خواجه اسفندیار می‌دانی،
که به رنجم ز چرخ روئین تن!
من نه سهرابم و ولی با من،
رستمی می‌کند مهِ بهمن!
خرد زال را بپرسیدم:
حالتم را چه حیلت است و چه فن؟
گفت: افراسیابِ وقت شوی،
گر به دست آوری از آن دو-سه من!
باده‌ای چون دَمِ سیاووشان،
سرخ، نه تیره چون چَهِ بیژن،
گر فرستی توئی فریدونم،
ورنه روزی نعوذبالله من،
همچو ضحاک ناگهان پیچم،
مارهای هجات بر گردن! در طلب شراب از انوری ابیوردی! این قطعه یکی از هزاران تأثّر شعرای ایرانی به هر زبانی (پارسی، عربی، ترکی و ...) از شاهنامۀ فردوسی و فرهنگ ایران باستان است. انوری هنرمندانه و با تلمیح در بخش‌بخش این شعر، با استعارات و تشبیهات فراوان در هر رج (بیت) هم نیاز خود را به خواجه اسفندیار بیان کرده و هم اثر هنری‌اش را آفریده. https://t.me/bonyad_neyshaboor

مقاله «تأثیر زبان و ادب فارسی بر هند دوره گورکانیان تا پایان اورنگ زیب (۹۳۱-۱۱۱۸گ) »
نوشته مجتبی گراوند و سید غلامعلی رخشان
چاپ سال ۱۲۹۸
https://t.me/bonyad_neyshaboor

مقاله «زبان فارسی زبان علم طب در هندوستان عصر گورکانی» نوشته سید علیرضا گلشنی و نسرین استواری که در همایش پژوهشهای زبان و ادب فارسی در سال ۱۳۹۲ ارائه و منتشر شد.
https://t.me/bonyad_neyshaboor

اکبر نامه
تاریخ گورکانیان هند
https://t.me/bonyad_neyshaboor

شیرین آن که امپراتوری گورکانی دارای تبار و دودمانی ترکی یا مغولی است و آنان، به ویژه در زمان اکبرشاه، آنچنان برای زبان فارسی و رواج آن در سرزمین هند کوشش و خدمت کردند که گواهی های این گفتار در منابع تاریخی روشن است. در آن زمان، نه زوری بالای سر آنان بود که بتوان آنان را مظلومانی زیر فشار باستانگرایان فاشیست معرفی کرد - اصطلاحاتی که جریانهای وابسته به پان ترکیسم و پان عربیسم و ... علیه پشتیبانان و دوستاران زبان فارسی به کار می برند- و نه تمایلات باستانگرایانه اصلا پدید آمده بود. این وضعیت برای زبان فارسی در روم (آناتولی، آسیای صغیر، سرزمین عثمانی یا همان ترکیه امروزی)، و دیگر سرزمینهای همسایهٔ ایران کنونی وجود داشت. وضعیت قفقاز و اران و بادکوبه (یا جمهوری آذربایجان امروزی) و کابل و هرات و و دیگر بخشهای افغانستان و مرو و بخارا و سمرقند و بدخشان و سغد و ... در ترکمنستان و ازبکستان و تاجیکستان امروزی روشن است: همه سرزمینهایی ایرانی بودند و هستند که زبان فارسی یا زبان مادری شان بود یا زبان ملی و به آن زبان در این هزار سال گفته اند و نوشته اند و خوانده اند. نشانه های کاربرد فارسی در شرق دور (چین و گاه ژاپن) و بالکان در سده های گذشته دیده می شود. این همه عظمت و کاربرد زبان فارسی در سده هایی است که غالبا ناتوانی حکومت های ایرانی را مشاهده می کنیم و اصلا بیشتر فرمانروایان بخشهای ایران در این زمان، ایرانی و فارس زبان نبوده اند و بیشتر ترک و تاتار و مغول بودند. این شواهد به روشنی اغراض کسانی را روشن می کند که با هشتگ #من_و_فارسی می کوشند با گفتارهای نادرست، زبانوران غیر فارسی ایران را مظلوم نمایند و ظلم خودکار و نهادینه (سیستماتیک) فارس زبانان ایران را به آنان وانمود کنند. اینان نمی دادند یا خود را به ندانستن زده اند که در جنگ ایران و عراق، بسیاری از شهدا و جانبازان ‌و رزمندگان ایرانیان غیر فارسی زبانی بودند که زبان ملی شان فارسی بود و در محل زندگی خود به همان زبان و گویش و لهجه مادری (ترکی آذری، عربی خوزستانی و بوشهری‌ و هرمزگان، ترکمنی، کردی و بلوچی، بختیاری و لری و لکی و کرماشانی، تاتی و تالشی، گیلکی و مازندرانی، نیشابوری و مشهدی، اصفهانی و یزدی و کرمانی، سیستانی و بیذووی (ابوزیدآبادی) و دلیجانی و سمنانی و ...) سخن می گفتند و سخن می گویند. این خیال سخت خام است که عشق یک آذربایجانی غیور را به ایران به سبب زبان متفاوتش از یک اصفهانی و خراسانی و اهل شهر ری و تهرانی و قمی و قزوینی و گیلانی و بلوچستانی و کردستانی و... از بین برد. در مورد دیگر ایرانیان عزیز هم وضعیت همین است. این هشتگ #من_و_فارسی ماهیت بی بی سی را روشنتر کرد که این همان بی بی سی مرداد سال ۱۳۳۲ و دشمن ایران و ایرانی است. اگر در جایی در فضای حقیقی و مجازی برای خنده و شوخی، فرد یا گروهی زبان و گویش و لهجه ای از زبانها و گویشها و لهجه های مردم عزیز ایران را به تمسخر گرفت بدانیم احتمالا آن فرد ناآگاه است. او باید بداند که این کارهای به ظاهر ساده چه خطری برای وحدت ملی ایرانی دارد. اگر او ناآگاه نباشد، پس مزدور است و ‌خودفروخته.
در هر دو شکل، با زبان مهر و فروتنی و شرم و آزرم با آنان سخن می گوییم و اجازه نمی دهیم این جریان با مدیریت مکارانهٔ انگلستان، به ایران عزیز ضربه ای وارد کند. این نیز پیداست که برخی رفتارهای تمامیت خواهانه و نادرست، به ویژه پس از ۱۳۰۴ خورشیدی، سبب شد برخی تصورات نادرست و ناپسند علیه زبانهای دیگر ایران، جز فارسی، به وجود بیاید که موضع آن جریان از نگرش ایرانیان فارسی زبان در بارهٔ غیر فارسی زبانان ایران جداست. در این باب، آقای محمدرضا شادمانی، پژوهشگر ارجمند فرهنگ و زبانهای باستانی و زبان شناسی شناختی و دیگر حوزه های علوم انسانی (تاریخ، ادبیات و ...) مقاله ای درخشان نوشته اند که چندباری در کانال تلگرام رسمی بنیاد نیشابور به اشتراک گذاشته شده است و باز هم امروز آن را به اشتراک می گذاریم.
بر و نتیجه گفتار آن که ایران برای همه ایرانیان است، چنان که زبان فارسی زبان ملی همه ایرانیان است و دیگر زبانهای ایرانی زبان قومی هر قومی است که به آن سخن می گوید و همه این زبانها عزیز و شریف و ارزشمند و میراث فرهنگی ایران هستند. نه هیچ زبانی در ایران بر زبان دیگری سلطه و برتری دارد و نه هیچ زبانی دشمن زبان دیگری است و جای آن را اشغال کرده است. زبان فارسی در دوران حکومت ترکان و مغولان به حیات خود ادامه داد و بسیاری از درخشان‌ترین آثار زبان فارسی در همان زمان به جهانیان پیشکش شد. هیچگاه در تاریخ ایران، باستان گرایی سبب رواج و قوام زبان فارسی نبوده و نیست. اما این امر ما را مصون از این نمی کند که یک بار خود را در آینه ۲۵۰۰ ساله ببینیم که کجا فرمانروایانمان بد کردند. مقاله محمدرضا شادمانی و گفتاری از استاد فریدون جنیدی را در ادامه بخوانید:
https://t.me/bonyad_neyshaboor

بخشی از پیشگفتار استاد #فریدون_جنیدی بر کتاب #نامه_پهلوانی که در سال ۱۳۶۰ چاپ شد.
https://t.me/bonyad_neyshaboor

ادامه همان گفتار از کتاب #نامه_پهلوانی استاد #فریدون_جنیدی، چاپ ۱۳۵۰
https://t.me/bonyad_neyshaboor

ادبیات شفاهی زبان‌های ایرانی، ذیل تاریخ ادبیات فارسی؛ عموم و خصوصِ مطلق، مِن وجهِ بعض ملاحظات، نوشتهٔ محمدرضا شادمانی، دانشجوی دورهٔ دکترای زبانشناسی شناختی، فصل نامه نقد کتاب ادبیات، سال دوم، شمارهٔ ۵، بهار ۱۳۹۵، صفحات ۸۳ تا ۹۲. این مقالهٔ ارزشمند که نقد کتاب ادبیات شفاهی زبان های ایرانی است، پیشکش می شود به دوستداران تمام زبانهای ایرانی.
امید که بدون به حاشیه راندن زبان یا زبانهایی خاص و بدون برجسته کردن تنها یک زبان، همهٔ ایرانیان، همیشه با هر زبانی، با بالندگی و شادی و تندرستی، در صلح و آرامش کنار هم زندگی کنند.
https://t.me/bonyad_neyshaboor

دماوند ۸ بهمن ۱۴۰۰
با سپاس از جناب آقای مهرداد مقدادی دوست و برادر روانشاد افشین جنیدی 🙏
https://t.me/bonyad_neyshaboor

4_5907000115691783842.mp3
جلسه #ددیگر #شاهنامه_خوانی.mp3
#بنیاد_نیشابور
#استاد_جنیدی
۱۹بهمن ۱۳۹۸
از #داستان_کیومرث تا آغاز داستان #جمشید




https://t.me/bonyad_neyshaboor

جلسه نخستین

درود بر شما.
به آگاهی می رسانیم که خوشبختانه بخشهای برجای مانده از انجمن های غیرحضوری و آفلاین #شاهنامه_خوانی با گفتار و گزارش استاد #فریدون_جنیدی از روی #شاهنامه_فردوسی ویراسته خودشان ضبط می شود و پس از ارسال دوباره فایلهای پیشین بخشهای تازه هم در کانال گذاشته خواهد شد. اکنون بخش ددیگر آخرین دوره را بشنوید که در ۱۹ بهمن ۱۳۹۸ برگزار و ضبط شده است.
شاد باشید و بدرود.
https://t.me/bonyad_neyshaboor

به نقل از کتاب تاريخ مطبوعات و ادبيات ايران در دوره مشروطيت، چاپ سال 1924 (چاپ بعدی 1959)‌ كه محمد عباسی آن را ترجمه كرده است، بر بنیادِ نوشته‌ای در مجله «سخن» چنين گفتاری دربارۀ استاد روانشاد ابراهیم پورداوود (پورداود) آمده كه برگزیده‌ و برداشتی از آن را می خوانيم:
«ابراهيم پور‌داوود در 1303 قمری در شهر رشت دیده به جهان گشود شد. مقدمات فارسی و عربی را در آن شهر فرا گرفت و سپس در تهران نزد سلطان الفلاسفه به آموختن پزشکی کهن (طب قدیم) پرداخت. پس از چندی به سوريه شتافته، به آموختن ادبيات فرانسه مشغول شد. در سال 1280 شمسی به فرانسه رفت و به دانشگاه پاريس (در رشته حقوق) وارد شد. در زمان جنگ جهانی اول (1918- 1914) اروپا را ترك كرد و به بغداد آمد و روزنامه «رستاخيز» را در آن شهر و پس از آن چندی در كرمانشاه منتشر كرد. سپس به استانبول رفت و پس از چند ماه به آلمان رفت و چون به علت جنگ، به كسی اجازه خروج از آن كشور داده نمي‌شد، ناگزير در آنجا اقامت گزيد، نخست به ادامۀ رشته حقوق و پس از آن به مطالعات خويش دربارۀ ايران باستان پرداخت.
در سال 1303 شمسی برای زيارت ميهن، با خانواده خویش به ايران آمد و در 1304 از راه بغداد به هندوستان شد، و در آنجا به تكميل پژوهشها درباره ادبيات «اوستايی» پرداخت و به انتشار قسمتی از اوستا موفق شد. در 1310 به برلن رفت و به نشر بخش ديگر از گزارش اوستا مشغول شد و باز در سال 1311 بنا به درخواست تاگور شاعر و فيلسوف هندی به هندوستان رفت و در دانشگاه شانتی نيكتان (موسسه تاگور) به آموزش فرهنگ ايران باستان پرداخت و پس از دو سال به آلمان بازگشت.
پورداوود در بهمن 1316 به ايران آمد و در دانشگاه تهران (دانشكده‌های ادبيات و حقوق) به آموزش زبان «اوستايی» و فرهنگ ايران باستان مشغول شد.
آثار پورداوود جز يك ديوان شعر (به نام پوراندخت‌نامه) همه در تفسير كتاب اوستا و فرهنگ ايران باستان است.
پورداوود كسي است كه اوستا را به فارسی‌زبانان شناسانده و ايرانيان را پس از روزگاری دراز كه با دانش و فرهنگ نياكان خود بيگانه شده بودند، به آن آثار آشنا كرده است.
آنچه به صورت كتاب منتشر شده است عبارت است از: گاتها (چاپ جديد در دو جلد)، يشتها (در دو جلد) خرده‌اوستا، يسنا (در دو جلد) همه در گزارش بخشهای گوناگون اوستا، ايرانشاه در تاريخ مهاجرت زرتشتيان به هند، سوشيانس درباره موعود زرتشتيانِ متاخر، خرمشاه، نطق‌هايي درباره آيين و تاريخ در زبان‌های باستانی ايران. افزون بر این کتاب‌ها، مقالات بسياری در روزنامه‌ها و مجلات ايران و خارج ايران از او چاپ شده است.
پورداوود نمونه كامل يك استاد آموخته در اروپا است كه با چهره و ویژگی‌های يك ايرانی پاك‌سرشت به تربيت جوانان مستعد مشغول است. آتشی كه در دل اين استاد فرزانه فروزان است از میان گفتارها و نوشته‌ها و كردار او تابناك است».
در ادامه بخشی از شعری از استاد پورداوود را بخوانيم كه در همان كتاب تاريخ مطبوعات و ادبيات ايران در دوره مشروطيت، آمده:
از آه بخشكانم آب همه دريا را‌ / وز اشك كنم دريا روی همه صحرا را / در خيل همه ياران، همراز نمی‌جويم / نه زاهد روحانی، نه شاهد زيبا را / در جبّه ديبا نی فضل و هنر مردم، / با علم و شرف پوشم، خود جامه چوخا را / ...
اين شعر ادامه دارد تا جايي كه پورداوود در پايان می‌گويد: «گر پور رود روزی، از مهر وطن، بر ‌دار / صد شكر و سپاس آرد، مر ايزد يكتا را» روانِ پورداوودِ (پورداود) ایران شاد


بنیاد نیشابور




https://t.me/bonyad_neyshaboor

https://www.instagram.com/p/CZz-hHNNrZY/?utm_medium=copy_link

صفحه رسمی #بنیاد_نیشابور در اینستاگرام
را ملاحظه بفرمایید.
https://t.me/bonyad_neyshaboor

ستایش ایران در شعر جناب #شهریار_قربانی (آتام اوغلی) به زبان #ترکی_آذری
صفحه اینستاگرام
فرزندشان https://www.instagram.com/tv/CZUzoN7L0lj/?utm_medium=copy_link

#من_و_فارسی
https://t.me/bonyad_neyshaboor

همراز روزگاران...

یادنامه ادیب، مورخ، محقق و ایرانشناس صاحبنام دکتر محمدجواد مشکور

ماهنامه فرهنگی صبح تبریز

بهمن ماه ۱۴۰۰

این یادنامه متضمن اسنادی منتشر نشده و گفتگو با جمعی از محققان و پژوهشگران ایران و آذربایجان درباره محمدجواد مشکور است.

اینستاگرام مجله صبح تبریز:

https://instagram.com/sobhetabriz?utm_medium=copy_link

با سپاس از زحمات سردبیر مجله:
آقای فرشید باغشمال




@safinehyetabriz

رد پایی از آذربایجان در شاهنامه امیربهادری


یادداشتی از:
استاد اصغر محمود آبادی

امیر بهادر در حدود سال ۱۲۶۱ هـ. ق در تبریز متولد شد. جدّش از خوانین قفقاز بود که پس از امضای عهدنامه ترکمنچای مجبور به مهاجرت به ایران و اقامت در ولایت قراچه داغ شده بود.
او ابتدا در دوران ولیعهدی مظفرالدین شاه در تبریز مقام قوللر آقاسی دستگاه ولیعهد را یافت و پس از مدتی به پیشنهاد امیرنظام گروسی به مقام پیشکاری ولیعهد رسید. در سال ۱۳۱۰ هـ. ق از طرف ناصرالدین شاه لقب «امیربهادر» یافت و پس از جلوس مظفرالدین میرزا بر تخت سلطنت، رئیس کشیک خانه دربار شد. امیر بهادر در سال ۱۳۲۱ ه‍. ق. به جای محمود حکیم‌الملک، وزیر دربار شد و تا سه سال بعد در این مسند باقی ماند.
امیر بهادر از مخالفین مشروطه بود و از مشروعه حمایت می‌کرد. او پس از به توپ بستن مجلس و ظهور استبداد صغیر با لقب «سپهسالار اعظم» وزیر جنگ کابینه مشیرالسلطنه شد و تا فتح تهران در دو کابینه این منصب را بر عهده داشت. در خروج محمدعلی شاه از ایران، امیر بهادر نیز با او همسفر بود و مدتی در ادسا و استانبول اقامت گزید.
او با وجود استبداد طلبی و مخالفت با مشروطه، مردی ادب پرور بود و به شاهنامه فردوسی دلبستگی بسیار داشت و معتقد بود شاهنامه خوانی در تهییج ایرانیان برای حفظ کشور از دست اجانب بسیار کارساز است.
وی با خرج خود شاهنامه فردوسی را در تعداد زیادی به چاپ رساند و در دسترس عامه قرار داد. امروزه این چاپ از شاهنامه به نام او، شاهنامه امیربهادری خوانده می‌شود.
امیر بهادر پس از مدتی اقامت در اروپا به ایران بازگشت و در سال ۱297 شمسی در تهران درگذشت.

@safinehyetabriz