📌رد پای تفکر دولتمرد قاجاری؛ از #نفت تا #اورانیوم | #شهریار_زرشناس
📰 حجم مطلب: ۶۰۰ کلمه | ⏱ زمان مطالعه: ۴ دقیقه
⭕️ شکست ایران از سپاه روس، این سؤال را برای دولتمردانی چون #عباس_میرزا مطرح کرد که علت شکست ایران چه بود؟ او از «ژوبر» فرستاده‌ی ناپلئون می‌پرسد:
«چه قدرتی است که به شما برتری و مزیتی را که نسبت به ما دارید عطا می‌کند؟ آیا مشرق زمین از لحاظ جمعیت، حاصل‌خیزی و ثروت کمتر از #اروپا است؟ اجنبی! حرف بزن. با من بازگوی که برای بیدار کردن ایرانیان از خواب غفلت چه باید کرد؟»
⭕️ عباس میرزا در مقام «تشخیص درد» به‌خوبی فهمیده بود که ایران عهد #قاجار از کاروان پیشرفت عقب افتاده و باید کاری کرد. اما حکومت قاجار در مقام «درمان درد» به بیراهه رفت و چاره را آن دید که فرزندان اشراف و درباریان را برای تحصیل علم و اخذ مظاهر جدید تمدن غرب به #فرنگ بفرستد. نتیجه اما برعکس بود و آنها پس از بازگشت از غرب، خود را #منورالفکر نامیدند و شروع به تحقیر هویت، تمدن و فرهنگ ایرانی کردند.
⭕️ ۱۵۰ سال بعد #جلال_آل‌احمد در کتاب «در خدمت و خیانت روشنفکران» می‌نویسد: «روشنفکر در هر کجای دنیا که باشد، توجهش فقط به #متروپل است و چون ماهی‌ای است که فقط در آب متروپل می‌تواند شنا کند. کوشش دارد که محیط‌های بومی را نیز به چنان آبی بدل کند، اما متروپل از محیط‌های بومی جز مواد خام معدنی و مواد پخته و رسیده‌ی آدمی چه می‌خواهد؟ پس چنین روشنفکری یک عامل استعمار است و به این دلیل با محیط بومی خود بریده است.»
⭕️ «غرب‌زدگی» روشنفکران در کنار تحقیر فرهنگ بومی، وضعیتی را ساخت که برخی از آنان حتی از تعطیلی عقل در برابر تمدن غرب حرف زدند. #میرزا_ملکم خان می‌نویسد: «ملل #فرنگ به جهت اختراع نظام دولت سه‌هزار سال زحمت کشیده‌اند! حال وزرای ما می‌توانند نظام ایشان را در یک ماه اخذ کنند اما به‌شرط اینکه عقل خود را از اختراعات تازه معاف بدارند.»
⭕️ در همه‌ی حق امتیازهایی که به غربی‌ها داده شده، پای روشنفکران ایرانی در میان است! انعقاد قرارداد ننگین #گلستان و #ترکمانچای توسط ابوالحسن‌خان ایلچی، قرارداد رویتر توسط حسین‌خان سپهسالار و #میرزا_ملکم، تجزیه هرات توسط هیأت ایرانی به ریاست امین‌الدوله غفاری، واگذاری امتیاز لاتاری به‌وسیله میرزا ملکم، امتیاز رژی توسط علی‌اصغرخان امین‌السلطان، واگذاری امتیاز نفت به دارسی توسط نصرالله مشیرالدوله، امتیاز بانک شاهنشاهی و حق انحصاری کشتیرانی در کارون به انگلیس توسط امین‌السلطان نمونه‌هایی است که ایران را به مستعمره‌ی کشورهای غربی تبدیل می‌کرد.
⭕️ ماجرای نفت حتی محدود به قرارداد دارسی نیز نشد و قراردادی که به‌واسطه دیگر #دولتمرد_قاجاری برای تأمین سوخت کشتی‌های انگلیس در جنگ جهانی اول بسته شد نیز وجود دارد.
⭕️ #دولتمرد_قاجاری بیش از آنکه یک «فرد» یا «شخصیت» باشد، یک «تفکر» است. تاثیر این تفکر در طول تاریخ دویست‌ساله اخیر و در رخدادهای مهم ایران قابل مشاهده است.
⭕️ تفکر #دولتمرد_قاجاری در #رزم‌آرا نیز حلول کرده بود، آن‌جا که برای نشان دادن سرسپردگی خود به #انگلیس، دست به تحقیر هویت ایرانی زد و گفت ملتی که لیاقت لولهنگ‌سازی ندارد، چگونه می‌تواند صنعت نفت را اداره کند! رزم‌آرا حتی گفت ملی‌شدن نفت، بزرگ‌ترین خیانت به ایران است!
⭕️ تفکر #دولتمرد_قاجاری حتی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز ادامه یافته و هرگاه مردم این سرزمین خواسته‌اند روی پای خود بایستند و بدون کمک دیگران راه پیشرفت را طی کنند، روشنفکرنماها قلم به دست گرفته و نوشتند که ما توانایی این کار را نداریم و یا اصلا ما را با این موضوعات چه کار!
⭕️ پیشرفت در «فناوری هسته‌ای» نیز از مسائلی است که تفکر #روشنفکری، آن را تقبیح کرده و ضرورت آن را منکر شده است. به عقیده‌ی آنان، فناوری هسته‌ای همان ماده‌ی بدبویی است که به کار نمی‌آید و اصلا مملکتی که «نفت» دارد، «اورانیوم» می‌خواهد چه کار؟! شاید اگر جلال این روزها زنده بود، شبیه جملاتی که درباره‌ی «نفت» و خیانت روشنفکرنماها نوشته بود، درباره‌ی «اورانیوم» و صنعت هسته‌ای ایران می‌نوشت.
📷 l1l.ir/3v2-
📎متن کامل این یادداشت را اینجا بخوانید: l1l.ir/3v52
◀️کانال آنسوی سیاست
@ansoyesiasat
📰 حجم مطلب: ۶۰۰ کلمه | ⏱ زمان مطالعه: ۴ دقیقه
⭕️ شکست ایران از سپاه روس، این سؤال را برای دولتمردانی چون #عباس_میرزا مطرح کرد که علت شکست ایران چه بود؟ او از «ژوبر» فرستاده‌ی ناپلئون می‌پرسد:
«چه قدرتی است که به شما برتری و مزیتی را که نسبت به ما دارید عطا می‌کند؟ آیا مشرق زمین از لحاظ جمعیت، حاصل‌خیزی و ثروت کمتر از #اروپا است؟ اجنبی! حرف بزن. با من بازگوی که برای بیدار کردن ایرانیان از خواب غفلت چه باید کرد؟»
⭕️ عباس میرزا در مقام «تشخیص درد» به‌خوبی فهمیده بود که ایران عهد #قاجار از کاروان پیشرفت عقب افتاده و باید کاری کرد. اما حکومت قاجار در مقام «درمان درد» به بیراهه رفت و چاره را آن دید که فرزندان اشراف و درباریان را برای تحصیل علم و اخذ مظاهر جدید تمدن غرب به #فرنگ بفرستد. نتیجه اما برعکس بود و آنها پس از بازگشت از غرب، خود را #منورالفکر نامیدند و شروع به تحقیر هویت، تمدن و فرهنگ ایرانی کردند.
⭕️ ۱۵۰ سال بعد #جلال_آل‌احمد در کتاب «در خدمت و خیانت روشنفکران» می‌نویسد: «روشنفکر در هر کجای دنیا که باشد، توجهش فقط به #متروپل است و چون ماهی‌ای است که فقط در آب متروپل می‌تواند شنا کند. کوشش دارد که محیط‌های بومی را نیز به چنان آبی بدل کند، اما متروپل از محیط‌های بومی جز مواد خام معدنی و مواد پخته و رسیده‌ی آدمی چه می‌خواهد؟ پس چنین روشنفکری یک عامل استعمار است و به این دلیل با محیط بومی خود بریده است.»
⭕️ «غرب‌زدگی» روشنفکران در کنار تحقیر فرهنگ بومی، وضعیتی را ساخت که برخی از آنان حتی از تعطیلی عقل در برابر تمدن غرب حرف زدند. #میرزا_ملکم خان می‌نویسد: «ملل #فرنگ به جهت اختراع نظام دولت سه‌هزار سال زحمت کشیده‌اند! حال وزرای ما می‌توانند نظام ایشان را در یک ماه اخذ کنند اما به‌شرط اینکه عقل خود را از اختراعات تازه معاف بدارند.»
⭕️ در همه‌ی حق امتیازهایی که به غربی‌ها داده شده، پای روشنفکران ایرانی در میان است! انعقاد قرارداد ننگین #گلستان و #ترکمانچای توسط ابوالحسن‌خان ایلچی، قرارداد رویتر توسط حسین‌خان سپهسالار و #میرزا_ملکم، تجزیه هرات توسط هیأت ایرانی به ریاست امین‌الدوله غفاری، واگذاری امتیاز لاتاری به‌وسیله میرزا ملکم، امتیاز رژی توسط علی‌اصغرخان امین‌السلطان، واگذاری امتیاز نفت به دارسی توسط نصرالله مشیرالدوله، امتیاز بانک شاهنشاهی و حق انحصاری کشتیرانی در کارون به انگلیس توسط امین‌السلطان نمونه‌هایی است که ایران را به مستعمره‌ی کشورهای غربی تبدیل می‌کرد.
⭕️ ماجرای نفت حتی محدود به قرارداد دارسی نیز نشد و قراردادی که به‌واسطه دیگر #دولتمرد_قاجاری برای تأمین سوخت کشتی‌های انگلیس در جنگ جهانی اول بسته شد نیز وجود دارد.
⭕️ #دولتمرد_قاجاری بیش از آنکه یک «فرد» یا «شخصیت» باشد، یک «تفکر» است. تاثیر این تفکر در طول تاریخ دویست‌ساله اخیر و در رخدادهای مهم ایران قابل مشاهده است.
⭕️ تفکر #دولتمرد_قاجاری در #رزم‌آرا نیز حلول کرده بود، آن‌جا که برای نشان دادن سرسپردگی خود به #انگلیس، دست به تحقیر هویت ایرانی زد و گفت ملتی که لیاقت لولهنگ‌سازی ندارد، چگونه می‌تواند صنعت نفت را اداره کند! رزم‌آرا حتی گفت ملی‌شدن نفت، بزرگ‌ترین خیانت به ایران است!
⭕️ تفکر #دولتمرد_قاجاری حتی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز ادامه یافته و هرگاه مردم این سرزمین خواسته‌اند روی پای خود بایستند و بدون کمک دیگران راه پیشرفت را طی کنند، روشنفکرنماها قلم به دست گرفته و نوشتند که ما توانایی این کار را نداریم و یا اصلا ما را با این موضوعات چه کار!
⭕️ پیشرفت در «فناوری هسته‌ای» نیز از مسائلی است که تفکر #روشنفکری، آن را تقبیح کرده و ضرورت آن را منکر شده است. به عقیده‌ی آنان، فناوری هسته‌ای همان ماده‌ی بدبویی است که به کار نمی‌آید و اصلا مملکتی که «نفت» دارد، «اورانیوم» می‌خواهد چه کار؟! شاید اگر جلال این روزها زنده بود، شبیه جملاتی که درباره‌ی «نفت» و خیانت روشنفکرنماها نوشته بود، درباره‌ی «اورانیوم» و صنعت هسته‌ای ایران می‌نوشت.
📷 l1l.ir/3v2-
📎متن کامل این یادداشت را اینجا بخوانید: l1l.ir/3v52
◀️کانال آنسوی سیاست
@ansoyesiasat