاهی" برای یادگیری، پیشرفت و انطباق بسیار مهم و حیاتی است.
هنگامی که بازی‌های سطح بالا را پیگیری می‌کنم، می‌توانم آبشار ایده‌ها و آنچه که آنها سعی در انجام و به دست آوردنِ آن دارند را ببینم. گاهی اوقات دوست دارم بازی‌ها را دیده و نکات منطقیِ هر حرکت را دریابم: نه ضرورتاً آنچه را که محاسبه شده است، بلکه صرفاً نکته را. اگر بتوانید ایده‌ی پشت هر حرکتی که توسط هر دو بازیکن انجام شده است را ببینید، معنا و مفهوم کل بازی را خواهید فهمید. شما بطور طبیعی، شروع به استفاده از همان منطق در بازی‌هایتان خواهید کرد. ممکن است نسبت به حرکاتی که در بازی‌هایتان انجام می‌دهید متوجه سطح بالاتری از هدفمندی شوید و دست به تلاش آگاهانه‌ای برای رسیدن به آن بزنید.
محاسبه، با نتایج بلند مدتِ حرکات کاندیدای اصلی سر وکار دارد و معمولا منطق به کمک آن می‌آید. محاسبه‌ی عمیق،  بطور خاص، دالّ بر حرکاتی است که تنها از روشی می‌توانند پیدا شوند که معمولا متضمن خطوط کاملا اجباری باشد (در غیر اینصورت نمی‌توانید عمیقا یقین داشته باشید که بهترین حرکات را بررسی کرده‌اید). افراد معمولا نقش منطق را در فرآیند تصمیم‌گیری فراموش کرده و یا مورد غفلت قرار می‌دهند، اما منطق آشکارا در آن فرآیند نقش دارد》.

▫️ادامه دارد.
▫️محمد ناصری
  #شطرنج_فلسفه

@CHESSPAGE
1👍1
CHESS PAGE - صفحه شطرنج
🔻بررسی فلسفیِ ماهیت و نقش منطق در بازی شطرنج ▫️قسمت چهاردهم بنابراین می‌توان از سخنان کیسلیک چنین نتیجه گرفت که برای تقویت حس و قوه‌ی شهود در شطرنج، مطالعه‌ی بازیِ بزرگان و تمرکز بر منطقی که آنها بر روی صفحه و به هنگام بازی بکار گرفته‌اند می‌تواند بسیار مفید…
🔻 آقای حسین قاسم پور در رابطه با بخش ۱۴ این مقاله سوالی را به شرح زیر مطرح کردند و نویسنده متن؛ آقای محمد ناصری نیز محبت کردند و پاسخ دادند که با هم در زیر می خوانیم :

سئوال:

بازی شطرنج ؛ یک بازی مهارتی است که وابستگی عمیق و مستقیم به تکنیک؛ تاکتیک واستراتژی ومولفه های غیرفیزیکی (وضعیت روانی و...) دارد.

چگونه منطق درخصوص تکنیک وسایر مولفه های فیزیکی وغیرفیزیکی به بازیکن کمک می کند؟!
آیا راه کار عینی وملموسی وجور دارد که در کلاس آموزش شطرنج پایه به فراگیران انتقال دهیم؟

اینکه بازی شطرنج بر اساس منطق است؛ بدیهی است. اما آیا راه کاری برای نیل به "تفکر منطقی" وجود دارد!؟ درصورت صلاحدید راهنمایی کنید.

ضمنا آیا منطق محاسبه؛ همان تکنیک های محاسبه است؟ و منطق بازی پوزیسیونی؛ همان تکنیک های بازی پوزیسیونی است؟


پاسخ:

با توجه به ابهامی که در سوال وجود دارد من سعی میکنم تعریفی کلی از منطق ارائه کنم و بعد به چند مورد از مصادیق به کار گیری آن در شطرنج اشاره نمایم.
تعریف فنی و دقیق منطق : علم بررسی و مطالعه و بکارگیری انواع استدلال و شناخت و تفکیک استدلال های معتبر از استدلال های نامعتبر.
با توجه به این تعریف، به کار گیری استدلال در شطرنج به نوعی همان استفاده از منطق در شطرنج است. مثلا میتوان منطق محاسبه را چنین تعریف کرد: استدلال داشتن برای حرکتی که پس از اتمام پروسه محاسبه انجام گرفته است. به عبارت دیگر، اصول و تکنیک های محاسبه مولفه‌های سازنده استدلال هستند . یعنی به اصطلاح صغرا کبرای استدلال ما از اصول و قوانین محاسبه به دست می آیند.
یا در مورد بازی پوزیسیونی ، استدلال یا استدلال های که منجر به انجام یک حرکت می شوند، مقدمات و یا همان صغرا کبرای خود را از اصول و قواعد بازی پوزیسیونی میگیرند.

پانوشت: یکی از پرکاربردترین انواع استدلال، استدلال قیاسی می باشد که از دو مقدمه و یک نتیجه تشکیل میگردد. منظور از صغرا کبرا همان دو مقدمه می باشد. و البته دو نوع استدلال دیگر هم وجود دارند که عبارتند از استقرأ و فرضیه ربایی.

▫️محمد ناصری
▫️۲۹ مرداد ۱۴۰۴


@CHESSPAGE
4👍3
Universal Soldier: Chess Edition
GM G serper
Mar 11, 2025
👍1
CHESS PAGE - صفحه شطرنج
Universal Soldier: Chess Edition GM G serper Mar 11, 2025
🔻سرباز جهانی (۱): نسخه شطرنجی
▫️بخش ۱

اگر کنجکاوید که چرا من دارم در مورد یک فیلم پرفروش دهه ۱۹۹۰ در یک وب‌سایت مرتبط با شطرنج صحبت می کنم، نگران نباشید. این مقاله در مورد دهمین قهرمان شطرنج جهان، بوریس اسپاسکی است که در ۲۷ فوریه امسال درگذشت.

با اینکه اسپاسکی را بارها دیده‌ بودم، اما هرگز فرصتی برای گفتگو با او به جز احوالپرسی های رسمی و مودبانه دست نداد. با این حال، از حرف هایی که استاد بزرگ میخائیل باتوینیک، زمانی که شاگرد مدرسه اش بودم در مورد اسپاسکی می گفت لذت می بردم.

به طور کلی، باتوینیک سبک زندگی اسپاسکی را قبول نداشت. او می‌گفت اسپاسکی برای شطرنج خود خیلی تلاش نمی کند و بیشتر به دلیل استعداد بسیار زیادش به نتایج عالی دست می‌یابد. ضمناً، خود اسپاسکی هم اغلب خود را "تنبل" می‌نامید و به طور غیرمستقیم انتقاد باتوینیک را تأیید می‌کرد.

ضمنا، پدرسالار (۲) معتقد بود که اسپاسکی بیش از حد مادی‌ بود (۳) و به همین دلیل، نتایج شطرنج او پس از مهاجرت به فرانسه به سرعت افت کرد. من نمی‌دانم که نظرات شدیدالحن باتوینیک ناشی از دیدگاه‌های سیاسی او بوده یا نه؛ اما باتوینیک به عنوان یک طرفدار مادام‌العمر ایدئولوژی کمونیسم، نمی‌توانست تصمیم اسپاسکی برای ترک اتحاد جماهیر شوروی به مقصد فرانسهِ سرمایه‌داری را هضم کند.

موضع او نسبت به اسپاسکی می تواند فقط یک حسادت ساده و قدیمی باشد، چراکه باتوینیک مرتباً به این موضوع اشاره می‌کرد که اسپاسکی فقط برای یک رویارویی که آن هم به فیشر باخته، ده برابر تمام مسابقات قهرمانی جهان پول گرفته است.

ت.م (۱): سرباز جهانی نام یک فیلم اکشن و  علمی تخیلی آمریکایی محصول سال ۱۹۹۲ به کارگردانی رولاند امریش، با بازی ژان کلود ون دام است.

ت.م (۲): میخائیل باتوینیک، ششمین قهرمان شطرنج جهان، به دلیل تأثیر قابل توجهی که بر توسعه شطرنج، به ویژه مکتب شطرنج شوروی داشت، با لقب "پدرسالار" شناخته می‌شد. او مربی بسیاری از شطرنج‌بازان برجسته، از جمله چندین قهرمان جهان بود و رویکرد روشمند و تحلیلی او به بازی، تأثیر ماندگاری بر تئوری و آموزش شطرنج گذاشت.

ت.م (۳): برخلاف رای باتوینیک به نظر نمی‌رسد که اسپاسکی فردی مادی باشد. چرا که در رویارویی دومی که با بابی فیشر در سال ۱۹۹۲ بازی کرد، هر دو نفر ۵ میلیون دلار جایزه دریافت کردند و اسپاسکی بعدا در مصاحبه ای اعلام کرد که با آن پول برای بعضی دوستان و اعضای خانواده اش ۸ واحد آپارتمان خریده است و اضافه کرد که به آن همه پول نیازی نداشته است. در همان مصاحبه بسیار خواندنی نیز این جمله  از او به یادگار ماند که نشان از شخصیت معنا گرا و نه مادی او دارد .

"تا زمانی که شکمم سیر و بر تنم لباس باشد، مردی هستم با خواسته های اندک!"

▫️ادامه دارد
▫️مترجم: ف. عطاخان
▫️منبع
👍21🔥1
Botvinnik and Spassky

@CHESSPAGE
2
CHESS PAGE - صفحه شطرنج
Universal Soldier: Chess Edition GM G serper Mar 11, 2025
🔻سرباز جهانی: نسخه شطرنجی
▫️بخش ۲

کاسپاروف با حرف های مربی خود راجع به اسپاسکی مخالف نبود و حتی در جایی به این نکته اشاره کرده که پس از رویارویی قهرمانی جهان در سال ۱۹۷۲، اسپاسکی آنقدر وضعش خوب بود که  هر چیزی را که یک شهروند عادی شوروی در خواب هم نمی دید ، داشت. با این حال، یک مشکل وجود داشت: او نمی‌توانست برای خودش هلیکوپتر شخصی بخرد زیرا در اتحاد جماهیر شوروی انجام چنین کاری غیرممکن بود و به همین خاطر به فرانسه رفت. همه ما به این شوخی او خندیدیم، اما تا همین امروز، هم کاملاً مطمئن نیستم که آیا واقعاً آن حرفها شوخی بود یا خیر.

صرف نظر از چیزهایی که باتوینیک در مورد اسپاسکی به عنوان یک شخص گفته است، هر زمان که او در مورد شطرنج اسپاسکی صحبت می‌کرد، به وضوح می‌توانستیم احترام زیادی را که برای او قائل بود ببینیم. من توصیه معروف باتوینیک را به یاد دارم که می گفت:

"اگر می‌خواهید در شطرنج یاد بگیرید چگونه حمله کنید، باید بازی‌های تال را مطالعه کنید.

اگر می‌خواهید یاد بگیرید چگونه دفاع کنید، باید بازی های پتروسیان را مطالعه کنید!

اما اگر می‌خواهید یاد بگیرید که چگونه هر پوزیسیونی را بازی کنید و یک بازیکن همه فن حریف شوید، باید بازی‌های اسپاسکی را مطالعه کنید!"



امروز و در این مقاله می‌خواهم نمونه‌هایی از میراث غنی دهمین قهرمان شطرنج جهان را به شما نشان دهم. این بازی‌ها نمونه‌های بسیار خوبی از استراتژی و تاکتیک‌های شطرنج هستند.


۱) گشودن مرکز

شاید سخنان معروف آرون نیمزوویچ را شنیده باشید که گفته است یک پیاده منفرد، درست مثل یک جنایتکار خطرناک، باید زندانی شود تا نتواند آزادانه حرکت کند. این بدان معناست که شما باید با قرار دادن یک مهره در مقابل چنین پیاده‌ای، آن را مسدود کنید. و تماشا کردن و زیر نظر داشتن آن به تنهایی کافی نیست.

بازی زیر مثال خوبی برای اثبات این مفهوم توسط اسپاسکی ۱۲ ساله است.
🔻اسپاسکی ۱۲ ساله با سفید ادامه می دهد:

12.d5!! Nb×d5 13.Bg5! Be7
14.B×f6 g×f6 15.N×d5 B×d5
16.B×d5 e×d5 17.Nd4 Kf8
18.Nf5 h5 19.R×d5! Q×d5
20.Q×e7+ Kg8 21.Q×f6

1-0

@CHESSPAGE
۲-حمله به جناح شاه در برابر فیل فیانکتو.

همه ما روال کار را می‌دانیم: h4-h5-hxg6 و باز کردن ستون 'h' برای مات کردن. اسپاسکی اینگونه این کار را انجام داد:

▫️ادامه دارد
▫️مترجم: ف. عطاخان
▫️منبع
🔻اسپاسکی با سفید ادامه می دهد:

13.h4! F6 14.h5! Qe7
15.h×g6! h×g6 16.Qh2 kf7
17.Nf5!! g×f5 18.Qh5+ Kg8
19.g×f5 Rf7 20.Be2 Nc5
21.Rdg1 Qd7 22.Qh8#

1-0

@CHESSPAGE
CHESS PAGE - صفحه شطرنج
Universal Soldier: Chess Edition GM G serper Mar 11, 2025
🔻سرباز جهانی: نسخه شطرنجی
▫️بخش ۳

۳- هنر ضدحمله

اسپاسکی تمایل داشت واریانت‌های شروع بازی را که در آن زمان محبوب نبودند بازی کند. مانند دفاع سیسیلی بسته، دفاع تاراش در گامبی وزیر، واریانت لنینگراد در نیمزو هندی، ضدحمله مارشال در روی لوپز، گامبی شاه و غیره.

برخی از این شاخه ها به لطف اسپاسکی بسیار محبوب شدند: ضدحمله مارشال نمونه خوبی است. اما در برخی موارد، شاخه های شروع بازی غیرمعمول او منجر به ایجاد پوزیسیون های دشواری می‌شد که حریفان اسپاسکی به گونه ای خطرناک ابتکار عمل را در دست می گرفتند. در چنین پوزیسیون هایی، اسپاسکی توانایی خارق‌العاده خود را در طراحی ضدحمله به نمایش می گذاشت. بازی زیر در برابر قهرمان جوانان جهان مثال بسیار خوبی است:
🔻اسپاسکی  با سیاه ادامه می دهد:

14. Bf5       15.Qe3  d×e5
16.N×c7 Qc8!     17.Nd5 Re8
18.Bc3  Nd4 19.f×e5  Qc4
20.Q×d4   Q×a2        21.Qh4 h5
22.Qg5  Rad8    23.Ne7+ Kh7

0-1

@CHESSPAGE
بازی زیر هم نزد شطرنج بازان به خوبی شناخته شده است. در این بازی که مقابل یوری آورباخ در حال انجام بود وقتی اسپاسکی خود را در پوزیسیونی بازنده می بیند، حرکتی دیوانه‌وار انجام می دهد تا مسیر بازی را تغییر دهد. استاد بزرگ مارک تایمانوف درباره این حرکت اسپاسکی اینطور اظهار نظر کرده است: "برای من تسلیم  شدن آسان‌تر از انجام چنین حرکتی است!"

▫️ادامه دارد
▫️مترجم: ف. عطاخان
▫️منبع
🔻اسپاسکی  با سیاه ادامه می دهد:

16.        Nc6!!     17.d×c6  b×c6
18.Nh4 Qe8!      19.h×g6 h×g6
20.Qg4  Rb8      21.Nd1  Ne6
22.Ra3   Nd4     23.Rah3 Qf7
24.Bc3  Rfe8    25.R3h2 Q×c4
26.N×g6  Re6    27.B×d4 R×g6
28.Qf5 Qe6       29.Q×e6+ R×e6
30.Bc3 d5         30. f3  Rb3
31.Rh3 c4         32.Kd2 Rg6
33.Rg1 d4         34.Ba5 Bf8
35.Rg4 Rd6       36.Kc2 Rd7
37.g6 Rdb7        38.Be1 C5
39.Rgh4 Bg7      40.Ba5 c3
41.b×c3 Ra3      42.c×d4 e×d4
43.R×f4 Ra2+     44.Kd3 Rb1
45.Rh1 R×a4      46.Kc2 Rb5
47.e5  d3+          48.K×d3 R×f4


و در ادامه بازی مساوی می شود.

1/2-1/2

@CHESSPAGE
🔥2👍1
CHESS PAGE - صفحه شطرنج
Universal Soldier: Chess Edition GM G serper Mar 11, 2025
🔻سرباز جهانی: نسخه شطرنجی
▫️بخش ۴

۴- دفاع

در فینال مسابقات کاندیداتوری سال ۱۹۶۵، وقتی اسپاسکی مجبور بود از شاه خود در برابر یک حمله ویرانگر دفاع کند، مهارت‌های محاسباتی او به کمکش آمد. در آن بازی او بسیار درخشان ظاهر شد. در پوزیسیون زیر  مهره‌های سفید اطراف شاه سیاه را احاطه کرده و به نظر می‌رسید مات شمار برای اسپاسکی به کار افتاده است و حریف هم که میخائیل تال "جادوگر"  بود. با این وجود هنر دفاع اسپاسکی پیروز شد!
🔻اسپاسکی  با سیاه حرکت خوبی را بازی می کند و ادامه می دهد:

24          Ra6!      25.N×h6 g×h6
26.Nf5  Qa8!     27.N×h6 B×h6
28.Qf5+ Kh8     29.B×h6  Rg8
30.Bg5 Qe8     31.f4 Nh7
32.Bh4 R×g3   33.B×g3 Rf6
34.Qg4 Rg6     35.Qh4 e×f4
36.Q×f4 f6       37.Bf2 c×d3
38.B×d3  Ne5

و سیاه در ادامه پیروز می شود. یک دفاع جانانه مقابل جادوگر ریگا

0-1

@CHESSPAGE
1
۵- ترکیب‌ها

شما می‌توانید راجع به ترکیب‌های زیبای بازی‌های اسپاسکی چند کتاب بنویسید. در اینجا فقط به سه مورد اشاره میکنم.دو مورد اول احتمالاً معروف‌ترین ترکیب‌های اسپاسکی باشند. مورد آخر ساده اما بسیار زیبا است. سعی کنید خودتان آن را پیدا کنید. تضمین می‌کنم از آن لذت خواهید برد!

در پایان، می‌خواهم سخنان حکیمانه‌ی باتوینیک را تکرار کنم:

اگر می‌خواهید بازیکنی همه فن حریف (۱) شوید، بازی‌های بوریس اسپاسکی را مطالعه کنید!

ت.م (۱): استفاده از معادل "همه فن حریف" در ترجمه واژه  universal  پیشنهاد آقای مهندس محمد اسماعیل عزیز بود که بابت این پیشنهاد از ایشان تشکر می کنیم.

▫️مترجم: ف. عطاخان
▫️منبع
🔻یک ترکیب زیبا مقابل برونشتاین

15.Nd6!! Nf8       16.N×f7! e×f1=Q+
17.R×f1  Bf5        18.Q×f5  Qd7
19.Qf4  Bf6           21.N3e5  Qe7
22.Bb3  B×e5        23.N×e5+  Kh7
24.Qe4+

1-0

@CHESSPAGE
1
🔻و آتش بازی اسپاسکی مقابل بنت لارسن آغاز می شود:

14. Rh1!! 15.R×h1 g2
16.Rf1 Qh4+ 17.Kd1 g×f=Q+

0-1

@CHESSPAGE
1
🔻و یکی دیگر ؛ اسپاسکی با سیاه ادامه می دهد:

28. Qf3!! 29.g×f3 Ne×f3+
30.Kh1 Bh3

0-1

@CHESSPAGE
1