አዲስ ዓይነት የአውሮፕላን ነዳጅ ተሰራ
===============
ተመራማሪዎች የግብርና ተረፈ ምርትን በመጠቀም በዓይነቱ ልዩ የሆነ የአውሮፕላን ነዳጅ ሰሩ፡፡ ለተፈጥሮ በተሻለ ተስማሚ ነው የተባለለት አዲሱ ነዳጅ አሴቶን እና አልኮልን በማቀላቀል የተሰራ ነው፡፡

የተሻሻሉ ባዮፊውሎች ለከባቢ ተስማሚ ከሆነ ባዮማስ የሚመረቱና ከሌሎች ነዳጆች አንፃር አነስተኛ የበካይ ጋዝ ልቀት ያላቸው ነዳጆች ናቸው፡፡ ምንም እንኳን በዚህ ረገድ አዲሱ ነዳጅ የተሻሻሉ ባዮፊውሎችን አስመልክቶ የተቀመጡ ደረጃዎችን ሙሉ በሙሉ ባያሟላም ለደረጃዎቹ የቀረበና ጥቂት ስራዎች ከተሰሩበትም ተግባር ላይ መዋል የሚችል ነው፡፡

ከግብርና እና ምግብ የሚመነጩ ተረፈ ምርቶች አንዳንድ የተፈጥሮ ተስማሚነት መስፈርቶችን አሟልተው ከተገኙ ለተሻሻለ ባዮፊውል ምርት ግብዓት ሆነው ማገልገል ይችላሉ፡፡ ይህ የባዮጀት ፊውል ፕሮጀክትም ከተፈጥሮ ግብዓቶች የሚመረት የአውሮፕላን ባዮፊውል ነዳጅ ዋጋ እና የምርት ሰንሰለትን በመመርመር ላይ ይገኛል፡፡ የዚህ ፕሮጀክት ውጤት ታድያ ከፍተኛ ርጥበት ያላቸው የግብርና እና ምግብ ተረፈ ምርቶችን ወደተሻሻለ የአውሮፕላን ባዮፊውል ምርትነት በመውሰድ የገበያ ሰንሰለትን ለመዘርጋት ሊረዳ ይችላል ተብሎለታል፡፡

በጥናቱ ጥቅም ላይ የዋሉት ግብዓቶች ድንችን ከማቀነባበር ስራ የተገኙ ፈሳሽ ተረፈ ምርቶች ናቸው፡፡ ግብዓቶቹን በመጠቀም አሴቶን፣ ቡታኖል እና ኢታኖልን ወይም በሌላ አጠራር ኤቢኢ ፈርመንቴሽን ሲሰራ ቆይቷል፡፡ እነዚህ ፈሳሽ ውጋጆች ለኬሚካላዊ ለውጥ ወይም ፈርመንቴሽን የተመቹ ቢሆንም ያን ያህል ጥቅም ሳይሰጡ የቆዩ ናቸው፡፡

በዚህ ፕሮጀክት ላይ የነዚህ ሦስት ምርቶች ውህድ ከሃይድሮጅን ጋር ከተቀላቀሉ እና ኬሚካላዊ ንጠላ (Fractionation) ከተደረገባቸው በኋላ ወደ ሀይድሮ ካርበንነት ሊለወጡ ችለዋል፡፡ በጥናቱ ላይ በተደረጉ ሙከራዎች ነዳጁን በግብርና ተረፈ ምርት አማካኝነት ሙሉ ለሙሉ ወደ ምርት ማስገባት እንደሚቻል የታየ ሲሆን በተፈጥሮ ላይ ሊያደርስ ስለሚችለው ተፅዕንዖ እንዲሁም ምጣኔ ሐብታዊ ሁናቴው ዳሰሳ ተደርጎበታል፡፡

በዚህ ጥናት ላይ ነዳጁን ለማምረት ጥቅም ላይ የዋለው የድንች ማቀነባበርያ ተረፈ ምርት ይሁን እንጂ ወደፊት ለገበያ የሚበቃ ነዳጅን ለማምረት ግን ከሌሎች የግብርና ምርቶችም የሚወጣ ተረፈ ምርትን በስፋት መጠቀም ያስፈልጋል፡፡

ምንጭ፤ ቴክስፕሎር
ለተጨማሪ፤ https://techxplore.com/news/2021-10-kerosene-bio-based-side-streams.html

በክሊኒካዊ ሙከራው ከፍተኛ ውጤት ያስመዘገበው የካንሰር መድሃኒት

በክሊኒካዊ ሙከራው ከፍተኛ ውጤት ያስመዘገበው የካንሰር መድሃኒት
***********************************************
በተለምዶ አባ ጨጓሬ እያል ከምንጠራው የትል ዝርያ ከሚገኝ ፈንገስ የተለያዩ ሙከራዎችን አልፎ በተደረገለት ክሊኒካዊ ሙከራ ትልቅ ውጤት ያስመዘገበ የካንሰር መድሃኒት መገኘቱ ተነገረ፡፡ መድሃኒቱ በአባ ጨጓሬው ጥገኛ ሆኖ ከሚኖረው ሂማላያን የተሰኘ ፈንገስ የተዘጋጀ ሲሆን በተደረገው የደረጃ አንድ ክሊኒካዊ ሙከራ የካንሰር ህዋሳትን መግደል የሚችል መሆኑ ታውቋል፡፡ ይህም ውጤታማ የካንሰር መድሃኒት ለማዘጋጀት ለሚደረገው ጥረት ትልቅ መሰረት እንደሆነ ተመራማሪዎቹ ተናግረዋል፡፡

መድሃኒቱ ኮርዲሴፒን ከተባለ በአባ ጨጓሬ ጥገኛ ሆኖ በሚኖረው ፈንገስ የሚመረት ውህድ የተሰራ መሆኑን ግኝቱ በተገለጸበት የክሊኒካል ካንሰር ምርምር መጽሔት ላይ የወጣው መረጃ ያመለክታል፡፡ አሁን ላይ ትልክ ተስፋ ከተጣለባቸው የካንሰር መድሃኒቶች መካከል የተካተተው በሌላ ስሙ 3'-dA በሚል የተሰየመው መድሃኒት ለዘመናት በቻይና ባህላዊ ህክምና ውስጥ ጥቅም ላይ ከሚውሉ መድሃኒቶች ጋር ተመሳሳይ ባህሪ ያለው ነው፡፡

መድሃኒቱ በሙከራ ሂረት ውስጥ ካስመዘገበው ውጤት በተቃራኒው ጉድለቶችም ታይተውበታል፡፡ ከእነዚህም ዋነኛው በደም ስር ውስጥ በሚያደርገው ጉዞ የካንሰር ህዋሳትን እንዳያገኝ አዴኖሲን ዲያሜናስ (ADA) በተሰኘ ኢንዛይም ጥቃት የሚደርስበት መሆኑ ነው፡፡ በዚህም ጥቃት የተነሳ ራሱን ችሎ ወደካንሰር ህዋሳት መድረስ የማይችል በመሆኑ hENT1 የተሰኛ ድጋፍ ሰጭ ኒውክሎሳይድ ያስፈልገዋል፡፡

ይህንን ችግር ለመሻገርም ተመራማሪዎቹ ፕሮታይድ የተሰኘ ቴክኖሎጂን መጠቀም መርጠዋል፡፡ ይህ ቴክኖሎጂ በድሃኒቱ በደም ስር ውስጥ ወደ ካንሰር ህዋሳት በሚያደርገው ጉዙ ከሚደርስበት ጥቃት የሚከላከል ጋሻ ነው፡፡ በማሻሻያውም የተገኘው መድሃኒት የአዴኖሲን ዲያሜናስ (ADA) ጥቃት መቋቋም የሚችል በመሆኑ NUC-7738 የሚል ስያሜ ተሰጥጾታል፡፡

መድሃኒቱ በዋናነት የካንሰር ህዋሳት በደም ውስጥ እንዳይራቡ የሚያደርግና ሞታቸውን የሚያፋጥን በመሆኑ ተመራጭነቱና ተፈላጊነቱ ከፍተኛ ሊሆን እንደሚችል ተገምቷል፡፡ አሁን ላይ ተመራማሪዎቹ የመድሃኒቱን ሁለተኛ ዙር ሙከራ ለማድረግ ከሚመለከተው አካል ፈቃድ እየተጠባበቁ ይገኛሉ፡፡

ምንጭ iflscience
ተጨማሪ ንባብ https://www.iflscience.com/health-and-medicine/anticancer-drug-derived-from-caterpillar-fungus-shows-huge-potential-in-clinical-trial/?fbclid=IwAR3oQu8pimSLMVGaQK0Ke-35031d6UlbbA2bhlrozrLXdwfGzyCGDJPL84w

ሁለት ጭንቅላት እና ስድስት እግሮች ያሏት ኤሊ ተወለደች
=================
ከሁለት ሳምንታት በፊት በአሜሪካኗ የማሳቹሴትስ ግዛት ሁለት አንገት እና ጭንቅላት ያላት ኤሊ ተወልዷለች፡፡ ይህች መገኛው በአሜሪካን እና ቤርሙባ ከሆነ የዳይመንድባክ ቴራፒን ዝርያ የሆነችው ኤሊ ከሁለት ጭንቃላት በተጨማሪ ስድስት እግሮች ያላት መሆኗ ይበልጥ ትኩረትን እንድትስብ አድርጓታል፡፡

የኤሊዋ ሁለት ጭንቅላቶች ለየብቻቸው የሚንቀሳቀሱ ሲሆን ሁለቱን የሰውነት ክፍሎቿን ይመግቡላት ዘንድም ሁለት የምግብ ስርዓቶችን (gastrointestinal) ይዛ ነው የተፈለፈለችው፡፡

በግዛቱ ውስጥ የመጥፋት አደጋ ላይ ናቸው ከሚባሉ እንስሳት መካከል ከሆነው የኤሊ ዝርያ የተገኘችው ኤሊዋ አሁን ላይ በመልካም ጤንነት ላይ እንደምትገኝና ትላትል እና ሌሎች የቀረቡላት ምግቦችን እየተመገበች ስለመሆኑ አሁን የምትገኝበት በርድዜይ ኬፕ ዱርጥበቃ ማዕከል ባለሙያዎች ተናግረዋል፡፡

ኤሊዋ በቅድሚያ ከእንቁላሏ የተፈለፈለችበት ቦታ ለደህንነቷ መልካም የሚባል ባለመሆኑ ነው ወደ ማዕከሉ የተዛወረችው፡፡ የማዕከሉ እንስሳት ሀኪም ፒርላ ፓቴል ከሌሎች ባልደረቦቻቸው ጋር ሆነው ጤናዋን እየተከታተሏት ይገኛሉ፤ ኤሊዋንም በልጅነት ዕድሜያቸው እውቅናን አግኝተው በነበሩት መንትያ አሜሪካዊያን ተዋንያን ሜሪ ኬት እና አሽሊ ኦልሰን ስም ሰይመዋታል፡፡ ሀኪሞቹ በቀጣይም ስለ ኤሊዋ የደም ዝውውር ስርዓት የበለጠ ለመረዳት የሲቲ ስካን ምልከታን ለማድረግ አቅደዋል፡፡

ምንጭ፤ አሶሼትድ ፕረስ
ለተጨማሪ፤ https://apnews.com/article/oddities-massachusetts-turtles-wildlife-animals-3911b338a119295d443c3d909266dd96

ሃብልን የሚተካው የስፔስ ቴሌስኮፕ የመጨረሻውን ሙከራ ሊያደርግ ነው

ሃብልን የሚተካው የስፔስ ቴሌስኮፕ የመጨረሻውን ሙከራ ሊያደርግ ነው
=====================
በሰው ልጆች የጠፈር ምርምር ታሪክ ውስጥ ትልቅ ቦታ ያለው የሃብል ቴሌስኮፕ ወደ ጠፈር የመጠቀው እ.ኤ.አ በ1990 ሲሆን ጋሊሊዮ ከሰራት የመጀመሪያዋ ቴሌስኮፕ ቀጥሎም ለጠፈር ሳይንስ ምጥቀት ትልቁን ድርሻ ያበረከተ ግኝት ተደርጎ ይወሰዳል፡፡ መረጃዎች እንደሚሳዩት ሀብልን በመጠቀም ብቻ እስከዛሬ ከ14,000 በላይ ሳይንሳዊ ጥናቶች በተለያየ ዘርፍ ተደርገውና ታትመው ለአንባቢዎች የቀረቡ ሲሆን፤ ይህም በሳይንሱ ዓለም በየትኛውም ዘርፍ ለሚደረጉ ጥናቶች ትልቅ መረጃን በማቀበልና በተለይም ለህዋ ሳይንስ እድገት ትልቁን አበርክቶት በበዋወጣት በዘርፉ ከተፈጠሩ ቴክኖሎጀዎች ከፊት ለፊት እንዲቀመጥ ያደርገዋል፡

ለ31 ዓመታት ዩኒቨረስን በመቃኘትና በትንሹ 1.2 ሚልዩን የሚሆኑ የጠፈር እይታዎች (observations) በማድረግ ለህዋ ምርምሩ ትልቅ ሚና የተጫወተው ሃብል የስፔስ ቴሌስኮፕ ከቅርብ ዓመታት ወዲህ እየጋጠሙት ባሉ ቴክኒካል ችግሮች እና ዘመናዊው የህዋ ምርምር የሚፈልገውን ልዩ ልዩ የቴክኖሎጂ ግብዓት ያካተተ ባለመሆኑ አሁን በመሰራት ላይ ካሉት እንደ ጀምስ ዌብ ካሉ ሱፐር ቴሌስኮፖች አነስተኛ አገልግሎት እንዲኖረው ደርጉታል፡፡ ሃብል እሱን ተክቶ እየመጣ ካለው ጀምስ ዌብ የስፔስ ቴሌስኮፕ አንጻር በብዙ ዘርፎች አነስተኛ ደረጃ ላይ ሊቀመጥ ቢችልም በየጊዜው በሚደረጉለት ጥገናዎችና ማሻሻያዎች ቀድሞ ሲሰራ የነበረውን በአነስተኛ ሞገድ የጠፈር እይታዎች የማካሄድ እና ልዩ ልዩ መረጃዎችን የመሰብሰብ ስራውን ሊቀጥል ይችላል፡፡

በ10 ቢሊዮን ዶላር ወጪ ግንባተው ተጠናቆ ወደመጨረሻው ምዕራፍ የተሸጋገረው ጀምስ ዌብ ሱፐር ቴሌስኮፕ ሃብል ሲሰጠው የነበረውን አገልግሎት ከማቅረብ ባለፈ በአዳዲስ ቴክኖሎጂዎች በመታገዝ የህዋ ምርምር ዘርፉንና አጠቃላይ ሳይንሳዊ ጥናቶችን ይበልጥ የመሻሻል አቅም እንደሚኖረው ይነገርለታል፡፡ ወደምህዋር በገቡ የስፔስ ቴሌስኮፕች ታሪክ 6.5 ሜትር ርዝመት በመያዝ ግዙፍ የአስትሮኖሚካል ሚረር ወይም መስታዎት ካላቸው ቴሌስኮፕች ከቀዳሚዎቹ ተርታ የሚሰለፈው ይህ ቴሌስኮፕ በተለይም በረጅም የሞገድ ርዝመት እስከዛሬ ሊደረስባቸው ያልቻሉ የጠፈር እይታዎችን በማከናወን አዳዲስ እውነታዎችን ሊገልጥ መቻሉ ጀምስ ዌብን ለየት እንዲል ያደርገዋል፡፡

አሁን ላይ ይህ የስፔስ ቴሌስኮፕ በታህሳስ ወር ለሚያደርገው ወደ ህዋ የመወንጨፍ ፕሮግራም ደቡብ አሜሪካ በሚገኘው ፍሬንች ጊያና ማረፊውን ያደረገ ሲሆን ወደ ህዋ ከመጓዙ በፊት በሚኖሩት ጥቂት ሳምንታት የመጨረሻውን ፍተሻና አጠቀላይ የማጣራት ሂደት ኮርዋ ስፔስፖርት በተባለው የአውሮፓ ኩባንያ የሚደረግለት ይሆናል፡፡ በካናዳ፣ በአሜሪካና በአውሮፓ የስፔስ ኤጀንሲዎች ትብብር አጠቃላይ ስራው ሲከናወን ቆይቶ ወደመጨረሻው ምዕራፍ የተሸጋገረው ጀምስ ዌብ ሱፐር ቴሌስኮፕ ከሃብል የጠፈር እይታዎች ከ10 እስከ መቶ አጥፍ የላቀ ኦብዘርቬሽን በማድረግ ከ13 ቢሊዮን የብርሃን ዓመት ርቀት ላይ የሚታዩ ብርሃኖችን የመለየት አቅም አንደሚኖረው ታምኖበታል፡፡
ቢቢሲ
https://www.bbc.com/news/science-environment-58888302

ለአይነ ስውራን የቀረበ ዘመናዊ መሪ ወይም ኬን
********************************
ተመራማሪዎች የእይታ ችግር ያለባቸውን ሰዎች በእንቅስቃሴ የሚያግዝ ዘመናዊ ዘንግ ወይም ኬን ሰርተው አቀረቡ፡፡ በተለምዶ ነጩ ምርኩዝ በመባል የሚታወቀው ይህ አይነስውራን ከቦታ ቦታ ለመንቀሳቀስ የሚጠቀሙበት ዘንግ ተጠቃሚዎቹ የሚኖራቸውን እንቅስቃሴ የተሸለ ቀላል እንዲሆን ያደርገዋል፡፡ መደበኛው ዘንግ ከመሬት ጋር ሲጋጭ የሚኖረውን ድምጽ በመከተል አንድ አይነስውር በቀላሉ ከቦታ ቦታ መንቀሳቀስ ይችላል፡፡

ሳንፎርድ ዩኒቨርሲቲ ይህንን መደበኛ ዘንግ እጅግ በማሻሻል አይነ ስውራን ከደህንነት ስጋት ነጻ ሆነው እንደፈለጉ እንዲንቀሳቀሱ በሚያስችል መልክ የሮቦት ቴክኖሎጂ አክሎበት ማቅረቡ ተነግሯል፡፡ ከራስ ነድ መኪኖች ቴክኖሎጂ ጋር ተጣምሮ የተሰራው ይህ ዘንግ በ400 ዶላር የቀረበ ሲሆን ተጠቃሚዎች እንደሚኖሩበትና እንደሚንቀሳቀሱበት አካባቢ ምቹ የሆነ ድጋፍን የሚሰጥ ነው ተብሏል፡፡

ስማርት ዘንጉ በመንገድ ላይ ወይም በየትኛውም አካባቢ የሚኖሩ እንቅፋቶችን በመለየት በቤት ውስጥም ሆነ ከቤት ውጭ ለመንቀሳቀስ ምቹ የሆኑ ቦታወችን በመምረጥ መጓዝ የሚያስችል ነው፡፡ በዘርፉ ሌሎች ሴንሰር የተገጠመላቸው መሪ ዘንጎች ያሉ ቢሆንም ከአጠቃላይ ክብደታቸው እና ከሚያወጡት ዋጋ አንጻር ተፈላጊነታቸው አነስተኛ ነው፡፡ በሌላ በኩል ከቴክኖሎጂ አንጻር እጥረት ያለባቸው በመሆኑ ማለትም ሴንሰሩ ከተጠቃሚው ፊት ለፊት ያለን ነገር ብቻ የሚያሳውቅ በመሆኑ ይህ ተሻሽሎ የቀረበው መሪ ዘንግ እጅግ ተመራጭ ሊሆን እንደሚችል ይገመታል፡፡

ከዚህ በፊት የነበረው ሴንሰር የተገጠመለት መሪ ዘንግ ወይም ኬን 50 ፓውንድ የሚመዝንና እስከ ስድስት ሺህ ዶላር የሚያወጣ ሲሆን የሄኛው ግን 3 ፓውንድ የሚመዝንና 400 ዶላር ብቻ የተቆረጠለት ነው፡፡ ተመራማሪዎቹ አሻሽለው ያቀረቡት መሪ ዘንግ በአለማችን ላሉ ከ250 ሚሊዮን በላይ ለሚሆኑ የእይታ ችግር ላለባቸው ሰዎች ጥቅም ይሰጣል ብለው ተስፋ አድርገዋል፡፡

ምንጭ techxplore
ተጨማሪ ንባብ https://techxplore.com/news/2021-10-self-navigating-smart-cane.html

ቻይና ተመራማሪዎቿን ለስድስት ወራት ቆይታ ወደ ሕዋ ልትልክ ነው

ቻይና ተመራማሪዎቿን ለስድስት ወራት ቆይታ ወደ ሕዋ ልትልክ ነው
===============
ቻይና ሦስት የሕዋ ተመራማሪዎቿን ለ6 ወራት ቆይታ ወደ ሕዋ በመላክ በሀገሪቱ የጠፈር ምርምር ጣብያ ላይ ለማሳረፍ እየተዘጋጀች መሆኑ ተዘገበ፡፡ ይህም ተመራማሪዎቹን በሀገሪቱ ታሪክ ሕዋ ላይ ረጅም ጊዜ በመቆየት ቀዳሚዎቹ ያደርጋቸዋል ተብሎለታል፡፡ መጪው ቅዳሜ የሀገሪቱ ሰሜን ምዕራባዊ ክፍል ከሆነው የጎቢ በረሃ ከሚገኘው ጂዩኳን የሳተላይት ማምጠቂያ ጣብያ የሚነሱት ተመራማሪዎቹ ሾንቾ-13 በተባለችው መንኮራኩር አማካኝነት ነው ወደ ሕዋ የሚያመሩት፡፡

ወደ ሕዋ ከሚያመሩት ተመራማሪዎች ውስጥ መንኮራኩሯን የሚያበሯት ዣይ ዚገንግ የተባሉት የ55 ዓመት ጠፈርተኛ ከዚህ ቀደም ስፔስዋክ በማከናወን በታሪክ የመጀመሪያው ቻይናዊነት ክብርን የተቀዳጁ ናቸው፡፡ የ41 ዓመቷ እንስት የሕዋ ተመራማሪ ዋንግ ያፒንግ በበኩላቸው በተልዕኮው ላይ ብቸኛዋ ሴት ሲሆኑ ከዚህ ቀደምም ወደ ቻይና የሙከራ ሕዋ ምርምር ጣብያ ካቀኑት ቀዳሚዎቹ ተመራማሪዎች መካከል ናቸው፡፡ ሌላኛው የጉዞው አካል ዪ ጎንፉ የተባሉት የ41 ዓመት ተመራማሪ ግን ወደ ሕዋ ሲያመሩ ይህ ለመጀመሪያ ጊዜያቸው ነው፡፡

የቻይና ህዋ ምርምር ኤጀንሲ ምክትል ዳይሬክተሩ ሊን ሺጀን በሰጡት መግለጫ መንኮራኩሯንም ሆነ ሌሎች ስራዎችን የተመለከቱ ሙከራና ቅድመ ዝግጅቶች የተጠናቀቁ ሲሆን ተመራማሪዎቹ በሕዋ ላይ ቆይታቸው የሀገሪቱን የጠፈር ምርምር ጣብያ የማስፋፋት ስራ አካል የሆኑ ቁሳቁሶችን እንደሚገጣጥሙና የህክምና ሙከራዎችንም እንደሚያከናውኑ ገልፀዋል፡፡

የቻይና ሕዋ ምርምር ስራን የሚመራው የሀገሪቱ ጦር ኃይል የጠፈር ምርምር ጣብያውን ሙሉ ለሙሉ ለአገልግሎት ብቁ የሚያደርጉ ሰዎችን በቀጣይ ሁለት ዓመታት ውስጥ እየላከ እንደሚቆይ አስታውቋል፡፡ ሾንቾ-13 ታድያ ወደ ጣብያው ለማምራት አምስተኛዋ መንኮራኩር ትሆናለች፡፡ በቀጣይም ሞንቲየን እና ዌሸን የተሰኙ ሁለት አካላት ሾንቾ-14 የተባለችውን መንኮራኩር በተጠቀም ወደ ጣብያው እንደሚላኩ ሲጠበቅ ሁለቱ አካላት ተደምረው የጣብያውን ጠቅላላ ክብደት ወደ 60 ቶን ያደርሱታል፡፡

ነገር ግን የቻይናው ጣብያ ከአውሮፓውያኑ 1998 አንስቶ በስራ ላይ ካለውና 450 ቶን ከሚመዝነው ዓለም አቀፉ የጠፈር ምርምር ጣብያ ጋር ሲነፃጸር አነስተኛ ሊባል የሚችል ነው፡፡ አሜሪካን የቻይናን ሕዋ ምርምር ሚስጥራዊነት እና ከጦር ኃይሉ ጋር ያለውን ትስስር በመጥቀስ ቻይናን በዚህ ዓለም አቀፍ የትብብር ጣብያ ላይ ተሳታፊ እንዳትሆን ማድረጓ ይታወሳል፡፡ ቻይና በበኩሏ እ.አ.አ ከ1990ዎቹ ጅማሮ አንስቶ የራሷን ጠፈር ምርምር ጣብያ ለመገንባት ስትጥር ቆይታለች፡፡ አሁንም ቢሆን በሁለቱ ሀገራት መካከል የሕዋ ምርምር ትብብር መፍጠር ቀላል የማይባል እና በሕግጋት የታጠረ ሆኖ ቢቀጥልም በአንፃሩ ቻይና ከአሜሪካን ውጪ ከአውሮፓውያን ጋር አብራ በመስራት ላይ ትገኛለች፡፡

ሀገሪቱ ከጊዜ ወደ ጊዜ የሕዋ ምርምር ስራዋን በፍጥነት እያሳደገች የምትገኝ ሲሆን ከአውሮፓውያኑ 2003 አንስቶም 14 ያህል የሕዋ ተመራማሪዎቿን ወደ ሕዋ ልካለች፡፡ የራሷ በሆነ የጠፈር አካል ላይ ተመራማሪዎቿን በማሳረፍም ከሶቭየት ህብረት እና አሜሪካን ቀጥሎ ሦስተኛዋ ሀገር ናት፡፡ ከዚህም በተጨማሪ በቅርቡ ለመድረስ አስቸጋሪ ነው ከሚባለው የጨረቃ ክፍል ላይ አለቶችን ይዛ በመምጣት ትልቅ እርምጃን የተራመደችው ቻይና በያዝነው የአውሮፓውያን ዓመትም ቲኤንወን-1 የተባለ አሳሿን ማርስ ላይ አሳርፋ በዚያ ሕይወት ስለመኖሩ ምርመራ እያደረገች ትገኛለች፡፡

ምንጭ፤ አሶሼትድ ፕረስ
ለተጨማሪ፤ https://apnews.com/article/technology-science-business-china-mars-21b73a2b27b84ef1b38d9caba6980911

የዓለማችን የኤሌክትሮኒክስ ቆሻሻ ከታላቁ የቻይና ግንብ የበለጠ ክብደት ይኖረዋል

የዓለማችን የኤሌክትሮኒክስ ቆሻሻ ከታላቁ የቻይና ግንብ የበለጠ ክብደት ይኖረዋል
===========================
በ2021 የአገልግሎት ዘመናቸውን ጨርሰው እንደ ቆሻሻ የሚጣሉ የኤሌክትሮኒክስ መሳርያዎች 57 ሚሊዮን ቶን በመመዘን ከግዙፉ የቻይና ግንብ የሚበልጥ ክብደት እንደሚኖራቸው WEEE የተባለው አለም አቀፍ ተቋም አስታውቀዋል፡፡ ከአካባቢ ጥበቃ ጋር በተያያዘ ትልቅ ችግር እየሆነ በመጣው የኤሌክትሮኒክስ ወጋጅ ላይ ትኩረቱን አድርጎ የሚሰራው ዌስት ኤሌክትሪካል ኤንድ ኤሌክትሪካል ኢኩፕመንት (WEEE) የተባለው አለምአቀፍ ተቋም በፈንጆቹ 2021 ጥቅም ላይ ውሎ የሚጣለው የኤሌክትሮኒክስ ቆሻሻ እስካዘሬ ከነበረው ከፍተኛ ጭማሪ እንደሚያሳይ ግምቱን አስቀምጧል፡፡

ከዚህ በፊት በተሰሩ ጥናቶችና ትንበያዎች በየዓመቱ ከ40 እስከ 45 ሚሊዮን ቶን የሚደርስ የኤሌክትሮኒክስ መሳርያ ውጋጅ (e-waste) በአለማችን ጥቅም ላይ ውሎ ይጣል የነበረ ሲሆን ይህ አሃዝ በየዓመቱ ከፍተኛ ጭማሪ በመሳየት ላይ ይገኛል፡፡ የኤሌክትሮኒክስ መሳርያዎች የአገልግሎት ዘመናቸውን ጨርሰው እንደቆሻሻ በሚጣሉበት ጊዜ አግባብነት ያለው የአወጋገድ ስርዓት ካልተበጀላቸው አልያም ዳግም ጥቅም ላይ የሚለውሉበት ሂደት ከሌላቸው በአፈር እና በከርሰ ምድር ውሃ ላይ ጎጂ ውጤቶችን ሊያስከትሉ እንደሚችሉ የሚነገር ሲሆን ከዚህ ባለፍም በአየር ብክለት ምጣኔ ላይ የራሳቸው አስታዋፅኦ ይኖራቸዋል፡፡

በዚህ አለምአቀፍ ተቋም የተሰረው ኢዲስ ጥናት እንደሚያሳው የአገልግሎት ዘመናቸውን ጨርሰው እንደ ቆሻሻ የሚጣሉ የኤሌክትሮኒክስ መሳርያዎች መልሰው ጥቅም ላይ የሚውሉበት ሂደት ቢፈጠር ከፍተኝ ጥቅም የሚሰጡ ቢሆንም እስካሁን በአለማችን መልሶ ግልጋሎት ላይ የሚውለው የኤሌክትሮኒክስ ወጋጅ ከ20 በመቶ የማይበልጥ አይደለም፡፡ ለአብነት ከኤሌክትሮኒክስ ቆሻሻ ውስጥ በዋናነት የሚቀመጠው ስማርትፎን በቀጣዩ ምዕተ ዓመት ከፍተኛ እጥረት ይኖርባቸዋል የሚባሉትን እንደ አርሴኒክ፣ ጋሊየም፣ ታንታለም እና ካድሚየም ያሉ ግብዓቶችን ይዞ የሚገኝ ቢሆንም፤ ይህ ቁስ ዳግም ጥቅም ላይ የሚውልበት ሂደት ባለመፈጠሩ ወደፊት ከፍተኛ እጥረት ሊኖርባቸው የሚችሉ መሰል ግብዓቶችን ለማዳን አስቸጋሪ ያደርገዋል፡፡

እነዚህ ከላይ የተጠቀሱት ግብኣቶች መልሰው ጥቅም ላይ ቢውሉ ከፍተኛ ጥቅም ቢያስገኙም፤ አሁን ባለው አሰራር የኤሌክትሮኒክስ ቆሻሻን በስፋት ጥቅም ላይ የማዋል ሁኔታ በመዋቅርም ይሁን በሰዎች የአኗኗር ሁኔታ ባለመኖሩ እነዚህ ቁሶች በአፈሮቻችን ላይ የሚለቋቸው መርዛማ ኬሚካሎች የእፅዋትን የአስተዳደግ ሂደት በመበከል እና በከርሰ ምድር ውሃ ላይ ጥፋት በማስከተል ህይወታቸውን በዚህ ላይ ለመሰረቱት የተለያዩ እንስሳት አደጋን ያመጣሉ፡፡ ይህ የስነ ምህዳር መዛባት አደጋ በእንስሳትና በእፅዋት የሚያበቃ ቢመስልም በጊዜ ሂደት በምግብ አቅርቦት ሰንሰለት እና በሌሎች ተያያዥ ምክንያቶች ወደሰዎች ማምራቱ የሚቀር አይደለም፡፡ ይህን አለም አቀፍ ችግር በሚቻለው አቅም ለመቅረፍ እና የወደፊቱን የሰዎች ጤናማ ህይወት በበጎ ለማረጋገጥ አንዲህ ያሉ ቁሶች ዳግም ጥቅም ላይ የሚለውሉበት ሂደት ማበጀቱ በብዘዎች የሚደገፍ ጉዳይ ነው፡፡ምንጭ፡
ቢቢሲ
https://www.bbc.com/news/science-environment-58885143

የዳሳሽ ማቴሪያሎች ጥቅምና አተገባበር

የዳሳሽ ማቴሪያሎች ጥቅምና አተገባበር
======================
ዳሳሽ ማቴሪያል (Sensor material) ማለት የዳሳሽ መዋቅራዊ ዘዴ ያለዉ ሆኖ የአከባቢን ሁኔታ ለምሳሌ የሙቀትን፤ የክብደትን፡ የግፊትን ስሜት ተረድቶ መልስ መስጠት የሚችል ማቴሪያል ነዉ፡፡ የዳሳሽ ማቴሪያል መዋቅር በዉስጡ የብርሀንና የእሳት ሙቀት መለኪያ፡ በሞተር የሚንቀሳቀሱና ኤሌክትሮኒክስን የያዘ ክፍል አለዉ፡፡ ይህ ዘዴ የአከባቢን ሁኔታ ተረድቶ መልስ መስጠት የሚችል አቅም እንዲላበስ ተደርጎ የሚሰራ ሲሆን በተለያዩ ኢንዱስትሪዎች ውስጥ ሰፊ አተገባበሮችን ሊወጣ ይችላል፡፡

ዳሳሽ ማቴሪያሎች ወጥነት ያላቸው ከመሆን ይልቅ ብዙውን ጊዜ ጥንቅር ማቴሪያሎች ሆነው ሊገኙ ይችላሉ፡፡ ጥንቅር ማቴሪያል ማለት ደግሞ ሁለትና ከዚያ በላይ በሆኑ ቁሶች የተሰራ ማቴሪያል ማለት ነዉ፡፡ እነዚህ ዳሳሽ ማቴሪያሎች ከተለመዱ የማቴሪያል አይነቶች በበለጠ መንገድ ጠቀሜታ ያላቸው ሲሆን የራሳቸው የሆነ የአከባቢዉን ሁኔታ መቆጣጠር የሚችሉበት ዘዴ አላቸው፡፡ ለመሳሌ ያህል ክብደታቸዉ አነስተኛ መሆን፡ በቀላሉ በዝገት የማይጠቁና የተሰሩበት መዋቅር ጠንካራና ሊቆይ የሚችል በመሆኑ ነዉ፡፡ ባለንበት በ21ኛዉ መቶ ክፍለ ዘመን ለብዙ አገልግሎት ይዉላሉ፡፡

በማቴሪያል ሳይንስ ዘርፉ ይበልጥ ተቀባይነት እያገኘ የመጣው ይህ ዘርፍ ለአብነት በመኪና ማምረቻ ኢንዱስትሪ ዉስጥ ዳሳሽ ማቴሪያልን በከፍተኛ ሁኔታ ጥቅም ላይ የሚውል ሲሆን ለምሳሌ በመኪና ማምረቻ ዘርፍ ዉስጥ በማይክሮ ኤሌክትሮ መካኒካል ሲስተም ዉስጥ እንደ ስሜት ተረጂ ክፍል ሆኖ በማገልገል ኤርባግንና አንቲ ሎክ ያሉ የመኪና ማቆሚያ ዘዴዎችን ለመተግበርና ይበልጥ ውጤታማ ለማድረግ በሰፊው ሊያገለግል ይችላል፡፡

በዚህ ዘመን ከፍተኛ የሆነ የዳሳሽ ማቴሪያል ተፈላጊነት በገቢያ ዉስጥ በስፋት የሚገኝ ሲሆን ከመኪና ማምረቻ ዘርፉ በተጨማሪ በአዉሮፕላን የማምረትና የመገጣጠም ሂደት፣ የሰርጓጅ መርከብ፣ በባር ሃዲድ ግንባታ እና የመሳሰሉት ኢንዱስትሪዎች ዘመናዊ ዳሳሽ መሳሪያን በመጠቀም በዘርፉ ያለዉን የቴክኖሎጂ አቅም ማሳደግ ተችሏል፡፡ አሁንም ቢሆን በተለያየ የስራ ዘርፍች ላይ ምርምር በማድረግ የዳሳሽ ማቴሪያሎችን የበለጠ ተግባራዊነት መረዳት ይቻላል፡፡ ከዚህ ባለፈ ለምሳሌ ያህል በፒዞ ኤሌክትሪክ ፋይበር ጥንቅርና ቅርጻቸዉን በሚያስታዉሱ ፖሊመር ማቴሪያሎች ላይ ሰፊ ምርመሮችን እንዲደረጉ በማስቻል በህክምናዉ ዘርፍ ሳይቀር ወደፊት ብዙ ግኝቶች ሊያስገኝ ይቻላል ተብሎ ይጠበቃል፡፡
https://www.sciencedirect.com/.../enginee.../sensor-material

ሊንክድኢን የቻይና ቅርንጫፉን ዘጋ

ሊንክድኢን የቻይና ቅርንጫፉን ዘጋ
***********************************
ሊንክድኢን የተሰኘው የማህበራዊ ትስስር ገጽ በቻይና ያለውን አገልግሎት ማቋረጡን አሳወቀ፡፡ ይህ የማይክሮሶፍት ኩባንያ ንብረት የሆነውና የዘመኑ በተለይም በአሜሪካ ታዋቂ ከሆኑ የማህበራዊ ሚዲያ አማራጮች ውስጥ የሆነው የትስስር ገጽ በቻይና ምቹ የሆነ የስራ ከባቢ ባለመኖሩ በሚል ምክንያት አገልግሎቱን ማቋረጡን ይፋ አድርጓል፡፡
ሊንክዲኢን በቻይና ውስጥ 53 ሚሊዮን ተጠቃሚዎች ሲኖሩት ይህም ካጠቃላይ ተጠቃሚዎቹ ውስጥ 7 በመቶ የሚሆን እንደሆነ ተነግሯል፡፡

ማይክሮሶፍት በቻይና በሚሰጠው አገልግሎት መቋረጥ ምክንያት ምን ያክል ገቢ ሊያጣ እንደሚችል ባይሳውቅም ተቋሙ አመታዊ ገቢው ከ10 ቢሊዮን ዶላር በላይ ከፍ ማለቱን አሳውቋል፡፡
ማክሮሶፍት በቻይና ይሰጥ የነበረውን አገልግሎት ኢንጆብስ በተሰኘ የስራ ማፈላለጊያ ድረ-ገጽ ለመተካት ማቀዱንም ተናግሯል፡፡ በዚህ ድረ-ገጽም በሊንክድኢን ውስጥ ተካትተው የነበሩ የማህበራዊ ትስስር ገጽታዎች እንደማይካተቱ ተሰምቷል፡፡ ይህም ማለት በቻይና ያሉ ተጠቃሚዎች ጽሁፎችንም ሆነ ምስሎችን ማጋራት አይችሉም፡፡

ማይክሮሶፍት ቻይና ተጠቃሚዎቼን በተለያዩ ምክንያቶች እያሳበበች መረጃዎችን እንዳይቀያየሩ እያደረገች ነው ሲል ከሷል፡፡ ለዚህም የተለያዩ የማህበረሰብ አንቅዊችና የሰብዓዊ መብት ተሟጋቾች የሚያቀርቡትን ተደጋጋሚ የሆነ ክስ በማስረጃነት ተጠቅሟል፡፡

በዚህም የባይደን አስተዳደር ማይክሮሶፍት ቻይናን መከስሱንና አገልግሎቱን ለማቋረጥ መወሰኑን እንደወደደለት የሚያሳዩ መረጃዎች እየወጡ ነው፡፡

ምንጭ ፋይናንሻል ታይምስ
ተጨማሪ ንባብ https://www.ft.com/content/bf56e388-f2c5-4686-90c0-b995529ce63f?fbclid=IwAR2G_iYeoHsZcAvyBAV7nVOBYkUhOOdJZMlziKbrhO_Knk6vpA-WL8BufrI

አነጋጋሪው መሳርያ የታጠቀ ሮቦት

አነጋጋሪው መሳርያ የታጠቀ ሮቦት
============
በያዝነው ሳምንት ለእይታ የቀረበውና ጀርባው ላይ አልሞ ተኳሽ መሳርያ የተገጠመለት ባለ አራት እግር ሮቦት አነጋጋሪ ሆኗል፡፡ በጎስት ሮቦቲክስ አማካኝነት የተሰራው ይህ ታጣቂ ሮቦት በዚህ ሳምንት ዋሽንግተን ዲሲ ውስጥ በተካሄደው በአሜሪካን ጦር ኃይል ሕብረት አመታዊ ስብሰባ ላይ ነበር ለእይታ የበቃው፡፡ ሮቦቱ በጀርባው ስዎርድ ዲፌንስ በተባለው ተቋም የተሰራውና በሀገሪቱ ልዩ ኃይሎች ጥቅም ላይ የሚውለው ባለ 6.5 ሚ.ሜ አልሞ ተኳሽ መሳርያ የታጠቀ ሲሆን እስከ 1200 ሜትር ድረስ አርቆ መመልከት የሚችልና በቀንም ሆነ ምሽት የሚሰራ ካሜራም ተገጥሞለታል፡፡

ጎስት ሮቦቲክስ ከአውሮፓውያኑ 2015 አንስቶ ባለ አራት እግር ሮቦቶችን ሲሰራ የቆየ ሲሆን ከዚህ ቀደምም ፈንጂ የማምከን እና ሌሎች ተግባራትን ማከናወን የሚችሉ የዚህ ሮቦት አይነቶችንም ለእይታ አብቅቶ ነበር፡፡ ከነዚህ መካከል የአሜሪካን ጦር ኃይል ሙከራ እያደረገባቸው ያሉት ያልታጠቁ የሮቦቱ አይነቶች ይገኙበታል፡፡ ሮቦቶቹ ከፍተኛ የመንቀሳቀስ ብቃት ሲኖራቸው ለባለ ጎማ ሮቦቶች የሚያስቸግሩ አካባቢዎች ላይ ከመንቀሳቀስም ባሻገር በከፍተኛ ደረጃ ራስ ገዝ እንዲሆኑ ተደርገው የተሰሩ ናቸው፡፡ በዚህም ቀድሞ እንዲጓዙበት የተሰጣቸውን መንገድ ተከትለው በመሄድ በዚያ መንገድ ላይ ተቃራኒ ተዋጊ ኃይልም ሆነ ሌሎች ተግዳሮቶች ሲያጋጥሟቸው የማሳወቅ ስራን ይሰራሉ፡፡

ሆኖም እንደ ጎስት ሮቦቲክስ ዋና ስራ አስፈፃሚ ጂረን ፓሪክህ ከሆነ አዲስ ይፋ የተደረገው ሮቦት እላዩ ላይ የተገጠመውን መሳርያ በራሱ ፈቃድ ሊተኩስበት አይችልም፡፡ ይልቁንም መሳርያውን የሚቆጣጠረው ሌላ ቦታ ያለ ባለሙያ ይሆናል፡፡

ይህ በእንዲህ እንዳለ ግን ኩባንያው የሮቦቱን ምስል ይፋ ካደረገ በኋላ በርካቶች ጥርጣሬ እና ተቃውሞዋቸውን ሲገልፁ ቆይተዋል፡፡ በአንዳንድ ባለሙያዎች ዘንድም ይህ በከፍተኛ ደረጃ የታጠቀ ሮቦት ለገዳይ ሮቦቶች መነሳት ማሳያ ተደርጎም እየተሰወደ ነው፡፡ ታድያ ከዚህ ቀደምም ባለ አራት እግር ሮቦቶች በህዝብ ዘንድ አሉታዊ እይታን ሲያስተናግዱ ቆይተዋል፡፡ ባሳለፍነው ሚያዝያ የኒው ዮርክ ፖሊስ ያልታጠቁ ባለ አራት እግር የሮቦት ውሻዎችን የመጠቀሙን ነገር ከፍተኛ ተቃውሞ ካጋጠመው በኋላ እርግፍ ሊተወው ተገዷል፡፡

ጂረን ፓሪክህ በበኩላቸው በተመሳሳይ መልኩ መሳርያ የታጠቁ ተሽከርካሪ ሮቦቶች ቢኖሩም ባለ አራት እግር ሮቦቶች ይህን ያህል ትኩረት ሊስቡ የቻሉት የእንስሳት አምሳል ያላቸው በመሆናቸውና ለበርካታ ዓመታትም ሳይንሳዊ ልብ ወለድ ፊልሞች የሮቦቶችን አደገኝነት ሲያሳዩ በመቆየታቸው ነው ይላሉ፡፡

የአሜሪካን ጦር ኃይል ሁሉም ሮቦቶች ላይ የሚገጠም መሳርያ በሰዎች ቁጥጥር ስር ሊሆን ይገባል የሚል ፖሊሲን ይከተላል፡፡ ሆኖም በአሁኑ ሰዓት በተለይም ድሮኖች ኢላማቸውን እራሳቸው ለይተው ያለ ማንም ትዕዛዝ ጥቃት መፈፀም የሚችሉበት ደረጃ ላይ ደርሰዋል፡፡

ምንጭ፤ ኒው ሳንቲስት እና ፊውቸሪዝም
ለተጨማሪ፤ https://www.newscientist.com/article/2293908-us-military-may-get-a-dog-like-robot-armed-with-a-sniper-rifle/ እና https://futurism.com/experts-horrified-gun-robodog