«Ֆերմեր» Գռզոն

ԱԺ տարածաշրջանային և եվրասիական ինտեգրման հարցերի մշտական հանձնաժողովի նիստում Գռզոն, ադնրադառնալով Հայաստանում տասնյակ հազարավոր հեկտարների հասնող անմշակ հողերի խնդրին, արձանագրելով, որ դրանց մշակման շնորհիվ կարելի է աստղաբաշխական թվերի հասնող հավելյալ աժեք, բարիք ստեղծել, կոչ է արել գյուղացիներին մշակել հողրն ու լուծել սեփական թերսնման պրոբլեմը՝ միաժամանակ ընդգծելով նպաստների ինստիտուտի վերանայման անհրաժեշտությունը, քանի որ, ըստ Գռզոյի, հնրավոր է, որ հենց նպաստներն են, որ գյուղացուն դարձնում են թամբալ:

Նիկոլը Գռզոյի խորհրդո՞վ էր միառժամանակ առաջ կրճատել նպաստառու ընտանիքների թիվը՝ համոզված լիելով, որ աղքատությունը մարդկանց ուղեղներում է:Բացառված չէ: Այն, որ Գռզոն մատնանշել է գոյություն ունեցող խնդիրը, փաստ է, բայց փաստ է նաև այն, որ ոչ միայն չի տվել այդ խնդրի լուծման բանաձևը, այլև առաջ է քաշել մի թեզ,որն ուղղակիորեն խփում է հանրության, գյուղացիության խոցելի խմբերի բարեկեցությանը:

Ի գիտությոն Գռզոյի՝ անմշակ մնացած հսկայական հողերի խնդրի աղբյուրը ոչ թե նպաստների մեջ լվլվացող գյուղացիությունն է՝ շվայտ կյանքից իբր հռփացած, այլ այդ հարցում պետական քաղաքականության բացակայությունն ու կոնկրետ գյուղոլորտում չլուծվող խնդիրները՝ սկսած ոռոգման ջրի բացակայությունից մինչև ստացված բերքի իրացման պրոբլեմներ: Երբ մարդիկ քանդում են տասնամյակներով խնամված ասենք իրենց խաղողի այգիները, ինչին պետութունը նայում է սառնասրտորեն՝ թքած ունենալով հողի վրա էլ, գյուղացու էլ, գյուղատնտեսության զորգացման կամ միլիարդավոր դոլարների մասին գռզոյական լոլոները դառնում են խիստ անարժեք:

Իրականում բացառված չէ, որ Գռզոյի նպատակը հեռահար է. ուզում է այդ հողերն էլ իրենով անել ու գյուղացու փոխարեն ինքը մշակել՝ հաստացնելու առանց այն էլ միլիարդներով լի գրպանները: Սա միանշանակորեն հավանական տարբերակ է թվում՝ հաշվի առնելով Գռզոյի էությունը:

Անդոնի անբարոյականությունը

Մեկնաբանելով Ադրբեջանի պրովոկացիոն գործողությունները, որոնց պատճառով, փաստորեն, լրջագույն հարցականի տակ է դրվում ՀՀ-Արցախ ցամաքային կապը՝ դրանից բխող բոլոր գլոբալ հետևանքներով՝ Անդոնը կոչ է արել «հրադադարը պահպանող բլոկին» հետևություններ անել: «Ադրբեջանը չպետք է ուժի լեզվով հարաբերություններ կառուցի, քանի որ դա ոչ մի տեղ չի հասցնելու: Հաջողությունից հետո պետք է կայունություն ապահովել»,-մասնավորապես՝ հայտարարել է ադրբեջանցիների հաջողությունից արբեցած թուրքական ազդեցության գոծակալը:

Անդոնի խոսքը, իհարկե, ուղղված է ՀԱՊԿ-ին, իսկ ավելի կոնկրետ՝ ռուսներին: Կոչը, անշուշտ, ռացիոնալ կոչ է, քանի որ իսկապես ռուսական կողմը ունի լուրջ առիթ՝ լրջագույն հետևույթուններ անելու, բայց կա նաև հարցի մյուս՝ Անդոնին ոչ դուրեկան կողմը, և այն հնչում է հետևյալ կեպ՝ իսկ հայկական կողմն ի՞նչ հետևություններ է անում կատարվողից, երբ միջանցքի շուրջ ստեծված իրավիճակի ու Ադրբեջանի՝ կազուս բելլի առաջացնելուն միտված գործողությունների ֆոնին ասենք նույն Նիկոլն ինքն իրեն փաստացի թուրք է հայտարարում ի լուր աշխարհի ու կոչ անում տարածաշրջանում բացել խաղաղության դարաշրջան՝ մոռանալով, որ թուրքերի համար Կովկասում խաղաղությունը նշանակում է այստեղ հայերի չգոյություն: Այսինքն՝ Նիկոլը փաստացի կոչ է անում՝ ձուլվելու, մոռանալու հայոց պատմությունը, Հայաստանը վիլայեթի վերածելու: Մի օր էլ կկանգնի ու կասի, որ պետք է ազգովի թլպատվենք, որ թուրքերին ավելի լավ բավարարենք ու սեփական ձեռքով կտա քրիստոնյա Հայաստանի վերջը՝ միայն թե ղազագիրը թաքուն պահի Էրդողանը:

Ահա այս մթնոլորտում ու իրավիճակում է, որ Անդոնը կոչ է անում օտարներին անել հետևություն: Օտարները գուցե Անդոնի կոչը բանի տեղ դնեին, եթե Անդոնը լիներ ոչ թե Հայաստանում թուրքական ռեժիմի ակնառու մանկլավիկ, այլ՝ հայրենասեր պետական գործիչ, բայց քանի որ ունենաք այն, ինչ ունենք, անարժեք են դառնում Անդոնի խոսքերն ու հնչեցրած կոչերը՝ ի ցույց դնելով նրա անբարոյականությունը:

Հրաժարականների շքերթ՝ Կառավարությունում. ի՞նչ է անում Նիկոլը

Պարզվում է՝ այս խառն իրավիճակում, երբ, փաստորեն, Արցախի գլխին կրկին ցեղասպանաբեր ամպեր են կուտակվում, Նիկոլը որոշել է կադրային ջարդ իրականացնել՝ ելնելով չգիտես թե ինչ սկզբունքից: Այն բանից հետո, երբ պարզ դարձավ, որ ծակերի հանդեպ յուրահատուկ հակում ունեցող Դումանյան Վահրամն է հրաժարականի դիմում գրել, պարզվեց՝ փոխվարչապետ աշխատող Մաթևոսյան Համբարձումն է հրաժարական ներկայացրել, իսկ հետո էլ հայտնի դարձավ, որ այս երկուսի ճանապարհով է որոշել գնալ Պետրոսի սորոսական կնիկ Անդրեասյան Ժաննան՝ Դումանյան Վահրամի տեղակալը: Ի դեպ՝ Հմբոն, կապված իր հրաժարականի հետ, մի կիսասրտաճմլիկ ուղերձ է հղել՝ շնորհակալություն հայտնելով Նիկոլին ու հայտարարելով՝ ինչպես փոխվարչապետի պաշտոնն է ստանձնել ամենայն պատասխանատվությամբ, այնպես էլ հետագայում ցանկացած կարգավիճակում անելու է առավելագույնը` հնարավորությունների սահմաններում նպաստելու Հայաստանի Հանրապետության զարգացմանն ու առաջընթացին։

Գործից ազատվածների այս եռյակից առայժմ կարծես միայն Հմբոն է Նիկոլին շնրհակալություն հյատնել, իսկ Պետրոսի կնիկն ու ծակասեր Վահրամը գոնե առայժմ ավելի պակաս պերճախոս են դարձել, ինչը կարելի է ավելի շուտ որպես անկեղծության նշան դիտարկել:

Սովորաբար, երբ ինչ-որ պաշտոնյա, նախարար կամ պետական գործիչ հեռանում է, ընդունված է վերլուծել մարդու թողած ժառանգությունն ու հետագիծն այս կամ այն համակարգում: Բայց հարցն այն է, որ այս երեքի պարագայում էլ բացի վատից, այլ բան ուղղակի անհնար է նշմարել. Դումանան Վահրամն ու նրա կին տեղակալը,փեռք ձեռքի տված, քանդել են կրթական համակարգը՝ հանդիսանալով Նիկոլի արժանի աշակերտներն ու սորոսականության ադեպտները, իսկ Հմբոն առհասարակ մոխրագույն մկնիկի կարգավիճակ է մշտապես ունեցել՝ այդպես էլ չկարողանալով որևիցե կերպ աչքի ընկնել:

Բայց գլխավոր հարցը սա չէ, այլ՝ այն, թե ովքեր են փոխարինելու այս երեքին: Օրինակ՝ ըստ որոշ տեղեկությունների՝ «օդում կախված», Դումանյան Վահրամին կարող է փոխարինելու գալ նրա հետ հրաժարական ներկայացրած Պետրոսի կնիկը՝ այդ նույն սորոսական Ժաննան: Թե որքանով են հավաստի այս տեղեկությունները, թերևս դժվար է հաստատ ասել, բայց այն, որ ՔՊ-ական կադրային բանկն առանձնապես հարուստ չէ, փաստ է:

Մյուս կողմից՝ հարց է առաջանում, թե արդյոք այս հրաժարականներին չե՞ն հետևի մյուսները, եթե հետևելու են, ապա ի՞նչ խնդիր է դրանով լուծելու Նիկոլը, սեփական թիմում առաջ է քաշելու սորոսականների՞ն, նրանց հետ կապ չունեցողների՞ն, թե՞ բացառապես յուրայիններին՝ առավելապես ելնելով թիմում սեփական ազդեցության մեծացման հեռահար նպատակից, որ կարողանա կանխել իր համար անցանկալի սցենարները՝ հաշվի առնելով երկրի ընդհանուր վիճակը:

Մի բան հստակ է՝ ում էլ նշանակի, ելնելու է բացառապես քաղաքական հաշվարկներից՝ խոշոր հաշվով թքած ունենալով այս կամ այն կադրի մասնագիական կարողությունների ու ՕԳԳ-ի վրա: Ինչի՞ն է ՕԳԳ-ն, եթե երկիրը հանձնում թուրքերին…

Քաքլան Գագոն

Հարցին՝ եթե միջանցքը փակեն, հայ սահմանապահները կմիջամտե՞ն, Մելքոնյան Գագոն պատասխանել է. «Չէ, ոնց կարող ենք խոչընդոտել, մենք ի՞նչ գործ ունենք Լաչինի հետ, որ խառնվենք, էդ ռուսների գործնա արդեն, մենք էդ դաշտում միջամտելու իրավունք չունենք, հենց միջամտենք, կգան մեզ կհասնեն… Ղարաբաղի ժողովրդի անվտանգության երաշխավորը խաղաղապահներն են, թող իրենք էլ պաշտպանեն էդ ժողովրդին»:

Մելքոնյան Գագոն,իհարկե, արտահայտել է ոչ միայն իր, այլև նիկոլական Հայաստանի պաշտոնական դիրքորոշումը: գուցե ֆորմալ առումով Գագոյի խոսքերը տրամաբանական հնչեն՝ հաշվի առնելով 44-օրյա պատերազմի արդյուքներն ու Հայաստանի թուլացած վիճակը, բայց հարց է առաջանում՝ եթե բանը հասնի ոչ միայն հումանիտար տոտալ աղետի, որի նախանշաններն արդեն այսօր կան, այլև ադբեջանցիները, նույն Արևմուտքի հորդորով թքելով ռուսների հեղինակության վրա, Արցախի ժողովրդի դեմ յաթաղանը գործի դնեն, ՀՀ-ն կողքից դիտորդի կարգավիճա՞կ է որդեգրելու ու հանգիստ հետևի, թե ինչպես են ցեղասպանում արցախահայերի՞ն:

Արցախյան առաջին պատերազմը եղավ այն պատճառով, որ Արցախի ու ադրբեջանահայերի շուրջ տեղի ունեցող ողբերգական իրադարձությունների նկատմամբ Հայաստանը որդեգրեց ու դրսևորեց կոնկրետ կեցվածք՝ փրկելով արցախահայերին ջարդից: Հիմա, փաստորեհ, Ադրբեջանը գնում է Արցախի լիակատար ոչնչացման ուղղությամբ՝ հագուրդ տալով արտաքին ուժերի ցանկություններին, փորձելով առիթն օգտագործել ու ասենք հետևել Դավութօղլուի տված վերջին խորհրդին՝ Հայաստանից ամեն հնարավորը պոկելուն առնչվող:

Գագոն իրեն գեներալ է անվանում, ժամանակին էլ էրեխեքի տրուսիկնեից լավ հաց է քամել, կերել-հղփացել: Հարց է ծագում՝ բա «գեներալ» հորջորջվողը էսքան «ցռան Վերգո» կլինի՞, էսքան մորթապա՞շտ: Բա եթե դուխներդ էսքան էր, ա՛յ «լոթիներ», բա ինչո՞ւ Ադրբեջանի հետ պատերազմի բռնվեցիք ու բանակը ոչնչացրեցիք, թե՞ հատուկ արեցիք, որ կարողանաք մարսել Արցախի կորուստը՝դրա մեղքը բարդելով ասենք «Ֆեյսբուքում» կոպեկներով ինֆորմացիա ծախող ինչ-որ հարիֆների վրա…

Հայաստանը պետք է գնա ցանկացած քայլի՝ կանխելու Արցախի ժողովրդի ցեղասպանությունը, որի մասին, ի դեպ, երեկ խոսել էր նաև Մելքոնյան Գագոյի թուրք շեֆը:

Ինչո՞ւ են հեռանում եվրոպացիները

Եվրամիության դիվանագիտության ղեկավար Ժոզեպ Բորելը հայտարարել է, որ Բրյուսելը չի երկարաձգի Հայաստանում Եվրամիության դիտորդական առաքելության մանդատի ժամկետը, որն ավարտվում է հաջորդ շաբաթ՝ առանց նշելու նման որոշման պատճառները:

Նախապես, ինչպես հայտնի է, խոսվում էր այն մասին, որ շատ հնարավոր է դիտորդական առաքելությունը երկարաձգվի, քանի որ այն կարևոր ներդրում է՝ տարածաշրջանային անվտանգության ամրապնդման գործում, բայց հիմա, փասորեն, Եվրոպան հրաժարվում է շարունակել գետնի վրա կրել պատասխանատվություն այն էլ մի փուլում, երբ հայտնի է, թե ինչ իրավիճակ է Արցախի շուրջ:

Արևմուտքի աշխարհաքաղաքական ախորժա՞կն է նվազել, թե՞ հենց այդ ախորժակի մեծացումն է, որ ստիպել է Բորելին նման հայտարարություն անել: Ասում են՝ Արևմուտքում շատ ազդեցիկ ուժեր դեմ չէին լինի Կովկասում նոր ռազմաճակատ բացելուն, ուստի շատ հնարավոր է, որ Բորելի խոսքերը հենց այս պրիզմայով է պետք դիտարկել՝ հասկանալու հեռուն գնացող նպատակները:

Մյուս կողմից՝ անկախ ամեն ինչից կա նաև, իհարկե, աշխարհաքաղաքական հակազդման հարցը՝ Իրանի ու Ռուսաստանի կողմից Երևանի վրա բանեցվող ստվերային ճնշումները. թե՛ Մոսկվան, թե՛ Թեհրանը հայտարարել են, որ դեմ են տարածաշրջանում ոչտարածաշրջանային ուժերի ներգրավմանը, ուստի բացառված չէ, որ Երևանի ներկայիս կեցվածքն առավելապես տուրք է՝ հենց ՀՀ անվտանգության ապահովման հարցում էական դեր խաղացող ՌԴ-ի ու Թեհրանի պահանջներին:

Ամեն դեպքում, եթե անկեղծ, ապա այդպես էլ պարզ չդարձավ, թե եվրոպացի դիտորդների իրական բանուգործի անունը որն էր Հայաստանում՝ նկատի ունենալով ադրբեջանական ագրեսիվ գործողւթյուններն ու դրանց ֆոնին նույն այդ դիտորդների որդեգրած լռությունը, որ մինչև վերջ մնաց անխախտ:

Մունջ Հովիկը

Լրագրողի հետ զրույցում արձագանքելով Արցախից այս օրերին ՀՀ իշխանությունների հասցեին հնչող քննադատություններին՝ Աղազարյան Հովիկը հռետորական հարց է բարձրացրել՝ ի՞նչ են ուզում արցախցիները ՀՀ իշխանությունից, Ադրբեջանին պատերա՞զմ հայտարարենք: Միաժամանակ ՔՊ-ականը վստահեցրել էր, որ այս իրավիճակում ՀՀ իշխանություինների կողմից արվում է շատ բան, բայց ինքն այդ թեմայով չի ուզում խոսել:

Աղազարյան Հովիկը իրականում չի ցանկացել խոսել իշխանութունների արած-չարածի մասին ոչ թե այն պատճառով, որ չափից դուրս համեստ է ու չէր ցանկանա արածը, եթե այն լիներ, բանեցնել Նիկոլին գովազդելու համար, այլ այն պարզ պատճառով, որ ոչինչ էլ չի արվել ու չի էլ արվում՝ հույսները խաղաղապահների կամ Հովիկի սիրած միջազգային հանրության վրա դրած.Նիկոլն իր երազածին է հասնում՝ Արցախի վերջնական լիկվիդացմանը, ինչո՞ւ պետք է ինչ-որ բան անի:

Մյուս կողմից՝ ուշագարվ է հնչում Աղազարյան Հովիկի այն մուննաթ-հարցը, թե ի՞նչ են ուզում արցախցիներն իրենցից, պատերա՞զմ: Աղազարյան Հովիկը երևի տեղյակ չէ, որ որ ոչ միայն արցախցիները, այլև ողջ հայության սթափ մտածող հատվածը, իսկ այն էապես գերակշռում է, վաղուց ուզում են Նիկոլի ու հովիկաղազարյանների քաղաքական վախճանը՝ շատ լավ հասկանալով, որ քանի դեռ այս անատամներն են Հայաստանը կառավարում ու իրենցող մեր երկիրը ներկայացնում աշխարհին, թուրքը ոչ միայն Լաչինի միջանցքն է փակելու, այլև ասենք Հովիկի ննջարանի ճանապարհը՝ ուղիղ տան մեջտեղում:

Նամո՛ւս ունեցեք, հրաժարակա՛ն տվեք, ու թող գան այն ուժերը, որոնք կկարողանան տալ այս խայտառակ իրավիճակի լուծման բանաձևերը:

Նիկոլ-Ալիև համաձայնեցված խա՞ղ

Թուրք Քըլըչի հովանավորյալ ու սիրելի Ռուբինյան Ռուբոն մի գրառում է արել՝ Հայաստանի «ձեռքերը լվանալով» Արցախի շուրջ ստեղծված իրավիճակից ու ռուսներին հիշեցնելով, թե ինչ է նախատեսված նոյեմբերի 9-ի փաստաթղթում: Միաժամանակ Ռուբոն ռուսական կողմից պահանջել է ցանկացած կերպ վերահսկողությունը վերականգնել միջանցքի նկատմամբ:

Ադրբեջանից արդեն հնչում են բավական ռազմատենչ հայտարարություններ ու սպառնալիքներ: Օրինակ՝ ադրբեջանցի պատգամավոր Ռասիմ Մուսաբեկովը սպառնացել է օդից հրթիռառմբային հարվածով քանդել անգլիացիներին վաճառված հանքն այն դեպքում, եթե ադրբեջանցի «բնապահպանների» պահանջները մնան չիրագործված: «Ոսկու խտանյութով մեքենաները կարող են կանգնեցվել մայրուղու վրա և ձերբակալվել: Ավելորդ է հիշեցնել, որ ղարաբաղցի հայերը էլեկտրաէներգիան և գազը Հայաստանից ստանում են ադրբեջանական վերահսկողության տակ գտնվող մալուխներով և խողովակաշարով»,-մասնավորապես՝ ոչ երկիմաստ ակնարկներ է արել Մուսաբեկովը:

Մեծ պատերազմից ակնհայտորեն 5 րոպե պակաս վիճակ է, և պետք է կարճատես մեկը լինել՝ չհասկանալու, որ որպես բնապահպան ներկայացող ադրբեջանական ուժայիններն ու նրանց գործակալները, փակելով ճանապարհը, հենց այդ պատերազմն էլ սադրում են, որի հետևանքները չափազանց բարդ է լինելու կանխատեսել՝ նկատի ունենալով թե՛ միջազգային, թե՛ տարածաշրջանային աշխարհաքաղաքական իրողությունները:

Ահա այս իրավիճակում է, որ Թուրքիայի հետ երկխոսելու լոմկա ունեցող Ռուբիկը, փաստորեն, խաղաղապահներին ցուցանել է իրենց բուն պարտականությունները՝ հասկացնելով, որ խնդիրը ոչ թե Հայաստանինն է, այլ՝ Մոսկվայինը: Այսինքն՝ Ռուբոն ասում է, որ եթե Ադրբեջանը պատերազմ սկսեց Արցախի դեմ, Հայաստանը ոչ միայն ոչինչ չի անելու, այլև անելու է լրջագույն հետևություններ խաղաղապահների առաքելության նպատակահարմարության վերաբերյալ՝ հարցականի տակ դնելով դրանց գոյության իմաստը:

Շատ հավանական է, որ ներկա իրավիճակը հետևանք է Նիկոլ-Իլհամ ստվերային համաձայնության՝ ռուսներին տուպիկի առաջ կանգնեցնելու: Ընդ ոում՝ մեծագույն ռիսկի է այս իրավիճակում գնում հենց Հայաստանը, քանի որ բացառված չէ, որ վերջին պահին ռուսները հանգեն ադրբեջանցիների հետ համաձայնության, բայց այս անգամ ոչ թե ի շահ, այլ ի վնաս հայկակակ շահերի: Այսինքն՝ Հայաստանի պասիվությունը կարող է պարարտ հող ստեղծել Մոսկվա-Բաքու սեպարատ համաձայնության համար, որի հետևանքները ոչ միշտ է, որ մեզ համար հաճելի են լինում:

Կա, իհարկե, մեկ այլ տարբերակ էլ, բայց ոչ այնքան հավանական. Արցախի իշխանությունները, կանգնած լինելով էքզիստենցիալ վտանգի առաջ, կարող են խնդրագիր ուղարկել Մոսկվա՝ Հյուսիսի կողմից ճանաչվելու: Բայց խնդիրն այն է, որ այս իրավիճակում Հյուսիսի համար դեռևս խիստ ռիսկային է լինելու Արցախն ասենք Աբխազիայի ճակատագրին արժանանցելուն միտված քայլ իրականացնելը՝ նկատի ունենալով հատկապես Թուրքիայի հակազդեցության ֆակտորը:

Ո՞րն է ելքը, պարզ չէ:

Ժաննայի վտանգավոր «ռակիրովկան»

Դումանյան Վահրամին ծակը գցելուց երևի մեկ օր էլ չանցած՝ հայտնի դարձավ, որ նախապես շրջանառվող լուրերն այն մասին, որ Վահրամին փոխարինելու է նրա սորոսական տեղակալ Անդրեասյան Ժաննան, հավաստի էին. Հայաստանը նոր ԿԳՄՍ նախարար ունի՝ ի դեմս Պետրոսի կնոջ:

Թե ինչով է պայմանավորված կոնկրետ Ժաննայի ընտրությունը, կարելի է ենթադրություններ անել՝ սկսած ասենք Նիկոլի ու Պետրոսի միջև մասնագիտական սոլիդարության հնարավոր գործոնից (Նիկոլն ընդդիմադիր լրագրողից այդպես էլ պետական գործչի չվերածվեց) մինչև ասենք սորոսականների հանդեպ Նիկոլի մոտ բռնկված նոր կիրք՝ ներքաղաքական շատ կոնկրետ հաշվարկներից բխած:

Բայց գլխավոր հարցը Ժաննայի պարագայում սա չէ, այլ՝ այն, թե ինչ պետք է ակնկալել ռազմավարական նշանակություն ունեցող այս ոլորտի նոր ղեկավարից, որը իրականում նույն հինն է՝ «ռակիրովկայի» ենթակված:

Ակնհայտ է որ, կռահումների, վերլուծությունների կարիք տվյալ պարագայում չկա՝ հասկանալու, թե ինչ է մեզ սպասվում. Պետրոսի կնիկը ոլորտի հերն անիծող հիմնական գործիքն է՝ օտարների ձեռքին հայտնված, որոնց հրահանգով ոլորտում ներմուծվում են այնպիսի գործիքակազմեր ու չափորոշիչներ, որոնք կրթության հերն ուղղակի անիծում են՝այն դարձնելով զուտ բուտաֆորիա,անարժեք մի բան: Բնական է, որ Ժաննան է՛լ ավելի մեծ թափով է շարունակելու իր քայքայիչ գործունեությունը նախարարի պաշտոնում՝ այս անգամ պրոցեսի կառավարումն ամբողջությամբ կենտորնացնելով իր ձեռքը՝ դրանից նույն մատաղ սերնդի համար բխող բոլոր ահռելի վտանգներով:

Նիկոլը երբևիցե լավ բան արե՞լ է…

Ավինյան Տիկոյի ցինիկ «փիառը»

Ավինյան Տիկոն որոշել է առիթը բաց չթողնել ու Արցախում առաջացած հումանիտար լրջագույն ճգնաժամի ֆոնին ինքնափիառվել՝ մոտավորապես այն նպատակներից ելնելով, որոնք նրան ստիպեցին քարուքանդ անել Երևանի պատմամշակութային մեծ արժեք ունեցող շենք-շինությունները՝ դրանցից լույսեր կախելով:

Մասնավորապես՝ «ավետելով», որ սա բնավ վերջին փորձությունը չէ, որի միջով մենք անցնելու ենք՝ Ավինյան Տիկոն միաժամանակ խնդիրների լուծման բանալին նշմարել է միասնականության մեջ: «Մենք տարբեր ենք մեր ծննդավայրով, բարբառով, քաղաքական հայացքներով և կենցաղով, բայց մենք միասնական ենք մեր կամքով, իսկ մեր կամքը չի կոտրվում և չի մաշվում: Մնացե՛ք հաստատակամ և մեր հանդեպ հավատով»,-մասնավորապես՝ հորդորել է Ավինյան Տիկոն «Ֆեյսբուքում»:

Տիկոյի շաբլոն գրառումը հավելյալ պարզաբանման կարիք ունի: Օրինակ՝ հարց է ծագում՝«Մեր հանդեպ հավատով»-ի տակ ո՞ւմ նկատի ունի Տիկոն, արդյոք իրեն ու թիմին չէ՞, որ ակնարկում է ծածուկ կերպով՝ իրավիճակից որպես ելք ներկայացնելով իրենց քաղաքական թիմի հանդեպ համաժողովրդական անսասան հավատն ո վստահությունը՝ նկատի ունենալով այն, որ դրան նախորդած հատվածում կոչ է անում միասնականության: Իսկ թե ինչ նկատի ունի ցանկացած ՔՊ-ական «միասնություն» եզրույթի տակ, հայտնի է բոլորին. սրանք որպես համախմբող առանցք բացառապես իրենց են դիտարկում՝ Նիկոլի վերաբերյալ հնչող քննադատությունները համարելով՝ պառակտիչ, ազգադավ ակտ:

Հարց՝ Ավինան Տիկոյին՝ 4 տարի է՝ հայ ժողովուրդը կամ գոնե հայաստանյան հանրութան զգալի հատվածը վստահել է Նիկոլին, ի՞նչ է ստացել: Ստացել է լաց, հայրենիքի կորուստ, մի քանի անգամ մեծացած «Եռաբլուր», աղքատություն ու այս ամենի ֆոնին՝ զահլա տանող դեմագոգիա: Հաջորդը լինելու են արցախահայության ցեղասպանությունն ու Սյունքի կորուսը, եթե թուրքերը միանգամից Երևանից չսկսեն: ՔՊ-ի շուրջ համախմբվելու իմասը ո՞րն է, որ Ավինյան Տիկոն քաղաքապե՞տ դառնա…

Եթե միասնականություն, ապա բացառապես երկու օրակարգային հարցերի շուրջ՝ արցախյան հիմնահարցի ու Հայաստանում իշխանափոխության. սա է բանալին՝ հայ ժողովրդի աաջ ծառացած գոյաբանական խնդիրների լուծման:

Սյամոյի «շպարգալկան»

Պայմանավորված Արցախի շուրջ ստեղծված աղետալի իրավիճակով՝ Սյամոյի «Միասնական հայրենիքը» մի «շպարգալկա» հիշեցնող հայտարարություն է տարածել՝ իբր հուշելով այն քայլերը, որոնք պետք է անեն ժողովուրդը, Հայաստանի ու Արցախի քաղաքակն վերնախավերը և այլն:

Սյամոն սովորություն ունի առիթ-անառիթ իրեն հիշել ստիպելու ու հընթացս մեծ ստրատեգ կամ մտքի գիգանտ ներայանալու՝ միամիտների մոտ գուցե տպավարություն ստեղծելով, թե իբր իր մոտ են խնդիրնելի լուծման բոլոր բանալիները: Բայց հարց է ծագում՝արդյոք Սյամոն ունի՞ բարոյական իրավունք՝ ծպտուն հանելու այն բանից հետո, ինչ որ դրեց Արցախի գլխին՝ ասենք Աննա-Էրատտոյի հետ ձեռք ձեռքի տված բունկերից բունկեր տեղափոխվելով: Ախր այսօրվա այս աղետալի վիճակը, այս համազգային ողբերգության մասշտաբը հետևանք են հենց Սյամոյի՝ Արցախի դեմ հյուսված դավադրությանը մասնակից դառնալու, ախր Սյամոն սեփական ձեռքերով է արցախցիներին հանձնել թշնամու ողորմածությանն ու վայր դրել «հերոսի մանդատը»՝ ինքն իրեն նոր՝ իրեն շատ ավելի հարազատ կերպարի մեջ մտցնելով՝մանիպուլյատորի:

Որպեսզի մեկի խոսքն այս կամ այն իրավիճակում ունենա արժեք, նախ պետք է դիտարկել այդ մեկի թողած հետագիծը: Երբ արցախյան առաջին պատերազմում փայլուն հաղթանակ կերտածներց մեկը երկրորդ պատերազմում զգետնում է իր վաստակը՝ հոժարակամորեն փողի դիմաց մասնակցելով Նիկոլի արկածախնդրությանը, դժվար է դառնում այդ մեկի կոչերը բանի տեղ դնելը, քանզի դրանք անիմաստ մարդկանց նույնքան անիմաստ լոլոներից բացարձակապես ոչնչով չեն տարբերվում:
Լռելն էլ է շնորհք…

Արցախյան հումանիտար ճգնաժամի անգլիական ստվերը

Աշխարհը կարծես արթնանանում է՝ կոչ անելով Ադրբեջանին արագորեն լուծել Արցախի շուրջ առաջացած ծայրահեղ վտանգավոր վիճակը: Արդյոք հնչող կոչերին կհետևե՞ն գործնական քայլեր, դժվար է ասել՝ նկատի ունենալով նույն Արևմուտքի հայտնի գործելաոճը, բայց այն, որ Ադրբեջանին կհաջողվի ալիբի ապահովել՝ իր լայնամասշտաբ սադրանքն բնապահպանական թեմայի տակ սղացնելու, կասկածից վեր է:

Մասնավորապես՝ Ալիևի անվտանգության հարցերով օգնական Հիքմեթ Հաջիևը, հանդիպելով Բաքվում հավատարմագրված դիվանագիտական կորպուսի ներկայացուցիչների հետ, հայտարարել էր, որ իրենք խնդիր ունեն՝ դադարեցնելու Դրմբոնի ոսկու հանքավայրի «անօիրինական» շահագործումը: «Հայաստանը ադրբեջանական տարածքների օկուպացիայի տարիներին անօրինական օգտագործել է մեր ռեսուրսները և հարված է հասցրել շրջակա միջավայրին: Այժմ մենք ականատես ենք լինում նմանատիպ գործողությունների ռուս խաղաղապահների վերահսկողության տակ գտնվող տարածքներում»,-մասնավորապես՝ ասել է թուրքը՝ ուլտիմատում ներկայացնելով՝ Կաշենի և Դրմբոնի հանքավայրերի «անօրինական շահագործումը» պետք է դադարեցվի:

Այս ֆոնին ուշագրավ է դառնում մեկ այլ հանգամանք: Մասնավոապես՝ հայտնի է դարձել, որ այս տարվա հուլիսի 5-ին Ադրբեջանի խորհրդարանը վավերացրել է, իսկ Ալիևն էլ՝ ստորագրել բրիտանական ոսկու հանքերի մշակման «Anglo Asian Mining» ընկերության կողմից Ադրբեջանում հանքաքարի հանքավայրերի յուրացման համար գործող Արտադրության բաշխման համաձայնագրի փոփոխությունները: Ավելին՝ համապատասխան փաստաթղթերից հայտնի է դառնում, որ Ադրբեջանը բրիտանական «Anglo Asian Mining»-ին է հանձնել Արցախի Կաշենի ու Դրմբոնի հանքավայրի շահագործումը՝ խոստանալով բրիտանացիներին ապահովել հանքավայր ազատ մուտք գործելու հնարավորությունը: Ի դեպ՝ ավելի վաղ տեղեկություններ էին տարածվել, որ այս ընկերությունը պատրաստվում է սկսել իրավական գործընթաց՝ օրենքի ուժով լուծում տալու հանքավայրերի շուրջ ստեղծված ճգնաժամին:

Հարց է առաջանում՝ այս իրավիճակում արդյոք արևմտյան արձագաքները կարելի՞ է անկեղծ համարել: Որպես իրավիճակից ելք Արևմուտքը կարող է, օրինակ, առաջ քաշել նույն «Anglo Asian Mining»-ի շահերի բավարարման պայմանը: Արդյոք արցախցիները կհամաձայնվե՞ն դրան, եթե հաշվի ենք առնում այն հայտնի իրողությունը, թե ումն է համարվում այս կամ այն վայրում առկա բնական պաշարների սեփականության իրավունքը. դանց իրական տերերը տվյալ վայրում ապրող մարդիկ են, իսկ այս դեպքում, փաստորեն, արցախցիներն են, որոնք էլ հենց շահագործում են հանքը:

Իհարկե, գլոբալ առումով հանքերի հարցն ընդամենը շղարշ է՝ շատ ավելի լայնամասշտաբ աշխարհաքաղաքական խնդիրներ լուծելու կամ նորերն առաջացնելու, բայց ցանկացած դեպքում իրավիճակից շահած Ադրբեջանն է դուրս գալու, եթե, իհարկե, ուժային բևեռներից առնվազը մեկում չկան Կովկասում մեծ պատերազմ հրահրելու նպատակներ:

Նիկոլի վախի ու դավաճանության պատը

Ընդդիմության ակցիան,որին մասնակցում են մեծ թվով մարդիկ՝ մտահոգ Արցախի վաղվա օրով, կրկին բախվել է Նիկոլի ոստիկանական պատին: Մասնավորապես՝ Հանրապետության հրապարակից տարածված կադրերը հստակորեն ի ցույց են դնում այն վերաբերմունքը, որ իրականում ունեն ՀՀ իշխանությունները հայոց պահանջատիրության կարևորագույն մաս կազմող Արցախի հիմնախնդրի վերաբերյալ, ինչպես նաև՝ նրանց, ովքեր կոնկրետ շահառուներն են այս խնդրի, այսինքն՝ ողջ հայ ժողովրդի:

Մասնավորապես՝ հարց է առաջանում՝ ինչ է այդքան մեծ թվով ոստիկան շինում ընդդիմության հրավիրած ակցիայի վայրում՝ ակցիա, որը, ըստ էության, չունի ներքաղաքական ենթատեքստ, չի դնում նույն Նիկոլի անհապաղ հեռացման հարց, ներքաղաքական լոզունգներով հանդես չի գալիս, այլ ընդամենը փորձում է իր համախոհների, առհասարակ ազգի ցավով ու դարդով ապրող մարդկանց օգնութամբ ինչ-որ կերպ սատար կանգնել արցախահայերին, որոնք հայտնվել են այս խայտառակ վիճակում առաջին հերթին Նիկոլի դավաճանական քաղաքակնության պատճառով: Տոնածառն ու Կառավարության շենքն էնպես էին «ցեպիտ տվել».ասես ոչ թե հայ մարդիկ են հավաքվել, այլ՝ ադրբեջանական «Յաշմայի»՝ հատուկ պատրաստություն անցած գլխակերներ: Չնայած վստահաբար, եթե «Յաշմայի» «գալավարեզները» միտինգ անեին Երևանի կենտրոնում (այդ օրը հեռու չէ, եթե այս տեմպերով ամեն ինչ ընթանա), Նիկոլը դժվար թե այդքան ոստիկան կուտակեր մեկ վայրում. յուրայիններից վախենալու իմաստ չկա:

Ցավն այն է, որ արցախահայերի բնական իրավունքների համար հայ ժողովրդի պայքարում լրջագույն արգելքներ են առաջացնում ոչ միայն Բաքվի բեղավորը,այլև հատկապես նրա «կարդաշ» Նիկոլը՝ Երևանում:

Նիկոլը կտա՞ «Զանգեզուրի միջանցք» Լաչինի միջանցքի դիմաց

Մինչ փորձագետները գլուխ են ջարդում՝ հստակորեն հասկանալու, թե Բաքվի կողմից Հայաստան-Արցախ միջանցքի փակման իրական դրդապատճառները որոնք կարող են լինել, այդ մասին կարծես թե Նիկոլի եղբայր Իլհամն է ակնարկել՝ Թուրքմենստանում Թուրքիայի և Թուրքմենստանի նախագահներ Ռեջեփ Թայիբ Էրդողանի ու Սերդար Բերդիմուհամեդովի հետ ընդլայնված կազմով հանդիպման ժամանակ հայտարարելով, որ Բաքուն ակտիվորեն աշխատում է «Զանգեզուրյան միջանցքի» բացման ուղղությամբ: «Զանգեզուրի միջանցքի՝ Ադրբեջանի տարածքով անցնող հատվածում ավարտվել է երկաթուղային գծերի անցկացման աշխատանքների 40 տոկոսը, իսկ ավտոմայրուղու կառուցման՝ 70 տոկոսը։ Բոլոր աշխատանքները կավարտվեն 2024 թվականին, ինչի արդյունքում կստեղծվի նոր տրանսպորտային միջանցք»,-մասնավորապես՝ ասել է Իլհամը:

Իր հերթին նրա եղբայր Նիկոլն է Կառավարության նիստում Արցախի շուրջ տեղի ունեցողի համատեքստում խոսել «Զանգեզուրի միջանցք» կոչվող խեղկատակության մասին՝ ինքն իրենից սուտ հերոս սարքելով: Թվարկելով այն կետերն ու դրույթները, որոնք խախտում է Ադրբեջանը՝ Նիկոլը միաժամանակ վստահեցրել է, որ Հայաստանի իշխանությունը «Զանգեզուրի միջանցքի» վերաբերյալ որևիցե խոստում չի տվել. անհեթեթ են կամ տգետ բոլոր այն պնդումները, թե Հայաստանը միջանցքի բացման բանավոր խոստում է տվել որևէ մեկին, քանզնի նոյեմբերի 9-ի փաստաթուղթը նման բան չի նախատեսում:

Հետաքրքիր է, որ այս օրերին ռուսաստանյան քաղաքագիտական-փորձագիտական շրջանակներից հնչող վերլուծություններում սկսել է հաճախ շեշտվել այն միտքը, որ ՌԴ-ում Իլհամ-Նիկոլ հնարավոր հանդիպման ընթացքում, որի մասին ակնարկել էր Պեսկովը, խոսք է գնալու Լաչինի միջանցքի ու «Զանգեզուրի միջանցքի» մասին, ավելի կոնկրետ՝ միջանցք միջանցքի դիմաց տարբերակն է քննարկման առարկա դառնալու:

Ակնհայտ է, որ Ադրբեջանի կողմից բնապահպանական թեման ընդամենը շղարշ է՝ հասնելու իր գերնպատակին, որին հասնելու ճանապարհին կարևոր դետալ է դիտարկվում նույն «Զանգեզուրի միջանցքի» հարցը: Ընդ որում՝ Ալիևն այս մասին խոսում է այնպես, ինչպես կխոսեր արդեն իսկ կայացած իրողության մասին, ինչը լրջագույն հարցեր է առաջ բերում՝կապված ասենք Նիկոլի կողմից տրված հնարավոր խոստման հետ, ինչը տվյալ պահին հերքում է Նիկոլը:

Բացառված չէ, ավելին՝ խիստ հավանական է, որ Արցախի շուրջ ստեղծված այս իրավիճակը Նիկոլն ու Ալիևը համաձայնեցրել են միմյանց միջև. Ալիևը ստեղծում է անելանելի իրավիճակ Արցախի համար, իսկ Նիկոլն էլ, տեղի տալով ճնշումներին և,իհարկե, ելնելով մարդասիրական սկզբուքններից, տալիս է միջանցք կամ գուցե արտոնյալ հաղորդակցման ուղի (Իրանը խիստ դեմ է արտատարածքային միջանցքին) Մեղրիով: Հիշենք նոյեմբերի 9-ի խայտառակ փաստաթղթի ստորագրման Նիկոլի հիմնավորոմը,երբ նա հայտարաել էր, որ գնացել է այդ քայլին՝փրկելու 25000 զինվորի կյանք: Նույնն էլ կարող է այստեղ լինել,ուղղակի փրկվողների դերում այս անգամ հայտնվեն 120000 արցախցիները:

Надо оркрывать Зангезурский коридор, Никвол Воваевич! И не хочется-а надо

Մարիա Զախարոբայի շուրթերով Մոսկվան է արձագանքել Արցախի շուրջ ստեղծված իրավիճակին՝ որպես առաջացած իրավիճակի հիմնական պատճառ նշելով հանքերի շուրջ առաջ եկած տարաձայնությունները: Հայտարարելով, որ Ռուսստանն անհանգստացած է ստեղծված իրավիճակով, որը նոյեմբերի 9-ի հայտարաության խախտման հետևանք է՝ Զախարովան միաժամանակ անթույլատրելի է համարել այս օրերին ռուսական կողմի հասցեին հնչող մեղադրանքներն ու հայտարարել, որ խաղաղապահները հաջողութամբ իրականացնում են իրենց առաքելությունը՝ տարածաշրջանում լինելով կայունության երաշխավոր:

Զախարովայի հայտարարությունը կարելի է գնահատել որպես զուսպ, ոչ կոշտ արձագանք, ինչը կարող է լինել ինչպես Բաքվին չտխրեցնելուն, միջբնորդի կարգավիչակին վնաս չհասցնելուն միտված դիվանագիտական քայլ, այնպես էլ կարող է տեղավորվել ասենք որոշ իլհամասեր կրեմլամերձ ռուս փորձագետների կողմից Նիկոլին, իսկ իրականում Հայաստանին հասցեագրված կիսածաղրական գրառումների կամ հայտարարությունների տրամաբանության մեջ. ոչ անհայտ կրեմլամերձ Կորոտչենկոն է, մասնավորապես, հանդես եկել Նիկոլին ուղղված գրառմամբ՝ արտահայտվելով այսպես.«Надо оркрывать Зангезурский коридор, Никвол Воваевич! И не хочется-а надо»:

Կորոտչենկոյի գրառումը կարելի էր համարել ուղղակի իլհամասիրության մասնավոր դրսևորում, եթե սույն միտքը հնչած լիներ միայն այս համասեռամոլի կողմից: Մինչդեռ մի փոքր այլ տոնայնութամբ, բայց սույն միտքը սկսում է հնչել նաև այլ ռուս փորձագետների շուրթերից, ինչը հանգեցնում է այն մտքին, որ տեղի ունեցողը պատահականություն չէ: Ավելին՝ հաշվի առնելով, որ «Զանգեզուրի միջանցքի» հարցում շահագրգիռ են ոչ միայն ՌԴ-ն ու Թուրքիան, այլև Արևմուտքը, որի մասին փաստող մի շարք վերլուծական հոդվածներ են արդեն իսկ լույս տեսել ամենահեղինակավոր արևմտյան ամսագրերում, որտեղ հնչում է ուղղակի կոչ՝ Նիկոլին՝ բացելու միջանցքը, Արցախի շուրջ տեղի ունեցողը թվում է ուժային կենտրոնների միջև համաձայնեցված խաղ, որի զոհը էլի հայերս ենք, էլի մեր հաշվին են բոլորը բավարարելու իրենց պահանջմունքները՝ յուրաքանչյուրը ելնելով սեփական հաշվարկից: Ճիշտ է՝ մեծ հարց է, թե ինչ կարգավիճակ է ունենալու այդ ուղին՝ հաշվի առնելով Իրանի կեցվածքը:

Իսկ թե ինչու կարիք եղավ կոնկրետ Լաչինի միջանցքի փակման, թերևս կարելի է կռահել. Նիկոլին ներսի լսարանի առաջ դեմքը փրկելու հնարավորություն է տալիս Իլհամը՝ կրկնելու նոյմեբերի 9-ի պատմությունը:

Անդոնը կո՞ւյր է, թե՞ տհաս

«Որպեսզի նպատակները դառնան ամբողջական, առաջին հերթին մեր երկրոմ մենք պետք ա լինենք համերաշխ»,-հայտարարել է Անդոնը՝ տրտնջալով ընդդիմությունից, թե իրենց փորձերը՝ այդ մասին խոսելու, հանգեցրեցին ընդդիմության կողմից Կառավարության շենքի մոտ հակակառավարական ցույցի այն դեպքում, երբ խնդիրն Արցախին վերավերող խնդիր էր:

Անդոնն ընդդիմությանը, փաստորեն, մկեղադրել է ստեղծված իրավիճակում հականիկոլական ցույց կազմակերպելու համար այն դեպքում, երբ երեկվա ցույցը, ըստ էութան, չուներ ներքաղաքական բնույթ, այլ ընդամենը մպատակ ուներ՝ բարձրաձայնելու արցախահայերի աղետյալ վիճակի մասին, եթե կուզեք, միջազգային հանրության ուշադրությունը սևեռելու Արցախի շուրջ կատարվողին, փաստելու, որ հյաստանցիներիս համար մեկ չէ, թե ինչ է կատարվում Արցախի շուրջ:

Անդոնը կո՞ւյր է, թե՞ տհաս: Նա թերևս հրաշալի մանիպուլյատոր է, որ կարողանում է ցանկացած բան մատուցել իրեն ձեռնտու ռակուրսով: Այս դեպքում իրեն ձեռնտու է, որպեսզի հանրությունը չիմանա իրականությունը, այլ մարդիկ կարծեն, որ ստեղծված իրավիճակում անգամ ընդդիմության ուշքնումիտքը իբր աթոռն է, այլ ոչ թե ազգի գլխին կախված գոյութենական վտանգի չեզոքացումը:

Անդոնի կողմից իրականության այսօրինակ այլասերումը, իհարկե, բացատրելի է. մի կողմից՝ նա լուծում է ներքաղաքական խնդիր՝ իր արևին վարկաբեկելով ընդդիմութանը, մյուս կոմղից՝ ուղերձ է հղում աշխահին, որ Արցախի շուրջ իրավիճակով բնավ անհանգստացած չեն ո՛չ հանրությունը, ո՛չ էլ քաղաքակնա ուժերը՝ ապավինելով Նիկոլի բարի կամքին՝ նպատակ ունենալով նսեմացնել Արցախում կատարվողի նշանակությունը Հայաստանի համար:

Կզարմանայինք, եթե Անդոնը գոնե այս անգամ ի ցույց չդներ իր թրքությունը…

Ալիևի շանսը՝ հայկական դիվանագիտությանը

Լաչինի միջանցքի շուրջ խմորվող ադրբեջանական արկածախնդրությունն ունի նաև մեկ այլ՝ գուցե հայկական դիվանագիտության համար ձեռնտու կողմ: Խնդիրն այն է, որ Ալիևի նման պահվածքը գալիս է՝ ի ցույց դնելու արցախյան հիմնախնդրի իրական էությունը՝ ապացուցելով, որ խնդիրը ոչ թե տարածքային վեճ է, որը պետք է լուծվի Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության շրջանակներում՝ համաձայն միջազգային իրավունքի, այլ՝ սեփական հայրենիքում բնակվող ազգաբնակչության անվտանգության հարց, որն Ադրբեջանը ոչ միայն չի երաշխավորում, այլև իր հակամարդկային գործողություններով ի ցույց է դնում այն ճշմարտությունը, որ Արցախը երբեք չի կարող լինել Ադրբեջանի կազմում, քանզի դա նշանակելու է այնտեղ ապրող հայության ցեղասպանություն՝ լինի սպիտակ, թե՝ կարմիր: Ադրբեջանն ապացուցում է, որ արցախահայությանը չի դիտարկում որպես սեփական երկրի անքակտելի մաս՝ չնայած միջազգային հարթակներում խոսում է նրանց կյանքի ու բոլոր իրավուքների երաշխավորը դառնալու պատրաստակամության ու նույնիսկ անայլընտրանքայնության մասին: Բայց բոլորի համար էլ ակնհայտ է, որ արցախցիների հանդեպ ազնիվ մղումներ ունեցող պետությունը չի կարող նման ստորության դիմել, քանի որ այս ամենով ոչ միայն է՛լ ավելի է խորացնում Բաքվի ու Ստեփանակերտի միջև առկա անդունը՝ երկխոսելու փոխարեն, այլև գնում է հստակ ցեղասպանական գործողությունների, որոնց պարագայում արդիական է դառնում «Անջատում՝ հանուն փրկության» հայտնի բանաձևը:

Բայց խնդիրն այն է, որ առնվազն անհույս լավատես կամ բոլորովին միամիտ պետք է լինել՝ ենթադրելու կամ հուսալու, որ դիվանագիտական այս խաղաքարտը ասենք «Արաբատը» կարող է հաջողությամբ խաղարկել: Ինչո՞ւ, քանի որ Հայաստանը, «լվանալով սեփական ձեռքերը» արցախից, այն հասցրել է գցել ռուսների գրպանը՝ իրեն վերջնականապես օտարելով արցախցիների իրական պրոբլեմներից, որոնք, հավատացեք, չեն սահմանափակվում փողի խնդրով (ՔՊ-ականները սիրում են կրկնել, թե իբր իրենք տեր են Արցախին՝մատնացույց անելով ՀՀ բյուջեից այնտեղ փոխանցվող միջոցները):

Իսկ Իլհամի տված լավ առիթից չօգտվելն արդարացնելու համար Նիկոլը, բնականբար, կգտնի արդարացում՝ ասենք հայտարարելով, որ եթե իրենք ակտիվորեն գործեն դիվանագիտական դաշտում ու փորձեն պատռել Իլհամի արյունոտ դիմակը, ապա դա կարող է հանդիսանալ կազուս բելլի՝ սադրելով ադրբեջանին՝ պայթեցնելու տարածաշրջանը: Իսկ քանի որ իրենց համար թանկ է հայաստանցիների անվտանգությունը, ապա իրենք չեն կարող գերազանցել սեփական լիազորությունները, որ սահմանափակված են նոյեմբերի 9-ի հայտարարութամբ:

Ցավն այն է, որ այս նիկոլական տխմար լոլոներին հավատացողներ կգտնվեն ու ոչ քիչ թվով:

Ջրերը պարզվում են

Օրերն անցնում են,իսկ դրանց հետ մեկտեղ անցնում է նաև Իլհամի կեղծավորության նոպան՝ աստիճանաբար «պարզեցնելով ջրերը»:

Ինչպես փոխանցում են ադրբեջանական լրատվամիջոցները, Լաչինի միջանցքը փակած «բնապահպանները» առաջ են քաշել նոր պահանջներ՝ փոխելով սեփական ցանկությունների բնույթը:

1.Ղարաբաղի տարածաշրջանի տարածքները, որտեղ ապրում են հայեր և տեղակայված է ռուս խաղաղապահ զորակազմը, պետք է համատեղ վերահսկվեն ռուս խաղաղապահների և Ադրբեջանի պետական մարմինների կողմից:

2.Վերականգնել վերահսկողությունը Ադրբեջանի բոլոր պետական կառույցների, այդ թվում՝ ՆԳՆ-ի, Պետական սահմանային ծառայության, Պետական մաքսային կոմիտեի նկատմամբ՝ խաղաղապահների ժամանակավոր պատասխանատվության գոտում:

3.Հայաստանի հետ սահմանին՝ Լաչինի ուղղությամբ, ստեղծել Պետական սահմանային ծառայության և Ադրբեջանի պետական մաքսային կոմիտեի առանձին անցակետեր։

Թե ինչ արձագանք կստանան «բնապահպանների» այս պահանջները, թերևս ցույց կտա ժամանակը, բայց եթե մեկ բառով փորձենք սահմանել սրանց ուզածը, ապա պետք է արձանագրենք, որ Բաքուն խնդիր է դրել՝ ստանալու Ստեփանակերը, սեփական իշխանությունն ամբողջությամբ տարածելու Արցախի՝մազապուրծ եղած հատվածի վրա, կտրել Հայաստան-Արցախ կապը, ստեղծել պայմաններ Արցախի վերջնական հայաթափման համար, շանտաժով ստանալ «Զանգեզուրի միջանցքը»: Ընդ որում՝ տվյալ պարագայում աչք է ծակում Բաքվի նուրբ մոտեցումն այս խնդրին. խոսք է գնում ոչ թե ռուս խաղաղապահների փոխարեն վերահսկողություն սահմանելու, այլ նրանց հետ միասին այնտեղ իշխելու մասին, ինչը խոսում է այն մասին, որ Բաքուն խուսափում է ռուսների հետ հակամարտութան մեջ մտնելուց՝ առաջարկելով այսպես ասած փոխադաձ ընդունելի պայմաններ, ինչը կարող է վկայել նաև այն մասին, որ այս պահանջները նախապես համաձայնեցված են Մոսկվայի հետ:

Կարճ ասած՝ Նիկոլի երազանքը կատարվում է…

Բաքուն պլան է մշակել

Ադրբեջանի արտգործնախարար Բայրամովն է ցինիկ հայտարարությամբ հանդես եկել՝ հավաստիացնելով, թե «ռուս խաղաղապահների կողմից ժամանակավորապես վերահսկվող տարածքներում» Ադրբեջանի կողմից բնական գազի ենթադրյալ դադարեցման մասին հայտարարությունները իբր կեղծ են: «Եթե խնդիր կա, պետք է հետաքննել ու շտկել։ Ադրբեջանը ոչ մի խնդիր չի ստեղծել… եթե կապ լիներ տեղի բնակչության և պետական կառույցների միջև, ապա հարցը ժամանակին կլուծվեր։ Հայերը խուսափում են շփվել ադրբեջանական կողմի հետ՝ դրամատիզմը մեծացնելու համար»,-մասնավորապես՝ ասել է թուրքը:

Հասկանալի է, թե ինչ նպատակով է Բայրամովը նման հայտարարությամբ հանդես եկել. նա փորձել է բոլորին խաբել, թե իբ Բաքուն Արցախն ու արցախցուն հավասար աչքով է նայում՝տարբերություն չդնելով նրանց ու ասենք Իլհամի ազգակիցների միջև: Բացի այն, որ ցինիկաբար հերքել է Բաքվի անմարդկային ագրեսիան՝ ընդդեմ արցախցիների, երբ, փաստորեն, ֆաշիստներին հատուկ վարք է դրսևորել Իլհամը՝ խախտելով գրված ու չգրված օրենքները, դեռ մի բան էլ մեղքը բարդել է արցախցիների վրա՝ նրանց մեղավոր հռչակելով ստեղծված իրավիակի համար.ա՛յ եթե ընդունեին Բաքվի գերիշխանությունն ու հնազանդվեին, ոչ միայն գազի խնդիր չէին ունենա,այլև անմիջապես կդառնային չաղ ու բախտավոր:

Ադրբեջանը երբեք հենց այնպես ոչինչ չի ասում ու չի անում: Այս դեպքում էլ թակարդ կա լարված, իսկ գերնպատակը Արցախի ժողովրդին Ադրբեջանից էներգետիկ կախվածության մեջ դնելն է՝ կտրելու Հայաստան-Արցախ կապերը քոքից: Բաքուն ի վերջո կարող է ոչ միայն էժան, այլև նույնիսկ լրիվ ձրի գազ առաջարկել արցախցիներին, իսկ եթե ստանա մերժում, որպես իրավիճակի մեղավոր մատնացույց անել հենց հայերին. միջազգային իրավունքի տեսանկյունից, որին Բաքուն շատ է սիրում հղում կատարել, Ադրբեջաբը կարող է ճիշտ համարվել. իր տարածքն է, ինքն էլ ցանկանում է ու նույնիսկ պարտադրում է օգտվել իր գազից, ու չնայած արցախցիները ՀՀ քաղաքացիներ են, բայց այդ հանգամանքը դժվար թե որևիցե դեր խաղա, ավելին՝ Բաքուն իր այդ քայլով կփորձի ստեղծել պարարտ հող՝ հպատակեցնելու արցախցիներին հենց փատաթղթի ուժով՝առաջարկելով կա՛մ անտանելի պայմաններից դրդված արտագաղթել, կա՛մ ընդունել Ադրբեջանի քաղաքացիություն ու ջերմանալ SOCAR-ի գազով:

Նիկո՞լն է դեմ կագնելու, երբեք…

Ուկրաինայից՝ Հայաստան. ցանկալիի ու իրականության մեջտեղում

Հայաստանում ԱՄՆ դեսպանության փոխանցմամբ՝ ԱՄՆ Սենատը Քրիստինա Քվինին հաստատել է ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպանի պաշտոնում: Այսպիսով՝ Լին Թրեյսիին, որին, ըստ շրջանառվող տեղեկությունների, ԱՄն բարձրագույն ղեկավարությունը դեսպան է պատրաստվում նշանակել Ռուսաստանում, փոխարինելու է գալիս վերջին տարիներին Ուկրաինայում շատ լավ թրծված դիվանագետ. 2020 թվականի հունվարից մինչև 2022 թվականի մայիսը եղել է Ուկրաինայում Միացյալ Նահանգների դեսպանի պաշտոնակատարը։ 2019 թվականի մայիս-հունիսին՝ Ուկրաինայում ԱՄՆ դեսպանի պաշտոնակատար, իսկ 2019-ի հունիսից մինչև 2020-ի հունվարը՝ Ուկրաինայում ԱՄՆ առաքելության ղեկավարի տեղակալ։

Քվինը Հայաստանում դեսպան է նշանակվում, փաստորեն, Ացախի ու Հայաստանի համար ճակատագրական մի ժամանակաշրջանում, երբ «մազից է կախված» թե՛ Հայաստանի պետականությունը, թե՛ արցախահայության գոյությունը, իսկ թուրքերն էլ առիթ են փնտևրում կամ մոգոնում՝ առնվազը Հայաստանի կեսն իրենցով անելու համար:

Գլխավոր հարցը հետևյալն է՝ ի՞նչ պետք է ակնկալել նոր դեսպանի նշանակումից, կամ արդյոք պատահակա՞ն է, որ նորանշանակ դեսպանը, փաստորեն, հենց Ուկրաինայից է տեղափոխվում ուկրաինացման լրջագույն վտանգի առաջ կանգնած Հայաստան, ուր պատերազմից 5 է պակաս:

Ցանկություն կա՝ հավատալու, որ Քվինի նշանակումը կապ չունի նրա՝ Ուկրաինայում կուտակած փորձի հետ,և Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչած ԱՄՆ վարչակազմը կամ անձամբ Բայդենը կանեն ամեն ինչ՝ զսպելու թուրքական նկրտումները, թույլ չտալու, որ Հայաստանն էլ Ուկրաինայի պես դառնա հրո ճարակ: Դրան հասնելու համար ԱՄՆ-ը պետք է ընդամենը հավատարիմ մնա իր միջազգային իմիջին ու հանդես գա համընդհանուր, համամարդկային արժեքների պաշտպանության դիրքերից, որոնց գլխավոր ոտնահարողն այսօր Իլհամն է՝ Ապշերոնից:

Սա, իհարկե, ընդամենը ցանկություն է ու ոչինչ ավելին, իսկ ինչպես հայտնի է, ցանկությունները ոչ միշտ են համահունչ այն իրականության հետ, որում մենք ենք ապրում՝ հալածված թշնամիներից…

Խաչատրյան Վիգենը խելագարվել է

Խաչատրյան Վիգենը, կրկնելով նիկոլական թեզերից մեկը, ընդդիմությանը մեղադրել է իրենց հետ չմիաբանվելու ու Ադրբեջանի կողմից Արցախի շրջափակման ֆոնին Կառավարության շենքի դիմաց ցույց անելու համար: «Սերժ Սարգսյանը կառավարության շենքի մոտ էր կանգնել, որ ի՞նչ»,-իրեն տխմարի տեղ է դրել Վիգենն, ու լրագրողի հարցին, իսկ արդյոք ՔՊ-ական իշխանությունը, չէ՞, որ ստորագրել է նոյմեբերի 9-ի փաստաթուղթը, Վիգենը մերժողական պատասխան է տվել՝ ասելով, որ ոչ թե ՔՊ-ական իշխանության ստորագրությունն է դրված համապատասխան հայտարարության տակ, այլ՝ լրագրողի իշխանության: «Իշխանությունը ձերն ա, ինչո՞ւ եք դրանից ամաչում»,-հայտարարել է Վիգենը՝ հավելելով, որ այդ լրագրողի իշխանությունն է ստորագրել հայտարարության տակ:

Ծերունական մարազմը, փաստորեն, Վիգենին լրիվ տարել է, կամ սա իրեն լրիվ գժի տեղ է դրել: Ըստ երևույթին, փորձելով նսեմացնել հաջակցություն արցախցիների տեղի ունեցած ընդդիմության ակցիան, որի ժամանակ, ինչպես հայտնի է, ընդդիմությունն ընդամենը փորձել էր ավելի հնչեղ դարձնել արցախցիների ձայնը, ցույց տալ, որ Հայաստանը միայն թրքաբարո վիգենների խունտան չէ, որ հանրությունն արցախցու կողքին է,որ արցախցին անտեր չէ՝ Վիգենը դիմել է լեզվախաղի՝ ի ցույց դնելով քաղաքական կունիլինգուսի իր յուրահատուկ ունակությունները՝ արդյունքում ստեղծելով գժի տպավորություն:

Փաստորեն՝ Վիգենը նոր «կրուտիտի» ձև է գտել՝ նոյեմբերի 9-ի պատասխանատվությոնից Նիկոլի հետույքը փրկելու: Պարզվում է՝ ոչ թե Նիկոլն է Իլհամին տրվել, այլ լրագորղների իշխանությունը, իսկ թե ինչ անուն ունի այդ իշխանությունը, Վիգենը կարծես դժվարացել է նշել:

Վիգենին աղի հանք է պետք տեղափոխել. բիձեն խելռել ա…

Ինչո՞ւ են ՔՊ-ականները «գլուխները թաղել ավազում»

Ադրբեջանի Միլլի Մեջլիսի նիստում առողջապահության հարցերով խորհրդարանական հանձնաժողովի փոխնախագահ Ռաշադ Մահմուդովը հայտարարել է,որ պատգամավորները նույնպես պետք է մասնակցեն Շուշի-Ստեփանակերտ ճանապարհին շարունակվող ակցիաներին։ «Ես կարծում եմ, որ պատգամավորները պետք է լինեն ակցիայի մասնակիցների կողքին։ Դա նաև կարևոր քայլ կլիներ աշխարհին ուղերձ հղելու համար»,-մասնավորապես՝ ասել է ադրբեջանցին:

Այս պահին Լաչինի միջանցքում ստեղծված իրավիճակի մասին հակասական լուրեր են, փաստորեն, ստացվում. մի կողմից՝ համացանցում տարածվում են բնապահպանների վրանների ապամոնտաժման կադրեր՝ ուղղորդվող միջանցքի շուտափույթ բացման մասին լուրերով, մյուս կողմից՝ հնչում են ադրբեջանցի օրենսդիրների նմանօրինակ հայտարարություններ՝ փաստող այն մասին, որ Բաքուն չունի մտայնություն՝ հետ կանգնելու իր հակամարդկային սադրանքից:

Այստեղ ուշագրավ է, սակայն, մեկ այլ հանգամանք՝ կոնկրետ Մահմուդովի կոչը՝ ադրբեջանցի պատգամավորներին՝գնալու ու սատար կանգնելու «բնապահպաններին»:

Հարց՝ իսկ ՔՊ-ական պատգամավորների արածը ո՞րն է այս իրավիճակում: Հիմա պետք է Հայաստանի փողոցնեը եռային, բողոքի ձայնը պետք է բարձրացվեր ոչ թե առանձին խմբերի կողմից այս կամ այն միջազգային կաույցի գրասենյակի կամ երկրների դեսպանատների դիմաց, այլ մեծաթիվ հանրահավաք արվեր ի աջակցություն արցախցիների, իսկ եթե հարկ լիներ, այդ ցույցը պետք է տեղի ունենար նաև սահմանին կամ ողջ Հայաստանով մեկ:

Մինչդեռ ՔՊ-ականները ոչ միայն նման ծրագրեր չունեն, այլև լծվել են ընդդիմության կողմից կազմակերպած ակցիան սևացնելու գործին՝ խեղաթյուրելով դրա հիմնական նպատակն ու ուղերձը: Բացի ռուս խաղաղապահների վրա մուննաթ գալուց սրանցից որևէ մեկը որևիցե բան տեսե՞լ է այս օրերին…

Չենք էլ տեսնելու,քանի որ գործ ունենք Իլհամի հայաստանյան ագենտուրայի հետ՝ երկիրը ներսից զավթած, Արցախն այս օրվան հասցրած: