Kecha missis Vulfning tug'ilgan kuni edi. Dunyoni o'zgartirgan asari dunyoning yana bir tiliga o'girilganidan shodi ruh bo'lib yotgan bo'lsa kerak. Tez orada Vulfni sizga sevdiradigan "Shaxsiy xona" qo'lingizda bo'ladi. Bu o'tkir haqiqatlardan ishongan dunyolaringiz qulab tushadi! Aniq!

****

Демак, ғалаба қозониш, хумкронлик қилиш учун патриархатлар учун инсон зотининг ярмини табиатан ўзидан паст эканлигини ҳис қилиш жуда муҳим. Бу албатта, унинг кучининг асосий манбаларидан бири бўлиши керак. Лекин бу мушоҳадани реал ҳаёт билан таққослаш керак деб ўйладим. Бу кундалик ҳаётда қайд этилган баъзи психологик жумбоқларни тушунтиришга ёрдам берадими? Энг инсонпарвар, энг камтарин эркак З. ўтган куни Ребекка Вестнинг китобини олиб, унда бир парчани ўқибди ва ҳайратда қолибди: «Лаънати феминист! У эркакларни сноблар деб атади». Мен учун ҳайратланарли бу нидо – нега Вест хоним бошқа жинсга нисбатан айтган илтифотсиз ҳақиқати учун жаҳлдор феминист деб аталди? Бу шунчаки ярадор бемаъниликнинг ҳайқириғи эмас; бу унинг ўзига ишонч кучининг бузилишига нисбатан қарши норозилиги эди. Аёллар ўтган асрлар давомида эркак қиёфасини табиий ўлчамидан икки баравар катта кўрсатувчи сеҳрли кучга эга бўлган кўзойнак сифатида фойдаланилди. Бу заифа бўлмаганида балки ер ҳамон ботқоқ ва ўрмонзор бўлар эди. Бизнинг барча урушларимизнинг улуғворлиги маъносиз бўлар эди. Биз ҳали ҳам қўй суяклари қолдирларига кийимларнинг расмини чизиб, қўй терисига чақмоқ тош алмаштириб юрган бўлардик. Супермен ва Тақдир чархпалаги ҳеч қачон мавжуд бўлмасди. Николай II ва Кайзер ҳеч қачон тож киймаган ва уларни бой бермаган бўларди. Цивилизациялашган жамиятларда барча зўравонлик ва қаҳрамонлик ҳаракатлари учун кўзгу зарурдир. Шунинг учун Напалеон ҳам, Муссолини ҳам аёлларнинг заифлигини қатъий таъкидлайди, чунки аёллар кам бўлганида, улар катталашишни тўхтатишарди. Бу ҳолат аёллар асосан эркаклар учун зарурлигини қисман тушунтиради. Бу танқид аслида улар қанчалик безовта эканини кўрсатади; бу китоб ёмон, бу сурат чатоқ, дегандек одамни ҳам оғриқсиз ва ғазабини қўзғатмасдан танқид қилиш мумкин. Чунки у ҳақиқатни айта бошласа, кўзгудаги акси кичраяди, ҳаётга яроқлилиги пасаяди. У қандай қилиб хукм чиқармасин - маҳаллий аҳолини маданиятли қилади, қонунлар ёзади, кийинади, зиёфатларда нутқ сўзлайди – ахир нонушта ва кечки овқатда ўзини ҳеч бўлмаса икки баравар катта кўра олмаса нима қилиб юрибди?

"Shaxsiy xona" dan

Хоҳласангиз кутубхонангизни қулфланг, лекин эркин фикрни ҳеч қандай дарвоза, эшик, дераза билан ёпиб қўя олмайсиз. Аммо тушкунлик ва танқид уларнинг ижодига қанчалик таъсир этмасин – назаримда, анча-мунча салбий таъсир қилган – бу нарса улар дуч келган бошқа қийинчиликлар олдида арзимас эди. Ўз фикрларини қоғозга туширар экан, улар бунинг ортидан ҳеч нима кутмаган. Биз аёл бўлсак, онамизни кўп эслаймиз. Ёрдам сўраб буюк ёзувчиларнинг ёнига боришдан фойда йўқ. Лемб, Браун, Теккерей, Ньюмен, Стерн, Диккенс, Де Квинси – ким бўлишидан қатъий назар – аёлларга ёрдам бермаган, гарчи адибалардан айрим усулларни ўрганиб ўзларига мослаган бўлишса ҳам. Эркак онгининг оғирлиги, темпи аёлнинг муваффақиятини кўтара олмайди.

"Shaxsiy xona" dan

одамзод ўз ўзини йўқ қилишга киришган

уч кунла бўлдиёв, бир танишимиз бн кўришдик. оила қуришган, аммо бола кўришга шошишвотгани йўқ. сабаб? сабаб каръера, уй ва яшаб қолиш. нормал яшаш. болани деб бу нормал яшашда битта одам ўз умрини болага аташини исташмайди.

ғалатику, лекин ман буни қабул қилдим. одамзод, худди бошқа жониворларга ўхшаб ҳиссий тарзда ўз кўпайишини назорат қилиши мумкин

қайдадир шоҳ-каламуш ҳақда эшитувдим.

хулласи, каламуш кўпаядиган бўлса, ўнтача каламушни бир бочкага қамашаркан. оч қолган каламушлардан фақат биттаси тирик қолади. кейин ўша каламушга яна янги тўққизта бошқасини топиб ҳолат икки марта камида қайта бошдан бажарилади. тирик қолган энг кучли каламуш озодликка қўйворилади. у бундан буёғига каннибализм бн шуғулланади. ўзига ўхшаган каламушларга қирон келтиришни бошлайди.

бу албатта одам аралашуви билан содир бўлган каламуш психологиясидаги ўзгариш. одам эса ўзига нисбатан бунақа зулмкор ва ваҳший йўлдан воз кечган: онгли равишда шунга етиб келди.

демак, одамни ер сайёрасидан камайтириб туриш учун урушнинг ўзи камлик қилади. ё ваҳший туюлади. демак, одамларнинг ўзи ўз истагига кўра туғишдан воз кечишлари керак.

хўп, чайлфрига етиб келишнинг нимаси даҳшат бўлиши мумкин? жуфтлик бирга ҳаётнинг ширин аччиғини тотиб яшовришади. аммо эндиям бу жамиятга оила керакми? заруратми?

яъни, аввалроқ, болалар бўлган маҳал оила худди инкубаториядаги шароит каби жужуқларнинг катта бўлиши, тарбиясига жавобгар эди асосан. энди нега керак? шунчаки икки одамни қонунан бирлаштириб туриши учунми?

масалан, бунинг учун икки одам бир бири билан яшашга рози эканлигининг ўзи кифоя. умуман, замонавий жамиятда аёлга ҳам, эркакка ҳам оиланинг зарурати йўқ, агар ўртада бола бўлмаса. чунки ҳарқалай иккала жинс вакиллари ҳам оиладан оладиган фойдаларини ўзлари топа олишлари мумкин

масалан, аёлга оиладан мақсад ҳимоя эди. ахир биринчи ташкил топган оилавий бирлашувлар аёлни ташқи муҳитдан, табиий ёвлардан ҳимоя қиларди. уни боқарди ва фарзандни эсон омон туғиб, тарбиялашга шароит қилиб бера оларди. энди, агар қонунлар нормал ишлайверса, одамлар, айниқса аёллар ўзларини оиладан ҳимояланишдан бошқа чора топа олишмайди.

эркакка эса оиладан муҳаббат керак эди шекилли. аммо ҳозир кўча тўла муҳаббат ва эркак ҳар қанақа ҳолатда ҳам истеъмол қилаётган муҳаббати учун тўловни амалга оширишини англаб турибди.

мени фикримча, оилани муқаддаслаштиришнинг энди кераги қолмади. у қайтадан кўриб чиқилиши лозим. ва уни қонунан реаллаштирадиган қонун ричаклари ҳам ҳолатга мослаштирилиши зарур. қандай ҳолатда бўлмасин, бу институт ё аёл, ё эркак томонни эмас, ҳаммани бир ҳолатда ҳимоя қилиши керак.

айниқса болаларни

BOYCHECHAK
(Epifaniya)

            "O'limlar sodiru o'lmagan hech kim" .   Nodira AFOQ

Mana mening qanotlarim chiqmoqda
Umrtqamni yorib.
Suyaklarim majaqlanar va
Qanotim chiqar.
Og'ir, uzun qanotlar.
Qattiq kuchandim.
Qachondir men otamning jismini yorib
Badanidan o'sib chiqqandim.
Otamning majruh tanasi
Sudralgandi  qadam ostida.
Har qadamim ostida yurgandim bosib
Otam o'shanda tirikmidi
Nima deb shivirlagan otam
Eshitmaganman.
Bugun mening initsiyatsiyam.
Tug'ilyapman yo tug'yapmanu
Ammo yo'q mening doyam.
Billi aylishning qo'shig'idagidek
Qanotlarim uzun va shalviragan.
Men qabiladagi sinovni o'tayotgan eng so'nggi odam.
Kuchana - kuchana chiqar qanotim
Yo sinovdan o'tolmagan qavmdoshlarim kabi gulxanda yoqilaman -
Qurbonlikman xudolariga.
"Boychechakni tutdilar,
Simyog'ochga osdilar,
Qilich bilan chopdilar,
Baxmal bilan yopdilar."
Baxmal bilan yopib tirik tanamni
Gulxanda yoqilaman
Men qurbonlikman.
Qanotlarim chiqmasa agar,
Sinovlardan o'tmasam agar...
Qurbon, qurbon...
Mana mening chiqar qanotim
Men ona - o'zini o'zi tuqqan.
Bir umr orzu qildim
Qanotlarim chiqsin
(Qavmim qabul qilsin qabilasiga)
Ozod uchib ko'ray osmonni...
Qanotlarim og'ir jismimdan.
Uzun shalviragan qanotimni sudrab
Yo'rg'alayman yerda no'noqday.
Qanotimga ilashgan olov.
Do'zax o'tidan qorayib boradi parvoz.
Og'ir qanotimni sudrab
Uchmoqdaman
Ucharkanman uqdim ko'zlarda so'zni
Tirik qolgan qavmdoshlarim ko'zida
So'z bor edi mangu qotgan parvozday
Osmonda osilib qolgan qanotlar kabi:
"Biz qurbonmiz, abadiy qurbon".

2
Bugun mening initsiyatsiyam.
Ammo yo'q mening doyam.
Qanotlarim chiqar
Yo qurbonman xudolariga.
Boychechakni tutdilar
Simyog'ochga osdilar
Qilich bilan chopdilar
Baxmal bilan yopdilar.

Men uchganman, parvozlarim muallaq qotgan.
Men Qurbonman. Abadiy sinovman. Abadiy xato.

2019

​​5-noyabr.

Tugʻilgan kunim edi. Uni bir oʻzim nishonlashga, aniqrogʻi nishonlamaslikka qaror qildim. Bir oʻzim shahar ketdim. Bir oʻzim aylandim.

Buxoro shahri tobora yoqib boryapti. Unda qandaydir sokinlik bor. Har doim dunyoning har yogʻidan sayyohlar kelgani uchunmi, bagʻrikenglik hukm suradi. Hech kim birov bilan shugʻullanmaydi, hamma oʻzi bilan band. Bir yoqda masjidga namozxonlar kirib ketadi, shundoq oldidagi xiyobonchada yoshlar quchoqlashib oʻtirishadi, nariroqdagi kafeda odamlar vinoni maydalab ichib, suhbatlashishadi.

Mashinalar 60 ga ruxsat boʻlsa ham 30-40 tezlikda yurishadi. Chorrahada sariq yonishi bilan signal bosishmaydi. Hatto yashilda ham biroz xayolga choʻmib, orqadagilarni kutdirib qoʻysang asabiylashishmaydi.

Har doimgidek eski shahar koʻchalarida biroz adashib qoldim. Labi Hovuz boʻyida turfa millat, turfa din vakillarini, fotosessiyaga kelgan kelin-kuyovlarni kuzatib turdim. Minorai Kalonga ketish yoʻlida bir gitarist bolaning qoʻshiqlarini erinmay bir soat eshitdim. Jonli ijro baribir yaxshi. Ovozi ham zoʻr ekan.

Koʻp joyda past ovozda musiqa qoʻyilgan. Toshkentdagiday gumbsh-gumbsh musiqalar emas, odamni oʻtmishga yetaklovchi nostalji kuylar did bilan tanlangan.

Buxoro kitoblar olamiga yopilish arafasida kirdim. Yo ilgari eʼtibor bermaganman, yo endi oʻzgarish boʻlgan, xullas Toshkentdagi doʻkonlardan koʻra koʻzimga boyroq koʻrindi.

Aytgancha, tugʻilgan kun... Yoʻq, men oʻylash bilan band edim. Uzoq oʻtirdim, uzoq yurdim, uzoq oʻyladim. Menimcha, nimalarnidir oʻzgartirish kerak...

@salimov_blogi

Buxoro rostdan shunday shahar. Sokin hatto g'ovurida ham sokinlik, kenglik bor. Birov bilan birovning ishi yo'q odamlar asabiy emas. Eski shaharning tungi hayoti oldida Toshkent o'zini modern shaharman demasayam bo'ladi. Oddiy kafechalargachs fayz va did bor. Bir paytlar xonaqo bo'lgan g'ishtli xonachalar bukkafe qilingan. Juda boshqachs kayfiyat. Moyanning tushdan keyingi Pekin haqida yozgan essesi bor. Men ham eski shaharga tushdan keyin kelardim. O'sha paytda shahar sokinligiga viqor va sir qo'shilardi. Juda bir mahobatli. Ko'ngling haliyam shunaqa hislar yashayotganiga hayron qoladi. Eski shaharda 4-5 kun yashab shu tushdan keyingi payt haqida nimadir qoralayman deyman doim. Ammo hali yetolmadim.

P.s: hammajoyimas, eski shahar shunday

Turg'un xalqlarda, o'ta an'anaviy jamiyatda o'zgarish shok terapiyasi bilan bo'ladi. Buning boshqa yo'li yo'q. Boshqa yo'llarga jamiyat xuddi qulog'iga tanbur chertayotgandek loqayd qaraydi. Shok terapiyasidan esa birdan qalqib tushadi. Shokka sabab bo'ladigan o'zgarishni qabul qilmasa ham, undan kamrog'ini qabul qilishga qanday rozi bo'lganini bilmay qoladi. Shunaqa tarzda shokka tushiraverish kerak jamiyatni. Bizday jamiyatlarda evolyutsion o'zgarish revolyutsion ta'sir orqali bo'ladi.

Do'stlarim, biz ajoyib qavm!
Agar duel bo'lganda hozir ham udum
Otib o'ldirardik bir-birimizni!
Lenskiy va Onegin kabi
Xatarli, mash'um
Hayotidan to'ygan
Badbaxt, shum
O'lim izlab yurgan yovuzlar,
Yovuzlar va yolg'izlar,
Tomirsiz, ildizsizlar -
Qalbi qonli,
qo'li qonli Pechorinlar
- Biz!
Lekin shundog'am
Har qadah cho'qishtirib
Nomusni o'ldirar har hazil-mazaximizda
Necha marta o'ldiramiz bir-birimizni.
Otib nafrat o'qimizni.
Yo'q, biz bir-birimizdan nafratlanmaymiz,
Bir birimizdan nafrat etar darajada emasmiz ojiz
Yoki nafratga ham arzimas do'stlar.
Biz mana shu hayotning o'zidan nafratlandik!
Va nafratlandik
Qidirib
Topilmagandan.
Keyin ko'zimizni tig'da tilib ko'rdikki -
Bor ekan o'zimizga o'xshaganlar.
Keyin bir-birimizga qarab chopdik.
Cho'qishtirdik qadah, istakni topdik.
O'yladikki  endi hayot yengilroq.
O, do'stlarim lekin o'lgan ekan
Ichimizda bor yaxshi narsa.
Hamma inkorlar ham shubha ichida.
O'ylovdikki, quchamiz bir-birimizni,
Lekin tarsaki urdik
Bir-birimizning qalbimizga ayovsiz,
Qattiq!!
So'ndi eng oxirgi umidu taskin.

Biz bir xil -hayotni sevmas,
Biz bir xil - hech tushinilmas,
Biz bir xil -  ildizsiz, hech tegishlimas,
Na bor e'tiqod, na muhabbat chin,
Bir "yovuzlar" edik, bir xil yolg'izlar.
O'lguday yolg'iz edik.
Bir xil edik - sig'masdik bir Yolg'izlikka lek.
Shu qadar katta o'z Yovuzligimiz.
O'z Yolg'izligimiz.
Faqat o'zimiz sig'ar -
Boshqalarga ayov yo'q bunda
Va yo'qdir shafqat.
Lek zo'r mashg'ulot topdik, do'stlarim.
Har gal uchrashib tunlar
Kaltaklaymiz bir-birimizning qalbimizni -
Ammo qalb bormi bizda?
Bunga yo'q ishonch.
Shuning uchun bizga har narsa mumkin-
Azob, qayg'u, sevinch, o'lim emasdir pisand.
O'lim bilan olishuvga chiqqan spartanlarmiz,
Hech vaqo qolmagan bizda bundan bo'lak.
Do'stlarim, har narsa kutaman sizdan
kutmay shafqatni,
Uring, do'stlarim,
Yo'qsa o'zim uraman
Qalbimga va
Qalbingizga Tarsaki!

She'r : "Tarsaki", Tillaniso
Audio: Tillaniso
Montaj : Samandar M


1. Kompozitor: Scott Buckley. “Creative Common” litsenziyasi asosida musiqadan foydalanishga ruxsat berilgan.

2. Videolavhalar “Royalty Free” huquqi asosida foydalanishga ruxsat berilgan.

3. Klip Final Cut Pro X dasturida tayyorlandi.

mendan boʻsa olgan birinchi bola
yelkalarimdan tutdi
birinchi velosipedining ruli kabi
besh yosh edim

tabchalari och, tashna edi
tongi 4 da onasining ustida sakragan otasining jazvasi kabi

u ilk odam bo'ldi -
tanam sovg'a ekanini,
kim istasa hadya ekanini o'rgatgan birinchi odam.
shunday qilsam osonroq azoblanardim.

o xudoyim, faqat
men tuygan bo'shliq
onasining 4.25 tuygan bo'shlig'idan chuqurroq edi.

Rupi Kaur (Tillaniso tarjimasi)

bu qadar samimiyatni qanday uddalayapsan,
so'ragandi u.

javobga og'(i)z ochganda
sut va asal oqqan edi labimdan :

hammasi yo'limdan chiqqan
nosamimiy kaslar tufayli.

rupi kaur .

P.s: Bugun uydaligimdan foydalanib Kaurning "Sut va bol" idan tarjima qila boshladim. Bu kitobdagi ikkinchi she'ri. Biryondan o'giryapman

tomirlarimda oqayotgan
sening qoningku,
aytchi, endi qanday
unuta olaman seni

r.k

siz mening ovozimdan shu qadar qo'rqib ketdingizkii
o'zim ham endi
qo'rqishga qaror qildim

r.k

terapevt xonasi.
oldingda qoʻgʻirchoq
hajmi amaking teginishni yoqtiradigan
qizchalar bilan barobar

qoʻllarini qoʻygan joyni koʻrsat

ikki oyoq orasidagi
iqror kabi u
barmoqlarini kiritgan
nuqtani koʻrsatasan

oʻzingni qanday his qilyapsan

boʻgʻzingda tiqilgan
narsani tishlaring
orasidan chiqarib
aytasan yaxshi
aslida karaxt

- haftalik seans bu

R.k


B.tarjimasi

P.s. buguncha yetar mayli, dozasi oshmasin

Hech narsaga yo'nalmagan bedodlik
Hech narsaga yo'naltirilmagan azob
Hech narsa yo'nalmagan betoqatlik
Yo'nalmagan moviy pufaklar
Hech kimsaga yo'nalmagan bir sevgi
Mingta sevaman so'zi ortida ham
Nimanidir kutgan boshqa betoqat
Yo'nalmagan hech nimaga
Yo'nilmagan taroshsiz hislar
Men shundayman yomg'irdek sovuq va mayin hissiz
Pufakdek go'zal yoqimli ...essiz...
Karaxtlikdek zavqdan seskangan
Men shundayman
Hech narsaga yo'nalmagan
Va oqmayman
Ba'zan hayron qolaman
Juda ham hayron
Oyog'imning tagidan nega chiqib ketmas yer shari
Nega toyib tushmayman arqan
Men shundayman
Pufakdek yoqimli yo'nalmagan
Zavqli zavqsiz
Borman ko'zim ichida moviy
Shun-cha-ki-man
O'tkinchilik hammasman nahot
Hayron qolaman ba'zida juda ham hayron

Tillaniso

Марина Цветаева

Реквием

Уж сколько их упало в эту бездну,
Разверзтую вдали!
Настанет день, когда и я исчезну
С поверхности земли.

Застынет все, что пело и боролось,
Сияло и рвалось.
И зелень глаз моих, и нежный голос,
И золото волос.

И будет жизнь с ее насущным хлебом,
С забывчивостью дня.
И будет все — как будто бы под небом
И не было меня!

Изменчивой, как дети, в каждой мине,
И так недолго злой,
Любившей час, когда дрова в камине
Становятся золой.

Виолончель, и кавалькады в чаще,
И колокол в селе…
— Меня, такой живой и настоящей
На ласковой земле!

К вам всем — что мне, ни в чем не знавшей меры,
Чужие и свои?! —
Я обращаюсь с требованьем веры
И с просьбой о любви.

И день и ночь, и письменно и устно:
За правду да и нет,
За то, что мне так часто — слишком грустно
И только двадцать лет,

За то, что мне прямая неизбежность —
Прощение обид,
За всю мою безудержную нежность
И слишком гордый вид,

За быстроту стремительных событий,
За правду, за игру…
— Послушайте! — Еще меня любите
За то, что я умру.

1913 г.

Uj skolko ix v etu bezdnu upalo...

https://youtu.be/R4QnKp4Dzw4?si=i-BOIqgl1yqw_GJG

O'lib qolaman - ham Mariamdan, ham Marinadan!

Ya obrashayus s trebovanyem veri
I s prosboy o lyubvi