▪️ تفسیر قرآن از سید ضیاء طباطبائی

کتابی با عنوان تفسیر روشنی چاپ شده است که در صفحه عنوان نام «سید ضیاء الدین الطباطبائی الیزدی» را برای مؤلف و البته با عنوان «استنباط» آورده است. پژوهشگر بزرگوار جناب دکتر عبدالحسین طالعی کتاب را نشانم دادند. این تفسیر در مجلدات متعدد در سالهای مختلف چاپ شده است. آنچه سراغ داریم جلد دوم چاپ سال ۱۳۳۷ شمسی در چاپخانه دولتی ایران و جلد سوم آن چاپ چاپخانه حاج محمدعلی علمی در پنج سال بعد است. یا مجلدات پراکنده چاپ شده‌اند، یا طبع مکرر داشته است.
البته که سید ضیاء، هم مذهبی بود و هم اندک فضلی داشته است، و البته که سالهای سال از آن فعالیت سیاسی پرقدرت فاصله گرفت و در آرامش زیست، اما باز هم تألیف یک تفسیر بر تن او قبای گشادی بود و جای تأمل و درنگ داشت. صرفاً استبعاد داشتم و منکر نبودم. اما بعد در کتاب کلک خیال‌انگیز، زندگی نورالدین زرین کلک دیدم که درباره پدرش میرزا محمد خان آمده است: «پدر، گرایش سیاسی نداشت، بیشتر مذهبی و اخلاقی بود، همه‌اش دنبال حقیقت بود... یک بار رفته بود پیش سید ضیاء الدین طباطبائی که تازه از فلسطین برگشته بود و در سعادت آباد پایین اوین املاک زیادی داشت و زراعت می‌کرد. برای اینکه به او برسند راه‌های خاکی زیادی را طی کردند. اسم سعادت‌آباد را هم سید ضیاء روی آن منطقه گذاشت. پدر از سید ضیاء درباره حقیقت می‌پرسید.. پدر من تفسیری بر قرآن نوشته بود که برای چاپش نیاز به گرفتن پول از سید ضیاء الدین طباطبائی داشت. با اینکه پدرم با کارهای سید ضیاء مخالف بود و به حکومت صدروزه‌اش کابینه سیاه می‌گفت... با این حال رفته بود سراغ او که برای تفسیر قرآنش از او کمک مالی بگیرد. اسم تفسیرش را هم گذاشته بود تفسیر روشنی چون می‌گفت ضیاء یعنی روشنی و این اسم را گذاشتم تا سید ضیاء پول چاپش را بدهد..» کلک خیال‌انکیز، ابراهیم نبوی، H&S Media ، 2016 ، ص ۱۴۰.
بعد هم در ذیل آن می‌گوید: «نمی‌دانیم که واقعاً این تفسیر چاپ شد یا نشد».
پس ظاهراً این کتاب اثر سید ضیاء نیست. حال، یا این چاپ که اشاره کردم همان اولین چاپ کتاب است که به سید ضیاء نسبت داده شده، یا احتمالاً چاپی پیشتر داشته که در آن به بانی نفقه طبع کتاب اشاره شده و در چاپ بعدش به خطا اسم سید ضیاء به عنوان صاحب تفسیر آمده است. خطایی که نمونه‌های متعدد در فهارس سست دارد. باید در فهارس چاپ سنگی هم جست و جو کرد.
البته مقدمه‌ای را هم که جعفر شجاع کرمانی دربارۀ سید ضیاء بر کتاب سرگذشت پُرت سعید اثر داستانی سید ضیاء نوشته دیدم. آنجا هم «تفسیر روشنی» به او نسبت داده شده است. اما ظاهراً نویسنده بدون تحقیق این را نوشته و از روی یک کتابشناسی ترجمه‌های فارسی قرآن (که البته به آن ارجاع نداده است) این اشتباه را مرتکب شده. ظاهر امر چنین است.

#سید_ضیاء_طباطبائی
#تفسیر_قرآن

https://t.me/ali_tabatabai