#از_برهان_بپرس (۱۳)

✅ جایگاه امامت در روایات

👈 #امامان_عدل تحت #سایهء_الهی

〰〰〰〰〰▪️➖▪️

در روایاتی كه مسلمین به عنوان روایات صحیح نقل می كنند، این تعبیر از پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله آمده است كه بعد از من امامانی خواهند آمد؛
در برخی از آن ها تعبیر به دو دسته #امام_عدل و #امام_جور می شود.

به نمونه‌ای از این روایات اشاره می‌کنیم که راوی آن #ابوهریره است:

☑️ قال ، قال النبی صلی الله علیه و آله :
«سبعهٌ یظِلِّهُم الله تعالی فی ظلّه یوم لا ظلّ الا ظلُّه امام عدل [عادل]»

☑️ هفت دسته هستند كه خداوند آنها را در زیر سایه خود می گیرد؛ در آن روزی كه سایه ای جز سایۀ خدا نیست. «امامُ عدل» یا «امامُ عادل».

(الفاظ حدیث مختلف است؛ اما معنا تقریباً یکسان است. « #امام_عادل » که مشخص است؛ یعنی امام دادگر و داد گستر. اما اگر « #امام_عدل » گفته شود، به معنای نهایت دادگستری و عدالت پیشگی است؛ و از باب مبالغه است؛ یعنی امامی كه از هر جهت عادل است.)

ادامۀ حدیث شریف اینست:

«و شاب نَشَأ فی طاعة الله»: جوانی که در پیروی از دستورات الهی رشد یافته و بزرگ شده باشد.

👈👈 این تعبیر در تعداد زیادی از روایات آمده است كه اگر كسی چه كاری را بكند و چگونه باشد، خداوند در روز قیامت و در آن روزی كه سایه ای جز سایۀ او نیست، او را در زیر سایۀ خود قرار می دهد.

⁉️اما این تعبیر به چه معناست؟
مگر در دنیا سایه ای جز سایۀ خدا هست كه در روز قیامت سایه ای جز سایۀ او نیست؟
چگونه این جهت مخصوص به روز قیامت است؟
و گفته می شود در روز قیامت سایه ای جز سایۀ او نیست؟

⬇️ اگر معنای حدیث واضح شود، معلوم می شود كه منشأ این سؤال نرسیدن به معنای حدیث است.

✍.. نحوۀ ادارۀ خداوند متعال در دنیا و قیومیت او بر مسیر زندگی انسان ها در رابطه با كل عالم هستی، از روی سنن و ضوابطی است كه به ارادۀ الهی بر كل هستی، و من جمله زندگی افراد بشر، حكومت می كند.

مثالی بزنیم؛
فرض کنید نحوۀ آفرینش انسان تابع سنتی است. همۀ ما می دانیم باید طی یك سنت معینی، نسل جدیدی موجود بشود.
بدون آن مسیر، نسلی به وجود نمی آید. این مسیر بر تمامی خلق خدا حاکم است؛ خواه در پیدایش ولیی از اولیاء الله باشد؛
یا عدوی از اعداء خدا باشد.
یعنی فرقی نمی كند؛ زمانی که نسل جدیدی پیدا می شود، از راه اجتماع خاصی كه بین دو جنس معین از افراد بشر حاصل می شود،
این اتفاق می افتد. خواه این دو جنس از اولیاء الله باشند، مثلاً سید اولیاء الله مولی امیرالمؤمنین علی علیه السلام و سیدۀ اولیاء الله صدیقه كبری علیهاالسلام باشند؛
و نسل طیب و طاهر از آنها پیدا شود؛ و خواه رئیس اعداء الله با رئیسۀ اعداء الله اجتماع كنند؛
و نسلی موجود شود.
این یک سنت است.

زندگی دنیوی افراد تابع بهره مندی از استعداد ها، قدرت ها، توان ها و شرایط عمومی ای است كه به این استعداد ها فعلیت می دهد.
طبعاً نحوۀ زندگی ها مختلف است.

اما این كه چه كسی بندۀ خوب خدا و چه كسی بندۀ بد خداست، مرحلۀ بعد است.
كسی که در مسیر ثروت واقع شود به ثروت می رسد؛ خواه ولیّ مقرّب خدا باشد، خواه عدوی باشد كه اعلان جنگ با خدا كرده است.

به مثال بیع و ربا دقت بفرمائید:

📖 «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ وَذَرُواْ مَا بَقِی مِنَ الرِّبَا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِینَ * فَإِن لَّمْ تَفْعَلُواْ فَأْذَنُواْ بِحَرْبٍ مِّنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ وَإِن تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُؤُوسُ أَمْوَالِكُمْ لاَ تَظْلِمُونَ وَلاَ تُظْلَمُونَ»
﴿بقره/278-279﴾

📖 اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد، از خدا پروا كنيد؛ و اگر مؤمنيد، آنچه از ربا باقى مانده است واگذاريد * و اگر (چنين‏) نكرديد، بدانيد به جنگ با خدا و فرستاده وى‏، برخاسته‏ ايد؛ و اگر توبه كنيد، سرمايه ‏هاى شما از خودتان است‏. نه ستم مى ‏كنيد و نه ستم مى ‏بينيد.


👈👈 هر كس می تواند هم از راه حلال به ثروت برسد و هم از راه حرام.
«حرّم الرّبا» یعنی راه دوم را انتخاب نکنید. اما می توانید از آن راه هم به ثروت برسید. اگر شما دست از ربا بر ندارید، پس شما اعلان کنید با خدا و رسول در جنگ هستید. اما در عین حال هر کس از آن مسیر نیز می تواند به ثروت برسد.
چرا؟
چون خداوند این جهان را و انسان را در ضمن جهان، به آن نحوه اداره می‌كند که منطبق بر سنت هاست؛ و این سنت ها چنانست که چه فردی مقرب خدا باشد یا دور از خدا باشد،
قرب و بعد وی ابتداءاً مدخلیتی در حصول مقصود ندارد.

⚠️ اما در آخرت این حرفها نیست؛ و لذا در این دنیا شخص می تواند به كامجوئی و كامیابی و لذت های متناسب با این جهان برسد؛ خواه بنده خاص و محبوب خدا باشد؛ و خواه دشمن و مغضوب خدا باشد.

《1》

#از_برهان_بپرس (۱۴)

✅ جایگاه امامت در روایات مخالفین

👈 طبق روایات معتبرۀ مخالفین ثابت می‌کنیم که «امام » تنها حضرت امیر و فرزندان طاهرینشان علیهم‌السلام هستند.

〰〰〰〰〰〰▪️▪️

ابوسعید خدری نقل می كند:

💠 «قال قال رسول الله (ص) اِنّ احبَّ الناس الی الله یوم القیامه و ادناهم منه مجلساً امام عادل [عدل] و ابغض الناس الی الله و ابعدهم منه مجلساً امام جائر.»

(الترمذی: الجامع الکبیر، ج 3، ص 11، ح 1329، دارالغرب الاسلامی، ط 1996)

💠 محبوب ترين مردم در نزد خداوند در روز قيامت و نزديكتر از همه به او پيشواى دادگستر است؛ و مبغوض ترين مردم و دورتر از همه به او پيشواى ستمگر است.


🔖 مدلول حدیث شریف اینست که محبوب ترین بندگان خدا در روز قیامت پیش خدا و نزدیک ترین آنها به خدا از نظر مقام قرب معنوی،
چه کسی است؟
#امام_عادل ؛

و مغبوض ترین افراد نزد خدا #امام_جائر است.

در این سخن رسول اکرم صلی الله علیه و آله ، فرق بین آن کس كه رهبر عادلی برای مردم باشد؛
و آن کس که رهبر جائری برای مردم باشد ذکر گردیده است.

این حدیث در سایر کتب معتبر عامه نیز آمده است؛
از جمله در مسند احمد حنبل ج 3، ص 22.
____________

حدیث بعدی كه عده ای از صحابه آن را نقل می‌كنند؛
این‌ است:

💠 «من اطاعنی فقد اطاع الله و من عصانی فقد عصی الله و...‌ »

(صحیح البخاری، چاپ بولاق، ج 4، ص 50 و صحیح البخاری سه جلدی، ج 2، ص 182)

💠 هر کس که از من اطاعت کند از خدا اطاعت کرده است؛ و هر کس نافرمانی مرا کند نافرمانی خدا را کرده است.

البته این سخن نیازی به شاهد آوردن حدیث ندارد؛

متن آیۀ كریمه چنین است:

📖 «مَّنْ یطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللّهَ وَمَن تَوَلَّى فَمَا أَرْسَلْنَاكَ عَلَیهِمْ حَفِیظًا»
﴿نساء/80﴾

📖 هر كس از پيامبر فرمان برد در حقيقت ‏خدا را فرمان برده و هر كس رويگردان شود ما تو را بر ايشان نگهبان نفرستاده‏ ايم.


معنی آیۀ شریف اینست كه كسی نمی‌تواند بگوید من كاری به پیامبر خدا صلی الله علیه و آله ندارم؛
من از خدا فرمان می برم!
خدا فرمانبری جز از راه پیامبر خود را قبول ندارد؛
كه بگوئی منهای اطاعت رسول، اطاعت خدا را می كنم.

❗️بعضی ها می گویند هر فردی یك راهی به خدا دارد. این حرفها بر خلاف ضوابط شرع است.
البته حمل به صحت این سخن اینست كه فرض شود نه گویندگان می دانند چه می‌گویند ، و نه شنوندگان درک می‌کنند كه چه چیزی گفته می‌شود!

👈👈 «من یطع الرسول فقد اطاع الله» یعنی خدا غیر از راه پیامبر صلی الله علیه و آله به کسی فرمان نمی دهد، که بگویند ما چه کار به پیامبر داریم؟!

خدا چنین اراده فرموده است که جز از راه پیامبر خدا ، از راه دیگری فرمانی به کسی نمی دهد، تا کسی بتواند این ادعا را بکند که من آنچه را خدا می خواهد انجام می دهم.

لذا خاتم انبیاء (صلی الله علیه و آله)
می‌فرمایند:
(حال متن کامل حدیث)

💠 «من اطاعنی فقد اطاع الله و من عصانی فقد عصی الله و من یطع الامیر [الامام] فقد اطاعتی و من یعصی الامیر [الامام] فقد عصانی انّما الامام جُنّه یقاتل من ورائه و یتَّقی بِه»

(صحیح البخاری، چاپ بولاق، ج 4، ص 50 - صحیح البخاری سه جلدی، ج 2، ص 182 - صحیح مسلم، چاپ طیبه، ج 2، ص 891، با کمی اختلاف)


💠 هر کس مرا اطاعت کند قطعاً خدا را اطاعت کرده است؛ و هر که مرا نافرمانی کند قطعاً خدا را نافرمانی کرده است؛ هرکه امیر یا امام را اطاعت کند قطعاً مرا اطاعت کرده است؛ و هر کس امیر یا امام را نافرمانی کند قطعاً مرا نافرمانی کرده است. جز این نیست که امام سپری است که از پشت آن می جنگند؛ و به وسیلۀ آن مصون می مانند.

⬇️ شرح روایت::

🔖 رسول اکرم صلی الله علیه و آله
می‌فرمایند که آن کس که اطاعت از امیر یا امام کند، از من اطاعت کرده است؛
«و من یعصی الامیر [الامام] فقد عصانی» آن کس که از امیر یا امام نافرمانی کند،
معصیت مرا کرده است.

«انّما الامام جُنّه یقاتل من ورائه و یتَّقی بِه» می فرمایند امام سپر امت است.
چرا؟

چون #امام كسی است كه امت می‌تواند در پشت سر او جنگ و جهاد كند؛ و امام آن كسی است که امت به واسطۀ او بلا را از خود دفع می‌كند.

«و انّما الامام جُنّه یقاتل من ورائه و یتَّقی بِه»: امام سپر امت است؛
یعنی نفر اول صف امت است؛
و امت باید در پشت سر امام بجنگد. اگر امام درخواست جنگ کرد امت باید بجنگد؛ امام اعلان صلح کرد امت باید صلح کند.
«یتقی به»: یعنی اگر بلایی متوجه به جانب امت باشد، از راه امام است كه می‌شود جلوی آن بلا را گرفت؛
وهكذا.

《1》

حال بازگردیم به حدیث،

حدیث فوق صحیح است؛
و مسلّم است که خاتم انبیاء صلی الله علیه و آله فرموده اند.

⁉️این «ائمۀ مسلمین» چه كسانی هستند؟

ما از لحاظ تاریخی، بیان كردیم كه بعد از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله ، آن كسی كه عملاً به قدرت رسید، خود را #امام #نمی‌دانست.
عامۀ مسلمین می گویند ما جز اینها امامی نداشتیم.
پس پیغمبر صلی الله علیه و آله از چه كسانی خبر داده اند؟
یا والعیاذ بالله، پیامبر شوخی فرموده اند؟
معلوم است که نمی توان گفت که آنهایی که در مسجد خیف در منا، این خطبه را شنیدند، و آن جمعیت کثیر، این گفته را به شوخی گرفتند.

لامحاله از پیامبر صلی الله علیه و آله سؤال كرده اند كه اینها چه كسانی هستند؛ یا حضرت قبلاً فرموده اند كه بعد از من امام هایی هستند؛ كه شما باید نسبت به آنها ناصح باشید.

از طرفی می دانیم که آنهایی كه به قدرت رسیدند، نام امام بر خود نمی‌نهادند؛ تا بگویند شما باید نسبت به ما ناصح باشید.

پس «ائمة المسلمین» چه كسانی هستند؟؟

بدون شك می توان گفت که این مدخل یعنی كلمۀ «امام» به معنای قرآنی آن، در میان آثار اسلامی، آمده است.
از این روست که کلمۀ «امام»، تقسیم به « #امام_عادل» و « #امام_جائر » شده است.

سؤال اینست كه اگر ما بخواهیم امام را تشخیص بدهیم باید چه كار بكنیم؟

⬇️⬇️ اینجاست که این مطلب آغاز می‌شود.
در مجموع متون اسلامی، آن بحث هائی كه مربوط به میزان تشخیص امام است، به دو گروه منقسم می شود؛ که به دو نحوه بیان می نماید.

👈 یك قسم از متون است كه ابتداءاً امام را معرفی می كند. یعنی مطلب مربوط به امام است؛
و این كه امام كیست. این متون مختلف هستند.
گاهی می گویند که #امام علیه‌السلام چه كسی است. امام بعد از من یعنی رسول الله ص، چه كسی است؛
و امثال اینها.
گاهی به صورت «ولی» و «مولی» است. اما #الفاظ دال بر معنای «امام»، منحصر به شخص معین نیست؛ و از امیر المؤمنین كه امام اوّل هستند، تا امام دوازدهم یعنی ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف ، را شامل می شود.

تنها یك لفظ منحصر به مولای متقیان، امیر المؤمنین علیه السلام است؛ که آن هم كلمۀ «امیر» یا «امیر المؤمنین» است. این كلمه نزد ما منحصراً به خود مولی امیرالمؤمنین علیه السلام اطلاق می شود.
حتی به امام صادق علیه السلام گفته نمی‌شود.
روایات قطعی داریم كه هر كسی به ناحق مدعی این لقب برای خود باشد، یعنی هر کس جز شخص وجود مقدس مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام، حرامزاده است؛
و از ائمۀ شیعه علیهم السلام، احدی مدعی این مقام نبوده است.
لذا باید دقت داشته باشیم که این تعبیر خاص، منحصر به امیر المؤمنین علیه‌السلام است. پس شیعه نمی گوید امیر المؤمنین حسن بن علی، و از این قبیل. این لفظ مقدس را شیعه جز برای امام اول خود ، نمی گوید؛
اما غیر شیعه آن را می گویند.

👈 برخی از الفاظ دال بر امامت است؛ كه ابتداءاً و به نحو مستقیم، به امامت كاری ندارد؛ بلکه به ما دربارۀ #كسی سخنی می گوید كه ما از این سخن،
#می‌فهمیم كه او امام است.
مثلاً «هذا اخی؛ فاسمعوا له و اطیعوا»: «این برادر من است؛ به اوامر او گوش بدهید و فرمان ببرید.» حضرت رسول ص مستقیماً نفرموده اند که این امام است؛ اما از این که به ما گفته اند «فاسمعوا له و اطیعوا»، ما می فهمیم که این شخص علیه‌السلام امام هستند.


🔚 نتیجتاً‌ می شود گفت كه متونی كه ما با آنها مواجه هستیم دو دسته هستند:

• یك دسته متونی كه «امامت» و «امام» را مستقیماً معرفی می كند؛

• دسته دوّم آن متن هایی كه «امام» را مستقیماً معرفی نمی كند؛ بلکه نسبت به مردم، جهات و تكالیفی را بیان می كند كه از آن تكالیف ما می فهمیم كه آن شخص كه این تكلیف وابسته به اوست، «امام» است.

〰〰〰〰〰〰〰

©کانال برهان و طرح مباحث ناب #معرفت_امام

@borrhan