گزارش تصویری برگزاری آیین رونمایی دانشنامۀ برخط «زبان‌ها و گویشهای ایرانی» (۳)
@cgie_org_ir
@cgie_org_ir
گزارش تصویری برگزاری آیین رونمایی دانشنامۀ برخط «زبان‌ها و گویشهای ایرانی» (۴)
@cgie_org_ir
@cgie_org_ir
برگزاری آیین رونمایی دانشنامۀ برخط «زبان‌ها و گویشهای ایرانی»
♦️دبا: آیین رونمایی دانشنامۀ برخط «زبان‌ها و گویشهای ایرانی»، عصر یک‌شنبه، ششم آبان در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد.
🔸در ابتدا «کاظم موسوی بجنوردی»، رئیس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی گفت: سرزمین کهن ایران با فرهنگ و تمدنی چندهزاران‌ساله، گنجینه‌ای از تنوع زبانی و گویشی است که در جهان کم‌مانند است. زبان‌ها و گویشهای ایرانی در سراسر جغرافیای ایران فرهنگی، نمایان‌گر تاریخ و تفکر مردمانی است که در این حوزه زیسته‌اند.
🔹موسوی بجنوردی اضافه کرد: زبان‌هایی که طی هزاران‌سال شکل گرفته‌اند، در فرازونشیب روزگار برخی از میان رفته‌اند و برخی به دست ما رسیده‌اند. بنابراین ضرورت شناخت و ثبت و ضبط زبان‌ها یکی از دغدغههای پژوهش‌گران شده است زیرا از میان رفتن یک زبان از میان رفتن دستاوردهای فرهنگی یک ملت است.
♦️او ادامه داد: اعتبار علمی و جهانی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و تجربۀ چنددهه در دانشنامه‌نگاری عاملی شد که تدوین دانشنامۀ زبان‌ها و گویشهای ایرانی در دستور کار قرار بگیرد. پس از بیش از یک‌دهه تلاش در جهت جمع‌آوری منابع و مقالات، مایۀ مباهات است که در این روز خجسته از این دانشنامۀ برخط رونمایی کنیم و از این امکان برای جذب بیش‌تر منابع، پژوهش‌ها و مداخل و نیز در اختیار گذاشتن این اطلاعات در دسترس همگان بهره ببریم. این انتظار وجود دارد که نتیجۀ کوشش بی‌وقفۀ بخش زبان‌شناسی ما این دانشنامه را که در ابتدای راه است به پایگاهی برای اطلاعات زبانی نه‌تنها در ایران که در جهان تبدیل کند و گامی در جهت حفظ فرهنگ و میراث کهن ایرانی برداشته باشد.
📍متن کامل گزارش را در تارنمای مرکز بخوانید:
https://www.cgie.org.ir/fa/news/273905
@cgie_org_ir
♦️دبا: آیین رونمایی دانشنامۀ برخط «زبان‌ها و گویشهای ایرانی»، عصر یک‌شنبه، ششم آبان در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد.
🔸در ابتدا «کاظم موسوی بجنوردی»، رئیس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی گفت: سرزمین کهن ایران با فرهنگ و تمدنی چندهزاران‌ساله، گنجینه‌ای از تنوع زبانی و گویشی است که در جهان کم‌مانند است. زبان‌ها و گویشهای ایرانی در سراسر جغرافیای ایران فرهنگی، نمایان‌گر تاریخ و تفکر مردمانی است که در این حوزه زیسته‌اند.
🔹موسوی بجنوردی اضافه کرد: زبان‌هایی که طی هزاران‌سال شکل گرفته‌اند، در فرازونشیب روزگار برخی از میان رفته‌اند و برخی به دست ما رسیده‌اند. بنابراین ضرورت شناخت و ثبت و ضبط زبان‌ها یکی از دغدغههای پژوهش‌گران شده است زیرا از میان رفتن یک زبان از میان رفتن دستاوردهای فرهنگی یک ملت است.
♦️او ادامه داد: اعتبار علمی و جهانی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و تجربۀ چنددهه در دانشنامه‌نگاری عاملی شد که تدوین دانشنامۀ زبان‌ها و گویشهای ایرانی در دستور کار قرار بگیرد. پس از بیش از یک‌دهه تلاش در جهت جمع‌آوری منابع و مقالات، مایۀ مباهات است که در این روز خجسته از این دانشنامۀ برخط رونمایی کنیم و از این امکان برای جذب بیش‌تر منابع، پژوهش‌ها و مداخل و نیز در اختیار گذاشتن این اطلاعات در دسترس همگان بهره ببریم. این انتظار وجود دارد که نتیجۀ کوشش بی‌وقفۀ بخش زبان‌شناسی ما این دانشنامه را که در ابتدای راه است به پایگاهی برای اطلاعات زبانی نه‌تنها در ایران که در جهان تبدیل کند و گامی در جهت حفظ فرهنگ و میراث کهن ایرانی برداشته باشد.
📍متن کامل گزارش را در تارنمای مرکز بخوانید:
https://www.cgie.org.ir/fa/news/273905
@cgie_org_ir
www.cgie.org.ir
آیین رونمایی دانشنامۀ برخط «زبان‌ها و گویشهای ایرانی» برگزار شد
مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامى
@cgie_org_ir
رایج‌ترین زبانِ ایران
♦️دبا: «گویش روستاییان الموت متأثّر از فارسی بازاری رایج است، به‌خصوص آنگونه که در قزوین معمول است. روستاهایی چون سیمیار، تَنوَره، بادَشت (باغِ دشت) و چند روستای کوچکتر که در تماس نزدیکتر با شهر قرار دارند تقریباً گویشهای خاص خود را ازدست‌داده‌اند. اما گویشهای روستاهایی چون چاله، زَرده وَرْزِ راه که در فاصلۀ بیشتری از قزوین – روبه‌شرق - قرار دارند، چون واسطه‌ای میان گویشهای مناطق مرکزی ایران و گویشهای خزری هستند و برخی خصوصیات مختص به خود را نیز حفظ کرده‌اند.
🔹گویشهای رایج در روستاهای شهرک، تُرکان و فیشان که در درۀ شاهرود الموت قرار دارند، به‌نوعی با گویش رودباری مرتبط است. اما با پیشروی به‌سمت شمال‌شرق این دره، به روستاهای هرانک، حسن‌آباد و زَوارَک و روستاهای کوچکتر دیگری می‌رسیم که در نزدیکی گرمرود قرار دارند و اهالی آنها با گویش دیگری تکلم می‌کنند. همچنین گروهی از زیرگویشهای مرتبط نزد اهالی روستاهای آتان، کلایه، ایلان، و هَنیز و گروه دیگری نیز در روستاهای گازُرخان، خشکچال و تَوان را تشکیل می‌دهند.
🔸فارسی بازاری تقریباً برای تمامی مردمان نواحی و مناطق مختلف ایران قابل فهم است، اما حدود یکصدسال پیش وضع کاملاً فرق می‌کرد. گزارش کلنل مونتیت مؤید این مطلب است که در گذشتۀ ایران، اهالی هرمنطقه‌ای تنها از گویش خاص خود استفاده می‌کرده‌اند [اما] «به نظر می‌رسد که این رایج‌ترین زبان سراسر امپراطوری ایران بوده باشد.»
🔹گویش گازرخانی الموت بهوضوح دربردارندۀ بسیاری عناصر «مادی» است و ارتباط نزدیکی با گویش تجریشی (گویش اهالی بخشی از دامنه‌های جنوبی البرز واقع در شمال تهران) دارد. گویش گازرخانی همچنین با زیرگویشهای سمنانی وابسته است و این زیرگویشها به‌نوبۀ خود با گروهی از زیرگویشهای رایج در نواحی اطراف کاشان و اصفهان مرتبط می‌باشند. بنابراین این گویش چون واسطه‌ای میان گویش مازندرانی و گویشهای رایج در مناطق مرکزی و غربی ایران است.»
▫️آنچه خواندید، فرازی از بخش «گویش گازرخانی الموت» از کتاب «رودبارِ الموت (مجموعه‌مقاله‌ها)» اثر عنایت‌الله مجیدی و به‌کوشش زهرا سیفی بود که در ۴۶۴ صفحه، با شمارگان ٣٠٠ نسخه و به‌بهای ۴٨۵هزار تومان منتشر شده است.
🔻علاقه‌مندان برای تهیۀ این کتاب، می‌توانند از راه‌های زیر اقدام کنند:
📍مراجعۀ حضوری به فروشگاه انتشارات مرکز به‌نشانی: تهران، میدان شهید باهنر (نیاوران)، خیابان شهید پورابتهاج (کاشانک)، نرسیده به سه‌راه آجودانیه، شمارۀ ٢١٠
📍مراجعه به فروشگاه اینترنتی انتشارات مرکز در تارنمای store.cgie.org.ir
📍تماس با انتشارات مرکز با شمارۀ تلفن‌های ۰۲۱۲۲۲۹۷۶۷۷ و ٠٩١٢٣٩٣١٨٣۶
@cgie_org_ir
♦️دبا: «گویش روستاییان الموت متأثّر از فارسی بازاری رایج است، به‌خصوص آنگونه که در قزوین معمول است. روستاهایی چون سیمیار، تَنوَره، بادَشت (باغِ دشت) و چند روستای کوچکتر که در تماس نزدیکتر با شهر قرار دارند تقریباً گویشهای خاص خود را ازدست‌داده‌اند. اما گویشهای روستاهایی چون چاله، زَرده وَرْزِ راه که در فاصلۀ بیشتری از قزوین – روبه‌شرق - قرار دارند، چون واسطه‌ای میان گویشهای مناطق مرکزی ایران و گویشهای خزری هستند و برخی خصوصیات مختص به خود را نیز حفظ کرده‌اند.
🔹گویشهای رایج در روستاهای شهرک، تُرکان و فیشان که در درۀ شاهرود الموت قرار دارند، به‌نوعی با گویش رودباری مرتبط است. اما با پیشروی به‌سمت شمال‌شرق این دره، به روستاهای هرانک، حسن‌آباد و زَوارَک و روستاهای کوچکتر دیگری می‌رسیم که در نزدیکی گرمرود قرار دارند و اهالی آنها با گویش دیگری تکلم می‌کنند. همچنین گروهی از زیرگویشهای مرتبط نزد اهالی روستاهای آتان، کلایه، ایلان، و هَنیز و گروه دیگری نیز در روستاهای گازُرخان، خشکچال و تَوان را تشکیل می‌دهند.
🔸فارسی بازاری تقریباً برای تمامی مردمان نواحی و مناطق مختلف ایران قابل فهم است، اما حدود یکصدسال پیش وضع کاملاً فرق می‌کرد. گزارش کلنل مونتیت مؤید این مطلب است که در گذشتۀ ایران، اهالی هرمنطقه‌ای تنها از گویش خاص خود استفاده می‌کرده‌اند [اما] «به نظر می‌رسد که این رایج‌ترین زبان سراسر امپراطوری ایران بوده باشد.»
🔹گویش گازرخانی الموت بهوضوح دربردارندۀ بسیاری عناصر «مادی» است و ارتباط نزدیکی با گویش تجریشی (گویش اهالی بخشی از دامنه‌های جنوبی البرز واقع در شمال تهران) دارد. گویش گازرخانی همچنین با زیرگویشهای سمنانی وابسته است و این زیرگویشها به‌نوبۀ خود با گروهی از زیرگویشهای رایج در نواحی اطراف کاشان و اصفهان مرتبط می‌باشند. بنابراین این گویش چون واسطه‌ای میان گویش مازندرانی و گویشهای رایج در مناطق مرکزی و غربی ایران است.»
▫️آنچه خواندید، فرازی از بخش «گویش گازرخانی الموت» از کتاب «رودبارِ الموت (مجموعه‌مقاله‌ها)» اثر عنایت‌الله مجیدی و به‌کوشش زهرا سیفی بود که در ۴۶۴ صفحه، با شمارگان ٣٠٠ نسخه و به‌بهای ۴٨۵هزار تومان منتشر شده است.
🔻علاقه‌مندان برای تهیۀ این کتاب، می‌توانند از راه‌های زیر اقدام کنند:
📍مراجعۀ حضوری به فروشگاه انتشارات مرکز به‌نشانی: تهران، میدان شهید باهنر (نیاوران)، خیابان شهید پورابتهاج (کاشانک)، نرسیده به سه‌راه آجودانیه، شمارۀ ٢١٠
📍مراجعه به فروشگاه اینترنتی انتشارات مرکز در تارنمای store.cgie.org.ir
📍تماس با انتشارات مرکز با شمارۀ تلفن‌های ۰۲۱۲۲۲۹۷۶۷۷ و ٠٩١٢٣٩٣١٨٣۶
@cgie_org_ir
مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامى
@cgie_org_ir
بارگاه حضرت ابوالفضل (ع) / عنایت‌الله مجیدی
🔹دبا: سید میرزا محمد نصیر الحسینی ملقب به فرصت الدوله شیرازی متخلص به فرصت و معروف به آقامیرزا(۱۲۷۱-۱۳۳۹ق) شاعر، خطاط، نقاش، موسیقی دان و از نخستین محققین ایرانی که در زمینۀ معرفی آثار باستانی سرزمین ما همت گماشته، ضمن توصیف و اندازه گیری دقیق، تصویر و نقشۀ آن ها را نیز ارائه کرده است. تردید ندارد که اهل تحقیق به ارزش آثار فرصت الدوله نیک واقف اند و در این مجال، نیازی به شرح و بیان آن نیست. اجمالاً متذکر می شود که او صاحب کتاب آثار العجم(چاپ ۱۳۱۲ بمبئی)، بحور الالحان و دیوان شعر است. اما کارهای نگارگری و نقاشی فرصت الدوله شیرازی عمدتاً در آثار العجم عرضه شده است که شمار آن به ۵۰می رسد. افزون بر این، محمدعلی کریم زادۀ تبریزی در کتاب احوال و آثار نقاشان قدیم ایران (چاپ لندن، ۱۳۷۰، ج۳، ص۱۰۹۲) نمونه های دیگری از کارهای او را معرفی کرده است که در مجموعۀ تیمسار فیروز نگهداری می شود در زیر بدان اشاره می کنم:
🔸در میان نگارگری های فرصت الدوله از آثار باستانی شیراز، نقاشی از بنای سه امامزاده مدفون در همان جا جلب توجه می کند؛ بقعۀ شاه چراغ ابن موسی بن جعفر؛ بقعۀ سید امیر محمد بن موسی بن جعفر؛ بقعۀ سید علاءالدین حسین بن موسی بن جعفر . پس از این توضیح کوتاه، آنچه اینک خواننده گرامی در این گزارش ملاحظه می کند تصویر بارگاه حضرت ابوالفضل العباس(ع) است.
🔸این دو تصویر از نمای جانب شرق و غرب بقعه، به تصریح فرصت الدوله در ۱۳۰۴ق رقم خورده است(یعنی ۱۳۵ سال پیش از این). عین دو نوشتۀ او را نقل می کنم: «حسب الخواهش یگانه دوست محترم کربلایی محمد اسمعیل عاجلاً قلمی گردید فی سنۀ ۱۳۰۴ ق» و «برحسب خواهش قبله گاهی کربلایی محمد اسمعیل عاجلاً قلمی شد فی سنۀ ۱۳۰۴» کار فرصت شیرازی.
🔸تا آن جا که جستجو کرده ام این کار ارزشمند فرصت الدوله در جایی به چاپ نرسیده است، یا این بنده از آن بی خبرم. در تأیید و صحت انتساب این نقاشی به فرصت الدوله، باید گفت که تذکره نویسان به سفر وی به بوشهر و از آن جا به عتبات عالیات در ۱۳۰۳ ق تصریح کرده اند و این دو تاریخ ۱۳۰۳ و ۱۳۰۴ ق تقارن زمانی دارد. این که او در این سفر، تنها به نقاشی از بقعۀ حضرت ابوالفضل العباس پرداخته و بسنده کرده است یا خیر، نظر قطعی نمی توان داد بعید نیست روزی در میان گنجینه های خصوصی و عمومی، آثار دیگری از این دست از فرصت الدوله شیرازی به دست آید.
🔸اکنون بسیار خشنود است اثر دیگری از کارهای این نقاش چیره دست، مربوط به مزار یکی از قهرمانان حماسه کربلا، تیمناً و تبرکاً تقدیم مشتاقان و علاقمندان می گردد.
♦️برگرفته از کتابخانۀ اهدایی عنایت‌الله مجیدی به مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
@cgie_org_ir
🔹دبا: سید میرزا محمد نصیر الحسینی ملقب به فرصت الدوله شیرازی متخلص به فرصت و معروف به آقامیرزا(۱۲۷۱-۱۳۳۹ق) شاعر، خطاط، نقاش، موسیقی دان و از نخستین محققین ایرانی که در زمینۀ معرفی آثار باستانی سرزمین ما همت گماشته، ضمن توصیف و اندازه گیری دقیق، تصویر و نقشۀ آن ها را نیز ارائه کرده است. تردید ندارد که اهل تحقیق به ارزش آثار فرصت الدوله نیک واقف اند و در این مجال، نیازی به شرح و بیان آن نیست. اجمالاً متذکر می شود که او صاحب کتاب آثار العجم(چاپ ۱۳۱۲ بمبئی)، بحور الالحان و دیوان شعر است. اما کارهای نگارگری و نقاشی فرصت الدوله شیرازی عمدتاً در آثار العجم عرضه شده است که شمار آن به ۵۰می رسد. افزون بر این، محمدعلی کریم زادۀ تبریزی در کتاب احوال و آثار نقاشان قدیم ایران (چاپ لندن، ۱۳۷۰، ج۳، ص۱۰۹۲) نمونه های دیگری از کارهای او را معرفی کرده است که در مجموعۀ تیمسار فیروز نگهداری می شود در زیر بدان اشاره می کنم:
🔸در میان نگارگری های فرصت الدوله از آثار باستانی شیراز، نقاشی از بنای سه امامزاده مدفون در همان جا جلب توجه می کند؛ بقعۀ شاه چراغ ابن موسی بن جعفر؛ بقعۀ سید امیر محمد بن موسی بن جعفر؛ بقعۀ سید علاءالدین حسین بن موسی بن جعفر . پس از این توضیح کوتاه، آنچه اینک خواننده گرامی در این گزارش ملاحظه می کند تصویر بارگاه حضرت ابوالفضل العباس(ع) است.
🔸این دو تصویر از نمای جانب شرق و غرب بقعه، به تصریح فرصت الدوله در ۱۳۰۴ق رقم خورده است(یعنی ۱۳۵ سال پیش از این). عین دو نوشتۀ او را نقل می کنم: «حسب الخواهش یگانه دوست محترم کربلایی محمد اسمعیل عاجلاً قلمی گردید فی سنۀ ۱۳۰۴ ق» و «برحسب خواهش قبله گاهی کربلایی محمد اسمعیل عاجلاً قلمی شد فی سنۀ ۱۳۰۴» کار فرصت شیرازی.
🔸تا آن جا که جستجو کرده ام این کار ارزشمند فرصت الدوله در جایی به چاپ نرسیده است، یا این بنده از آن بی خبرم. در تأیید و صحت انتساب این نقاشی به فرصت الدوله، باید گفت که تذکره نویسان به سفر وی به بوشهر و از آن جا به عتبات عالیات در ۱۳۰۳ ق تصریح کرده اند و این دو تاریخ ۱۳۰۳ و ۱۳۰۴ ق تقارن زمانی دارد. این که او در این سفر، تنها به نقاشی از بقعۀ حضرت ابوالفضل العباس پرداخته و بسنده کرده است یا خیر، نظر قطعی نمی توان داد بعید نیست روزی در میان گنجینه های خصوصی و عمومی، آثار دیگری از این دست از فرصت الدوله شیرازی به دست آید.
🔸اکنون بسیار خشنود است اثر دیگری از کارهای این نقاش چیره دست، مربوط به مزار یکی از قهرمانان حماسه کربلا، تیمناً و تبرکاً تقدیم مشتاقان و علاقمندان می گردد.
♦️برگرفته از کتابخانۀ اهدایی عنایت‌الله مجیدی به مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
@cgie_org_ir