Forwarded from Ulmasbekbooks | Blog
#fakt #kitoblar
📜 Elektron kitoblar tarixiga bir nazar
Dastlabki elektron kitoblar juda sodda va funksional jihatdan cheklangan bo'lgan. Bu elektron kitoblar 1970-yillarning oxiri va 1980-yillarning boshlarida paydo bo'la boshlagan va birinchi modellar ko'pincha faqat matnni ko'rsatish imkoniyatiga ega bo'lgan. O'sha davrning elektron kitoblari zamonaviy e-ink texnologiyasiga ega bo'lmaganligi sababli, ularning ko'rish qobiliyati ham odatdagi raqamli displeylar kabi bo'lgan va ko'zga salbiy ta'sir ko'rsatuvchi yorqin orqa yoritma ishlatilgan.
Dunyodagi birinchi marta shu turdagi qurilma Michael Hart tomonidan Project Gutenberg doirasida 1971-yilda yaratilgan bo'lib, bu loyihada elektron kitoblar yaratish va tarqatish g'oyasi ilgari surilgan. Bu elektron kitoblar asosan oddiy matn fayllari (.txt) formatida bo'lgan va murakkab grafika yoki formatlashni qo'llab-quvvatlamagan.
U Illinois shtati Universiteti Urbana-Shampen kutubxonasida ishlaydigan va bir kompyuter tizimiga bepul foydalanish huquqini olgan. O'sha payt Hart, kompyuterning katta saqlash imkoniyatlari va elektron hujjatlarni nusxalash qobiliyatidan ilhomlanib, madaniy ahamiyatga ega adabiyotlarni raqamli formatda saqlash g'oyasini o'ylab topdi.
Uning fikricha, agar adabiy asarlarni elektron formatda saqlash mumkin bo'lsa, bu ma'lumotlar doimiy ravishda bepul va hammaga ochiq bo'lardi. Shu tariqa, u Aholi istemol tovarlar deklaratsiyasi (Deklaratsiya of Independence) hujjatini skanerlaydi va raqamli formatga o'tkazadi, shu bilan elektron kitob tarixidagi birinchi asar yaratilgan.
Shunday qilib, Project Gutenberg ilk elektron kutubxonani yaratdi va bu g'oya keyinchalik XXI asr boshlarida Amazon, Google Books va boshqa elektron kitob do'konlari va platformalarining rivojlanishiga zamin yaratdi. Elektron kitoblar va o'quvchilar texnologiyasi esa keyingi yillarda, xususan, 1990-yillar oxiri va 2000-yillar boshlarida, elektron kitoblarni o'qish uchun maxsus qurilmalar chiqarila boshlaganida yana-da rivojlandi.
Eng avvalgi elektron kitob o'quvchilardan biri Sony Data Discman edi, u 1992 yilda chiqarilgan. Bu qurilma CD-ROM disklaridagi elektron kitoblarni o'qish uchun ishlatilgan va u mobil foydalanuvchilar uchun ma'lumot almashish vositasi edi. Uning ekranida ko'pincha faqat tekst ko'rsatilgan va rasmlar yoki yuqori sifatli grafiklar bilan ishlov berish imkoniyatlari juda cheklangan.
© Oʻlmasbek
@ulmasbekbooks
📜 Elektron kitoblar tarixiga bir nazar
Dastlabki elektron kitoblar juda sodda va funksional jihatdan cheklangan bo'lgan. Bu elektron kitoblar 1970-yillarning oxiri va 1980-yillarning boshlarida paydo bo'la boshlagan va birinchi modellar ko'pincha faqat matnni ko'rsatish imkoniyatiga ega bo'lgan. O'sha davrning elektron kitoblari zamonaviy e-ink texnologiyasiga ega bo'lmaganligi sababli, ularning ko'rish qobiliyati ham odatdagi raqamli displeylar kabi bo'lgan va ko'zga salbiy ta'sir ko'rsatuvchi yorqin orqa yoritma ishlatilgan.
Dunyodagi birinchi marta shu turdagi qurilma Michael Hart tomonidan Project Gutenberg doirasida 1971-yilda yaratilgan bo'lib, bu loyihada elektron kitoblar yaratish va tarqatish g'oyasi ilgari surilgan. Bu elektron kitoblar asosan oddiy matn fayllari (.txt) formatida bo'lgan va murakkab grafika yoki formatlashni qo'llab-quvvatlamagan.
U Illinois shtati Universiteti Urbana-Shampen kutubxonasida ishlaydigan va bir kompyuter tizimiga bepul foydalanish huquqini olgan. O'sha payt Hart, kompyuterning katta saqlash imkoniyatlari va elektron hujjatlarni nusxalash qobiliyatidan ilhomlanib, madaniy ahamiyatga ega adabiyotlarni raqamli formatda saqlash g'oyasini o'ylab topdi.
Uning fikricha, agar adabiy asarlarni elektron formatda saqlash mumkin bo'lsa, bu ma'lumotlar doimiy ravishda bepul va hammaga ochiq bo'lardi. Shu tariqa, u Aholi istemol tovarlar deklaratsiyasi (Deklaratsiya of Independence) hujjatini skanerlaydi va raqamli formatga o'tkazadi, shu bilan elektron kitob tarixidagi birinchi asar yaratilgan.
Shunday qilib, Project Gutenberg ilk elektron kutubxonani yaratdi va bu g'oya keyinchalik XXI asr boshlarida Amazon, Google Books va boshqa elektron kitob do'konlari va platformalarining rivojlanishiga zamin yaratdi. Elektron kitoblar va o'quvchilar texnologiyasi esa keyingi yillarda, xususan, 1990-yillar oxiri va 2000-yillar boshlarida, elektron kitoblarni o'qish uchun maxsus qurilmalar chiqarila boshlaganida yana-da rivojlandi.
Eng avvalgi elektron kitob o'quvchilardan biri Sony Data Discman edi, u 1992 yilda chiqarilgan. Bu qurilma CD-ROM disklaridagi elektron kitoblarni o'qish uchun ishlatilgan va u mobil foydalanuvchilar uchun ma'lumot almashish vositasi edi. Uning ekranida ko'pincha faqat tekst ko'rsatilgan va rasmlar yoki yuqori sifatli grafiklar bilan ishlov berish imkoniyatlari juda cheklangan.
© Oʻlmasbek
@ulmasbekbooks
