Egun on!

Esaerak hala dio...

Hazi gaiztotik ez da kuia onik

Azaro lohitsu, urte garitsu

Azaro, azaro, erein eta itxaro

Azaroan ortzia, urte onaren mentura

Azaroko eguna, argi orduko iluna

Urrian eta azaroan hego haize

Udazkenean azaroa eta udaberrian baratzea loretan

Zuhaitz bat asko luzatu eta hazita ere, hostoak sustraietara bueltatzen dira

🌳🌸🌽🍎 Bizi Baratzea kanalera harpidetuta, egunean behin jasoko duzu Jakoba Errekondok proposatutako lan berezi bat: https://t.me/bizibaratzea

Egun on! Gaur Jakoba Errekondok proposatutako lan berezia:

Laboreak erein

🌾 Laboreek izugarrizko garrantzia izan dute gure kulturan, eta beraz gure paisaian. Eguneroko ogia ohikoa izan da Euskal Herriko hegoaldean, isuri mediterraneoan, baina isuri atlantikoan luxuzko jakia zen; izan ere, hezetasunak eta lurrak azidoak izateak ez zuten laboreentzako lurralde egokia egiten.

🌾 Ameriketatik artoa eta babarruna ekarri aurretik, laboreak izango ziren soroetan lantzen ziren landare garrantzitsuenak, eta orain, azaroan ereiten dira.

🌾 Beraz olo, gari, garagar, zekale edo zikirio, arto beltza edo suge-ilarra, espelta eta abar udan jaso nahi badituzu, lurraren azaroa baliatu eta erein.

🌾 Gero martxoan area pasatzen da arin-arin eta satsa apur bat eman; honela, labore landarea ebaki egiten da, errotu edo zabaldu eta landare bakoitzak buru gehiago eman ditzan.

https://bizibaratzea.eus/garaiko-lanak#lan-bereziak

Egun on! Jakoba Errekondok azalduta:

Nola zaindu bihotz philodendrona (Philodendron hederaceum)

🪴Argia ugari behar du, baina eguzki-galdatan egon gabe; erre egingo bailitzateke. Toki ilun samarrera ere ohitu ohi da.

🪴Lurra hezeegi edo lehorregi badago, hostoak erori egingo zaizkio. Lurrazala lehortu ahala ureztatu. Hostaila maiz lainoztatu. Negu-neguan atsedenalditxo bat hartzen du eta orduan lurra ez zokortzeko adina busti.

🪴Aire-korronteetatik urrundu.

🪴Bi edo hiru urtez behin lurra berritu, behar badu loreontzi handixeagoan jarri eta beti ondo ongarritutako lurra eman.

🪴Handiegia denean inausi eta ebakitako arbak landatuz ugaldu.

🪴Zurtoinean zehar garatzen dituen sustraiak garrantzitsuak dira, landareari eusteko eta ura eta elikagaiak bereganatzeko. Loreontziaren mailaraino jaisten direnean, bertan lurperatu.

❗️Landarea saguentzako eta arratoientzako toxikoa da, katuekin zalantzak daude.

🖋 Pase garaiko protagonista. Nerea Pagaldairen artikulua: https://labur.eus/2OaSm

Egun on! Jakoba Errekondoren gaurko lan proposamena:

Haziak geruzatzea

Hazia heltzetik ernatu arte tarte bat igarotzen da. Zuhaitz, fruitu arbola eta zuhaixken haziak jasotzeko era da geruzatzea.

🫛Fruitua heldu denean eskuratzen ditugu haziak. Hauek sortu ahala, geruzatu egin behar dira. Hondarra behar dugu, itsasokoa bada denbora askoan kanpoan euritan gezatua; zulatutako ontzi batean hondar geruza bat jarri eta gainean hazi geruza bat, gainean hondarra, gainean haziak... Hondar geruza batekin bukatu. Ontzi hau kanpoan jarriko dugu negu guztia han igaro dezan. Beti heze egon behar du, baina ito gabe.

🫛Haziak neguko hotza sentituko du eta udaberrian erraz ernatuko da, hondarrak ebaki txikiak egingo dizkio azala leuna badu eta hezetasunean hazia puztu eta ernatzeko prestatuko da.

🫛Neguan otsailean edo martxoan haziak atera eta erein, edo hondarretan bertan kimuak atera arte itxaron eta orduan landaretxoak landatu.

https://bizibaratzea.eus/garaiko-lanak#lan-bereziak

Liburua erosteko: https://labur.eus/q8pTj

(argazkia: Mikel Garcia)

Egun on! Jakoba Errekondok juxtu gaurko proposatutako lan berezia:

Negurako jasotzeko uztak bildu ilbeheran

🎃 Kuia, kiwi, sagar, udare, mizpira eta abar ilbehera honetan bildu eta toki fresko, ilun eta, batez ere, ondo haizeberritzen den batean jaso.

⛔️ Elkarren ondoan ez jarri.

👌🏿Dasta hobea izango dute abendura arte arbolean bertan uzten direnek; kiwiak, adibidez.

📆 Ilbehera gaur 18:09ak arte da. Azaroko hurrengo ilbehera 18an hasiko da, 11:19an eta abenduaren 2 gauera arte (23:23) iraungo du.

🖋 Eguzki-lore meteorologoa. Jakoba Errekondoren artikulua: https://labur.eus/a8ZdL

Egun on! Ba al dakizu...

Zer erein azaroan?

🌾 Laboreak: oloa, garia, zekalea, garagarra...
🫘 Baba handia
Baba beltz txikia
🫛 ilarra
🧄 baratxuria
ardi-mihia
udaberriko aza
errefaua
perrexila
udaberriko porrua
tipulina
🧅tipula gorria eta zuria

🖋 Birika-belarra. Garbiñe Larrearen artikulua: https://labur.eus/rbFdy

🎥Egonarria 3x02 I Getariako zimarroi edo hegalabur haztegiak.

Getarian jartzear diren Euskal Herriko lehen hegalabur haztegiak zer ondorio izango ditu?

Ikusi egonarria saioa osorik ondorengo estekan⤵️
https://labur.eus/sNN4t

Egun on! Pentsatu al duzu...

Zer landatu azaroan?

Eskarola
Borraja
Ziazerba
Udaberriko aza
Tipulatxa
Tipulina
Porrua
Arabarba

🖋 Mugarik gabe, baina ez mugagabe. Eneko Bachillerren artikulua: https://labur.eus/jARN8

ELKARRIZKETA | “Kosmetiko industrialak gure sistema hormonala hackeatzen ari dira eta horren aurrean baliabideak eman nahi izan ditut”

Kosmetikoak sendabelarrekin liburua aurkeztu du gaur eguerdian Garbiñe Larreak Donostian.

🎥 Bideoa osorik ikusgai: https://labur.eus/47FSK

🖋 Elkarrizketa irakurgai: https://labur.eus/qt3L2

📘Liburua erosteko: https://labur.eus/q8pTj

Ongi segi, lagunok.

Egun on! Gaur Jakoba Errekondoren eskutik:

Orbela ongarritzeko lau urrats

1️⃣ Bildu hosto hezeak.
2️⃣ Birrindu. Belarra mozteko makinarekin belarrarekin nahastuta bildu eta txikitu, hobe luartuko da.
3️⃣ Sarezko kaiolan pilatu 20 cm-ko geruzatan: tartean hegazti zirin pixka bat zabaldu, baita hosto luar zaharra edo zolda-belar edo asun hostoak.
4️⃣ Heze eta aireztatua jagon.

🍁 6 hilabetera irauli eta lehengo gai horiek nahasi.
🍁Urtebetean erabilgarri egongo da eta 2-3 urtera hosto-luar jatorra izango da.

🖋 Mimogoxo proiektua. Garazi Zabaletaren artikulua: https://labur.eus/BCl4w

Egun on! Jakoba Errekondok gaur proposatutako lan berezia:

Mugurdiondoa sustraitik ugaritu

✅ Mugurdiondo amari 1 cm lodiko sustraia kendu; 10 cm-ko zatitan moztu, dituen sustrai txikiak mantenduz.

✅ Lur harrotan, ontzi batean 3 cm sartu horizontalki eta estali.

✅ Ugari ureztatu eta toki babesean eduki hurrengo udaberrira arte.

✅ Apirila-maiatzean ontzian edo lurrean landatu. Lehen urtean ureztatzen jarraitu.

https://bizibaratzea.eus/garaiko-lanak#lan-bereziak

Egun on! Jakoba Errekondoren gaurko jakingaia:

Patatak gogoan

Azaroa da simaurketa lan nagusiak egiteko sasoi onena. Hurrengo urtean jango dituzun patatak hartu kontutan. Hona proposamena:

💩Orain azaroan simaurra zabaldu lurgainean; erruz jarri, 15 zentimetro inguru. Behorrarena oso ona da.

💩Simaurra olana edo belaki batez estali.

🥔Otsaila-martxoan goizeko patata nahi baduzu eta apirilean jasotzekoa nahi baduzu, estalkia kendu eta patatak sartu lurra landu gabe.

🥔Ez duzu jorratzen lan handirik izango, ez eta patata landareak lurreztatzen ere, eta onena: gorrinak jotzen gehiago kostako zaio. Patata ateratzea ere errazago egingo zaizu. Lan gutxiago!

https://bizibaratzea.eus/garaiko-lanak#lan-bereziak

Egun on! Jakoba Errekondoren gaurko lan proposamena:

Baratxuria freskotarako

🧄 Azaroan hasi eta martxoa aldera arte erein daiteke, mailakatuta jarri eta etengabeko uzta izango duzu.

🧄 Lur harroa eta egutera, beroa nahi du.

🧄 Loreontzian ere oso ondo etorriko da.

🧄 Buru osoa sartu, lurrarekin arin estali, 10 cm inguruko tartea utzi eta 40 bat egunetarako jateko moduan izango da.

🧄Sutako hautsa eskuera baduzu lurrari nahasi, gustuko du.

🧄 Buru bakoitzak dituen begiak adina landaretxo emango ditu, 20-25 cm luzatu denean guri-guri freskotan jateko.

https://bizibaratzea.eus/garaiko-lanak#lan-bereziak

Egun on! Hauxe Jakoba Errekondoren gaurko jakingaia:

Etxe barruko landareentzat, lurrezko edo plastikozko ontzia?

Landareak bietan ongi hazi ohi dira. Bien arteko alderik nabarmenena ureztaketa egiteko maiztasuna da. Plastikozko loreontzi batetik lurrezko batera (edo alderantziz) landarea birlandatzeak, ureztatze-ohiturak aldatzea du berekin.

Lurrezko ontziaren abantailak:

- Lurrak poroak ditu. Zainek errazago hartzen dute arnasa. Maizago ureztatu behar da, baina lurra nekezago lokaztuko da.

- Astunagoa da, iraultzen zailagoa eta eusten errazagoa.

Plastikozko ontziaren abantailak:

- Arina da eta erraz mugitu daiteke.

- Gutxiagotan ureztatu behar da.

- Garbitzen erraza da.

Lurrezko eta plastikozko ontziez gain, badira zurezkoak, zeramikazkoak, beirazkoak eta abar. Oinarrizkoa drenaje ona izatea da, ontziaren azpialdeko zuloak garbi izatea, soberan den urak aise alde egin dezan. Etxean hiltzen diren landare gehienak ur gehiegiagatik hiltzen dira.

https://bizibaratzea.eus/garaiko-lanak#lan-bereziak

Kaixo! Jakoba Errekondok gaur aurkeztuko digun laguntxoa...

Luhartzari aurre egiten

Luhartza lurpean bizi den kilker antzeko handi eta gorrizta da. Haginak ditu galeriak egiteko eta landareen sustraiak mozten ditu. Lur fresko eta harroak maite ditu.

Luhartza harrapatzeko, udazkenean lurrean zuloak egin, aitzurkada pare baten tamainakoak, behor-simaur berriz bete eta estali (ontzi baten tapa, teilak...).

Hotz den artean, tarteka miatu eta bertan topatuko ditugu simaurraren epelean luhartzak eta bere kumeak.

https://bizibaratzea.eus/garaiko-lanak#lan-bereziak

Egun on! Jakoba Errekondok gomendatutako lan berezia:

Marrubia ugaldu

🍓Marrubi landareak ugaltzeko estoloiak edo herrestadarrak luzatzen ditu; muturrean landaretxo berria sortuko du. Lurra ukitu ordurako sustraiak eman eta errotuko da. Ondo itsatsi denean amarengandik bereizteko herrestadarra muztu.

🍓Marrubidia 3-4 urtero tokiz aldatu eta gaztetu eta berritzeko errotutako landaretxoak erabili, baita errotu gabeko landaretxoak uretan jarri eta sustraiak luzatutakoan.

🍓Sustraiak haztean marrubidi berria landatu.

https://bizibaratzea.eus/garaiko-lanak#lan-bereziak

https://bizibaratzea.eus/garaiko-lanak#lan-bereziak

Egun on! Jakoba Errekondoren gaurko lan berezia:

Hurritza moztea


🪵Hurritzak badu, hurraz gain, altxor izugarri bat: egurra. Hurritza zuhaixka da eta ez du tamaina handiko zurik emango, baina bere adar ugarietako egurra gauza askotarako erabili izan da: hesiak egiteko, etxe barruko hormak altxatzeko, saskiak eta otarrak josteko, barriketako uztaiak lotzeko, makilak egiteko, su-egurretarako, ikatza egiteko...

🪵Ilgoran bota izan da beti hurritza, zenbait tokitan urrikoan, baina gehienetan azarokoan. Gutxi batzuetan baita abenduan ere. Ilgorak hurritzaren egurrak berezkoa duen malgutasuna areagotzen du. Biguntasunean etorkor, ia nahi den forma emateraino eraman daiteke saskigintzan eta upelgintzan bezala. Azaroaren 18an 11:19 arte gaude ilgoran,

🪵Makiletan da hurritza ezagunena. Gehienetan hurritzaren ipurdiko muskil luze eta zuzenak izaten dira, esku makiletarako bezala akuilutarako. Makilgileak azala zuria duen hurritza nahi du, zailduagoa nonbait...

https://bizibaratzea.eus/garaiko-lanak#lan-bereziak

Argazkia: Dani Blanco.


Egun on! Jakoba Errekondok azaldu digu nola zaindu:

Bioleta afrikarra (Streptocarpus ionanthus)

🌸 Argitasun handia behar du, baina eguzki galdatan ez jarri.

🌸 Epeltasuna maite du bioleta afrikarrak. Neguan 15 °C-tik behera hil egingo da. Horregatik, neguan ekialdeko edo hegoaldeko leiho batean eduki. Udan mendebaldeko batera eraman, ordea.

🌸 Haize-korronteetatik urrundu eta tenperaturaren gora-behera zakarrak saihestu.

🌸 Ureztaketa-ura epela edo hotzila erabili beti. Onena euritakoa da, kareak ere kalteak eragiten baitizkio.

🌸 Ingurune hezea behar du, nahitanahiez: lurrari heze eutsi. Ur epela erabili. Ureztatzean hostoak ez busti, onena azpiko platerean ura jartzea. Ihinztagailu fin batez noizbehinka eta eguzkitatik urruti lainoztatu.

🔍 Informazio hori eta gehiago: Etxeko landareak liburuan https://labur.eus/VpYgS

Egun on! Jakoba Errekondok proposatutako lana:

Zaina bistan duena landatu

🍂 Hostoak erori direnean hasten da zainak bistan dituen landare jendea landatzeko sasoia.

🌱 Bizi den tokitik, mintegitik, baratzetik edo menditik, landarea atera eta beste nonbait landatzeko lana da hau.

🌫 Negu giroak hasten direnean egiteko lana da. Giro horren arabera, baina azaroaren erditik atzera, otsaila amaitu arte egin beharreko lana.

(bihar jarraituko du...)

https://bizibaratzea.eus/garaiko-lanak#lan-bereziak