📙 کربلا ١١٢ سال پیش

🔺 مرقد و بارگاه سید و سالار شهیدان جهان؛ مولا حسین علیه السلام

🆔 @cafetarikhcom

📙 هدیه امام حسین (ع) با تیری در گلو

🔺 مظلومیت کوچکترین فرزند امام حسین (ع) و نحوه شهادت او، آن قدر تاثیرگذار است که پس از گذشت ۱۴ قرن از واقعه عاشورا هنوز هم تکرار روایت شهادت حضرت علی اصغر (ع) دل ها را به در می آورد.

🔺 محمود فرشچیان نگارگر که آثار بسیاری را با موضوع امامان معصوم (ع) و چهره های دینی خلق کرده، شهادت این نوزاد شش ماهه را در یکی از تابلوهایش به تصویر کشیده است.

🔺 در تابلوی «هدیه عشق» نمایی کلی از پیکر علی اصغر (ع) روی دستان پدرش به تصویر کشیده شده است. در این اثر هنری که به روایت شهادت علی اصغر (ع) وفادار است، تیری بر گلوی فرزند سیدالشهدا (ع) اصابت کرده و او را به شهادت رسانده است.

🔺 حالت دستان امام حسین (ع) در این اثر هنری به گونه ای تصویر شده که انگار فرزندش را به عنوان یک هدیه به پیشگاه پروردگار تقدیم می کند. به همین دلیل، نام اثر «هدیه عشق» انتخاب شده است.

قابل دسترس در:

www.cafetarikh.com/news/38709

🆔 @cafetarikhcom

📙 دلایل جدال انگلیس با جنبش جنگل

🔺جنگلی‌ها با پایان حضور نیروهای روسی در گیلان به اهداف خود دست یافته و این مساله به معنای پایان جنبش بود اما در پی خروج نیروهای تزاری از گیلان، ورود نیروهای انگلیسی و بلشویک به گیلان ابعاد تازه‌ای به جنبش جنگل بخشید.

🔺 این وضعیت موجب شد تا جنگلی‌ها وارد دور تازه‌ای از منازعات داخلی منطقه‌ای و بین‌المللی شوند که در نهایت به بهای شکست و سرنگونی آنها انجامد.

🔺خروج نیروهای روسی از ایران موجب افزایش نگرانی انگلستان از وضعیت گیلان، قفقاز و مناطق پیرامونی آن شده بود.

🔺 جالب آنکه اقدامات انگلیس باعث شد تا جنبش جنگل، بعدها خود را از سوی بلشویسم در آرامش و امنیت ببیند. در واقع بعد از مداخلات گسترده انگلیس در امور مربوط به جنبش جنگل، خطر اصلی متوجه انگلیس شد نه روسیه.

https://www.cafetarikh.com/news/49346

🆔 @cafetarikhcom

📙 عزاداری محرم در تاریخ معاصر ایران

🔺 در دوره حکومت قاجار، اگرچه حمایت دولتی به اندازه دوران صفویه نبود، اما مردم با شور و اشتیاق فراوان به برگزاری مراسم عزاداری ادامه دادند.

🔺 در این دوره، تعزیه‌خوانی به عنوان یکی از برجسته‌ترین اشکال نمایش مذهبی و هنری عاشورا، در میان مردم رواج یافت و به تدریج به یکی از ارکان اصلی مراسم تبدیل شد.

🔺 همچنین، سازماندهی دسته‌های عزاداری و استفاده از ابزارهای جدیدتر در عزاداری، مانند زنجیرزنی و سینه‌زنی، بیشتر مورد توجه قرار گرفت.

🔺 دوره حکومت پهلوی با رویکردی سکولار و تلاش برای مدرنیزاسیون جامعه، شاهد محدودیت‌هایی برای فعالیت‌های مذهبی و اجتماعی بود. مراسم عاشورا نیز از این قاعده مستثنی نبود و حمایت رسمی دولتی از آن کاهش یافت.

متن کامل در:

https://www.cafetarikh.com/news/50132

🆔 @cafetarikhcom

📙 آنچه جرقه بازسازی فرهنگی ایران را در ذهن عباس میرزا زد

🔺قائم مقام و ولیعهد به بیهوده بودن تلاش‌ها برای بازپس گیری گرجستان آگاه بودند. درس این عقیده پس از آنکه نماینده شاه، میرزا ابوالحسن‌خان شیرازی سال ۱۲۳۲ ه. ق به دربار روسیه رفت و دست خالی بازگشت، ثابت شد.

🔺 تزار روس در پاسخ سفیر ایران که باز پس دادن ولایات قفقاز را می‌طلبید، به صراحت گفت: بلاد متصرفی را گماشتگان ما به قهر و غلبه نگرفته‌اند. بلکه حکام هر محل، هر یک با کمال میل و رغبت حکومت روسیه را پذیرفته‌اند و ا‌هالی گرجستان نیز چون مسیحی هستند، تابعیت آن‌‌ها نسبت به روسیه از اطاعت نسبت به ایران، اولی و انسب است.

🔺 پس عباس‌میرزا و وزیر او، چاره را در بازسازی ایران، خواه از جنبه نظامی ‌و خواه در گستره فرهنگی دانستند.

www.cafetarikh.com/news/49693

🆔 @cafetarikhcom

📙 نقش آمریکایی‌ها در اشغال ایران

🔺 در مورد نقش و تاثیر آمریکایی‌ها در اشغال ایران باید گفت که این کشور همانند بریتانیا و روسیه از اشغال و حضور در ایران حمایت کرد و تمام تلاش خود را در این راستا انجام داد.

🔺 در واقع هر چند برخی بر این باورند که حضور آمریکایی‌ها در ایران بیشتر نقش پشتیبانی و لجستیکی داشت اما واشنگتن اهداف کوتاه مدت و بلند مدت بسیاری را در ایران دنبال می‌کرد که اشغال ایران می‌توانست به تحقق آن‌ها یاری رساند.

🔺 در این زمینه می‌توان به شواهد و قرائن بسیاری رجوع کرد که نشان از نقش آمریکایی‌ها در اشغال ایران در شهریور سال ۱۳۲۰شمسی است.

🔺 اولین موردی که در این زمینه می‌توان به آن اشاره کرد مخالفت دولت وقت ایالات متحده با فروش تسلیحات به رژیم رضاشاه بود.

🔺 واشنگتن با این کار موجب شد حمله به ایران و اشغال آن با سرعت هر چه سریعتری انجام شود و ترس استفاده از تسلیحات آمریکایی در برابر نیروهای متفقین وجود نداشته باشد.

www.cafetarikh.com/news/50129

🆔 @cafetarikhcom

📙 اولین نیروی دریایی در دومین جنگ جهانی

🔺 نیروی دریایی ایران علی‌رغم شهامت و جسارتی که به خرج داد نتوانست در برابر متفقین چندان ایستادگی کند. در حقیقت، ایستادگی در برابر سه قدرت جهانی درگیر در جنگ دوم جهانی کاری نبود که نیروی دریایی تازه تاسیس ایران از پس آن بربیاید.

🔺 با روی کار آمدن رضاشاه در ایران ضرورت بازبینی و بازسازی نیروی دریایی بیش از پیش مطرح شد. نخستین تلاش‌ها برای تأسیس نیروی دریایی مدرن و به روز در سال ۱۳۰۲ش آغاز شد.

🔺 در اسفندماه 1303ش، این نیرو با حداقل امکانات و تجهیزات اعلام موجودیت کرد و اولین عملیات آن سرکوبی شیخ خزعل در خوزستان بود. با این حال، نیروی دریایی ایران در این دوره بیشتر به عنوان یک ژاندارمری دریایی عمل می‌کرد و وظایف آن عمدتاً داخلی بود و چندان مسئولیت بین‌المللی بر عهده نگرفت.

🔺 بسیاری از تجهیزات و کشتی‌ها با سفارش مستقیم از کشورهای غربی تهیه می‌شد و صنایع کشتی‌سازی در داخل کشور توسعه نیافته بود. این وابستگی به واردات، نقطه‌ضعفی بزرگ برای نیروی دریایی به حساب می‌آمد.

www.cafetarikh.com/news/50133

🆔 @cafetarikhcom

📙 از خیمه‌های آتش تا شعله‌های بیداری

🔺 پس از شهادت امام علی (ع) در سال ۴۰ هجری قمری، فرزندش امام حسن (ع) به خلافت رسید. اما به دلیل شرایط ناگوار و فشار معاویه بن ابی‌سفیان، او مجبور به صلح با معاویه شد و خلافت به بنی‌امیه منتقل گردید.

🔺 معاویه، با ایجاد دولتی متمرکز و موروثی، پایه‌های خلافت اموی را مستحکم کرد. او سیاست‌هایی را در پیش گرفت که بسیاری از آنها با روح اسلام و سیره پیامبر (ص) مغایرت داشت. مهم‌ترین اقدام معاویه، تعیین یزید به عنوان ولیعهد و خلیفه پس از خود بود.

🔺 این اقدام، که برخلاف سنت مشورتی در تعیین رهبر بود، با مخالفت‌های جدی روبرو شد، به ویژه از سوی خاندان پیامبر (ص) و شیعیان.

🔺 یزید بن معاویه پس از پدرش معاویه در سال ۶۰ هجری قمری به خلافت رسید. سیره و شخصیت یزید در منابع تاریخی به شدت مورد نقد قرار گرفته است. او به خوش‌گذرانی، لهو و لعب، و بی‌توجهی به احکام دین متهم است.

ادامه در:

www.cafetarikh.com/news/50131

🆔 @cafetarikhcom

📙 افت وزن پول در دوره فتحعلی‌شاه

🔺 در زمان فتحعلی شاه وزن تومان طلا از ۹۵ گندم به ۵۳ گندم و وزن نقره از ۱۴۲ گندم به ۱۰۷ گندم کاهش یافت و در زمان محمدشاه، وزن قِران به ۸۹ گندم رسید.

🔺 این کاهش ها طبیعتا نوعی بی اعتمادی در تجار و دیگران به وجود آورد... پول رایج جدید به خاطر کم وزنی، و تقاضای زیاد صرافان برای مبادله ی سکه ها با سکه های خرد، نارضایتی زیادی در جامعه ایجاد کرد و تمام پول های نقره ی قدیمی به دلیل ارزش زیادشان از پایتخت صادر گردید.

https://www.cafetarikh.com/news/37105

🆔 @cafetarikhcom

📙بهره‌برداری شوروی از بحران لانه جاسوسی

🔺 در جریان بحران گروگان‌گیری روس‌ها اگرچه با کلیت گروگان‌گیری مخالفت کردند و این را صریحا اعلام داشتند، اما تلاش داشتند تا از این بحران برای تضعیف جایگاه آمریکا در منطقه بهره‌برداری کنند.

🔺 به نوشته سایروس ونس «شوروی ها از قطعنامه‌ی ٤٥٧ حمایت کردند و به طور خصوصی به ما گفتند که تلاش دارند تا ایرانیان را وادار به پذیرش آن کنند.

🔺 مسکو به لحاظ حقوقی موضع درستی در قبال بحران گروگان گیری اتخاذ کرده بود. هر چند که روشن بود درصدد است تا از شرایط موجود به سود خودش بهره برداری کند.

🔺 ما به پخش برنامه های رادیویی تحریک کننده که از شوروی برای ایران پخش می شد، قویاً اعتراض کردیم و به مسکو هشدار دادیم که اقدامات آن در این بحران مواضع آینده‌ی ما را تحت تأثیر قرار خواهد داد. تا آن زمان روابط شوروی - آمریکا مرتباً در حال نزول بود و ما انتظار کمکی از اتحاد شوروی نداشتیم.»

https://www.cafetarikh.com/news/50130

🆔 @cafetarikhcom

📙 از نیایش تا هنر؛ نقش شعر و موسیقی در آیین‌های معنوی ایران

🔺 شعر و موسیقی عرفانی در ایران، از دیرباز زبان معنویت و بیانگر تجربه‌های روحانی بوده‌اند که در تار و پود آیین‌های مذهبی چون تعزیه، نوحه‌خوانی و مناجات‌خوانی تنیده شده و مرز میان هنر و نیایش را در هم نوردیده‌اند.

🔺موسیقی دستگاهی ایران، با بازآفرینی روایت‌های حماسی و عاطفی، به این اشعار جان می‌بخشد و فضایی برای همدلی، سوگواری و تأمل فراهم می‌آورد، از سوگ عاشورایی تا مناجات‌های سحرگاهی، این پیوند، موسیقی عرفانی را به تجربه‌ای زیسته بدل کرده و موجب تقویت همبستگی در جامعه ایرانی شده است.

www.cafetarikh.com/news/50136

🆔 @cafetarikhcom

📙 غربت اقتصادی استعمارگران

🔺 استعمارگران با وجود بهره‌مندی از امتیازات اقتصادی در مستعمرات، دچار نوعی «غربت اقتصادی» در وطن اصلی خود می‌شدند.

🔺 این نکته تا حدی باور کردنی است زیرا اینان چون سالهاست جلای وطن کرده اند در زادگاه خود دوستیهای زنده ندارند کودکانشان در مستعمره بدنیا آمده اند و مردگانشان را نیز در مستعمره به خاك سپرده اند در شکوه از رنج درون نیز زیاده روی می کنند چه برای زندگی روزانه خود را در شهر مستعمراتی سازمان داده اند آداب و رسوم را از مرکز آورده اند همه تعطیلات را در مرکز میگذرانند و سیاسی و فرهنگی از مرکز الهام میگیرند و نگاهشان پیوسته به این راه دوخته است.

🔺 در حقیقت ریشه های این احساس غربت اقتصادی است و نشان دهنده بیم تازه به دوران رسیده از باز افتادن به روزگار تنگدستی است.

www.cafetarikh.com/news/50135

🆔 @cafetarikhcom

📙 فعالیت‌های سیا در دهه پنجاه میلادی در ایران

🔺 سیا در نیمه های ۱۹۵۰ ها تقریباً به کلی برنامه های عمل سیاسی پنهان خود در ایران را قطع کرد و به جای آن روی گردآوری اطلاعات و رابطه ی آموزشی و ارتباطی خود با سرویسهای اطلاعاتی ایران کار کرد.

🔺 در نیمه و اواخر ۱۹۵۰ ها با بقایای پنج شش مامور مزد بگیر در حزب توده و اندکی کمتر از این در جبهه ی ملی داشت که بخشی از رهبران معروف این دو سازمان جزو آنها بودند.

🔺 سیا مامور با سابقه ای با یکی از میان روحانیت چهره ی مامور در گروههای دانشجویی اروپا و چند مامور در دستگاههای حساس دولت مانند وزارت نفت داشت.

🔺 همه ی اینها بیشتر به کار گردآوری اطلاعات می پرداختند تا عملیات سیاسی مخفی با این همه سیا پس از اوایل ۱۹۵۰ ها به چند عملیات مخفی بی نتیجه هم در ایران دست زد. مثلاً در اوایل ۱۹۶۰ ها به یکی از مأموران ایرانی خود که برای نمایندگی مجلس تلاش می کرد کمک مالی کرد.

www.cafetarikh.com/news/50134

🆔 @cafetarikhcom

📙 شورش فرزند سوم مظفرالدین شاه

🔺 يكى از دهشتناک‌ترين تراژدى‌هاى تاريخ ايران بعد از مشروطه جنگ و جدال‌هاى بى پايان سالارالدوله با دولت مركزى در غرب كشور بود كه به فجايع فراوانى منتهى شد.

🔺 ابوالفتح ميرزا سالارالدوله (١٣٣٨-١٢٦٠ق) به طور قطع يكى از متحدين سياست خارجى بريتانيا و يكى از كسانى بود كه مورد حمايت شركت نفت انگليس و ايران واقع مى‌شد، تا در موارد ضرور از او به نفع منافع امپراتورى بريتانيا بهره بردارى نمايند.

🔺 او فرزند سوم مظفرالدين‌شاه قاجار بود، به سال ١٢٧٦ شمسى والى كرمانشاه شد؛ به مصادره اموال مردم پرداخت و باعث ايجاد نارضايتى گرديد. به همين دليل مظفرالدين‌شاه او را از كار بر كنار ساخت. اندكى بعد بخشوده شد و دو سال بعد به سال ١٢٧٨ حاكم زنجان شد. به سال ١٢٨٠ حاكم خوزستان و لرستان شد و شش سال بعد در بحبوحۀ مشروطه شورشى عليه برادر ارشد خود محمدعلى شاه قاجار به راه انداخت.

ادامه در:

https://www.cafetarikh.com/news/49153

🆔 @cafetarikhcom

📙 اروپایی‌ها سیاهان را فاقد غریزه جنسی تشخیص می‌دادند!

🔺 والوین بر اساس دفترچه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های یادداشت روزانه به جای مانده از برخی "پلانتوکرات‌ها"، شرحی دردناک از رفتار ظالمانه جنسی آنان با بردگان به دست داده است.

🔺 اروپاییــان تـا مدت‌‌‌‌‌ها مانع از تشکیل کانون خانواده به وسیله سیاهان‌‌‌‌‌ می‌شدند زیرا گمان‌‌‌‌‌ می‌بردند آنان فاقد غریزه تشکیل خانواده‌‌‌‌‌‌اند؛ موجوداتی کمتر از حیوانات سال‌‌‌‌‌های طولانی گذشـت تـا سرانجام اجازه زندگی خانوادگی به بردگان داده شد.

🔺 از جمله حوادثی که در این تحــــول تأثیر داشت قتل توماس ساترلند بود. او که به خاندان بزرگ برده دار ساترلند ویرجینیا تعلق داشت به وسیله یک برده مرد که وی را در حال تجاوز به همسر یا محبوبش یافت، به قتل رسید.

🔺 هرچند قاتل به وحشیانه ترین شکل مجازات شد، ولی این سرآغازی بود بر تعدیل رفتار جنسی اروپاییان با بردگان.

www.cafetarikh.com/news/50106

🆔 @cafetarikhcom

📙 قطع برق به دلایل سیاسی!

🔺 قطعی‌های مکرر برق عامل مهمی در دامن زدن به نارضایتی‌ها و بالا رفتن موج خشونت‌های مردمی علیه حکومت بود. این قطعی‌ها ناشی از عوامل مختلفی بود که علاوه بر مسائل فنی، مسائل سیاسی هم در بروز آن تاثیر زیادی داشت. 

🔺 «امروز صبح از توانیر بازدید کردم که شرکت اصلی تولید برق و یکی از مشتریان بانک است. در آنجا، مدیر عامل از حال رفته و خسته به من گفت که سه نوع قطع برق وجود دارد: قطع برق در طول روز که بطور فزاینده‌ای ناشی از ناتوانی نیروگاه‌ها به علت کمبود سوخت است؛ دوم قطع برق از نوعی که امروز داشتیم، ایراد فنی سیستم به علت برف و یخ؛ و سوم قطع برق به دلایل سیاسی که در شب بلافاصله پس از بخش فارسی رادیو بی‌بی‌سی شاهد آن بودیم.»

www.cafetarikh.com/news/48362

🆔 @cafetarikhcom

📙 دلیل سامان بعضی امور در دوره قاجار

🔺 در بخشی از «سفرنامه بلوشر» آمده است: دوران تازه‌ای در حال فرارسیدن بود و مردان پیشرو در کرمانشاه می دانستند که با این روزگار نو باید به نحوی کنار آمد.

🔺 روحیه خاص ایرانی که به خودی خود هم با تعمق در مسائل و امعان نظر در کنار جهان چندان سازگاری ندارد، براثر ناراحتی‌ها و بی‌آرامی‌های ناشی از جنگ و مقتضیات فوری و فوتی روز ناگزیر می‌گردید که بیشتر به مسائل عملی و قابل تحقق روزمره توجه کند و از این قبیل بودند مشکلات مربوط به قشون، ارتباطات، بهداشت و امور قضائی.

🔺 سازمان دادن به سپاه و ژاندارمری از پرتو دخالت افسران آلمانی و عثمانی با مقیاسی که در اثر مقتضیات و اوضاع و احوال ایجاد شده بود پیشرفتی آشکار داشت. در اول دسامبر ۱۹۱۶ چهار هزار نفر سرباز و يك هزار و پانصد تن ژاندارم در حال مشق و کارآموزی بودند.

🔺 در بخش مربوط به ارتباطات، پست و تلگراف تا به جائی سر و سامان یافته بود که بنحوی رضایت‌بخش به وظایف خود عمل کند...

www.cafetarikh.com/news/49840

🆔 @cafetarikhcom

📙 مهمان‌نوازی از نوع کرمانی

🔺 مردم جنوب کشور از جمله مردم کرمان به مهمان‌نوازی و خونگرمی معروف هستند. البته این ویژگی‌ها تنها مختص مردم کنونی کرمان نیست؛ بلکه کرمان به استناد منابعی چون سفرنامه تاورنیه از دیرباز میزبان مردمانی خونگرم و مهمان‌نواز بوده است:

🔺 «کرمان قریه بزرگی است که در چندین دفعه خراب شده و در آنجا هیچ محل و بنای قشنگ دیده نمی‌شود مگر يك خانه و باغ که خانه‌ای آخری با مخارج گزاف بنا کرده‌اند. در آنجا از خاک ظرفی می‌سازند که به ظروف چینی خیلی شباهت دارد و به همان قشنگی و لطافت به نظر می‌آید. در ورود من، خان کرمان خیلی مهربانی و نوازش کرد و به گبرها حکم داد که برای من نان و مرغ و جوجه کبوتر بیاورند. کبوترهای خوب چاق لذيذ در آن نواحی به درشتی يك خروس اخته كوچك یافت می‌شود.»

https://www.cafetarikh.com/news/49958

🆔 @cafetarikhcom

📙 قانون قربانی سیاست؛  دفاعیات مصدق در دادگاه کودتاچی‌ها

🔺 دادگاه مصدق را به سه سال حبس محکوم کرد. این حکم، به دلیل غیرقانونی بودن دادگاه و نقض اصول دادرسی، از نظر بسیاری از حقوقدانان و ناظران سیاسی، فاقد وجاهت قانونی بود. 

🔺 دفاعیات مصدق در این دادگاه، به عنوان بخشی از تاریخ مبارزات استقلال‌طلبانه ایران، اهمیت ویژه‌ای دارد. این دفاعیات، نشان‌دهنده پایبندی او به اصول ملی و مبارزه او برای استقلال و آزادی ایران است. 

www.cafetarikh.com/news/50141

🆔 @cafetarikhcom

📙 استراتژی آمریکای دوره کندی در خاورمیانه

🔺 دولت کندی با این باور که لیبرالیسم در جوامع غربی نقش پادزهر در برابر کمونیسم را دارد، به این نتیجه رسید که در ایران وضعیت متفاوت است.

🔺 از نظر برخی استراتژیست‌های آمریکایی، در شرایط ایران، آزادی به سبک غربی می‌توانست به نفع گرایش‌های طرفدار شوروی تمام شود و سم مهلکی برای منافع غرب باشد.

🔺 این دیدگاه که توسط روی ملبورن، دبیر اول سفارت آمریکا در تهران، ترویج می‌شد، در تقابل با نظر سفیر، لوئی هندرسون، قرار داشت.

🔺 در نهایت، دیدگاه ملبورن مبنی بر لزوم کنترل فضا و حمایت از یک دولت قدرتمند برای اجرای اصلاحات کنترل‌شده، بر سیاست آمریکا غالب شد و زمینه‌ساز حمایت از دولت امینی گردید.

www.cafetarikh.com/news/50138

🆔 @cafetarikhcom