تشنه ی حقیقت

‍ ❈ آرمانِ پیشرفت

تا زمان انقلاب علمی، اغلب فرهنگ‌های بشری به پیشرفت باور نداشتند. گمان می‌کردند که عصر طلایی به گذشته تعلق دارد و جهان، اگر رو به ویرانی نباشد، در رکود به سر می‌برد. تبعیت جدی از خرد اعصار ممکن بود گذشته شیرین را بازگرداند و امکان داشت خلاقیت بشر این یا آن جنبه از زندگی روزمره را اصلاح کند. با این حال، تصور می‌شد که دانش و مهارت بشری امکان غلبه بر مشکلات اساسی جهان را به ما نمی‌دهد. وقتی حتی محمد و عیسی و بودا و کنفوسیوس - که هر آنچه را می‌باید می‌دانستند - قادر به از بین بردن قحطی و بیماری و فقر و جنگ نبودند، چه طور انتظار داشته باشیم که چنین کنیم؟
بسیاری از ادیان اعتقاد داشتند که روزی مسیح موعود ظهور خواهد کرد و به تمام جنگ‌ها و قطحی‌ها و حتی خود مرگ پایان خواهد داد. اما این تصور که بشر بتواند این کار را، با یافتن دانش جدید و اختراع ابزارهای نوین بکند نه تنها مضحک بلکه ناشی از غرور به نظر می‌رسید. داستان برج بابل، داستان ایکاروس، داستان گولم و بی‌شمار افسانه‌های دیگر به بشر می‌آموخت که هر تلاشی برای فراتر رفتن از محدودیت‌های بشری حتما به يأس و فاجعه منجر خواهد شد.
وقتی فرهنگ مدرن اذعان کرد که بسی چیزهای مهم وجود دارند که هنوز راجع به آن‌ها چیزی نمی‌داند، و وقتی اذعان او به نادانی با این اندیشه پیوند خورد که کشفیات علمی می‌تواند نیروی جدیدی به ما بدهد، مردم به این گمان افتادند که شاید بالاخره پیشرفت واقعی امکان پذیر باشد. همچنان که علم، یکی یکی، شروع به حل مسائل غیرقابل حل کرد، بسیاری به این باور رسیدند که انسان، با به کار گرفتن دانش جدید، می‌تواند بر هر مشکلی فائق آید. فقر، بیماری، جنگ، قحطی، کهولت و حتی خود مرگ دیگر سرنوشت اجتناب ناپذیر بشر نبودند بلکه فقط حاصل نادانی ما بودند.
یک نمونه شناخته شده صاعقه است. بسیاری از فرهنگ‌ها صاعقه را پُتک یک خدای خشمگین برای مجازات گناهکاران می‌دانستند. در نیمه قرن هجدهم، بنجامین فرانکلین، در یکی از معروف‌ترین آزمایش‌های علمی تاریخ، بادبادکی را در حین یک طوفان رعد و برق هوا کرد تا نشان دهد که رعد و برق چیزی جز یک جریان ساده الکتریکی نیست. مشاهدات تجربی فرانکلین همراه با دانش او درباره ویژگی‌های انرژی الکتریکی، او را قادر ساخت تا برق‌گیر را اختراع کند و خدایان را خلع سلاح سازد.

📕 برشی از کتاب #انسان_خردمند #یووال_نوح_هراری
T.me/bahag 🌺🍃

617 views07:35