Сизда ҳаддан ташқари суюқликка ташналик борлигини қандай тушуниш мумкин

Сувга бўлган чанқоқни боса олмаслик шифокорлар томонидан полидипсия деб аталади.

Полидипсия намликнинг объектив етишмаслиги туфайли ривожланади. Бунга миядаги ичимлик марказининг ҳаддан ташқари фаоллиги, масалан, қондаги глюкоза даражасининг ошиши ёки асаб тизимининг нотўғри ишлаши сабаб бўлиши мумкин. Бундай ҳолда, бир стакан сув сизнинг чанқоғингизни боса олмайди.

Бунда:
🔹 Кўп суюқлик ичсангиз ҳам (кунига 3 литрдан ортиқ) чанқоқлик сизни кетма-кет бир неча кун таъқиб қилади;
🔹 сизда сийдик чиқариш истаги кескин кучаяди;
🔹 Ҳомиладорлик фонида доимий ичиш истаги пайдо бўлади.

#инсон_танаси #сув

🦔 @tipratikan

Фуқаролик самолётига парвоз пайтида ёқилғи қуйиш мумкинми?

Ҳа, лекин бу ҳозир қилинмайди.

1930-йилларда Атлантика океани бўйлаб йўловчи парвозларини амалга оширувчи йирик гидросамолётлар ҳавода ёқилғи билан тўлдирилган. Бугунги кунда фуқаролик лайнерлари бунга мослаштирилмаган. Бироқ, бу имконият муҳокама қилинмоқда, чунки ҳавода ёқилғи қуйиш ёқилғи нархини сезиларли даражада камайтириши мумкин.

Ҳисоб-китобларга кўра, агар 200 ўринли самолёт 8000 км парвоз учун ёқилғи таъминотини тўлиқ олмаган бўлса, лекин парвознинг ўртасида ёқилғи билан тўлдирилган бўлса, у ҳолда ёқилғи тежамкорлиги танкерларнинг сарфини ҳисобга олган ҳолда ҳам 15% ни ташкил қилади. Самолётларга ёқилғи қуйиш билан боғлиқ ҳодисалар кам учрайди ва процедура автоматлаштирилиши мумкин. Шунга қарамай, у самолётнинг ҳар қандай ёндашуви каби нисбатан хавфли ҳисобланади.

#техника #самолёт

🦔 @tipratikan

Энг енгил қаттиқ материал

Аерожел 99,8% ҳаводан иборатлиги билан ажралиб туради! Бундан ташқари, у бир қатор бошқа ноёб фазилатларга эга: қаттиқлик, шаффофлик, иссиқликка чидамлилик, жуда паст иссиқлик ўтказувчанлиги. Аерожел намунаси ўз вазнидан 2000 баравар кўп юкга бардош бера олади.

#рекорд #кимё

🦔 @tipratikan

Остеохондроз нима?

Остеохондроз кўпинча орқа ва бўйиндаги тушунарсиз оғриқ ва ноқулайлик деб аталади. Баъзи шифокорлар бош айланиши, хотира бузилиши, қўлларнинг уйқучанлиги ва бошқа нохуш аломатларни у билан боғлашади.

Аммо, агар сиз Халқаро касалликлар таснифини ўргансангиз, бу бутунлай бошқа касаллик бўлиб чиқади.

Остеохондроз - бу суякка тушадиган тўқималарнинг нормал ривожланиши ва ўсишининг бузилиши билан боғлиқ ноёб касалликлар гуруҳидир.

Қоида тариқасида, остеохондроз болаликдан бошланади. Бу оғриётган ёки суякнинг бир қисми баъзан ўладиган жиддий ҳолат.

#инсон_танаси #саломатлик #неврология

🦔 @tipratikan

Жакотли тўтиқуш нафақат 1500 сўзни эслаб қолиши, балки уларнинг маъносини ҳам тушуниши мумкин. Улар шунингдек шакл, ранг ва ҳатто рақамларни ҳам билиб олишлари мумкин.

Дўстларингизга ҳам юборинг
🦔 @tipratikan

Дунёдаги энг қиммат Леиcа 0 серияли камераси 2,4 миллион еврога сотилди. 0 серияли камералар деярли 100 йил олдин ишлаб чиқарилган.

#рекорд #техника

🦔 @tipratikan

Ўпка қандай ишлайди?

Ўпка кенгайганда, улар танага ҳаво тортади ва қисқарганда карбонат ангидрид газини чиқаради. Бунда уларга диафрагма ва кўкрак ёрдам беради, улар ўпкани ҳаво билан помпалайди.

Бирор киши нафас олганда, ҳаво томоқдан ўтиб, трахеяга тушади. Трахея кичикроқ бўлакларга бўлинади - бронхиал дарахт, унинг шохлари ҳар бир ўпкага ўсиб чиқади. У эса ўпканинг ҳар икки томонининг бутун узунлиги бўйлаб кичикроқ бўлакларга бўлинади ва энг кичик шохлари бронхиоллар деб аталади, уларнинг ҳар бири алвеолалар деб номланган ҳаво ёстиғи билан жиҳозланган.

Геттинген университети анатомия бўлимининг маълумотларига кўра, ўпкада тахминан 480 миллион алвеолалар мавжуд.

#инсон_танаси

🦔 @tipratikan ©

"Помидошка" деган ўсимлик бор - картошка ва помидор гибрид ҳолати. Унинг мевалари помидор, илдизлари эса картошка. Бу нав 20-асрда бир нечта селекционерлар томонидан етиштирилиб, улар мустақил равишда картошкани картошкага пайванд қилишга ҳаракат қилишган.

#мевалар

@tipratikan

☁️ Кордовадаги ажойиб маматус булутлари

📍- Аргентина 🇦🇷

#табиат #давлатлар

🦔 @tipratikan

Мияга овқат етишмаса, ўзини ўзи бошқариш жараёнларини аста-секин ўчиради 😲

#инсон_танаси

🦔 @tipratikan

🇨🇳 Хитой

Вуданг тоғи, Вуданшан тоғ тизмасида ажойиб қуёш ботиши

#табиат #давлатлар

🦔 @tipratikan

Зоология нуқтаи назаридан енотлар айиқларнинг узоқ қариндошларидир 🐻

#ҳайвонот_олами

🦔 @tipratikan

Табиий тетрис

Капалак қаноти микроскоп остида жуда сирли ва чиройли кўринади. Қаранг, плиталар текис қаторларда жойлаштирилган ва бир қаторнинг элементлари бир-бирига жуда ўхшаш.

#ҳайвонот_олами

🦔 @tipratikan

Нима учун одамлар терлашади?

Танамизни ҳаддан ташқари иссиқликдан ҳимоя қилиш учун тер чиқади.

Спорт залида терлаш нафақат табиий, балки фойдали ҳамдир. Терлаш туфайли танадан кераксиз заҳарларни ва токсинларни олиб ташлаймиз, сув ва туз мувозанатини керакли даражада ушлаб турамиз.

Бошқа томондан, одамлар тер безларининг нормал фаолиятининг бузилиши туфайли терлашади: нейро-эмоционал стресс пайтида, бир соатлик ҳиссий тажриба ва ҳаяжонланиш пайтида терлаш.

Дўстларингизга ҳам юборинг
🦔 @tipratikan

#qiziqarli

Sizga Qur’on suralarining nechtasi Makkada nozil bo‘lgan deyilsa, o‘ylanib qolasiz? Yoki nechta sura Madinada nozil bo‘lgan deyilsa ham o‘ylanib qolasiz. Quyidagi arifmetik usul bilan, siz tezda bu savollarga javob berish imkoniga ega bo‘lasiz.
Malumki, Qur’oni karimdagi eng uzun sura bu Baqara surasidir. U 286 oyatdan iborat. Bu (286) uch xonalik raqam bo‘lib, agar biz shundan avvalgi 2 raqamini olsak, 86 raqami qoladi va bu Makkiy suralarning adadidir. Agar 286 raqamdan oxirgi 6 raqamini olsak, 28 qoladi va bu Madaniy suralarning adadidir. 86 va 28 raqamlarini bir-biriga qo‘shsak 114 bo‘ladi va bu umumiy Qur’oni karim suralarining adadidir.

Buni esingizdan chiqarmang!
Tanishlarga joʼnatib qoʼying!

@ulmasbekbooks

#asardan_parcha

🇹🇯 Tojik soʻzi 1924-yildan avval Markaziy Osiyoda soʻzlashilgan fors tili uchun ishlatilmagan.
🇺🇿 Oʻrta Osiyodagi boshqa respublikalar ayniqsa Tojikiston Oʻzbekistondan nisbat olib shakllangan.

@ulmasbekbooks

#tafakkur

Hayotimiz davomida uchratadigan barcha odamlar - bizning koʻzguyimizdir.
Ular bizga shunday yuborilganki, biz bu odamlarga qarab xatolarimizni tuzatamiz va biz bu xatolarimizni tuzatganimizda bu odamlar ham oʻzgaradi yoki bizning hayotimizni tark etadilar.

@ulmasbekbooks

#nazm

Koʻz oching, boqing har yon!
Qardoshlar, qanday zamon!
Shodlikka toʻldi jahon!
Fido bu kunlarga jon!

Naqorat
Turkistonlik shonimiz, turonlik unvonimiz!
Vatan bizning jonimiz, fido oʻlsun qonimiz!
Bizlar temir jonlimiz!
Shavkatlimiz, shonlimiz!
Nomusli, vijdonlimiz!
Qaynagan turk qonlimiz!..

Choʻlpon

@ulmasbekbooks

​​#fakt #kitoblar

📜 Elektron kitoblar tarixiga bir nazar

Dastlabki elektron kitoblar juda sodda va funksional jihatdan cheklangan bo'lgan. Bu elektron kitoblar 1970-yillarning oxiri va 1980-yillarning boshlarida paydo bo'la boshlagan va birinchi modellar ko'pincha faqat matnni ko'rsatish imkoniyatiga ega bo'lgan. O'sha davrning elektron kitoblari zamonaviy e-ink texnologiyasiga ega bo'lmaganligi sababli, ularning ko'rish qobiliyati ham odatdagi raqamli displeylar kabi bo'lgan va ko'zga salbiy ta'sir ko'rsatuvchi yorqin orqa yoritma ishlatilgan.

Dunyodagi birinchi marta shu turdagi qurilma Michael Hart tomonidan Project Gutenberg doirasida 1971-yilda yaratilgan bo'lib, bu loyihada elektron kitoblar yaratish va tarqatish g'oyasi ilgari surilgan. Bu elektron kitoblar asosan oddiy matn fayllari (.txt) formatida bo'lgan va murakkab grafika yoki formatlashni qo'llab-quvvatlamagan.

U Illinois shtati Universiteti Urbana-Shampen kutubxonasida ishlaydigan va bir kompyuter tizimiga bepul foydalanish huquqini olgan. O'sha payt Hart, kompyuterning katta saqlash imkoniyatlari va elektron hujjatlarni nusxalash qobiliyatidan ilhomlanib, madaniy ahamiyatga ega adabiyotlarni raqamli formatda saqlash g'oyasini o'ylab topdi.

Uning fikricha, agar adabiy asarlarni elektron formatda saqlash mumkin bo'lsa, bu ma'lumotlar doimiy ravishda bepul va hammaga ochiq bo'lardi. Shu tariqa, u Aholi istemol tovarlar deklaratsiyasi (Deklaratsiya of Independence) hujjatini skanerlaydi va raqamli formatga o'tkazadi, shu bilan elektron kitob tarixidagi birinchi asar yaratilgan.

Shunday qilib, Project Gutenberg ilk elektron kutubxonani yaratdi va bu g'oya keyinchalik XXI asr boshlarida Amazon, Google Books va boshqa elektron kitob do'konlari va platformalarining rivojlanishiga zamin yaratdi. Elektron kitoblar va o'quvchilar texnologiyasi esa keyingi yillarda, xususan, 1990-yillar oxiri va 2000-yillar boshlarida, elektron kitoblarni o'qish uchun maxsus qurilmalar chiqarila boshlaganida yana-da rivojlandi.

Eng avvalgi elektron kitob o'quvchilardan biri Sony Data Discman edi, u 1992 yilda chiqarilgan. Bu qurilma CD-ROM disklaridagi elektron kitoblarni o'qish uchun ishlatilgan va u mobil foydalanuvchilar uchun ma'lumot almashish vositasi edi. Uning ekranida ko'pincha faqat tekst ko'rsatilgan va rasmlar yoki yuqori sifatli grafiklar bilan ishlov berish imkoniyatlari juda cheklangan.

© Oʻlmasbek

@ulmasbekbooks

​​#kutubxona #kitoblar #qiziqarli #tarjima #maqola

          🏛 Kongress Kutubxonasi qanchalik katta?

          Bugun sizlarga Kongress kutubxonasi haqida oʻzim oʻqib, oʻrgangan ayrim maʼlumotlarni berib oʻtmoqchiman. Ushbu maʼlumotlar ingliz tilidan oʻzbekchaga oʻgirildi.

          Kongress Kutubxonasi odamlar dunyo tarixini tushunishi uchun zarur bo'lgan 160 milliondan ortiq kitoblar, qoʻllanmalar va hokazolarni oʻzida saqlaydi. Kutubxonada 1507-yilda chizilgan va birinchi marta “Amerika” nomi tilga olingan xaritadan tortib, COVID-19 pandemiyasi bo'yicha og'zaki va yozma maʼlumotlargacha mavjud.

          Kongress Kutubxonasi 1800-yil 24-aprelda, Prezident Jon Adams «Kongress foydalanishi uchun zarur bo'lgan kitoblarni» sotib olishga va «ularni saqlash uchun mos xonani jihozlashga» 5000 dollar ajratishni tasdiqlaydigan Kongress Aktini imzolaganda tashkil etilgan. (Ushbu akt shuningdek federal hukumatning ish joyini Filadelfiyadan Vashingtonga ko'chirishni ham nazarda tutgan.)

          Kutubxona uchun birinchi xarid Londondan buyurtma qilingan 740 ta kitob va 30 ta xaritalardan iborat to'plam bo'lgan. Kitoblar asosan qonunchilikka oid bo'lib, Kongressning qonun chiqaruvchi organiga mos kelgan, qolgan qismi esa turli mavzularni qamrab olgan. Kitoblar dastlab AQSh Kapitoliysida, kutubxonaning birinchi uyida saqlangan.

        Birinchi xariddan keyingi ikki asrdan ko'proq vaqt davomida kutubxona ancha kengaydi. Bugungi kunda Kongress Kutubxonasi fizik jihatdan uchta binoga - Tomas Jefferson binosi, Jon Adams binosi va Jeyms Madison xotira xinosi (Kapitoliy yonida joylashgan) binolarga boʻlingan. Uning javonlari kolleksiyalari taxminan 800 mil (1287 km) kattalikdagi maydonini egallaydi va 164 milliondan ortiq fondni o'z ichiga oladi. Bu fond quyidagilarni o'z ichiga oladi:

▪️ 470 tildagi katalogga kiritilgan 29.49 milliondan ortiq kitoblar;
▪️ 1501-yilgacha bosilgan 5700 nusxa incunabula (eng qadimgi chop etilgan kitoblar);
▪️ Mustaqillik Deklaratsiyasining qo'lyozma loyihasi, Ozodlik Deklaratsiyasining birinchi loyihasi va Abraham Linkolnning qo'li bilan yozilgan Gettisburg Murojaatnomasining ikki nusxasi;
▪️ Ma'lum bo'lgan Gutenberg Bibliyasining uchta mukammal vellum nusxasidan biri;
▪️ AQSh hukumatining 1 milliondan ortiq nashrlari;
▪️ 5.8 million xaritalar, jumladan, Martin Valdseyuller tomonidan 1507-yilda tuzilgan dunyo xaritasi bo'lib, u "Amerika" nomi ilk bor qayd etilgan hujjat hisoblanadi;
▪️ Dunyo bo'ylab gazetalarning 1 million nusxada chop etilgan sonlari, bundan tashqari, bog'lam holidagi jildlarda va mikrooʻramlarda yuz minglab boshqa nusxalari;
▪️ O'tgan ikki yil davomida chop etilgan 60,000 nashrdagi jurnallar;
▪️ 8.2 million qogʻoz holidagi musiqa notalari;
▪️ 4.2 million audio yozuvlar;
▪️ 1.8 million film va video yozuvlar;
▪️ 16 milliondan ortiq bosma suratlar, fotograf, chizmalar va plakatlar;
▪️ Besh Stradivarius torli musiqa asboblari va dunyodagi eng katta fleyta kolleksiyasi.

Kongress kutubxonasi haqida qisqacha shular edi. Yana ham koʻproq maʼlumotlarni sizlar bilan boʻlishaman. Kongress kutubxonasiga borish barchamizga nasib etsin.

© Oʻlmasbek

@ulmasbekbooks