🌸#علوم_و_فنون_ادبی_یازدهم
🌸#پایه_های_آوایی_همسان
🌸#درس_پنجم #درس_هشتم
🔴⬅️پس از تقطیع پایه‌های آوایی، اوزان به دو صورت زیر به دست می آید:
1⃣همسان
2⃣ناهمسان
⬅️اوزان همسان نیز دو حالت دارد:
1⃣تک‌پایه‌ای
2⃣دولختی
⬅️اوزان همسان تک پایه ای:
اوزان همسان تک پایه ای، از تکرار یک پایه آوایی، ایجاد می شود.
🔹نکته: در هر یک از وزن های همسان، ممکن است یک هجا یا بیشتر از پایان آن حذف شود؛ گاهی هم یک پایه، به صورت کامل حذف می شود؛ یعنی هر مصراع، به جای چهار خانه، سه پایه یا خانه خواهد داشت.
⬅️اوزان همسان تک پایه ای:
1⃣فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن
روزگار است این که گه عزّت دهد گه خوار دارد
چرخ بازیگر از این بازیچه ها بسیار دارد
رو زگا رس/تین ک گه عز/زت د هد گه/ خا ر دا رد
چر خ با زی/گر اَ زین با/زی چ ها بس/یا ر دا رد
🔻شکل های زیر نیز دارد:
🔹فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
🔹فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
2⃣مفاعيلن مفاعيلن مفاعيلن مفاعيلن
درین درگاه بی چونی، همه لطف است و موزونی
چه صحرایی، چه خضرایی، چه درگاهی، نمی دانم
د رین در گا/ه بی چو نی/ه مه لط فس/تُ مو زو نی
چ صح را یی/چ خض را یی/چ در گا هی/ن می دا نم
🔻شکل زیر نیز دارد:
🔹مفاعيلن مفاعيلن مفاعی«فعولن»
3⃣مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن
گر جان عاشق دم زند، آتش در این عالم زند
وین عالم بی اصل را، چون ذرّه ها بر هم زند
گر جا ن عا/شق دم ز ند/آ تش د رین/ عا لم ز ند
وین عا ل م/ بی اص ل را/چُن ذر رِ ها/بر هم ز ند
🔻شکل های زیر نیز دارد:
🔹مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستف
🔹مستفعلن مستفعلن مستفعلن مس«فع»
4⃣فعولن فعولن فعولن فعولن
غمش در نهان خانه دل نشیند
به نازی که لیلی به محمل نشیند
غ مش در/ن هان خا/ن ی دل/ن شی ند
ب نا زی/ک لی لی/ب مح مل/ ن شی ند
🔻شکل زیر نیز دارد:
🔹فعولن فعولن فعولن فعو«فعل»
5⃣فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن
تو حکیمی تو عظیمی تو کریمی تو رحیمی
تو نماینده فضلی تو سزاوار ثنایی
تُ ح کی می/تُ ع ظی می/تُ ک ری می/تُ ر حی می
تُ ن ما ین/د ی فض لی/تُ س زا وا/ر ث نا یی
🔻شکل های زیر نیز دارد:
🔹فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن
🔹فعلاتن فعلاتن فعلن
6⃣مفتعلن مفتعلن مفتعلن مفتعلن
رَستَم از این بیت و غزل ای شه و سلطان ازل
مفتعلن مفتعلن مفتعلن کشت مرا
رَس تَ م زین/ بی تُ غ زل/ای ش هُ سل/طا ن اَ زل
مف ت ع لن/مف ت ع لن/مف ت ع لن/کش ت م را
🔻شکل زیر نیز دارد:
🔹مفتعلن مفتعلن مفتعل«فاعلن»
⬅️نکته: از میان اوزان همسان، دو وزن زیر به دو صورت پایه‌های آوایی تقطیع می‌شوند که در حالت اول، همسان و در حالت دوم، غیرهمسان است و نظم همسان بر نظم ناهمسان برتری دارد.
🔹۱-مستفعل مستفعل مستفعل مستف
۲-«مفعول مفاعيل مفاعيل فعولن»
🔹۱-مستفعل مستفعل مستفعل فع
۲-«مفعول مفاعيل مفاعيل فعل»
🔹آرایش پایه ها در اوزان همسان تک پایه ای و دو لختی را، می توان به گونه زیر نشان داد:
🔸همسان تک پایه ای: الف الف الف الف
🔸همسان دو لختی: الف ب//الف ب
⁉️ابیات زیر را تقطیع کنید، خوشه هجایی و وزن واژه آن ها را نیز بنویسید.
چه خوش صید دلم کردی بنازم چشم مستت را
که کس آهوی وحشی را از این بهتر نمی گیرد
سینه مالامال درد است ای دریغا مرهمی
دل ز تنهایی به جان آمد خدا را همدمی
🔰علوم و فنون ادبی یازدهم
#ارسـال کـن بـرای دوستـات🥰
🍁🍂@adabiate_konkur🍂🍁
🌸#پایه_های_آوایی_همسان
🌸#درس_پنجم #درس_هشتم
🔴⬅️پس از تقطیع پایه‌های آوایی، اوزان به دو صورت زیر به دست می آید:
1⃣همسان
2⃣ناهمسان
⬅️اوزان همسان نیز دو حالت دارد:
1⃣تک‌پایه‌ای
2⃣دولختی
⬅️اوزان همسان تک پایه ای:
اوزان همسان تک پایه ای، از تکرار یک پایه آوایی، ایجاد می شود.
🔹نکته: در هر یک از وزن های همسان، ممکن است یک هجا یا بیشتر از پایان آن حذف شود؛ گاهی هم یک پایه، به صورت کامل حذف می شود؛ یعنی هر مصراع، به جای چهار خانه، سه پایه یا خانه خواهد داشت.
⬅️اوزان همسان تک پایه ای:
1⃣فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن
روزگار است این که گه عزّت دهد گه خوار دارد
چرخ بازیگر از این بازیچه ها بسیار دارد
رو زگا رس/تین ک گه عز/زت د هد گه/ خا ر دا رد
چر خ با زی/گر اَ زین با/زی چ ها بس/یا ر دا رد
🔻شکل های زیر نیز دارد:
🔹فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
🔹فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
2⃣مفاعيلن مفاعيلن مفاعيلن مفاعيلن
درین درگاه بی چونی، همه لطف است و موزونی
چه صحرایی، چه خضرایی، چه درگاهی، نمی دانم
د رین در گا/ه بی چو نی/ه مه لط فس/تُ مو زو نی
چ صح را یی/چ خض را یی/چ در گا هی/ن می دا نم
🔻شکل زیر نیز دارد:
🔹مفاعيلن مفاعيلن مفاعی«فعولن»
3⃣مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن
گر جان عاشق دم زند، آتش در این عالم زند
وین عالم بی اصل را، چون ذرّه ها بر هم زند
گر جا ن عا/شق دم ز ند/آ تش د رین/ عا لم ز ند
وین عا ل م/ بی اص ل را/چُن ذر رِ ها/بر هم ز ند
🔻شکل های زیر نیز دارد:
🔹مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستف
🔹مستفعلن مستفعلن مستفعلن مس«فع»
4⃣فعولن فعولن فعولن فعولن
غمش در نهان خانه دل نشیند
به نازی که لیلی به محمل نشیند
غ مش در/ن هان خا/ن ی دل/ن شی ند
ب نا زی/ک لی لی/ب مح مل/ ن شی ند
🔻شکل زیر نیز دارد:
🔹فعولن فعولن فعولن فعو«فعل»
5⃣فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن
تو حکیمی تو عظیمی تو کریمی تو رحیمی
تو نماینده فضلی تو سزاوار ثنایی
تُ ح کی می/تُ ع ظی می/تُ ک ری می/تُ ر حی می
تُ ن ما ین/د ی فض لی/تُ س زا وا/ر ث نا یی
🔻شکل های زیر نیز دارد:
🔹فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن
🔹فعلاتن فعلاتن فعلن
6⃣مفتعلن مفتعلن مفتعلن مفتعلن
رَستَم از این بیت و غزل ای شه و سلطان ازل
مفتعلن مفتعلن مفتعلن کشت مرا
رَس تَ م زین/ بی تُ غ زل/ای ش هُ سل/طا ن اَ زل
مف ت ع لن/مف ت ع لن/مف ت ع لن/کش ت م را
🔻شکل زیر نیز دارد:
🔹مفتعلن مفتعلن مفتعل«فاعلن»
⬅️نکته: از میان اوزان همسان، دو وزن زیر به دو صورت پایه‌های آوایی تقطیع می‌شوند که در حالت اول، همسان و در حالت دوم، غیرهمسان است و نظم همسان بر نظم ناهمسان برتری دارد.
🔹۱-مستفعل مستفعل مستفعل مستف
۲-«مفعول مفاعيل مفاعيل فعولن»
🔹۱-مستفعل مستفعل مستفعل فع
۲-«مفعول مفاعيل مفاعيل فعل»
🔹آرایش پایه ها در اوزان همسان تک پایه ای و دو لختی را، می توان به گونه زیر نشان داد:
🔸همسان تک پایه ای: الف الف الف الف
🔸همسان دو لختی: الف ب//الف ب
⁉️ابیات زیر را تقطیع کنید، خوشه هجایی و وزن واژه آن ها را نیز بنویسید.
چه خوش صید دلم کردی بنازم چشم مستت را
که کس آهوی وحشی را از این بهتر نمی گیرد
سینه مالامال درد است ای دریغا مرهمی
دل ز تنهایی به جان آمد خدا را همدمی
🔰علوم و فنون ادبی یازدهم
#ارسـال کـن بـرای دوستـات🥰
🍁🍂@adabiate_konkur🍂🍁