Գռզոյի «ռազվեդկան»
ԱԺ ամբիոնից Գռզոն գովաբանել է ստեղծվելիք Արտաքին հետախուզական ծառայությունը՝ հայտարարելով, որ դրա կարիրքը վաղուց էր զգացվում. եթե սովետական КГБ-ի ժամանակ սփյուռքահայերի մի մասն աշխատել է մեր դեմ, ապա այժմ հնարավորություն է ստեղծվում, որ կառույցն աշխատի բացառապես ի շահ Հայաստանի Հանրապետության: «Դրա համար մենք պետք ա ունենանք նմանատիպ արտաքին հետախուզական կառույց, որը պետք է աշխատի միայն ու միայն Հայաստանի Հանրապետության շահի համար»,-ասել է ոգևորված Գռզոն:
Ինչպես հայտնի է, Նիկոլի թեթև ձեռամբ պետությունը ձեռնամուխ է եղել ԱԱԾ-ի փաստացի քայքայմանը. եթե այժմ հակահետախուզությունն ու արտաքին հետախուզությունն իրականացնում է մեկ պետական ինստիտուտ՝ ԱԱԾ-ն, ապա ստեղծվելիք կառույցը դուրս է դրվելու ԱԱԾ-ի ենթակայությունից՝ վերածվելով, ըստ էության, Նիկոլին ենթակա կառույցի:
Ի՞նչն է ոգևորել Հայաստանի շահով բնավ չապրող Գռզոյին այս ամենում: Ասում են՝ ԱՀԾ-ն դառնալու է հիմնականում արևմտյան հատուկ ծառայությունների յուրատեսակ գործիքակազմը մեր երկրում այն դեպքում,երբ ասենք ներկայիս ԱԱԾ-ն պորտալարով կապված է մնում ռուսական հատուկ ծառայություննեի հետ: Շատերն այս ամենը որակում են՝ ռուսական ազդեցության դեմ իրագործվող ծրագիր՝ Հայաստանում հզորացնելու հակառուսական աշխարհաքաղաքական կենտրոնների ազդեցությունը նաև անվտանգային ոլորտում: Ընդ որում՝ որպես ԱՀԾ-ի հիմնական շահառու մատնանշվում է անգլիական MI6-ը, որի ղեկավարի վերջին այցի շրջանակներում, ասում են, քննարրկվել է նաև այս հարցը:
Գռզոն, ինչպես հայտնի է, անգլիական լորդ է: Մարդը մեզ անհայտ ճանապարհներով ձեռք է բերել այդ կոչումը՝ փաստացի դառնալով անգլիական թագի հպատակ: Ահա հենց սրանով էլ, ըստ երևույթին, բացատրվում է Գռզոյի ոգևորությունը, ուրախությունն ու խինդը՝ կապված ԱԱԾ-ից դուրս ԱՀԾ-ի ստեղծման հետ, քանի որ այդ կառույցի օգնությամբ Գռզոն ավելի մեծ հնարավորություն է ստանում՝ սպասարկելու նախևառաջ սեփական շահերը, իսկ թե որտեղ են հատվում պետության իրական ու Գզռոյի նեղանձնային շահերը, միանգամայն անհասկանալի է մնում՝ հաշվի առելով նրա թրքասեր էությունն ու նկրտումները:
ԱԺ ամբիոնից Գռզոն գովաբանել է ստեղծվելիք Արտաքին հետախուզական ծառայությունը՝ հայտարարելով, որ դրա կարիրքը վաղուց էր զգացվում. եթե սովետական КГБ-ի ժամանակ սփյուռքահայերի մի մասն աշխատել է մեր դեմ, ապա այժմ հնարավորություն է ստեղծվում, որ կառույցն աշխատի բացառապես ի շահ Հայաստանի Հանրապետության: «Դրա համար մենք պետք ա ունենանք նմանատիպ արտաքին հետախուզական կառույց, որը պետք է աշխատի միայն ու միայն Հայաստանի Հանրապետության շահի համար»,-ասել է ոգևորված Գռզոն:
Ինչպես հայտնի է, Նիկոլի թեթև ձեռամբ պետությունը ձեռնամուխ է եղել ԱԱԾ-ի փաստացի քայքայմանը. եթե այժմ հակահետախուզությունն ու արտաքին հետախուզությունն իրականացնում է մեկ պետական ինստիտուտ՝ ԱԱԾ-ն, ապա ստեղծվելիք կառույցը դուրս է դրվելու ԱԱԾ-ի ենթակայությունից՝ վերածվելով, ըստ էության, Նիկոլին ենթակա կառույցի:
Ի՞նչն է ոգևորել Հայաստանի շահով բնավ չապրող Գռզոյին այս ամենում: Ասում են՝ ԱՀԾ-ն դառնալու է հիմնականում արևմտյան հատուկ ծառայությունների յուրատեսակ գործիքակազմը մեր երկրում այն դեպքում,երբ ասենք ներկայիս ԱԱԾ-ն պորտալարով կապված է մնում ռուսական հատուկ ծառայություննեի հետ: Շատերն այս ամենը որակում են՝ ռուսական ազդեցության դեմ իրագործվող ծրագիր՝ Հայաստանում հզորացնելու հակառուսական աշխարհաքաղաքական կենտրոնների ազդեցությունը նաև անվտանգային ոլորտում: Ընդ որում՝ որպես ԱՀԾ-ի հիմնական շահառու մատնանշվում է անգլիական MI6-ը, որի ղեկավարի վերջին այցի շրջանակներում, ասում են, քննարրկվել է նաև այս հարցը:
Գռզոն, ինչպես հայտնի է, անգլիական լորդ է: Մարդը մեզ անհայտ ճանապարհներով ձեռք է բերել այդ կոչումը՝ փաստացի դառնալով անգլիական թագի հպատակ: Ահա հենց սրանով էլ, ըստ երևույթին, բացատրվում է Գռզոյի ոգևորությունը, ուրախությունն ու խինդը՝ կապված ԱԱԾ-ից դուրս ԱՀԾ-ի ստեղծման հետ, քանի որ այդ կառույցի օգնությամբ Գռզոն ավելի մեծ հնարավորություն է ստանում՝ սպասարկելու նախևառաջ սեփական շահերը, իսկ թե որտեղ են հատվում պետության իրական ու Գզռոյի նեղանձնային շահերը, միանգամայն անհասկանալի է մնում՝ հաշվի առելով նրա թրքասեր էությունն ու նկրտումները:
Անդոնի կենդանական սարսափը
Փնովելով «Նեմեսիսի» նշանակությունը հայկական հետախուզության կայացման գործում՝ Անդոնը ԱԺ-ում ընդդիմադիրներից հետաքրքրվել է՝ «Նեմեսիսի» ձեռքով քանի՞ մարդ է սպանվել, եթե սպանվել է: «Դուք ասում եք՝ ձեռքը չի դողա: Էդ ձեռքերը պետք ա դողան, որպսզի էդ խնդիները երբեք էդպիսի շեշտադրում չունենան: Դրա համար կստեղծվի արտաքին հետախուզությունը, որն էդ ֆունկցիան պետությունը կվերցնի իր վրա և, ըստ էության, թույլ չի տա, որպեսզի ով ոնց ուզի, «Նեմեսիսի» անվան տակ վրեժխնդրության խնդիր լուծի»,-հայտարարել է ԱԺ ամբիոնից ռետինե հակաբեղմնավորիչների հետ հաճախ ասոցացվող բեղավոր ՔՊ-ականը:
Անդոնի՝ ԱՀԾ-ի ստեղծմամբ պայմանավորված ցնծությունն ու այդ՝դեռ չգործող կառույցի հանդեպ որդեգրած բարի վերաբերմունքը բացահայտ է: արց է Հառաջանում՝ ինչո՞ւ: Պատասխանը տալիս է հենց Անդոնը. նա կարծում է, որ ԱՀԾ-ի ստեղծումը կկոտրի հայի վրեժխնդիր բռունցքը: Անմիջապես երկրորդ հարցն է առաջանում՝ ինչո՞ւ է դրանում այդքան շահագրգռված Անդոնը: Պատասխանը տվյալ պարագայում նույնպես պարզ է. շատ լավ հասկանալով, թե անձամբ ինքն ու ՔՊ-ական ողջ թիմը 4 տարի ի վեր ինչով են կոնկրետ զբաղված՝ տիրելով Հայաստանի ղեկին, Անդոնին կենդանական, ենթագիտակցական սարսափը հանգիստ չի տալիս, քանի որ շատ լավ հասկանում է, որ եթե իրենք իշխանազրկվեն, իսկ այդ օրը մի օր գալու է, ապա «Նեմեսիսի» թիրախում հայտնվելու են հենց իրենք այն նույն հիմքով, ինչ որ «Նեմեսիսի» նախորդ զոհերը: Անդոնն ատում է «Նեմեսիսն» այն պատճառով, որ այն երբեք չէր հանդուրժում անդոնատիպ մարդկային տեսակը՝ իր բազուկն ուղղելով Հայաստանի թշնամիների դեմ. անդոնների նման թշնամի Հայաստանը երբեք չի տեսել:
Ինչ կառույց էլ ստեղծեն, անունն ինչ էլ դնեն, դրանից ոչինչ չի փոխվելու, և հայ ժողովուրդը, որ երբեք չի մոռանում ու չի ներում իր դահիճներին, անդոններին պատասխանատվության է ենթարկելու երկիրն այս օրը գցելու համար: Իսկ թե կոնկրետ ինչ տեսք կունենա այդ պրոցեսը, ցույց կտա ժամանակը, բայց այն, որ Անդոնի կենդանական սարսափները բնավ անհիմն չեն, չի քննարկվում…
Փնովելով «Նեմեսիսի» նշանակությունը հայկական հետախուզության կայացման գործում՝ Անդոնը ԱԺ-ում ընդդիմադիրներից հետաքրքրվել է՝ «Նեմեսիսի» ձեռքով քանի՞ մարդ է սպանվել, եթե սպանվել է: «Դուք ասում եք՝ ձեռքը չի դողա: Էդ ձեռքերը պետք ա դողան, որպսզի էդ խնդիները երբեք էդպիսի շեշտադրում չունենան: Դրա համար կստեղծվի արտաքին հետախուզությունը, որն էդ ֆունկցիան պետությունը կվերցնի իր վրա և, ըստ էության, թույլ չի տա, որպեսզի ով ոնց ուզի, «Նեմեսիսի» անվան տակ վրեժխնդրության խնդիր լուծի»,-հայտարարել է ԱԺ ամբիոնից ռետինե հակաբեղմնավորիչների հետ հաճախ ասոցացվող բեղավոր ՔՊ-ականը:
Անդոնի՝ ԱՀԾ-ի ստեղծմամբ պայմանավորված ցնծությունն ու այդ՝դեռ չգործող կառույցի հանդեպ որդեգրած բարի վերաբերմունքը բացահայտ է: արց է Հառաջանում՝ ինչո՞ւ: Պատասխանը տալիս է հենց Անդոնը. նա կարծում է, որ ԱՀԾ-ի ստեղծումը կկոտրի հայի վրեժխնդիր բռունցքը: Անմիջապես երկրորդ հարցն է առաջանում՝ ինչո՞ւ է դրանում այդքան շահագրգռված Անդոնը: Պատասխանը տվյալ պարագայում նույնպես պարզ է. շատ լավ հասկանալով, թե անձամբ ինքն ու ՔՊ-ական ողջ թիմը 4 տարի ի վեր ինչով են կոնկրետ զբաղված՝ տիրելով Հայաստանի ղեկին, Անդոնին կենդանական, ենթագիտակցական սարսափը հանգիստ չի տալիս, քանի որ շատ լավ հասկանում է, որ եթե իրենք իշխանազրկվեն, իսկ այդ օրը մի օր գալու է, ապա «Նեմեսիսի» թիրախում հայտնվելու են հենց իրենք այն նույն հիմքով, ինչ որ «Նեմեսիսի» նախորդ զոհերը: Անդոնն ատում է «Նեմեսիսն» այն պատճառով, որ այն երբեք չէր հանդուրժում անդոնատիպ մարդկային տեսակը՝ իր բազուկն ուղղելով Հայաստանի թշնամիների դեմ. անդոնների նման թշնամի Հայաստանը երբեք չի տեսել:
Ինչ կառույց էլ ստեղծեն, անունն ինչ էլ դնեն, դրանից ոչինչ չի փոխվելու, և հայ ժողովուրդը, որ երբեք չի մոռանում ու չի ներում իր դահիճներին, անդոններին պատասխանատվության է ենթարկելու երկիրն այս օրը գցելու համար: Իսկ թե կոնկրետ ինչ տեսք կունենա այդ պրոցեսը, ցույց կտա ժամանակը, բայց այն, որ Անդոնի կենդանական սարսափները բնավ անհիմն չեն, չի քննարկվում…
Խոպանչի Ծովոն
ՔՊ-ական Վարդանյան Ծովիկն արդարացնելով նիկոլական իշխանությունների պլանը՝ ի վերջո հարկելու նաև արտագնա աշխատանքի մեկնող մեր հայրենակիցներին, կանգնել է նրանց թասիբին՝ հասկացնելով, որ «խոպանչի» եզրույթն իր սրտով չէ, ավելին՝ հոխորտացել է, թե մարդիկ խոպանչի են դարձել նախևառաջ ընդդիմություն դարձած նախկին իշխանությունների վարած «վատ» տնտեսական քաղաքակնության հետևանքով: Միաժամանակ Ծովիկը ընդդիմությանը մեղադրել է «պետություն» ու «պետականություն» հասկացությունների չարժևորման համար:
Ծովիկը լրիվ մազալու է. հայոց պետականության հերը տառացիորեն անիծած քաղաքական թիմի իգական սեռի ներկայացուցիչներից այս մեկը մեղադում է ուրիշին պետութունը չարժևորելու համար, պատկերացնո՞ւմ եք նոնսենսի աստիճանը: Հիմա սա ո՞նց կոչենք, որ հա՛մ չվիրավորենք Ծովիկի կանացի արժանապատվությունը, հա՛մ էլ իրավիճակը ճշգրիտ բնութագրենք՝ ծովիկների պորտը դնելով տեղը…
Ինչ վերաբերում է Ծովիկի այն պնդմաը, թե մարդիկ ընդդիմության վարած «վատ» տնտեսական քաղաքականության հետևանքով են մեկնել արտագնա աշխատանքի, ապա հարց է առաջանում՝ իսկ վերջին 4 տարում խոպանչիների թիվը ավելացե՞լ է, թե՞ պակասել: Եթե հավատալու լինենք Ծովիկի շեֆի բարբաջանքներին, ապա Հայաստանում պետք է որ վաղուց վերացած լիներ այդ հասկացությունը, քանզի դժվար թե 700000-ից ավել աշխատատեղ ունեցող երկրում մարդիկ ստիպված լինեին բռնել խոպանչիության ճանապարհը: Փաստն այն է, որ ոչ միայն խոպանչիների թիվն է էականորեն մեծացել՝ պայմանավորված հենց միայն գյուղատնտեսության ոլորտում տիրող պոռնոգրաֆիկ իրավիճակով, երբ խեղճ գյուղացին, տխմար ալկաշի երեսից ստիպված քանդելով ասենք տասնամյակների իր խաղողի այգիները, ստիպված գնում է՝ օտարի ոտքի տակ ասֆալտ փռելու, որ կարողանա փակել վարկերը, այլև Հայաստանից առհավետ մեկնողների թիվն է հասել գրեթե իր պատմական մաքսիմումին՝ ընդհուպ մոտենալով 90-ականների ցուցանիշներին:
Բա եթե ի տարբերություն նախկինների Նիկոլի տնտեսական քաղաքականությունը լավն է, ինչո՞ւ է արտագաղթն այսքան մեծ, խոպանչիությունն էլ՝ շատերի ապրուստի միակ միջոցը:
Նիկոլը 4 տարում ոչ միայն քանդեց տնտեսությունը, այլև ոչնչացրեց պետականությունը՝ կոնկրետ անվտանգության հերն ուղղակի անիծելով:
Իսկական խոպանչիները ՔՊ-ական ծովոներն են, որոնց համար խոպան է դարձել Հայաստանը՝ավերի ենթարկվելով: Թալանում են,որ հետո մի գիշերվա մեջ հանկարծ անէանան իրենց պարագլխով՝ իրենց կուրատորների գրկում վայելելու թալանած միլիարդները:
ՔՊ-ական Վարդանյան Ծովիկն արդարացնելով նիկոլական իշխանությունների պլանը՝ ի վերջո հարկելու նաև արտագնա աշխատանքի մեկնող մեր հայրենակիցներին, կանգնել է նրանց թասիբին՝ հասկացնելով, որ «խոպանչի» եզրույթն իր սրտով չէ, ավելին՝ հոխորտացել է, թե մարդիկ խոպանչի են դարձել նախևառաջ ընդդիմություն դարձած նախկին իշխանությունների վարած «վատ» տնտեսական քաղաքակնության հետևանքով: Միաժամանակ Ծովիկը ընդդիմությանը մեղադրել է «պետություն» ու «պետականություն» հասկացությունների չարժևորման համար:
Ծովիկը լրիվ մազալու է. հայոց պետականության հերը տառացիորեն անիծած քաղաքական թիմի իգական սեռի ներկայացուցիչներից այս մեկը մեղադում է ուրիշին պետութունը չարժևորելու համար, պատկերացնո՞ւմ եք նոնսենսի աստիճանը: Հիմա սա ո՞նց կոչենք, որ հա՛մ չվիրավորենք Ծովիկի կանացի արժանապատվությունը, հա՛մ էլ իրավիճակը ճշգրիտ բնութագրենք՝ ծովիկների պորտը դնելով տեղը…
Ինչ վերաբերում է Ծովիկի այն պնդմաը, թե մարդիկ ընդդիմության վարած «վատ» տնտեսական քաղաքականության հետևանքով են մեկնել արտագնա աշխատանքի, ապա հարց է առաջանում՝ իսկ վերջին 4 տարում խոպանչիների թիվը ավելացե՞լ է, թե՞ պակասել: Եթե հավատալու լինենք Ծովիկի շեֆի բարբաջանքներին, ապա Հայաստանում պետք է որ վաղուց վերացած լիներ այդ հասկացությունը, քանզի դժվար թե 700000-ից ավել աշխատատեղ ունեցող երկրում մարդիկ ստիպված լինեին բռնել խոպանչիության ճանապարհը: Փաստն այն է, որ ոչ միայն խոպանչիների թիվն է էականորեն մեծացել՝ պայմանավորված հենց միայն գյուղատնտեսության ոլորտում տիրող պոռնոգրաֆիկ իրավիճակով, երբ խեղճ գյուղացին, տխմար ալկաշի երեսից ստիպված քանդելով ասենք տասնամյակների իր խաղողի այգիները, ստիպված գնում է՝ օտարի ոտքի տակ ասֆալտ փռելու, որ կարողանա փակել վարկերը, այլև Հայաստանից առհավետ մեկնողների թիվն է հասել գրեթե իր պատմական մաքսիմումին՝ ընդհուպ մոտենալով 90-ականների ցուցանիշներին:
Բա եթե ի տարբերություն նախկինների Նիկոլի տնտեսական քաղաքականությունը լավն է, ինչո՞ւ է արտագաղթն այսքան մեծ, խոպանչիությունն էլ՝ շատերի ապրուստի միակ միջոցը:
Նիկոլը 4 տարում ոչ միայն քանդեց տնտեսությունը, այլև ոչնչացրեց պետականությունը՝ կոնկրետ անվտանգության հերն ուղղակի անիծելով:
Իսկական խոպանչիները ՔՊ-ական ծովոներն են, որոնց համար խոպան է դարձել Հայաստանը՝ավերի ենթարկվելով: Թալանում են,որ հետո մի գիշերվա մեջ հանկարծ անէանան իրենց պարագլխով՝ իրենց կուրատորների գրկում վայելելու թալանած միլիարդները:
Նիկոլը մի լավ տժժացել է. ո՞րն է եղել առիթը
Մի շաբաթ առաջ Ջերմուկում կայացած ՔՊ քաղաքական խորհրդից տարածված կադրերը հիշո՞ւմ եք: Ոմանք թերևս կհիշեն Նիկոլի խոժոռված երեսն ու ՔՊ-ականների լուրջ դեմքերը, շեֆի անտրամադիր միմիկաները, դրանց ուշադրությամբ ու սրտի դողով հետևող ՔՊ-ականների անթրաշ երեսները: Հետո տարբեր խողովակներով տարածվեցին տեղեկություններ, թե իբր Նիկոլն անտրամադիր է եղել, սիրտ չի ունեցել, ՔՊ-ականներն էլ նրանից եռակի անգամ տխուր են եղել՝ հասկանալով Հայաստանի ու Արցախի առջև ծառացած գոյաբանական մարտահրավերների ողջ ծանրությունը:
Մամուլում ճշտված տեղեկություններ են տարածվել, որ իրականում տեսախղցիկների առաջ «հայրենասեր» խաղալուց հետո Նիկոլն իր թիմակիցների հետ մի լավ քեֆ է արել՝ «պրիտոմ» կենդանի երաժշտությամբ՝ ինքն իրեն պարգևելով ևս մեկ անգամ մասսայաբար բտվելու հաճույքը: Այսինքն՝ մինչ Արցախում մարդիկ սովամահի երզրին են կանգնում, Նիկոլը իր թրաշամանուկների հետ քեֆ է անում թշնամու ուղիղ նշանառության տակ հայտնված, վարի գնացած Ջերմուկում:
Այն, որ ՔՊ-ականները երբեք չեն փայլել իրենց բարոյականությամբ, հայտնի փաստ է, բայց այն, ինչ արել են նրանք Ջերմուկում, ուղղակի աններելի է: Բայց տվյալ պարագայում հարցն ունի ոչ միայն բարոյական, այլև թերևս պրակտիկ կողմ՝համապատասան հարցադրմամբ՝ ինչի՞ մասին է Նիկոլի բարձր տրամադրությունը մեզ հուշում:
Իսկ հուշում է այն, որ այս օրերին հնչող այն տեսակետը, որ Լաչինի միջանցքի շուրջ ստեղծված ողբերգական իրավիճակն իրականում Նիկոլ-Իլհամ պայմանավորվածության հետևանք է, միանգամայն ռեալիստական է դառնում. Մարդ արարածն ամենից շատ ուրախանում է այն ժամանակ,երբ ամեն բան ըստ իր պլանավորածի է գնում: Նիկոլ-Իլհամ պլանն ակնայտորեն անխոչընդոտ կերպով կյանքի է կոչվում, և դա Նիկոլը, ըստ էության, հասկացել է՝ դեռևս «հատուկ օպերացիայի» իրականացման առաջին իսկ օրերից սկսած,ինչն էլ նրա մոտ ծնել է քեֆ անելու ցանկություն, ինչն էլ, իր հերթին, վերջնարդյունքում հանգեցրել է որկրամոլության մասսայական շքերթի՝ երբեմնի ծաղկուն Ջերմուկում, որ Նիկոլի թուրք ազգակիցների երեսից այժմ քաղաք-ուրվականի է վերածվել:
Վերջը բարի անի…
Մի շաբաթ առաջ Ջերմուկում կայացած ՔՊ քաղաքական խորհրդից տարածված կադրերը հիշո՞ւմ եք: Ոմանք թերևս կհիշեն Նիկոլի խոժոռված երեսն ու ՔՊ-ականների լուրջ դեմքերը, շեֆի անտրամադիր միմիկաները, դրանց ուշադրությամբ ու սրտի դողով հետևող ՔՊ-ականների անթրաշ երեսները: Հետո տարբեր խողովակներով տարածվեցին տեղեկություններ, թե իբր Նիկոլն անտրամադիր է եղել, սիրտ չի ունեցել, ՔՊ-ականներն էլ նրանից եռակի անգամ տխուր են եղել՝ հասկանալով Հայաստանի ու Արցախի առջև ծառացած գոյաբանական մարտահրավերների ողջ ծանրությունը:
Մամուլում ճշտված տեղեկություններ են տարածվել, որ իրականում տեսախղցիկների առաջ «հայրենասեր» խաղալուց հետո Նիկոլն իր թիմակիցների հետ մի լավ քեֆ է արել՝ «պրիտոմ» կենդանի երաժշտությամբ՝ ինքն իրեն պարգևելով ևս մեկ անգամ մասսայաբար բտվելու հաճույքը: Այսինքն՝ մինչ Արցախում մարդիկ սովամահի երզրին են կանգնում, Նիկոլը իր թրաշամանուկների հետ քեֆ է անում թշնամու ուղիղ նշանառության տակ հայտնված, վարի գնացած Ջերմուկում:
Այն, որ ՔՊ-ականները երբեք չեն փայլել իրենց բարոյականությամբ, հայտնի փաստ է, բայց այն, ինչ արել են նրանք Ջերմուկում, ուղղակի աններելի է: Բայց տվյալ պարագայում հարցն ունի ոչ միայն բարոյական, այլև թերևս պրակտիկ կողմ՝համապատասան հարցադրմամբ՝ ինչի՞ մասին է Նիկոլի բարձր տրամադրությունը մեզ հուշում:
Իսկ հուշում է այն, որ այս օրերին հնչող այն տեսակետը, որ Լաչինի միջանցքի շուրջ ստեղծված ողբերգական իրավիճակն իրականում Նիկոլ-Իլհամ պայմանավորվածության հետևանք է, միանգամայն ռեալիստական է դառնում. Մարդ արարածն ամենից շատ ուրախանում է այն ժամանակ,երբ ամեն բան ըստ իր պլանավորածի է գնում: Նիկոլ-Իլհամ պլանն ակնայտորեն անխոչընդոտ կերպով կյանքի է կոչվում, և դա Նիկոլը, ըստ էության, հասկացել է՝ դեռևս «հատուկ օպերացիայի» իրականացման առաջին իսկ օրերից սկսած,ինչն էլ նրա մոտ ծնել է քեֆ անելու ցանկություն, ինչն էլ, իր հերթին, վերջնարդյունքում հանգեցրել է որկրամոլության մասսայական շքերթի՝ երբեմնի ծաղկուն Ջերմուկում, որ Նիկոլի թուրք ազգակիցների երեսից այժմ քաղաք-ուրվականի է վերածվել:
Վերջը բարի անի…
«Շինարար» Գնելը
Քչերը թերևս ուշադրություն դարձրած կլինեն այն փաստի վրա,որ ներկայումս Լաչինի միջանցքի շուրջ ստեղծված ծանր իրավիճակի գլխավոր պատճառը թերևս Արցախը Հայաստանին կապող այլընտրանքային ճանապարհի չգոյությունն է՝ ճանապարհ, որը պետք է համապատասխաներ ներկայումս գետնի վրա ստեղծված իրավիճակից բխող մարտահրավերներին՝ Հայաստան-Արցախ կապը դուրս դնելով թուրքի քմահաճույքների դաշտից:
Նիկոլի մոտ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար աշխատող Սանոսյան Գնելը լրագրողների հետ զրույցում ժամկետներ է նշել, թե ի վերջո երբ է այդ ճանապարհը պատրաստ լինելու: Ըստ նրա՝ Բերձորի այլընտրանքային ճանապարհը, որ ձգվում է Տեղ գյուղից դեպի Կոռնիձոր, այնուհետև՝ մինչև սահման՝կազմելով ընդհանուր 11,7 կմ, երթևեկության համար պատրաստ է լինելու լավագույն դեպքում հաջորդ տարվա մայիսին: «Մեր նպատակը մինչև մայիս ասֆալտապատելն է: Եթե եղանակը թույլ տա, երկու շերտ կասֆալտապատենք, եթե ոչ, մեկ շերտը կասֆալտապատենք, ճանապարհը կդառնա երթևեկելի, ընթացքում մյուս շերտերը կդնենք»,-լրագրողներին իր պլաններն է բացահայտել «շինարար» Գնելը:
Սա ողբերգություն է՝ համազգային մասշտաբների հասնող: Թուրքն է ու որոշում է, որ հավերժ փակ է պահելու Լաչինի ճանապարհը, վասնզի միջազգային իրավունքի տեսանկյունից այն իր տերիտորիայի մի մասն է, ու ինչ կուզի, այն էլ կանի, մինչև մայիս արցախցիները սովա՞ծ են մնալու, աղետյալ վիճակո՞ւմ,հիվանդ ու մահամե՞րձ: Թուրքի ձեռքն այսօր չէր լինի շանտաժի այս գործիքակազմը, եթե «թուրք» եզրույթը «աբաժատ անող» Նիկոլը սեփական հետույքը տեսախցիկների առաջ քորելու փոխարեն ժամանակին ամբողջ թափով ձեռնամուխ լիներ այլընտրանքային ճանապարհի կառուցմանը: Փող չունեի՞ն, ունեին որքան ասես՝ առնվազը նկատի ունենալով Նիկոլի այն պարբերական տրտունջքները, թե փողն այնքան շատ է, որ չգիտեն՝ ինչ անեն, որտեղ ծախսեն:
Եվուրեմն՝ խնդիրն ընդամենը կամքն ու կամեցողությունն է՝ բաներ, որոնք Նիկոլի մոտ իսպառ բացակայում են,եթե հարցը վերաբերում է որևիցե հայանպաստ մտահղացման կամ ծրագրի: Ինչո՞ւ, շատ պարզ պատճառով. նպատակ ունի իր ազգակից Իլհամին տալ Հայաստանի ու Արցախի բանալիները, որոնց հանձնման առաջնային արարին հենց հիմա ականատես ենք դառնում Լաչինում:
Քչերը թերևս ուշադրություն դարձրած կլինեն այն փաստի վրա,որ ներկայումս Լաչինի միջանցքի շուրջ ստեղծված ծանր իրավիճակի գլխավոր պատճառը թերևս Արցախը Հայաստանին կապող այլընտրանքային ճանապարհի չգոյությունն է՝ ճանապարհ, որը պետք է համապատասխաներ ներկայումս գետնի վրա ստեղծված իրավիճակից բխող մարտահրավերներին՝ Հայաստան-Արցախ կապը դուրս դնելով թուրքի քմահաճույքների դաշտից:
Նիկոլի մոտ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար աշխատող Սանոսյան Գնելը լրագրողների հետ զրույցում ժամկետներ է նշել, թե ի վերջո երբ է այդ ճանապարհը պատրաստ լինելու: Ըստ նրա՝ Բերձորի այլընտրանքային ճանապարհը, որ ձգվում է Տեղ գյուղից դեպի Կոռնիձոր, այնուհետև՝ մինչև սահման՝կազմելով ընդհանուր 11,7 կմ, երթևեկության համար պատրաստ է լինելու լավագույն դեպքում հաջորդ տարվա մայիսին: «Մեր նպատակը մինչև մայիս ասֆալտապատելն է: Եթե եղանակը թույլ տա, երկու շերտ կասֆալտապատենք, եթե ոչ, մեկ շերտը կասֆալտապատենք, ճանապարհը կդառնա երթևեկելի, ընթացքում մյուս շերտերը կդնենք»,-լրագրողներին իր պլաններն է բացահայտել «շինարար» Գնելը:
Սա ողբերգություն է՝ համազգային մասշտաբների հասնող: Թուրքն է ու որոշում է, որ հավերժ փակ է պահելու Լաչինի ճանապարհը, վասնզի միջազգային իրավունքի տեսանկյունից այն իր տերիտորիայի մի մասն է, ու ինչ կուզի, այն էլ կանի, մինչև մայիս արցախցիները սովա՞ծ են մնալու, աղետյալ վիճակո՞ւմ,հիվանդ ու մահամե՞րձ: Թուրքի ձեռքն այսօր չէր լինի շանտաժի այս գործիքակազմը, եթե «թուրք» եզրույթը «աբաժատ անող» Նիկոլը սեփական հետույքը տեսախցիկների առաջ քորելու փոխարեն ժամանակին ամբողջ թափով ձեռնամուխ լիներ այլընտրանքային ճանապարհի կառուցմանը: Փող չունեի՞ն, ունեին որքան ասես՝ առնվազը նկատի ունենալով Նիկոլի այն պարբերական տրտունջքները, թե փողն այնքան շատ է, որ չգիտեն՝ ինչ անեն, որտեղ ծախսեն:
Եվուրեմն՝ խնդիրն ընդամենը կամքն ու կամեցողությունն է՝ բաներ, որոնք Նիկոլի մոտ իսպառ բացակայում են,եթե հարցը վերաբերում է որևիցե հայանպաստ մտահղացման կամ ծրագրի: Ինչո՞ւ, շատ պարզ պատճառով. նպատակ ունի իր ազգակից Իլհամին տալ Հայաստանի ու Արցախի բանալիները, որոնց հանձնման առաջնային արարին հենց հիմա ականատես ենք դառնում Լաչինում:
Ինչի՞ գլուխ է «նախագահը»
Համարյա 2 շաբաթ է՝ Լաչինի միջանցքը փակ է, Արցախը աղետյալ վիճակում է, Հայաստանում էլ հիմնական քննարկվող ամենաարդիական թեման Բերձորի միջանցքում ստեղծված իրավիճակն է: Բոլորը փոթորկվում են, փորձում են վերլուծել, նախանշել խնդրի լուծման ուղիները կամ գոնե իրենց քաղաքացիական կեցվածքով աչքի ընկնել՝ չմնալու անտարբեր այն ամենի նկատմամբ, ինչ կատարվում է արցախահայության հետ, և ինչ կարող է կատարվել հայաստանբնակներիս հետ, եթե չհանգուցալուծվի իրավիճակը:
Եվ ահա, օ՜ հրաշք, վերջապես անտարբերությունից բխած յուր լռությունն է խախտել Նիկոլի շալվարի ձախ գրպանում տաքուկ հանգրվանած Խաչատրյան Վահագը, որ Գռզոյի անձնական նախաձեռնությամբ մի բաշ նախագահ Վահագն Խաչատուրյան դարձավ՝ կոչվելով երկրի գլուխը:
Գյումրիում լրագրողների հետ ճեպազրույցում նախկին ՀՀՇ-ականը, որը Երևան քաղաքը բիրիքով ու մեծ զեղչերով 90-ականներին ծախեց Գռզոյին, իբր դիրքորոշում է հայտնել ստեղծված իրավիճակի առնչությամբ՝ասելով՝ կյանքը շարունակվում է, իրենք բոլոր ուղղություններով պարտավոր են աշխատել: «Պարտավոր ենք ամեն ինչ անել, որ Լաչինի միջանցքը մի օր առաջ, մի ժամ առաջ, մի վայրկյան առաջ բացվի, բայց դա չի նշանակում, որ մնացած աշխատանքները պետք է չանենք։ Մնացածներն էլ պետք է անենք, որովհետև կյանքն այդպես է, եթե չես անում, Լաչինի հարցն էլ չենք կարող լուծել»,-այսպես է փիլիսոփայել «նախագահը»՝միաժամանակ բացատրելով, թե ինչու է ինքը հատկապես ուշադրություն դարձնում տնտեսական թեմաներին. տնտեսական հաջողությունների փաստը ներկայացնում է, որ բոլորն իմանան՝ պետությունն աստիճանաբար ոտքի է կանգնում,ու չնայած հակառակորդը չի ցանկանում, բայց իրենք պետք է կարողանան առաջընթաց ապահովել:
Երկրի այս մի գլուխը, իհարկե, խոշոր հաշվով թքած ունի Լաչինի միջանցքում տեղի ունեցողի էլ, Արցախի վրա էլ: Նա ներկայացնում է մի կլան, մի հոսանք, որի կյանքի իմաստտը մշտապես եղել է ու է Արցախը ադրբեջանացած տեսնելը: Վահագի խոսքերում նկատվում է թեմայից խույս տալու միտում, որ հանկարծ «պապան» չջղայնանա,իսկ թե ով է գլխավոր պապան, թո՞ւրքը, թե՞ Նիկոլը, էական չէ բնավ, քանզի մեկը մյուսի օրգանական շարունակությունն է՝ իրար «բերան թքած»:
Ի՞նչ հաջողութան մասին է դայլայլում Վահագը, «700000 աշխատատաեղանոց» տնտեսությա՞ն: Ներկա պահին հայության խնդիրը Գռզո-մռզոների բիզնեսների հա՞րցն է է, թե՞ նոր կոտորածի եզրին կանգնած Արցախը: Կամ այդ ի՞նչ է արել Խաչատուրյան Վահագը, որ չեզոքացնի երկրի զարգացմանը խոչընդոտող թուրքական արգելքը: Երևի Նիկոլին անսահման քծնելով է վախեցրել Էրդողանի աչքը, որ սա էլ ձեռնամուխ է եղել Լաչինի միջանցքի փակմանը:
Ի՞նչ իմաստ ունի նման կյանքը…
Համարյա 2 շաբաթ է՝ Լաչինի միջանցքը փակ է, Արցախը աղետյալ վիճակում է, Հայաստանում էլ հիմնական քննարկվող ամենաարդիական թեման Բերձորի միջանցքում ստեղծված իրավիճակն է: Բոլորը փոթորկվում են, փորձում են վերլուծել, նախանշել խնդրի լուծման ուղիները կամ գոնե իրենց քաղաքացիական կեցվածքով աչքի ընկնել՝ չմնալու անտարբեր այն ամենի նկատմամբ, ինչ կատարվում է արցախահայության հետ, և ինչ կարող է կատարվել հայաստանբնակներիս հետ, եթե չհանգուցալուծվի իրավիճակը:
Եվ ահա, օ՜ հրաշք, վերջապես անտարբերությունից բխած յուր լռությունն է խախտել Նիկոլի շալվարի ձախ գրպանում տաքուկ հանգրվանած Խաչատրյան Վահագը, որ Գռզոյի անձնական նախաձեռնությամբ մի բաշ նախագահ Վահագն Խաչատուրյան դարձավ՝ կոչվելով երկրի գլուխը:
Գյումրիում լրագրողների հետ ճեպազրույցում նախկին ՀՀՇ-ականը, որը Երևան քաղաքը բիրիքով ու մեծ զեղչերով 90-ականներին ծախեց Գռզոյին, իբր դիրքորոշում է հայտնել ստեղծված իրավիճակի առնչությամբ՝ասելով՝ կյանքը շարունակվում է, իրենք բոլոր ուղղություններով պարտավոր են աշխատել: «Պարտավոր ենք ամեն ինչ անել, որ Լաչինի միջանցքը մի օր առաջ, մի ժամ առաջ, մի վայրկյան առաջ բացվի, բայց դա չի նշանակում, որ մնացած աշխատանքները պետք է չանենք։ Մնացածներն էլ պետք է անենք, որովհետև կյանքն այդպես է, եթե չես անում, Լաչինի հարցն էլ չենք կարող լուծել»,-այսպես է փիլիսոփայել «նախագահը»՝միաժամանակ բացատրելով, թե ինչու է ինքը հատկապես ուշադրություն դարձնում տնտեսական թեմաներին. տնտեսական հաջողությունների փաստը ներկայացնում է, որ բոլորն իմանան՝ պետությունն աստիճանաբար ոտքի է կանգնում,ու չնայած հակառակորդը չի ցանկանում, բայց իրենք պետք է կարողանան առաջընթաց ապահովել:
Երկրի այս մի գլուխը, իհարկե, խոշոր հաշվով թքած ունի Լաչինի միջանցքում տեղի ունեցողի էլ, Արցախի վրա էլ: Նա ներկայացնում է մի կլան, մի հոսանք, որի կյանքի իմաստտը մշտապես եղել է ու է Արցախը ադրբեջանացած տեսնելը: Վահագի խոսքերում նկատվում է թեմայից խույս տալու միտում, որ հանկարծ «պապան» չջղայնանա,իսկ թե ով է գլխավոր պապան, թո՞ւրքը, թե՞ Նիկոլը, էական չէ բնավ, քանզի մեկը մյուսի օրգանական շարունակությունն է՝ իրար «բերան թքած»:
Ի՞նչ հաջողութան մասին է դայլայլում Վահագը, «700000 աշխատատաեղանոց» տնտեսությա՞ն: Ներկա պահին հայության խնդիրը Գռզո-մռզոների բիզնեսների հա՞րցն է է, թե՞ նոր կոտորածի եզրին կանգնած Արցախը: Կամ այդ ի՞նչ է արել Խաչատուրյան Վահագը, որ չեզոքացնի երկրի զարգացմանը խոչընդոտող թուրքական արգելքը: Երևի Նիկոլին անսահման քծնելով է վախեցրել Էրդողանի աչքը, որ սա էլ ձեռնամուխ է եղել Լաչինի միջանցքի փակմանը:
Ի՞նչ իմաստ ունի նման կյանքը…
Գրանտակերները՝ Արաբատի թասիբին
Միրզոյան Արոյին նախօրոք Լավրովի ու Բայրամովի հետ հանդիպման չմեկնելու վերաբերյալ հորդորներով հանդես եկած հայաստանյան գրանտակեր հանրույթը՝ ասենք տխրահռչակ Դանիի գլխավորությամբ, լծվել է Արաբատի փառաբանմանը՝ ռուսական կողմին հեռակա կարգով փորձելով պորտատեղադրել՝ մոտավորապես «ո՞վ եք դուք,արա՛» ոճով:
Հիշեցնենք, որ Լավրովը Մոսկվայում Բայրամովի հետ հանդիպմանը ափսոսանք էր հայտնել, որ հայկական կողմը հրաժարվել է եռակողմ հանդիպումից՝ միաժամանակ տարակուսանք հայտնելով Հայաստանի վարքագծի վերաբերյալ. ռուսական կողմն այդ մասին իմացել է վերջին պահին և ոչ դիվանագիտական խողովակներիով:
Հայ-ռուսական հարաբերությունների տակը երկար տարիներ փորող հանրույթի այսօրինակ արձագանքը պատկերացում է տալիս այն մասին, թե որն է եղել Միրզոյան Արոյի՝ Մոսկվա չմեկնելու իրական պատճառը. Լաչինի միջանցքի շուրջ ստեղծված իրավիճակը միայն պատրվակ է դարձել նրա համար, իսկ գլխավոր նպատակը հայ-ադրբեջանական խաղաղության կամ հաշտեցման գործընթացը ռուսական դաշից արևմտյան դաշտ տեղափոխելն է, ինչը, նկատենք, միանգամայն բխում է ոչ թե հայկական, այլ ադրբեջանական կողմի ազգային շահեից՝ նկատի ունենալով այն իրողությունը, որ եթե Մոսկվան փորձում է գոնե միառժամանակ առկախված թողնել Արցախի վերջնական կարգավիճակի հարցը, ապա Արևմուտքը ջանում է հնարավորինս արագ փակել թեման՝ Արցախը ճանաչելով որպես Ադրբեջանի տարածք, արցախցիներին էլ՝ Բաքվի հպատակներ՝ Մոսկվայից խլելու Անբդրկովկասի բանալիներն ու այն տալու Թուրքիային: Այն աշխարհակարգում,որը փորձում է վերջնականապես հաստատել Արևմուտքը, Հայաստանը դիտարկվում է՝ թուրքական ազդեցության տակ գտնվող կիսասուբյեկտի կարգավիճակում, մինչդեռ ռուսական տարբերակը, եթե հայկական կողմը կարողանա ճիշտ աշխատել, երաշխավորելու է Արցախի հայկական մնալը նույնիսկ այն դեքում, եթե դե յուրե Արցախը մնա Ադրբեջանի կազմում:
Ասեք, որ զգացվում է Ռիչարդ Մուրի շունչը…
Միրզոյան Արոյին նախօրոք Լավրովի ու Բայրամովի հետ հանդիպման չմեկնելու վերաբերյալ հորդորներով հանդես եկած հայաստանյան գրանտակեր հանրույթը՝ ասենք տխրահռչակ Դանիի գլխավորությամբ, լծվել է Արաբատի փառաբանմանը՝ ռուսական կողմին հեռակա կարգով փորձելով պորտատեղադրել՝ մոտավորապես «ո՞վ եք դուք,արա՛» ոճով:
Հիշեցնենք, որ Լավրովը Մոսկվայում Բայրամովի հետ հանդիպմանը ափսոսանք էր հայտնել, որ հայկական կողմը հրաժարվել է եռակողմ հանդիպումից՝ միաժամանակ տարակուսանք հայտնելով Հայաստանի վարքագծի վերաբերյալ. ռուսական կողմն այդ մասին իմացել է վերջին պահին և ոչ դիվանագիտական խողովակներիով:
Հայ-ռուսական հարաբերությունների տակը երկար տարիներ փորող հանրույթի այսօրինակ արձագանքը պատկերացում է տալիս այն մասին, թե որն է եղել Միրզոյան Արոյի՝ Մոսկվա չմեկնելու իրական պատճառը. Լաչինի միջանցքի շուրջ ստեղծված իրավիճակը միայն պատրվակ է դարձել նրա համար, իսկ գլխավոր նպատակը հայ-ադրբեջանական խաղաղության կամ հաշտեցման գործընթացը ռուսական դաշից արևմտյան դաշտ տեղափոխելն է, ինչը, նկատենք, միանգամայն բխում է ոչ թե հայկական, այլ ադրբեջանական կողմի ազգային շահեից՝ նկատի ունենալով այն իրողությունը, որ եթե Մոսկվան փորձում է գոնե միառժամանակ առկախված թողնել Արցախի վերջնական կարգավիճակի հարցը, ապա Արևմուտքը ջանում է հնարավորինս արագ փակել թեման՝ Արցախը ճանաչելով որպես Ադրբեջանի տարածք, արցախցիներին էլ՝ Բաքվի հպատակներ՝ Մոսկվայից խլելու Անբդրկովկասի բանալիներն ու այն տալու Թուրքիային: Այն աշխարհակարգում,որը փորձում է վերջնականապես հաստատել Արևմուտքը, Հայաստանը դիտարկվում է՝ թուրքական ազդեցության տակ գտնվող կիսասուբյեկտի կարգավիճակում, մինչդեռ ռուսական տարբերակը, եթե հայկական կողմը կարողանա ճիշտ աշխատել, երաշխավորելու է Արցախի հայկական մնալը նույնիսկ այն դեքում, եթե դե յուրե Արցախը մնա Ադրբեջանի կազմում:
Ասեք, որ զգացվում է Ռիչարդ Մուրի շունչը…
Ալկաշն ու Գռզոն խառնվել են իրար
ՌԴ Պետդումայի խոսնակ Վյաչեսլավ Վոլոդինի` ՌԴ քաղաքացի ռելոկանտների նկատմամբ ավելի խիստ հարկեր կիրառելու մասին հայտարարությունից Քերոբյան Վահանն ու Գռզոն խառնվել են իրար: Վոլոդինը, մասնավոևրապես, առաջարկել էր բարձրացնել Ուկրաինայի դեմ հատուկ գործողության մեկնարկից հետո ու մարտական գործողությունների ամբողջ ժամանակահատվածում ՌԴ–ից հեռացած քաղաքացիների հարկերը՝ առաջարկելով նման քաղաքացիներին զրկել հարկային արտոնություններից. ՌԴ–ից մեկնածներից շատերը շարունակում են հեռավար աշխատել ռուսական ընկերություններում ու օգտվել ՌԴ օրենսդրությամբ սահմանված արտոնություններից։
Որպեսզի դա տեղի չունենա, Գռզոն, ոտուձեռ ընկած, առաջարկել է, որ ՀՀ ԱԺ-ն նամակով դիմի ՌԴ-ին, իսկ նրա «արաղ ախպերը» հայտարարել է, որ պետք է փորձեն այնպես անել, որ հնարավորինս լավ հարկային ռեժիմ ապահովվի ՀՀ–ում գտնվողների նկատմամբ, որպեսզի նրանց այստեղ գտնվելն ու աշխատելը ավելի երկարատև ու հարմար դարձնեն:
Ինչպես հայտնի է, ՀՀ իշխանությունները շարունակաբար պարծենում են, թե իբր հակառակ նույն ԵԱՏՄ անդամ շատ երկրների, Հայաստանում տնտեսությունը երկնիշ աճ է ունենում: Նրանք այս հանգամանքը նենգաբար ներկայացնում են ոչ թե որպես ծրագրավորող ռուսների ներգաղթի ակնթարթային էֆեկտ, այլ՝ որպես Նիկոլի տնտեսական քաղաքականության արգասիք:
Հիմա, փաստորեն, ՌԴ-ում մշակվում են օրենսդրական փոփոխություններ, որոնք կարող են արմատապես փոխել Հայաստանի տնտեսության ներկայիս պատկերը՝ Հայաստանի համար դրանից բխող վատագույն հետևանքներով:
Մազալուն տվյալ պարագայում այն է, որ Գռզոն ու Քերոբյան Վահանը կարծում են, որ եթե Հայաստանը նամակ գրի ռուսներին, ռուսներն անմիջապես փոխելու են իրենց մտայնությունն ու հանուն ասենք Գռզոյի քաղաքական կապիտալի հրաժարվելու են արտակարգ միջոցառումներից: Իհարկե,նման բան պատկերացնել դժվար է, և դա դառնալու է դժբախտություն ոչ միայն այստեղ աշխատող ռուսների, այլև ՀՀ քաղաքացիերի համար՝ նկատի ունենալով, որ վերջին 4 տարում իշխանություններն իրականում փուչիկ են փչել՝ թիթեռ նկարելով Գռզոյի կաբինետի պատերին. տնտեսության ռեալ սեգմենտի վիճակը մնում է անբավարար, ու եթե հանկարծ բանը հասնի ռուսների՝ Հայաստանից ժամանակից շուտ արտագաղթին, ապա Գռզոյի քաղաքական կապիտալն իջնելու է Քերոբյան Վահանի արաղի մակարդակին:
Բա որ ասում էինք՝ շատ մի՛ ոգևորվեք…
ՌԴ Պետդումայի խոսնակ Վյաչեսլավ Վոլոդինի` ՌԴ քաղաքացի ռելոկանտների նկատմամբ ավելի խիստ հարկեր կիրառելու մասին հայտարարությունից Քերոբյան Վահանն ու Գռզոն խառնվել են իրար: Վոլոդինը, մասնավոևրապես, առաջարկել էր բարձրացնել Ուկրաինայի դեմ հատուկ գործողության մեկնարկից հետո ու մարտական գործողությունների ամբողջ ժամանակահատվածում ՌԴ–ից հեռացած քաղաքացիների հարկերը՝ առաջարկելով նման քաղաքացիներին զրկել հարկային արտոնություններից. ՌԴ–ից մեկնածներից շատերը շարունակում են հեռավար աշխատել ռուսական ընկերություններում ու օգտվել ՌԴ օրենսդրությամբ սահմանված արտոնություններից։
Որպեսզի դա տեղի չունենա, Գռզոն, ոտուձեռ ընկած, առաջարկել է, որ ՀՀ ԱԺ-ն նամակով դիմի ՌԴ-ին, իսկ նրա «արաղ ախպերը» հայտարարել է, որ պետք է փորձեն այնպես անել, որ հնարավորինս լավ հարկային ռեժիմ ապահովվի ՀՀ–ում գտնվողների նկատմամբ, որպեսզի նրանց այստեղ գտնվելն ու աշխատելը ավելի երկարատև ու հարմար դարձնեն:
Ինչպես հայտնի է, ՀՀ իշխանությունները շարունակաբար պարծենում են, թե իբր հակառակ նույն ԵԱՏՄ անդամ շատ երկրների, Հայաստանում տնտեսությունը երկնիշ աճ է ունենում: Նրանք այս հանգամանքը նենգաբար ներկայացնում են ոչ թե որպես ծրագրավորող ռուսների ներգաղթի ակնթարթային էֆեկտ, այլ՝ որպես Նիկոլի տնտեսական քաղաքականության արգասիք:
Հիմա, փաստորեն, ՌԴ-ում մշակվում են օրենսդրական փոփոխություններ, որոնք կարող են արմատապես փոխել Հայաստանի տնտեսության ներկայիս պատկերը՝ Հայաստանի համար դրանից բխող վատագույն հետևանքներով:
Մազալուն տվյալ պարագայում այն է, որ Գռզոն ու Քերոբյան Վահանը կարծում են, որ եթե Հայաստանը նամակ գրի ռուսներին, ռուսներն անմիջապես փոխելու են իրենց մտայնությունն ու հանուն ասենք Գռզոյի քաղաքական կապիտալի հրաժարվելու են արտակարգ միջոցառումներից: Իհարկե,նման բան պատկերացնել դժվար է, և դա դառնալու է դժբախտություն ոչ միայն այստեղ աշխատող ռուսների, այլև ՀՀ քաղաքացիերի համար՝ նկատի ունենալով, որ վերջին 4 տարում իշխանություններն իրականում փուչիկ են փչել՝ թիթեռ նկարելով Գռզոյի կաբինետի պատերին. տնտեսության ռեալ սեգմենտի վիճակը մնում է անբավարար, ու եթե հանկարծ բանը հասնի ռուսների՝ Հայաստանից ժամանակից շուտ արտագաղթին, ապա Գռզոյի քաղաքական կապիտալն իջնելու է Քերոբյան Վահանի արաղի մակարդակին:
Բա որ ասում էինք՝ շատ մի՛ ոգևորվեք…
Վիժվածքը
Համացանց է սպրդել Անդոնի մասնակցությամբ մի տեսագրություն, որը լավագույնս է արտահայտում ոչ միայն նրա, այլև թերևս ՔՊ-ական ողջ թիմի իրական վերաբերմունքն Արցախի ու Հայաստանի նկատմամբ. դեկտեմբերի 22-ին ԱԺ պաշտպանության և անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի հերթական նիստի վերջնամասում Անդոնը, չիմանալով, որ ձայնագրվում է նիստի նաև այդ հատվածը, Լաչինի միջանցքը բացելու մասին հարցին անդրադառնալիս ձայնի ծաղրական տոնայնութամբ ու խիստ բարձր տրամադրությամբ ծիծաղելով կատակել է թիմակիցների հետ.«Ուզում էի ասել, եթե Լաչինի միջանցքը վաղը բաց չլինի՝ կմտածեմ…»: Ընդ որում, ինչպես հետո պարզվել էր, ուղիղ հեռարձակման հենց այդ հատվածը մեկ օր հետո հանվել էր տեսագրությունից՝ չխայտառակելու Անդոնի իրական դեմքը:
Անդոնի համար, փաստորեն, արցախցիների ողբերգությունը կայֆավատ լինելու թեմա է, զվարճանքի առարկա, ղժժալու բան: Բա իհարկե, բա արցախցիները հո թուրքեր չե՞ն,որ Անդոնը մտահոգվի, դարդ անի՝պատռելով հետույքը: Բա Անդոնին Հայաստանում պոստի են դրել, որ արցախցիների թեմայով հանաք-մանաք անի ու երջանկանա՝ տեսնելով համազգային ողբերգության վերածված Բերձորի միջանցքի փակումը:
Ողբերգությունն այն է,որ այսպիսին միայն Անդոնը չէ, այսպիսին բոլորն են՝ ուղղակի ոչ տեսախցիկների առաջ.տեսախցիկների առաջ նրանք իբր հայրենասերներ են՝հայի դարդով տապակված:
Բա որ անդոն չլինեին, Ջերմուկում ուտուշ-խմուշ կանեի՞ն…
Համացանց է սպրդել Անդոնի մասնակցությամբ մի տեսագրություն, որը լավագույնս է արտահայտում ոչ միայն նրա, այլև թերևս ՔՊ-ական ողջ թիմի իրական վերաբերմունքն Արցախի ու Հայաստանի նկատմամբ. դեկտեմբերի 22-ին ԱԺ պաշտպանության և անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի հերթական նիստի վերջնամասում Անդոնը, չիմանալով, որ ձայնագրվում է նիստի նաև այդ հատվածը, Լաչինի միջանցքը բացելու մասին հարցին անդրադառնալիս ձայնի ծաղրական տոնայնութամբ ու խիստ բարձր տրամադրությամբ ծիծաղելով կատակել է թիմակիցների հետ.«Ուզում էի ասել, եթե Լաչինի միջանցքը վաղը բաց չլինի՝ կմտածեմ…»: Ընդ որում, ինչպես հետո պարզվել էր, ուղիղ հեռարձակման հենց այդ հատվածը մեկ օր հետո հանվել էր տեսագրությունից՝ չխայտառակելու Անդոնի իրական դեմքը:
Անդոնի համար, փաստորեն, արցախցիների ողբերգությունը կայֆավատ լինելու թեմա է, զվարճանքի առարկա, ղժժալու բան: Բա իհարկե, բա արցախցիները հո թուրքեր չե՞ն,որ Անդոնը մտահոգվի, դարդ անի՝պատռելով հետույքը: Բա Անդոնին Հայաստանում պոստի են դրել, որ արցախցիների թեմայով հանաք-մանաք անի ու երջանկանա՝ տեսնելով համազգային ողբերգության վերածված Բերձորի միջանցքի փակումը:
Ողբերգությունն այն է,որ այսպիսին միայն Անդոնը չէ, այսպիսին բոլորն են՝ ուղղակի ոչ տեսախցիկների առաջ.տեսախցիկների առաջ նրանք իբր հայրենասերներ են՝հայի դարդով տապակված:
Բա որ անդոն չլինեին, Ջերմուկում ուտուշ-խմուշ կանեի՞ն…
Նիկոլից հույսներդ կտրեք
Արցախի ժողովրդի համախմբվածության ու գաղափարական միասնության ապացույց դարձած Ստեփանակերտի ցույցը կարելիէ կայացած համարել. այն ոչ միայն թուրքերին շատ կոնկրետ բան հասկացնելու առումով օգտակար եղավ, այլև աներկբայորեն Արցախի ուղղությամբ կենտրոնացրեց դրսի ուշադրությունը՝ ինչ-որ իմաստով նույնիսկ բարձրացնելով չճանաչված Արցախի սուբյեկտայնութունը գուցե ավելի շատ, քան Հայաստանի սուբյեկտայնությունն է՝ հետպատերազմյան շրջանում: Ի դեպ՝ կարևոր է արձանագրել, որ հանրահավաքին ու, առհասարակ, Լաչինի միջանցքի շուրջ ստեղծված անմարդկային վիճակին անդրադարձել են նաև միջազգային մեդիայի մի շարք ազդեցիկ ներկայացուցիչներ՝ արձանագրելով Արցախցիների՝ սեփական բնօրրանում գերության մեջ հայտնվելու փաստը, Լաչինի միջանցքի փակման հետևանքները և այլն:
Հիմա՝ հարց՝ ի՞նչ կարող է գետնի վրա այս ամենը տալ Արցախին այն դեպքում, երբ Արցախի թիկունքին, համենայն դեպս աշխարհի ընկալմամբ, պետք է որ կանգնած լիներ Հայաստանը: Խնդիրն այն է, որ ոչ մի արդյունք էլ չենք ունենա, եթե ՀՀ իշխանությունները, ի դեմս անդոնների, ծաղրեն արցախցիներին ու նրանց խնդիրը՝ թեման հումորի մատերիալ սարքելով: Իրավիճակից ոչ միայն Արցախի, այլև Հայաստանի համար ձեռքբերումներով դուրս գալու համար հարկավոր է իշխանությունների սրտացավ վերաբերմունքը՝ շաղաղված պրոֆեսիոնալ աշխատանքով:
Մինչդեռ երկրի տերն այսօր Հակոբյան Աննայի մարդ Նիկոլն է՝ մի կնոջ, որն իր վերջին գրառմամբ ուղղակի ծաղրել էր արցախցի երեխաների արդար պահանջն ու ծառայել՝ «աբիժնիկության» կլասիկ օրինակ: Միայն Աննայի մո՞տ է նման վերաբերմունք ձևավորվել արցախցի երեխաների ու նրանց արդար պահանջի նկատմամբ, թե՞ «Երկրի հակառակ կողմը» կոչվող պոռնկագրության հեղինակի անթրաշ ուղեղում էլ են նման պատկերացումները գերիշխող՝ ուղղակի տեսախցիկներից խնամքով թաքցված: Պատասխանը ակնհայտ է. «Ասա՝ ով է զույգդ, ասեմ՝ ով ես դու»:
Ա՛յ նման իրականությանն է այսօր բախվում Ստեփանակերտի հանրահավաքն ու դրան մասնակցած ժողովուրդը, ինչը նշանակում է, որ արցախցիները միայնակ են իրենց պայքարի մեջ մնում՝ սեփական ապագան «օդից կախված» թողնելով. եթե մեկն իրեն թուրք է անվանում ու դրանից շոյվում, ինչպե՞ս կարող է հասկանալ արցախցու ցավը կամ հոգ տանել նրանց համար:
Արցախի ժողովրդի համախմբվածության ու գաղափարական միասնության ապացույց դարձած Ստեփանակերտի ցույցը կարելիէ կայացած համարել. այն ոչ միայն թուրքերին շատ կոնկրետ բան հասկացնելու առումով օգտակար եղավ, այլև աներկբայորեն Արցախի ուղղությամբ կենտրոնացրեց դրսի ուշադրությունը՝ ինչ-որ իմաստով նույնիսկ բարձրացնելով չճանաչված Արցախի սուբյեկտայնութունը գուցե ավելի շատ, քան Հայաստանի սուբյեկտայնությունն է՝ հետպատերազմյան շրջանում: Ի դեպ՝ կարևոր է արձանագրել, որ հանրահավաքին ու, առհասարակ, Լաչինի միջանցքի շուրջ ստեղծված անմարդկային վիճակին անդրադարձել են նաև միջազգային մեդիայի մի շարք ազդեցիկ ներկայացուցիչներ՝ արձանագրելով Արցախցիների՝ սեփական բնօրրանում գերության մեջ հայտնվելու փաստը, Լաչինի միջանցքի փակման հետևանքները և այլն:
Հիմա՝ հարց՝ ի՞նչ կարող է գետնի վրա այս ամենը տալ Արցախին այն դեպքում, երբ Արցախի թիկունքին, համենայն դեպս աշխարհի ընկալմամբ, պետք է որ կանգնած լիներ Հայաստանը: Խնդիրն այն է, որ ոչ մի արդյունք էլ չենք ունենա, եթե ՀՀ իշխանությունները, ի դեմս անդոնների, ծաղրեն արցախցիներին ու նրանց խնդիրը՝ թեման հումորի մատերիալ սարքելով: Իրավիճակից ոչ միայն Արցախի, այլև Հայաստանի համար ձեռքբերումներով դուրս գալու համար հարկավոր է իշխանությունների սրտացավ վերաբերմունքը՝ շաղաղված պրոֆեսիոնալ աշխատանքով:
Մինչդեռ երկրի տերն այսօր Հակոբյան Աննայի մարդ Նիկոլն է՝ մի կնոջ, որն իր վերջին գրառմամբ ուղղակի ծաղրել էր արցախցի երեխաների արդար պահանջն ու ծառայել՝ «աբիժնիկության» կլասիկ օրինակ: Միայն Աննայի մո՞տ է նման վերաբերմունք ձևավորվել արցախցի երեխաների ու նրանց արդար պահանջի նկատմամբ, թե՞ «Երկրի հակառակ կողմը» կոչվող պոռնկագրության հեղինակի անթրաշ ուղեղում էլ են նման պատկերացումները գերիշխող՝ ուղղակի տեսախցիկներից խնամքով թաքցված: Պատասխանը ակնհայտ է. «Ասա՝ ով է զույգդ, ասեմ՝ ով ես դու»:
Ա՛յ նման իրականությանն է այսօր բախվում Ստեփանակերտի հանրահավաքն ու դրան մասնակցած ժողովուրդը, ինչը նշանակում է, որ արցախցիները միայնակ են իրենց պայքարի մեջ մնում՝ սեփական ապագան «օդից կախված» թողնելով. եթե մեկն իրեն թուրք է անվանում ու դրանից շոյվում, ինչպե՞ս կարող է հասկանալ արցախցու ցավը կամ հոգ տանել նրանց համար:
Ի՞նչ է կատարվում Բրյուսովի շուրջ
Բրյուսովի անվան պետական համալսարանը հաղորդագրություն է տարածել «Ֆեյսբուք»-ի իր էջում՝ նշելով, որ ծանոթացել են ՀՀ գլխավոր դատախազության տարածած հաղորդագրությանը, և այն առաջացրել է ռեկտորի և անձնակազմի տարակուսանքն ու զարմանքը. չեն հասկանում, թե ինչ վարույթների մասին է խոսքը:
Հիշեցնենք, որ ՀՀ դատախազությունն ավելի վաղ հայտնել էր, որ Բրյուսովի անվան պետական համալսարանի ռեկտորի ընտրությունների ընթացքում կատարված խուլիգանության և հոգաբարձուների խորհրդի նիստի ընթացքում թույլ տրված կեղծիքների դեպքերի առթիվ նախաձեռնվել են քրեական վարույթներ։ Միաժամանակ բոլորովին վերջերս Նիկոլի ընտանեկան թերթն էր իր աղբյուրներին հղմամբ գրել, որ Վալերի Բրյուսովի անվան պետական համալսարանի ռեկտոր Կարինե Հարությունյանը պաշտոնավարման 4 տարվա ընթացքում իբր մի շարք չարաշահումներ է թույլ տվել, որոնք լրջագույն վնաս են հասցրել կրթական հաստատությանը:
Ակնհայտ է, թե ինչ է կատարվում բուհի շուրջ. ժուռնալիստ Պետոյի կնիկը, լինելով սորոսական դեռ էն գլխից, ըստ երևույթին, որոշել է բուհն արժանացնել ԵՊՀ-ի ճակատագրին, ներկայիս ռեկտորին էլ գցել Արամ Սիմոնյանիկ օրը: Հաշվի առնելով, թե ինչ խավար իրականությունում ենք մենք ապրում, և թե օրենքն ու իրավունքը իշխանությունների կողմից ինչ նպատակով են շահագործվում՝ խեղվելով ու բռնաբարվելով, կասկածից վեր է, որ Դատախազության «հակակոռուպցիոն» արշավը՝ ուղեկցվող Աննայի թերթի «դամով», կրում է զուտ սուբյեկտիվ բնույթ. Պետրոսի կնկան զուր տեղը նախարար չեն նշանակել, և հիմա սա հերթով ընկնելու է կրթօջախների հետևից՝ դրանց ղեկավարներ նշանակելու Նիկոլի հպատակներին, որ գրանտային ծրագրերն առավելագույն արդյունավետությամբ իրագործեն, իսկ եթե հնարավոր լինի, ահասարակ բարձրագույն կրթության հերը տառացիորեն անիծեն:
Բրյուսովի անվան պետական համալսարանը հաղորդագրություն է տարածել «Ֆեյսբուք»-ի իր էջում՝ նշելով, որ ծանոթացել են ՀՀ գլխավոր դատախազության տարածած հաղորդագրությանը, և այն առաջացրել է ռեկտորի և անձնակազմի տարակուսանքն ու զարմանքը. չեն հասկանում, թե ինչ վարույթների մասին է խոսքը:
Հիշեցնենք, որ ՀՀ դատախազությունն ավելի վաղ հայտնել էր, որ Բրյուսովի անվան պետական համալսարանի ռեկտորի ընտրությունների ընթացքում կատարված խուլիգանության և հոգաբարձուների խորհրդի նիստի ընթացքում թույլ տրված կեղծիքների դեպքերի առթիվ նախաձեռնվել են քրեական վարույթներ։ Միաժամանակ բոլորովին վերջերս Նիկոլի ընտանեկան թերթն էր իր աղբյուրներին հղմամբ գրել, որ Վալերի Բրյուսովի անվան պետական համալսարանի ռեկտոր Կարինե Հարությունյանը պաշտոնավարման 4 տարվա ընթացքում իբր մի շարք չարաշահումներ է թույլ տվել, որոնք լրջագույն վնաս են հասցրել կրթական հաստատությանը:
Ակնհայտ է, թե ինչ է կատարվում բուհի շուրջ. ժուռնալիստ Պետոյի կնիկը, լինելով սորոսական դեռ էն գլխից, ըստ երևույթին, որոշել է բուհն արժանացնել ԵՊՀ-ի ճակատագրին, ներկայիս ռեկտորին էլ գցել Արամ Սիմոնյանիկ օրը: Հաշվի առնելով, թե ինչ խավար իրականությունում ենք մենք ապրում, և թե օրենքն ու իրավունքը իշխանությունների կողմից ինչ նպատակով են շահագործվում՝ խեղվելով ու բռնաբարվելով, կասկածից վեր է, որ Դատախազության «հակակոռուպցիոն» արշավը՝ ուղեկցվող Աննայի թերթի «դամով», կրում է զուտ սուբյեկտիվ բնույթ. Պետրոսի կնկան զուր տեղը նախարար չեն նշանակել, և հիմա սա հերթով ընկնելու է կրթօջախների հետևից՝ դրանց ղեկավարներ նշանակելու Նիկոլի հպատակներին, որ գրանտային ծրագրերն առավելագույն արդյունավետությամբ իրագործեն, իսկ եթե հնարավոր լինի, ահասարակ բարձրագույն կրթության հերը տառացիորեն անիծեն:
Նիկոլն ընկել է Պոնչի ու Տոմայի հետևից
Հայտնի է դարձել, որ ՊԵԿ-ը որոշել է տուգանել «Women's club»-ի աստղեր դերասանուհի Թամարա Պետրոսյանին (Տոմա) և Տարոն Իսպիրյանին (Պոնչ)՝ մի ամբողջ 1 մլն դրամով: Այս պատմության ամենամազալու կողմն այն է, որ սիրված դերասաններին Բադասյան Ռուստամը տուգանել է ընդամենը «չխփված» ՀԴՄ-ի պատճառով: Ըստ ՊԵԿ-ի՝ արտիստներին առաջարկվել է վարել հարսանեկան հանդիսություն, որի դիմաց պահանջված գումարը կազմել է 2 մլն դրամ։ Այդ նպատակով կանխիկ վճարված 500 հազար ՀՀ դրամ կանխավճարի դիմաց չի տրամադրվել ՀԴՄ կտրոն, և չեն պահպանվել «Անկանխիկ գործառնությունների մասին» ՀՀ օրենքով սահմանված կանխիկ դրամով գումարի ընդունման սահմանափակումները:
Նիկոլը լրիվ իր ոճի մեջ է, իհարկե, ու էլի ընկել է ՀԴՄ-ական բազարների մեջ: Բայց այստեղ ամենաէականը դա չէ, այլ՝ այն, թե ինչու են հենց Տոման ու Պոնչը հայտնվել Նիկոլի խոշորացույցի տակ: Հարցի պատասխանը լրիվ պարզ է: Խնդիրն այն է, որ օրերս հայտնիների կողմից ի պաշտպանություն արցախցիների ակցիա էր իրականացվել, որի նպատակը խնդրի բարձրաձայնումն էր: Ընդ որում՝ ակցիան, որին մասնակցում էին նաև ամուսին դերասանները, կրում էր բացառապես ոչ քաղաքական ենթատեքստ, ինչի մասին հայտարարել էին դրա մասնակիցները: Տոման, ի դեպ, լրագրոնղերի հետ ճեպազրույց էր ունեցել՝ իր խոսքում կատարելով կարևոր շեշտադրումներ:
Երևում է՝ Նիկոլին նյարդայնացրել է թե՛ ակցիան, թե՛ Տոմայի ճեպազրույցն ու Պոնչի ակտիվությունը, քանզի ո՛չ ակցիան, ո՛չ էլ այդ ճեպազրուցը չէին կարող ոչ մի կերպ նպաստել Արցախն արագորեն Իլհամին նվիրելու գործին. եթե Հայաստանում ձևավորվի իրական դիմադրություն, ապա գործարքի ռեալիզացումը կարող է բարդանալ, իսկ դա,ինչպես հասկանում եք, չի մտնում ո՛չ Իլհամի, ո՛չ էլ Աննայի մարդու պլանների մեջ:
Դիշովկեք…
Հայտնի է դարձել, որ ՊԵԿ-ը որոշել է տուգանել «Women's club»-ի աստղեր դերասանուհի Թամարա Պետրոսյանին (Տոմա) և Տարոն Իսպիրյանին (Պոնչ)՝ մի ամբողջ 1 մլն դրամով: Այս պատմության ամենամազալու կողմն այն է, որ սիրված դերասաններին Բադասյան Ռուստամը տուգանել է ընդամենը «չխփված» ՀԴՄ-ի պատճառով: Ըստ ՊԵԿ-ի՝ արտիստներին առաջարկվել է վարել հարսանեկան հանդիսություն, որի դիմաց պահանջված գումարը կազմել է 2 մլն դրամ։ Այդ նպատակով կանխիկ վճարված 500 հազար ՀՀ դրամ կանխավճարի դիմաց չի տրամադրվել ՀԴՄ կտրոն, և չեն պահպանվել «Անկանխիկ գործառնությունների մասին» ՀՀ օրենքով սահմանված կանխիկ դրամով գումարի ընդունման սահմանափակումները:
Նիկոլը լրիվ իր ոճի մեջ է, իհարկե, ու էլի ընկել է ՀԴՄ-ական բազարների մեջ: Բայց այստեղ ամենաէականը դա չէ, այլ՝ այն, թե ինչու են հենց Տոման ու Պոնչը հայտնվել Նիկոլի խոշորացույցի տակ: Հարցի պատասխանը լրիվ պարզ է: Խնդիրն այն է, որ օրերս հայտնիների կողմից ի պաշտպանություն արցախցիների ակցիա էր իրականացվել, որի նպատակը խնդրի բարձրաձայնումն էր: Ընդ որում՝ ակցիան, որին մասնակցում էին նաև ամուսին դերասանները, կրում էր բացառապես ոչ քաղաքական ենթատեքստ, ինչի մասին հայտարարել էին դրա մասնակիցները: Տոման, ի դեպ, լրագրոնղերի հետ ճեպազրույց էր ունեցել՝ իր խոսքում կատարելով կարևոր շեշտադրումներ:
Երևում է՝ Նիկոլին նյարդայնացրել է թե՛ ակցիան, թե՛ Տոմայի ճեպազրույցն ու Պոնչի ակտիվությունը, քանզի ո՛չ ակցիան, ո՛չ էլ այդ ճեպազրուցը չէին կարող ոչ մի կերպ նպաստել Արցախն արագորեն Իլհամին նվիրելու գործին. եթե Հայաստանում ձևավորվի իրական դիմադրություն, ապա գործարքի ռեալիզացումը կարող է բարդանալ, իսկ դա,ինչպես հասկանում եք, չի մտնում ո՛չ Իլհամի, ո՛չ էլ Աննայի մարդու պլանների մեջ:
Դիշովկեք…
Ժամանակն է՝ ընտրելու կողմերից մեկին
Հարցին՝ եթե, այնուամենայնիվ, Ալիևը որոշի գործել՝ հրապարակային հայտարարություններից անցնելով գործնական քայլերի ընդդեմ Հայաստանի, մենք ռուսներից ինչպե՞ս ենք պահանջելու, որպեսզի նրանք կատարեն իրենց պարտականություններն այն դեպքում, երբ վերջիններիս հետ ՀՀ-ն վատ հարաբերություններ ունի, անուսասեր Գրիգորյան Արմենը պատասխանել է, որ երկկողմ հարաբերությունները պայմանագրային են, և եթե քայլեր չձեռնարկվեն ՌԴ-ի կողմից, հարց կառաջանա, թե ինչո՞ւ է այդպես՝ միաժամանակ խոստովանելով, որ ինքը չունի կոնկրետ այդ «ինչու»-ի պատասխանը:
ԱԽՔ-ի փաստարկը, որ հայ-ռուսական հարաբերությունները կրում են պայմանագրային բնույթ, հետևաբար՝ ՌԴ-ն ցանկացած դեպքում պետք է պաշտպանի Հայաստանին, ոչ մի քննադատության չի դիմանում՝ նկատի ունենալով ռեալ պոլիտիկին, բայց հատկապես ներկայիս Հայաստանին բնորոշ իրողությունները. պայմանագիրը՝ պայմանագիր, բայց այն խոշոր հաշվով թղթի կտոր է, որը, ելնելով միջազգային հարաբերություններին բնորոշ առանձնահատկություններից, չի կարող հավիտենական բնույթ կրել: Այն ժամանակին կրել է ՀՀ-ՌԴ բարեկամական հարաբերոթյունների շունչը, արտահայտել միանսական շահերը, ստեղծել բարենպաստ պայմաններ՝ շահերի փոխադարձ ընդհանրության հիմքով կենսունակ հարաբերություններ ունենալու: Այլ կերպ ասած՝ այդ պայմանագիրը կամ պայմանագրերը կգործեն միայն այն ժամանակ, եթե ՀՀ-ն աներկբայորեն գտնվի ՌԴ հետ միևնույն շահերի կամ Մոսկվայի ազդեցության գոտում՝ մի բան, որից գլխապատառ փորձում են հրաժարվել ներկայիս իշխանությունները՝ Հայաստանը գցելով ՆԱՏՕ-ական բևեռի ազդեցության տակ: Նիկոլը չի կարող Հայաստանում մի ձեռքով թելել MI-6-ի շեֆի թելը, մյուսով ակնկալել Մոսկվայի աներկբա աջակցությունը. կոմպլեմենտարիզմի դարը ավարտվել է կամ շատ մոտ է ավարտվելուն, ուստի երկրները ստիպված են բռնել կա՛մ մեկի, կա՛մ մյուսի կողմը:
Նման անվտանգային միջավայրի ու աշխարհագրության պայմաններում Երևանի համար հակացուցված է հակառուսական խաղեր տալը: Ընդ որում՝ հակացուցված է նաև այն պարզ պատճառով, որ ռուսական անվտանգային վահանին փոխարինող այլ վահան մենք ուղղակի չունենք, մեզ չեն էլ առաջարկել, ոչինչ չեն երաշխավորել՝ խոստանալով միայն կարծիք հայտնել, եթե դրա անհրաժեշտությունը լինի:
Հարցին՝ եթե, այնուամենայնիվ, Ալիևը որոշի գործել՝ հրապարակային հայտարարություններից անցնելով գործնական քայլերի ընդդեմ Հայաստանի, մենք ռուսներից ինչպե՞ս ենք պահանջելու, որպեսզի նրանք կատարեն իրենց պարտականություններն այն դեպքում, երբ վերջիններիս հետ ՀՀ-ն վատ հարաբերություններ ունի, անուսասեր Գրիգորյան Արմենը պատասխանել է, որ երկկողմ հարաբերությունները պայմանագրային են, և եթե քայլեր չձեռնարկվեն ՌԴ-ի կողմից, հարց կառաջանա, թե ինչո՞ւ է այդպես՝ միաժամանակ խոստովանելով, որ ինքը չունի կոնկրետ այդ «ինչու»-ի պատասխանը:
ԱԽՔ-ի փաստարկը, որ հայ-ռուսական հարաբերությունները կրում են պայմանագրային բնույթ, հետևաբար՝ ՌԴ-ն ցանկացած դեպքում պետք է պաշտպանի Հայաստանին, ոչ մի քննադատության չի դիմանում՝ նկատի ունենալով ռեալ պոլիտիկին, բայց հատկապես ներկայիս Հայաստանին բնորոշ իրողությունները. պայմանագիրը՝ պայմանագիր, բայց այն խոշոր հաշվով թղթի կտոր է, որը, ելնելով միջազգային հարաբերություններին բնորոշ առանձնահատկություններից, չի կարող հավիտենական բնույթ կրել: Այն ժամանակին կրել է ՀՀ-ՌԴ բարեկամական հարաբերոթյունների շունչը, արտահայտել միանսական շահերը, ստեղծել բարենպաստ պայմաններ՝ շահերի փոխադարձ ընդհանրության հիմքով կենսունակ հարաբերություններ ունենալու: Այլ կերպ ասած՝ այդ պայմանագիրը կամ պայմանագրերը կգործեն միայն այն ժամանակ, եթե ՀՀ-ն աներկբայորեն գտնվի ՌԴ հետ միևնույն շահերի կամ Մոսկվայի ազդեցության գոտում՝ մի բան, որից գլխապատառ փորձում են հրաժարվել ներկայիս իշխանությունները՝ Հայաստանը գցելով ՆԱՏՕ-ական բևեռի ազդեցության տակ: Նիկոլը չի կարող Հայաստանում մի ձեռքով թելել MI-6-ի շեֆի թելը, մյուսով ակնկալել Մոսկվայի աներկբա աջակցությունը. կոմպլեմենտարիզմի դարը ավարտվել է կամ շատ մոտ է ավարտվելուն, ուստի երկրները ստիպված են բռնել կա՛մ մեկի, կա՛մ մյուսի կողմը:
Նման անվտանգային միջավայրի ու աշխարհագրության պայմաններում Երևանի համար հակացուցված է հակառուսական խաղեր տալը: Ընդ որում՝ հակացուցված է նաև այն պարզ պատճառով, որ ռուսական անվտանգային վահանին փոխարինող այլ վահան մենք ուղղակի չունենք, մեզ չեն էլ առաջարկել, ոչինչ չեն երաշխավորել՝ խոստանալով միայն կարծիք հայտնել, եթե դրա անհրաժեշտությունը լինի:
«Սուվերեն» գոմիկը
Հայտարարելով, որ իրենց առաքելությունը Հայաստանի սուվերենության պաշտպանությունն է՝ նույնիսկ Եվրամիությունը անդամ երկրների սուվերենության համար սպառնալիք համարող ԱԽՔ Գրիգորյան Արմենը հայտարարել է, որ Հայաստանում ընթացող ժողովրդավարական պրոցեսները սահմանափակում են Միութենական պետոթուն մտնելու հարցի նույնիսկ քննարկման հնարավորությունը: Ի դեպ՝ նա նման կերպ է արտահայտվել՝ արձագանքելով Բելառուսի դեսպանի այն հայտարարությանը, որ Միութենական պետությունում երրորդ երկիրը պակասում է:
Նիկոլականները, որոնց առաքելությունը Հայաստանը վարի տալն է ժողովրդավարութան դրոշի ներքո, հայրենասեր են խաղում՝չհաշվարկելով այդ խաղից պետության համար բխող էքզիստենցիալ վտանգները: Անկասծած, Գրիգորյան Արմենի խոսքը կունենար որոշակի կշիռ կամ իմաստ, եթե Հայաստանում ժողովրդավարական պրոցեսներ իսկապես լինեին, եթե երկիրն իսկապես գնար այդ ճանապարհով՝ հենց այդ ճանապարհին էլ գտնելով իր անվտանգության երաշխավորման գործուն միջոցը, այն «զենքը», որը տեսնելով՝ թուրքերը կփախչեին: Գրիգորյան Արմենի խոսքը կունենար իմաստ, եթե Նիկոլը Հայաստանի սուվերենությունը ոչ թե ամեն օր ոչնչացներ, ոչ թե Հայաստանը քոռ դանակով մորթեր՝ այն զոհաբերելով Թուրքիային ու Ադրբեջանին,այլ իսկապես պետություն սարքեր, հզորացներ այն ներսից ու դրսից: Բայց փաստն այն է, որ Նիկոլի քաղաքակնության հետևանքով էապես բարձրանում է ոչ թե մեր, այլ Ադրբեջանի սուվերենության մակարդակը՝ Կովկասում հայ էթնոսի գոյությունը դարձնելով անհնարին:
Հետևաբար՝ եթե իշխանությունները որոշել են հավիտենապես փակել Միութեանական պետության թեման, ապա պարտավոր են կոմպենսացնել դրանից բխող հնարավոր կորուստները, որոնք կարող են ոչ միայն անվտանգային լինել, այլև, ի դեպ, նաև տնտեսական. եթե ՌԴ-ն պնդի, այլ ոչ թե ակնարկի ՀՀ-ի Միութենական պետության մաս դառնալու մասին՝ իր շահերից ելնելով գնալով նաև շանտաժի, ՀՀ-ում թուրքական ագենտուրան ի՞նչ է անելու, կ՞ որևիցե երկիր, որը կլրացնի բացը, կօգնի մեզ դիմակայել ռուսական հնարավոր շանտաժին՝ խուսափելով ինքնաոչնչացումից:
Իրականում արմենգրիգորյանները երազում են այն օրվա մասին, վերջապես Մոսկվան կսկսի բաց շանտաժի դիմել, քանի որ դա նրանց թույլ կտա նախ՝ է՛լ ավելի սրել հակառուսկան տրամադրությունները՝ ռուսներին ներկայացնելով որպես հայ ժողովրդի թշնամի՝ թուրքերի փոխարեն, ապա՝ վերջապես Հայաստանը գցել արևմնտաթուրքական բևեռի լիարժեք ազդեցության տակ՝ սեփական հետույքները դարձնելով թուրքի բաժին:
Որոշ ազդեցիկ համասեռամոլներ թուրքական ջերմ սիրո կարոտ են դեռ…
Հայտարարելով, որ իրենց առաքելությունը Հայաստանի սուվերենության պաշտպանությունն է՝ նույնիսկ Եվրամիությունը անդամ երկրների սուվերենության համար սպառնալիք համարող ԱԽՔ Գրիգորյան Արմենը հայտարարել է, որ Հայաստանում ընթացող ժողովրդավարական պրոցեսները սահմանափակում են Միութենական պետոթուն մտնելու հարցի նույնիսկ քննարկման հնարավորությունը: Ի դեպ՝ նա նման կերպ է արտահայտվել՝ արձագանքելով Բելառուսի դեսպանի այն հայտարարությանը, որ Միութենական պետությունում երրորդ երկիրը պակասում է:
Նիկոլականները, որոնց առաքելությունը Հայաստանը վարի տալն է ժողովրդավարութան դրոշի ներքո, հայրենասեր են խաղում՝չհաշվարկելով այդ խաղից պետության համար բխող էքզիստենցիալ վտանգները: Անկասծած, Գրիգորյան Արմենի խոսքը կունենար որոշակի կշիռ կամ իմաստ, եթե Հայաստանում ժողովրդավարական պրոցեսներ իսկապես լինեին, եթե երկիրն իսկապես գնար այդ ճանապարհով՝ հենց այդ ճանապարհին էլ գտնելով իր անվտանգության երաշխավորման գործուն միջոցը, այն «զենքը», որը տեսնելով՝ թուրքերը կփախչեին: Գրիգորյան Արմենի խոսքը կունենար իմաստ, եթե Նիկոլը Հայաստանի սուվերենությունը ոչ թե ամեն օր ոչնչացներ, ոչ թե Հայաստանը քոռ դանակով մորթեր՝ այն զոհաբերելով Թուրքիային ու Ադրբեջանին,այլ իսկապես պետություն սարքեր, հզորացներ այն ներսից ու դրսից: Բայց փաստն այն է, որ Նիկոլի քաղաքակնության հետևանքով էապես բարձրանում է ոչ թե մեր, այլ Ադրբեջանի սուվերենության մակարդակը՝ Կովկասում հայ էթնոսի գոյությունը դարձնելով անհնարին:
Հետևաբար՝ եթե իշխանությունները որոշել են հավիտենապես փակել Միութեանական պետության թեման, ապա պարտավոր են կոմպենսացնել դրանից բխող հնարավոր կորուստները, որոնք կարող են ոչ միայն անվտանգային լինել, այլև, ի դեպ, նաև տնտեսական. եթե ՌԴ-ն պնդի, այլ ոչ թե ակնարկի ՀՀ-ի Միութենական պետության մաս դառնալու մասին՝ իր շահերից ելնելով գնալով նաև շանտաժի, ՀՀ-ում թուրքական ագենտուրան ի՞նչ է անելու, կ՞ որևիցե երկիր, որը կլրացնի բացը, կօգնի մեզ դիմակայել ռուսական հնարավոր շանտաժին՝ խուսափելով ինքնաոչնչացումից:
Իրականում արմենգրիգորյանները երազում են այն օրվա մասին, վերջապես Մոսկվան կսկսի բաց շանտաժի դիմել, քանի որ դա նրանց թույլ կտա նախ՝ է՛լ ավելի սրել հակառուսկան տրամադրությունները՝ ռուսներին ներկայացնելով որպես հայ ժողովրդի թշնամի՝ թուրքերի փոխարեն, ապա՝ վերջապես Հայաստանը գցել արևմնտաթուրքական բևեռի լիարժեք ազդեցության տակ՝ սեփական հետույքները դարձնելով թուրքի բաժին:
Որոշ ազդեցիկ համասեռամոլներ թուրքական ջերմ սիրո կարոտ են դեռ…
Ալկաշի կլասը
Քերոբյան Վահանն է կրկին աչքի ընկել իր «դարակազմիկ» մտքերով՝ նախ՝ հայտնելով, որ Հայաստանում գրեթե ամեն ինչի կլասը բարձրանում է՝ բիզնեսներից՝ մեկ շնչին բաժին ընկնող ՀՆԱ, ապա՝ հավելել, որ աղքատության հաղթահարման հարցում «շատ բան կախված է հենց մարդկանցից»: «Որոշներին, երբ աշխատանք ես առաջարկում, նախընտրում են ոչ թե աշխատելը, այլ բազմոցին պառկած մնալը ու բարեկամներից օգնություն ստանալը: Ստացված տրանսֆերտներն էլ լուրջ խոչընդոտ են դրա համար»,-Հայաստանի դժբախտությունների արմատն է իր արևին բացահայտել բարձր կլասի ալկաշը:
Միակ բանը, որ Հայաստանում բարձանում է, ՔՊ-ականների կյանքի կլասն է՝ ի հաշիվ հայ ժողովրդի կլասի: Նիկոլն այնքան է գցել Հայաստանի կլասը, որ այն իջել է Քերոբյան Վահանի «րյումկայի» կլասին՝ խայտառակելով բոլորիս ազգանունները, պատիվն ու արժանապատվությունը: Իսկ թե ինչ կլասի է կոնկրետ Քերոբյան Վահանը, այդ մասին նրան պատմել էր Գռզո եղբայրը՝ խորհրդարանում քննադատելով Վահանի անկլաս աշխատելաոճն ու մտավոր ունակությունները:
Ինչ վերաբերում է նիկոլական այն թեզի վերակենդանացմանը, թե Հայաստանի աղքատության պատճառը հայերիս ծուլությունն է ու «դիվան քշելու» մեծ սերը կամ ասենք տրանսֆերտները, ապա այստեղ ընդհանրապես մեկնաբանեու բան չկա. տեսնես, որ տրանսֆերտները չլինեին, բարձր կլասի սիրահար Վահանը ինչպե՞ս էր լվանալու Նիկոլի երեսը՝ամեն ամիս ինչ-որ թվեր երկնելով, որ բարձր պահի Նիկոլի կլասը՝ մի կերպ նրա ուղիղ աղիքում տեղավորվելով:
Քերոբյան Վահանն է կրկին աչքի ընկել իր «դարակազմիկ» մտքերով՝ նախ՝ հայտնելով, որ Հայաստանում գրեթե ամեն ինչի կլասը բարձրանում է՝ բիզնեսներից՝ մեկ շնչին բաժին ընկնող ՀՆԱ, ապա՝ հավելել, որ աղքատության հաղթահարման հարցում «շատ բան կախված է հենց մարդկանցից»: «Որոշներին, երբ աշխատանք ես առաջարկում, նախընտրում են ոչ թե աշխատելը, այլ բազմոցին պառկած մնալը ու բարեկամներից օգնություն ստանալը: Ստացված տրանսֆերտներն էլ լուրջ խոչընդոտ են դրա համար»,-Հայաստանի դժբախտությունների արմատն է իր արևին բացահայտել բարձր կլասի ալկաշը:
Միակ բանը, որ Հայաստանում բարձանում է, ՔՊ-ականների կյանքի կլասն է՝ ի հաշիվ հայ ժողովրդի կլասի: Նիկոլն այնքան է գցել Հայաստանի կլասը, որ այն իջել է Քերոբյան Վահանի «րյումկայի» կլասին՝ խայտառակելով բոլորիս ազգանունները, պատիվն ու արժանապատվությունը: Իսկ թե ինչ կլասի է կոնկրետ Քերոբյան Վահանը, այդ մասին նրան պատմել էր Գռզո եղբայրը՝ խորհրդարանում քննադատելով Վահանի անկլաս աշխատելաոճն ու մտավոր ունակությունները:
Ինչ վերաբերում է նիկոլական այն թեզի վերակենդանացմանը, թե Հայաստանի աղքատության պատճառը հայերիս ծուլությունն է ու «դիվան քշելու» մեծ սերը կամ ասենք տրանսֆերտները, ապա այստեղ ընդհանրապես մեկնաբանեու բան չկա. տեսնես, որ տրանսֆերտները չլինեին, բարձր կլասի սիրահար Վահանը ինչպե՞ս էր լվանալու Նիկոլի երեսը՝ամեն ամիս ինչ-որ թվեր երկնելով, որ բարձր պահի Նիկոլի կլասը՝ մի կերպ նրա ուղիղ աղիքում տեղավորվելով:
Սյամոյի քսերոքսը
Սյամոն է արտահայտվել Ստեփանակեևրտի հանրահավաքի վերաբերյալ՝ այն դատապարտելով: «Իժոն», մասնավորապես, համոզմունք է հայտնել, որ միտինգներով չի կարելի միասնականություն քարոզել հատկապես երբ շարքերում կանգնած են նրանք, ովքեր երկիրը հանգեցրել են այս վիճակին,և հենց այդ պատճառով է, որ ինքն ու իր գլխավոած քաղաքական ուժը չեն մասնակցել հանրահավաքին:
Անկեղծ ասած՝ զարմանալի կլիներ, եթե Սյամոն այլ բան ասեր, եթե հանդես գար հանրահավաքի պաշտպանությամբ, եթե այն դրվատեր, եթե մասնակցեր: Նա կաներ այդ ամենը միայն այն դեպքում, եթե դրանից գյալուր ունենար՝ կա՛մ քաղաքական, կա՛մ ֆինասական կապիտալի տեսքով, իսկ փաստ է, որ նա, փաստորեն, դրանից չունի ոչ մի քյար,և քանի որ չունի, ուրեմն իրեն չի կարող ճիշտն ասելու ճոխություն թույլ տալ:
Սյամոյի դիրքորոշումը, ըստ էության,հայաստանյան իշխանության կրավորական կեցվածքի «քսերոքսն է»՝մի փոքր այլ երանգավորմամբ: Մեկը, ով անմիջական մասնակցություն է ունեցել Արցախի հոշոտման հարցում թուրքերին ցուցաբերած օգնության գործում՝Նիկոլի ու կնկա ձեռքը բռնած բունկերներում,բնականաբար, չէր կարող սատարել մի գործողության, որը, ըստ էության, կոչված է Արցախի վերածնության:
Վերածնի,որ ի՞նչ անի, եթե ինքը չի թագավորելու…
Սյամոն է արտահայտվել Ստեփանակեևրտի հանրահավաքի վերաբերյալ՝ այն դատապարտելով: «Իժոն», մասնավորապես, համոզմունք է հայտնել, որ միտինգներով չի կարելի միասնականություն քարոզել հատկապես երբ շարքերում կանգնած են նրանք, ովքեր երկիրը հանգեցրել են այս վիճակին,և հենց այդ պատճառով է, որ ինքն ու իր գլխավոած քաղաքական ուժը չեն մասնակցել հանրահավաքին:
Անկեղծ ասած՝ զարմանալի կլիներ, եթե Սյամոն այլ բան ասեր, եթե հանդես գար հանրահավաքի պաշտպանությամբ, եթե այն դրվատեր, եթե մասնակցեր: Նա կաներ այդ ամենը միայն այն դեպքում, եթե դրանից գյալուր ունենար՝ կա՛մ քաղաքական, կա՛մ ֆինասական կապիտալի տեսքով, իսկ փաստ է, որ նա, փաստորեն, դրանից չունի ոչ մի քյար,և քանի որ չունի, ուրեմն իրեն չի կարող ճիշտն ասելու ճոխություն թույլ տալ:
Սյամոյի դիրքորոշումը, ըստ էության,հայաստանյան իշխանության կրավորական կեցվածքի «քսերոքսն է»՝մի փոքր այլ երանգավորմամբ: Մեկը, ով անմիջական մասնակցություն է ունեցել Արցախի հոշոտման հարցում թուրքերին ցուցաբերած օգնության գործում՝Նիկոլի ու կնկա ձեռքը բռնած բունկերներում,բնականաբար, չէր կարող սատարել մի գործողության, որը, ըստ էության, կոչված է Արցախի վերածնության:
Վերածնի,որ ի՞նչ անի, եթե ինքը չի թագավորելու…
ՔՊ-ական տեռոր
Ազգությամբ եզդի ՔՊ-ական Բաքոյան Ռուստամը որոշել է հանքատեր դառնալ՝ ուժով ճնշելով եզդիաբնակ Բայսըզ գյուղի այն բնակիչներին, որոնք դեմ են հանդես գալիս իրենց արոտավայրերի հաշվին ՔՊ-ականի հարստացմանը. Բաքոյան Ռուստամի մարդիկ կեսգիշերին անջատել են եզդիաբնակ գյուղի լույսերը և կրակել են համայնքապետարանի ուղղությամբ այն բանից հետո,երբ համայնքապետարանում գյուղացիների հետ մասնավոր հանդիպումից հետո Ռուստամին չի հաջողվել մարդկանց համոզել, որ նրանց երջանկության միակ գաղտնիքը կարող է իր կողմից քարի հանքի շահագործումը լինել, որը, փաստորեն, սպառնում է մարդկանց արտովայրերին,ասել կուզի՝ ապրուստի միջոցին:
Բաքոյան Ռուստամի այս վարքը, իհարկե, հետևանք է ՔՊ-ի «լոճվելու». Իրենք իրենց Հայաստանի տերն են զգում ու ինչ ուզում, այն էլ անում են հեղափոխականները, որ մինչև երեկ ասֆալտներին ճղճղված ջինսերով թավալ էին գալիս ու ճղճղում:
Պատկերացնո՞ւմ եք, թե ինչ կլիներ, եթե այս ամենը տեղի ունենար նախկինների օրոք, իսկ Բաքոյան Ռուստամի տեղն էլ ասենք մի որևիցե ՀՀԿ-ական լիներ: Նիկոլը կտրաքացներ երկիրը, ԱԺ-ն կսարքեր մարտադաշտ՝ իրեն հասարակ մարդկանց իրավունքների պաշտպան դարձրած: «Հայկական ժամանակը» մի երկու ամիս թեման «ռասկրուտկա» կաներ,մինչև փողով տիրոջ բերանին չգային:
Բայց իրենց, ինչպես հասկանալի է, կարելի է, քանզի իրենց ժողովուրդն է ընտրել: Ինչ կուզեն՝ կանեն, ոնց կուզեն՝ կանեն, ու թող հըլը մեկը ծպտուն հանի,լեզուն կկտրեն…
Իրականում նախկին ընդդիմություն իսկ հիմա արդեն իշխանություն դարձած կլանը երբեք էլ Հայաստանի լավի համար չէ, որ պայքար է մղել: Պայքարել է միայն մեկ բանի համար՝ տեղերով փոխվելու, հնարավորություն ստանալու ոչ թե կողքից դիտողի,այլ հենց թալանողի դերում հայտնվելու ու երկրի հերն անձամբ անիծելու: Ու հիմա մարդիկ անիծում են՝ Հայաստանը մի մեծ արոտավայրի վերածած:
Ազգությամբ եզդի ՔՊ-ական Բաքոյան Ռուստամը որոշել է հանքատեր դառնալ՝ ուժով ճնշելով եզդիաբնակ Բայսըզ գյուղի այն բնակիչներին, որոնք դեմ են հանդես գալիս իրենց արոտավայրերի հաշվին ՔՊ-ականի հարստացմանը. Բաքոյան Ռուստամի մարդիկ կեսգիշերին անջատել են եզդիաբնակ գյուղի լույսերը և կրակել են համայնքապետարանի ուղղությամբ այն բանից հետո,երբ համայնքապետարանում գյուղացիների հետ մասնավոր հանդիպումից հետո Ռուստամին չի հաջողվել մարդկանց համոզել, որ նրանց երջանկության միակ գաղտնիքը կարող է իր կողմից քարի հանքի շահագործումը լինել, որը, փաստորեն, սպառնում է մարդկանց արտովայրերին,ասել կուզի՝ ապրուստի միջոցին:
Բաքոյան Ռուստամի այս վարքը, իհարկե, հետևանք է ՔՊ-ի «լոճվելու». Իրենք իրենց Հայաստանի տերն են զգում ու ինչ ուզում, այն էլ անում են հեղափոխականները, որ մինչև երեկ ասֆալտներին ճղճղված ջինսերով թավալ էին գալիս ու ճղճղում:
Պատկերացնո՞ւմ եք, թե ինչ կլիներ, եթե այս ամենը տեղի ունենար նախկինների օրոք, իսկ Բաքոյան Ռուստամի տեղն էլ ասենք մի որևիցե ՀՀԿ-ական լիներ: Նիկոլը կտրաքացներ երկիրը, ԱԺ-ն կսարքեր մարտադաշտ՝ իրեն հասարակ մարդկանց իրավունքների պաշտպան դարձրած: «Հայկական ժամանակը» մի երկու ամիս թեման «ռասկրուտկա» կաներ,մինչև փողով տիրոջ բերանին չգային:
Բայց իրենց, ինչպես հասկանալի է, կարելի է, քանզի իրենց ժողովուրդն է ընտրել: Ինչ կուզեն՝ կանեն, ոնց կուզեն՝ կանեն, ու թող հըլը մեկը ծպտուն հանի,լեզուն կկտրեն…
Իրականում նախկին ընդդիմություն իսկ հիմա արդեն իշխանություն դարձած կլանը երբեք էլ Հայաստանի լավի համար չէ, որ պայքար է մղել: Պայքարել է միայն մեկ բանի համար՝ տեղերով փոխվելու, հնարավորություն ստանալու ոչ թե կողքից դիտողի,այլ հենց թալանողի դերում հայտնվելու ու երկրի հերն անձամբ անիծելու: Ու հիմա մարդիկ անիծում են՝ Հայաստանը մի մեծ արոտավայրի վերածած:
Անդոնի աշխարհաքաղաքական օնանիզմը
Հարցին՝ ինչո՞վ է պայմանավորված փաստը, որ չնայած Ադրբեջանը սադրում է ռուսներին, փաստացի հարվածի տակ դնում նրանց խաղաղապահներին և այլն, սակայն Մոսկվան քննադատում է ոչ թե Բաքվին, ոչ թե ռուս-ադրբեջանական հարաբերություններն են տուժում, այլ հարվածի տակ է ընկնում Երևանը, տուժում են հայ ռուսական հարաբերությունները, Անդոնը պատասխանել է, որ այդ հանգամանքը պայմանավորված է Ռուսաստանի բազմաշերտ շահերով՝ կապված Ադրբեջանի հետ: Անդոնը միաժամանակ գովերգել է Նիկոլին, որ վերջինս, իբր ի տարբերություն նախորդ իշխանությունների, կարողանում է Մոսկվային ուղիղ կերպով հիշեցնել իր պարտավորությունների մասին ու հարկ եղած դեպքում նաև պարտադրել՝ նկատի ունենալով ՀՀ-ում ռուսական 102-րդ ռազմաբազայի առկայությունը, որպեսզի ՌԴ-ն կատարի իր պայմանագրային պարտավորությունները:
Անդոնը, փաստորեն, քաղաքական կամ այս դեպքում աշխարհաքաղաքական օնանիզմով է տառապում՝ հաճույքով երևակայելով մի բան, որը միայն իր գլխում է ծնվում ու մեռնում:
Անդոնի պնդումները ոչ մի քննադատության չեն դիմանում. նախ՝ հայ-ռուսական հարաբերությունների ներկայիս դինամիկան կամ որակը, որ այլևս վերածվել է անորակության, պայմանավորված չէ բացառապես ռուս-ադրբեջանական ընդհանուր շահերով, քանի որ ՌԴ-ն Հայաստանում ևս լուրջ շահեր ունի՝անկախ Բաքվի հետ ունեցած ընդհանուր շահերից, և ՀՀ իշխանոթյունների գործը պետք է լիներ այդ շահերի հիմքով փոխշահավետ ու փոխվստահելի համագործակցության եզրեր գտնելը, ինչը կբխեր նաև Մոսկվայի շահերից նույն Բաքվի հետ հարաբերությունների կոնտեքստում՝ ապահովելով անհրաժեշտ ռեսուրսով, ինչը, փաստոեն ոչ միայն Նիկոլը չի անում, այլև հստակորեն ՀՀ-ում առաջ է տանում հակառուսական օրակարգ՝ հաճոյանալով իր արևմտյան տերերին, ինչի հետևանքով հայոց պետականությունը կանգնել է անդունդի եզրին, ապա՝ անհասկանալի է մնում Նիկոլի «խրոխտության» արդյունքը, քանի որ Մոսկվային ունեցած պարտականությունների մասին հիշեցումները, չգիտես ինչու, հակառակ էֆեկ են ունենում, և Մոսկվան ոչ միայն սիրով ու հարգանքով չի լցվում նիկոլական Հայաստանի մասին, այլև հարկ եղած դեպքում ոտքերը սրբում է Նիոլի թրաշին, ինչն էլ իր հերթին նշանակում է, որ կա՛մ Մոսկվան Նիկոլի մեջ ուղիղ սպառնալիք է տեսնում, կա՛մ Նիկոլը Կրեմլից ոչինչ էլ չի պահանջում՝ բավարարվելով ասենք սեփական աթոռին առնչվող խնդիրների լուծմամբ՝ ի հաշիվ ՀՀ ազգային շահերի, իսկ տեսախցիկների առաջ նրա «դուխով» հայտարարությունները կրում են բացառապես փիառային բնույթ, որ ժողովրդին ցույց տալու բան ունենա, Անդոնին էլ՝ դատարկաբանելու նյութ տա:
Իսկ Անդոնին սրանից ավել է՛լ ի՞նչ է պետք…
Հարցին՝ ինչո՞վ է պայմանավորված փաստը, որ չնայած Ադրբեջանը սադրում է ռուսներին, փաստացի հարվածի տակ դնում նրանց խաղաղապահներին և այլն, սակայն Մոսկվան քննադատում է ոչ թե Բաքվին, ոչ թե ռուս-ադրբեջանական հարաբերություններն են տուժում, այլ հարվածի տակ է ընկնում Երևանը, տուժում են հայ ռուսական հարաբերությունները, Անդոնը պատասխանել է, որ այդ հանգամանքը պայմանավորված է Ռուսաստանի բազմաշերտ շահերով՝ կապված Ադրբեջանի հետ: Անդոնը միաժամանակ գովերգել է Նիկոլին, որ վերջինս, իբր ի տարբերություն նախորդ իշխանությունների, կարողանում է Մոսկվային ուղիղ կերպով հիշեցնել իր պարտավորությունների մասին ու հարկ եղած դեպքում նաև պարտադրել՝ նկատի ունենալով ՀՀ-ում ռուսական 102-րդ ռազմաբազայի առկայությունը, որպեսզի ՌԴ-ն կատարի իր պայմանագրային պարտավորությունները:
Անդոնը, փաստորեն, քաղաքական կամ այս դեպքում աշխարհաքաղաքական օնանիզմով է տառապում՝ հաճույքով երևակայելով մի բան, որը միայն իր գլխում է ծնվում ու մեռնում:
Անդոնի պնդումները ոչ մի քննադատության չեն դիմանում. նախ՝ հայ-ռուսական հարաբերությունների ներկայիս դինամիկան կամ որակը, որ այլևս վերածվել է անորակության, պայմանավորված չէ բացառապես ռուս-ադրբեջանական ընդհանուր շահերով, քանի որ ՌԴ-ն Հայաստանում ևս լուրջ շահեր ունի՝անկախ Բաքվի հետ ունեցած ընդհանուր շահերից, և ՀՀ իշխանոթյունների գործը պետք է լիներ այդ շահերի հիմքով փոխշահավետ ու փոխվստահելի համագործակցության եզրեր գտնելը, ինչը կբխեր նաև Մոսկվայի շահերից նույն Բաքվի հետ հարաբերությունների կոնտեքստում՝ ապահովելով անհրաժեշտ ռեսուրսով, ինչը, փաստոեն ոչ միայն Նիկոլը չի անում, այլև հստակորեն ՀՀ-ում առաջ է տանում հակառուսական օրակարգ՝ հաճոյանալով իր արևմտյան տերերին, ինչի հետևանքով հայոց պետականությունը կանգնել է անդունդի եզրին, ապա՝ անհասկանալի է մնում Նիկոլի «խրոխտության» արդյունքը, քանի որ Մոսկվային ունեցած պարտականությունների մասին հիշեցումները, չգիտես ինչու, հակառակ էֆեկ են ունենում, և Մոսկվան ոչ միայն սիրով ու հարգանքով չի լցվում նիկոլական Հայաստանի մասին, այլև հարկ եղած դեպքում ոտքերը սրբում է Նիոլի թրաշին, ինչն էլ իր հերթին նշանակում է, որ կա՛մ Մոսկվան Նիկոլի մեջ ուղիղ սպառնալիք է տեսնում, կա՛մ Նիկոլը Կրեմլից ոչինչ էլ չի պահանջում՝ բավարարվելով ասենք սեփական աթոռին առնչվող խնդիրների լուծմամբ՝ ի հաշիվ ՀՀ ազգային շահերի, իսկ տեսախցիկների առաջ նրա «դուխով» հայտարարությունները կրում են բացառապես փիառային բնույթ, որ ժողովրդին ցույց տալու բան ունենա, Անդոնին էլ՝ դատարկաբանելու նյութ տա:
Իսկ Անդոնին սրանից ավել է՛լ ի՞նչ է պետք…
Բաքուն բոյկոտում է Մոսկվային. Ամերիկայի շանսը
Ալիևի ռուսաստանյան այցին զուգահեռ Մոսկվայի համար ոչ բարենպաստ հայտարարություններով է հանդես եկել արյունոտ բեղավորի արտգործնախարարը՝ հստակորեն գծելով Մոսկվայի դիվանագիտական հնարավորությունների սահմանները:
Մասնավորապես՝ այն բանից հետո, երբ Բայրամովը ուղիղ կերպով ասել էր, որ Ղարաբաղի կարգավիճակի վերաբերյալ Ռուսաստանի առաջարկն անընդունելի է Ադրբեջանի համար, իսկ ռուսական խաղաղապահ զորակազմի ամենօրյա գործունեության մասին որևիցե փաստաթղթի շուրջ աշխատանք չի տարվում, Իլհամի ենթական հայտարարել է նաև, որ իրենց համար Հայաստանի հետ բանակցությունների հարթակը առաջնահերթություն չէ. կարևորն արդյունքներն են: «Մենք ցույց ենք տվել մեր բաց լինելը՝ գործընթացի նկատմամբ: Բացառություն են կազմում միայն այն հարթակներն ու մարդիկ, որոնք դրսևորել են իրենց կողմնակալությունը և չեզոք և արդար դիրքորոշում ունենալու անկարողությունը: Բնականաբար, նման հարթակներն ու մասնակիցները մեզ համար անընդունելի են»,-ասել է Բայրամովը:
Նախ պետք է հասկանալ, թե ինչ է հասկանում ադրբեջանական կողմը «արդունավետ» եզրույթի տակ.Արցախի՝ Ադրբեջանի կողմից ամբողջական ու անքննարկելի կլանումն է՝ ցանկալի է առանց հայ բնակչության: Ինչո՞վ է պայմանավորված Բայրամովի փաստացի բոյկոտը՝ Ռուսաստանին: Շատ պարզ պատճառով՝ Մոկսվայի այն դիրքորոշմամբ, որ Արցախի կարգավիճակի հարցը պետք է թողնել ապագային: Ի դեպ՝ այդ բոյկոտի կարևորագույն մասնիկ է նաև ռուս խաղաղապահների առաքելությանն առնչվող որևիցե փաստաթղթի չգոյությունը:
Ինչ վերաբերում է Բայրամովի հայտարարությանը՝ որոշ մարդկանց ու հարթակների մասին, որոնք, փաստորեն անցանկալի են Բաքվի համար, ապա հստակ է, որ տողատակում Բայրամովը նկատի է ունեցել Ֆրանսիային ու Մակրոնին՝սուբյեկտներ, որոնք փորձում են անաչառ գտնվել ու ջուր չլցնել թուրք ադրբեջանական տանդեմի ջրաղացին:
Հետևաբար՝ եթե Բաքվի համար «արդյունք» ասվածը Արցախի թեմայի արագ փակումն է, որին դեմ է հանդես գալիս Կրեմլը, իսկ Ֆրանսիան անընդունելի է Ալիևի համար բոլոր դեպքերում, ապա մնում է ամերիկյան հարթակի տարբերակը՝ նկատի ունենալով, որ նախ՝ Վաշինգտոնը, ինչպես և Բաքուն, շահագրգիռ է ադրբեջանանպաստ սցենարով արցախյան խնդրի լուծմանը՝ Ստեփանակերտի սուբյեկտայնության բացառմամբ, ապա՝ Վաշինգտոնը, ի տարբերություն նույն Ֆրանսիայի, երբեք հանդես չի եկել կտրուկ հայանպաստ դիրքորոշմամբ կամ հայտարարություններով՝ նախընտրելով շատ դեպքերում նույնիսկ աչք փակել Բաքվի լկտիության վրա, իբր պահպանել հավասարակշռություն:
Պուտինի ջանքերը՝ ռուս խաղաղապահների գործոնն օգտագործելու ՌԴ ազդեցության ամրապնդման համար, Բաքվի կողմից ակնհայտորեն տորպեդահարվում են: Առերևութաբար լայն ժպտալով Պուտինի երեսին՝ Ալիևը բացահայտորեն թելում է ՆԱՏՕ-ի թելը՝ տարածաշրջանի դռները լայն բացելով Ամերիկայի համար:
Ի դեպ՝ այդ հարցում նա միայնակ չէ. նրա եղբայր Նիկլոն էլ է նույն բանն անում՝ ուղղակի այս դեպքում ոտնահարելով ՀՀ ազգային շահերը:
Ալիևի ռուսաստանյան այցին զուգահեռ Մոսկվայի համար ոչ բարենպաստ հայտարարություններով է հանդես եկել արյունոտ բեղավորի արտգործնախարարը՝ հստակորեն գծելով Մոսկվայի դիվանագիտական հնարավորությունների սահմանները:
Մասնավորապես՝ այն բանից հետո, երբ Բայրամովը ուղիղ կերպով ասել էր, որ Ղարաբաղի կարգավիճակի վերաբերյալ Ռուսաստանի առաջարկն անընդունելի է Ադրբեջանի համար, իսկ ռուսական խաղաղապահ զորակազմի ամենօրյա գործունեության մասին որևիցե փաստաթղթի շուրջ աշխատանք չի տարվում, Իլհամի ենթական հայտարարել է նաև, որ իրենց համար Հայաստանի հետ բանակցությունների հարթակը առաջնահերթություն չէ. կարևորն արդյունքներն են: «Մենք ցույց ենք տվել մեր բաց լինելը՝ գործընթացի նկատմամբ: Բացառություն են կազմում միայն այն հարթակներն ու մարդիկ, որոնք դրսևորել են իրենց կողմնակալությունը և չեզոք և արդար դիրքորոշում ունենալու անկարողությունը: Բնականաբար, նման հարթակներն ու մասնակիցները մեզ համար անընդունելի են»,-ասել է Բայրամովը:
Նախ պետք է հասկանալ, թե ինչ է հասկանում ադրբեջանական կողմը «արդունավետ» եզրույթի տակ.Արցախի՝ Ադրբեջանի կողմից ամբողջական ու անքննարկելի կլանումն է՝ ցանկալի է առանց հայ բնակչության: Ինչո՞վ է պայմանավորված Բայրամովի փաստացի բոյկոտը՝ Ռուսաստանին: Շատ պարզ պատճառով՝ Մոկսվայի այն դիրքորոշմամբ, որ Արցախի կարգավիճակի հարցը պետք է թողնել ապագային: Ի դեպ՝ այդ բոյկոտի կարևորագույն մասնիկ է նաև ռուս խաղաղապահների առաքելությանն առնչվող որևիցե փաստաթղթի չգոյությունը:
Ինչ վերաբերում է Բայրամովի հայտարարությանը՝ որոշ մարդկանց ու հարթակների մասին, որոնք, փաստորեն անցանկալի են Բաքվի համար, ապա հստակ է, որ տողատակում Բայրամովը նկատի է ունեցել Ֆրանսիային ու Մակրոնին՝սուբյեկտներ, որոնք փորձում են անաչառ գտնվել ու ջուր չլցնել թուրք ադրբեջանական տանդեմի ջրաղացին:
Հետևաբար՝ եթե Բաքվի համար «արդյունք» ասվածը Արցախի թեմայի արագ փակումն է, որին դեմ է հանդես գալիս Կրեմլը, իսկ Ֆրանսիան անընդունելի է Ալիևի համար բոլոր դեպքերում, ապա մնում է ամերիկյան հարթակի տարբերակը՝ նկատի ունենալով, որ նախ՝ Վաշինգտոնը, ինչպես և Բաքուն, շահագրգիռ է ադրբեջանանպաստ սցենարով արցախյան խնդրի լուծմանը՝ Ստեփանակերտի սուբյեկտայնության բացառմամբ, ապա՝ Վաշինգտոնը, ի տարբերություն նույն Ֆրանսիայի, երբեք հանդես չի եկել կտրուկ հայանպաստ դիրքորոշմամբ կամ հայտարարություններով՝ նախընտրելով շատ դեպքերում նույնիսկ աչք փակել Բաքվի լկտիության վրա, իբր պահպանել հավասարակշռություն:
Պուտինի ջանքերը՝ ռուս խաղաղապահների գործոնն օգտագործելու ՌԴ ազդեցության ամրապնդման համար, Բաքվի կողմից ակնհայտորեն տորպեդահարվում են: Առերևութաբար լայն ժպտալով Պուտինի երեսին՝ Ալիևը բացահայտորեն թելում է ՆԱՏՕ-ի թելը՝ տարածաշրջանի դռները լայն բացելով Ամերիկայի համար:
Ի դեպ՝ այդ հարցում նա միայնակ չէ. նրա եղբայր Նիկլոն էլ է նույն բանն անում՝ ուղղակի այս դեպքում ոտնահարելով ՀՀ ազգային շահերը:
Նիկոլի «սուրբ կովը»
Իշխանությունները որոշել են հերթական անգամ Ոստիկանության պատվի ու արժանապատվության հետ խաղաղալ՝ իրավապահներին հրահանգելով գնալ ինքնաստորացման ճանապարհով:
Մասնավորապես՝ ՀՀԿ երիտթևի ներկայացուցիչ Վլադիմիր Մանուկյանն ու «Սերժ Սարգսյանի աջակիցներ» նախաձեռնության համակարգող, ՀՀԿ խորհրդի անդամ Միքայել Գրիգորյանը, քաղաքի խանութներից մեկում պատահաբար հանդիպելով Նիկոլի մեծ աղջիկ Մարիամիկի հետ, բայց որևիցե կոնտակտ չունենալով Հայաստանի «արքայադրստեր» հետ, ակամա դարձել են թիրախ. հետապնդվելով կեղծ մեղադրանքների ենթակվելով, հալածվելով, փաստացի բռնության ու բերման ենթրակվելով: Ոստիկանները, տղաների՝ Մարիամիկի կողմից խանութում արված լուսանկարները ձեռքներին, յուրատեակ որս են կազմակեպել նրանց նկատմամբ՝ ենթարկելով հալածանքների:
Մարիամիկը, փաստորեն, դարձել է Նիկոլի «սուրբ կովը», որին տեսնելու համար անգամ հատուկ թույլատրություն է անհրաժեշտ նույնիսկ այն դեպքում,երբ հանդիպումն այդ լրիվ պատահաբար է ստացվում: Այսինքն՝ դուք կարող եք ասենք Աբովյան փողոցով զբոսնելիս լինել կամ աշխատանքի շտապելիս, ձեր դիմաց հանկարծ դուրս գա Մարիամիկը, ու դուք ակամա դառնաք նրա զոհը՝ հայտնվելով քաղմասում կամ մի ինչ-որ բերետավորի ջանդակի տակ:
Ինչպիսի՜ այլասերություն, այս ո՞ւր է մեզ հասցրել Նիկոլը, որ երկիրը սարքել է Վովա պապիի բոստանը՝ նրա թոռներին դրա տերուտիրական կարգելով: Որևիցե երկրում կամ որևիցե իշխանության պարագայում նման բան աշխարհում հնարավո՞ր է…
Ոչ մի տեղ նման բան չես տեսնի, ոչ մի երկրում նման խայտառակ իրականություն չես արձանագրի, քանի որ ոչ մի ուրիշ տեղ չկա Նիկոլ, իսկ եթե չկա, չկա և Նիկոլի «սուրբ կով», որին միայն պետք է հայել, այլ ոչ երբեք տեսնել կամ նրա հետ միևնույն օդը շնչել:
Վա՜յ էս երկրին…
Իշխանությունները որոշել են հերթական անգամ Ոստիկանության պատվի ու արժանապատվության հետ խաղաղալ՝ իրավապահներին հրահանգելով գնալ ինքնաստորացման ճանապարհով:
Մասնավորապես՝ ՀՀԿ երիտթևի ներկայացուցիչ Վլադիմիր Մանուկյանն ու «Սերժ Սարգսյանի աջակիցներ» նախաձեռնության համակարգող, ՀՀԿ խորհրդի անդամ Միքայել Գրիգորյանը, քաղաքի խանութներից մեկում պատահաբար հանդիպելով Նիկոլի մեծ աղջիկ Մարիամիկի հետ, բայց որևիցե կոնտակտ չունենալով Հայաստանի «արքայադրստեր» հետ, ակամա դարձել են թիրախ. հետապնդվելով կեղծ մեղադրանքների ենթակվելով, հալածվելով, փաստացի բռնության ու բերման ենթրակվելով: Ոստիկանները, տղաների՝ Մարիամիկի կողմից խանութում արված լուսանկարները ձեռքներին, յուրատեակ որս են կազմակեպել նրանց նկատմամբ՝ ենթարկելով հալածանքների:
Մարիամիկը, փաստորեն, դարձել է Նիկոլի «սուրբ կովը», որին տեսնելու համար անգամ հատուկ թույլատրություն է անհրաժեշտ նույնիսկ այն դեպքում,երբ հանդիպումն այդ լրիվ պատահաբար է ստացվում: Այսինքն՝ դուք կարող եք ասենք Աբովյան փողոցով զբոսնելիս լինել կամ աշխատանքի շտապելիս, ձեր դիմաց հանկարծ դուրս գա Մարիամիկը, ու դուք ակամա դառնաք նրա զոհը՝ հայտնվելով քաղմասում կամ մի ինչ-որ բերետավորի ջանդակի տակ:
Ինչպիսի՜ այլասերություն, այս ո՞ւր է մեզ հասցրել Նիկոլը, որ երկիրը սարքել է Վովա պապիի բոստանը՝ նրա թոռներին դրա տերուտիրական կարգելով: Որևիցե երկրում կամ որևիցե իշխանության պարագայում նման բան աշխարհում հնարավո՞ր է…
Ոչ մի տեղ նման բան չես տեսնի, ոչ մի երկրում նման խայտառակ իրականություն չես արձանագրի, քանի որ ոչ մի ուրիշ տեղ չկա Նիկոլ, իսկ եթե չկա, չկա և Նիկոլի «սուրբ կով», որին միայն պետք է հայել, այլ ոչ երբեք տեսնել կամ նրա հետ միևնույն օդը շնչել:
Վա՜յ էս երկրին…