❎ نقد و تحلیل دعوای #ابطال #گزارش_اصلاحی توسط دکتر خدابخشی ؛ قاضی سابق دادگستری و عضو هیأت علمی دانشگاه (بخش اول)

jOin 🔜 @arayeghazayi

🔷 اجمال #دعوا به این صورت است :

1- #خواهان دعوای #الزام به اجرای #قرارداد را با تلقی خود از قرارداد و تعهدات آن ، به #دادگاه تقدیم می دارد . #خوانده نیز همین دعوا را با استنباطی کاملاً متفاوت به نحوی که فاصله #ادعای هر طرف به چند ده میلیارد تومان می رسد ، #اقامه می نماید . #دادگاه_نخستین در #ماهیت مبادرت به صدور #رأی می کند . بعد از #تجدیدنظرخواهی ، #دادگاه_تجدیدنظر با این تصور که هر دو طرف ، بر اجرای قرارداد تأکید دارند ، اقدام به #صدور گزارش اصلاحی می کند .
این درحالی است که اساساً اجازه #صلح و #سازش و صدور گزارش اصلاحی به #وکیل خواهان داده نشده است و این تلاقی دعاوی نیز با وجود تفاوت در ارزیابی و #استنباط هر یک از مفاد قرارداد ، هیچ وجه مشترکی بین #طرفین باقی نمی گذارد تا گزارش اصلاحی #صادر شود !

jOin 🔜 @arayeghazayi

2- #وکیل خواهان دعوای ابطال گزارش اصلاحی را به جهات مذکور اقامه می نماید . قرارهای عدم #صلاحیت بین شعب نخستین و تجدیدنظر رد و بدل می شود .
دادگاه نخستین معتقد است این دعوا در صلاحیت مرجع بالاتر است زیرا نمی توان گزارش اصلاحی تنظیم شده در دادگاه تجدیدنظر را توسط مرجع نخستین ، #باطل کرد ! ولی دادگاه تجدیدنظر ، آن را دعوایی مربوط به مرحله نخستین می داند . بالاخره ، با #تصمیم دادگاه تجدیدنظر و اعلام صلاحیت دادگاه نخستین ، این دادگاه #حکم بر ابطال گزارش اصلاحی صادر می کند . با تجدیدنظرخواهی از این رأی ، دادگاه تجدیدنظر با #نقض رأی نخستین ، این بار مبادرت به صدور #قرار_عدم_استماع می نماید !

استدلال در نقض رأی این است که : #مفاد رأی سابق دادگاه تجدیدنظر ، گزارش اصلاحی نیست و اینکه نام گزارش اصلاحی به آن داده است ، تغییری در #ماهیت رأی ندارد. در واقع ، #شعبه سابق دادگاه تجدیدنظر ، مبادرت به نقض رأی ماهوی نخستین و صدور #رأی_ماهوی تازه کرده است و اینکه نام آن را گزارش اصلاحی نهاده ، ماهیت رأی را به گزارش اصلاحی تغییر نمی دهد !

jOin 🔜 @arayeghazayi

🔰 نقد رویه مذکور :

1- اقدام دادگاه تجدیدنظر در صدور گزارش اصلاحی نادرست است ؛ تنها وجه مشترک این دو دعوا ، اجرای #قرارداد است اما چون هر یک از طرفین ، تلقی ویژه ای از مفاد قرارداد دارند ، هرگز نمی توان از تلاقی این دو ، ادعای #صلح و #سازش نمود ؛ همانطور که عدم تطابق #ایجاب و #قبول ، به معنای #رد ایجاب است . ضمن اینکه صلح نیازمند #قصد_انشاء است و #نمایندگی ویژه بموجب مقررات #وکالت لازم دارد (بند 2 ماده 35 ق.آ.د.م.) که نه طرفین چنین قصدی داشتند که به صلح برسند و نه وکیل خواهان #اختیاری برای صلح داشته است !

2- گزارش اصلاحی ، تحقق یک صلح نزد #قاضی دادگاه است و از آن به #صلح_قضایی نیز یاد می شود (جعفری لنگرودی ، دکتر محمدجعفر ، دانشنامه حقوقی ، جلد 5 ، ص 171 ؛ همو ، جلد 4 ، صص 438 الی 454). ابطال این گزارش تابع #قواعد_عمومی_قراردادها با تأکید بر #عقد صلح است و بنابراین دعوای مربوط ، #اعلام_بطلان یا ابطال آن است ( که هرچند الفاظی با معانی خاص هستند اما از منظر #حقوق_دعاوی تفاوتی ندارند = #خدابخشی ، عبدالله ، حقوق دعاوی ، قواعد عمومی دعاوی ، صص 28 الی 35 ). در هر حال ، این دعوا باید در مرحله نخستین اقامه شود (ماده 7 ق.آ.د.م.) حتی اگر از مرجع تجدیدنظر صادر شده باشد و اگر از دادگاه نخستین نیز صادر شده باشد ، صلاحیت رسیدگی به دعوای اعلام بطلان آن ، لزوماً با همان شعبه نیست بلکه شعبه دیگر دادگاه نخستین نیز می تواند #رسیدگی نماید.

٣- اقدام دادگاه نخستین به رسیدگی و ابطال گزارش اصلاحی ، صحیح و اقدام دادگاه تجدیدنظر در نقض رأی و صدور قرار عدم استماع ، با موازین #دادرسی و #قواعد_ماهوی تطابق ندارد و قابل انتقاد است . زیان های هنگفتی که از این روند قضایی متوجه یک نهاد عمومی شده است !

٤- در حال حاضر با یک گزارش اصلاحی باطل مواجهیم ! درحالی که #دادگستری باب استماع دعوای اعلام بطلان را بسته و برخلاف #اصول_دادرسی ، #احقاق_حق را #اجازه نمی دهد ؛ آیا این دستاویز که گزارش اصلاحی تنظیم شده توسط دادگاه تجدیدنظر را کدام مرجع (نخستین یا تجدیدنظر) باید باطل اعلام نماید؟ بهانه ای برای #معاف شدن از مسئولیت خطیر قضایی خواهد بود ؟! تضییع #حقوق را با چه بهانه ای باید پوشش داد ؟!

jOin 🔜 @arayeghazayi