«دین نداشته باشید بهتر است اگر معرفت ندارید…»

سخن این آخوند شیعه که دین‌داری همواره مثبت نیست و تحت شرایطی، بی‌دین بودن بهتر است، همان‌طور که خود می‌گوید در فضای امروز ایران حرف سنگینی‌ست. اما این حرف سنگین، به زبان‌های مختلف چه در فرهنگ ما چه در ادبیات فلسفی اروپا بیان شده است. آنجا که در فرهنگ دینی ما از قول پیامبر نقل کرده‌اند که دین هم برای تمام کردن فضائل و مکارم اخلاقی آمده است، به آسانی استنباط می‌شود که آن نوع دین‌داری معارض با اخلاق متعارف، خود نقض دین است.

نیچه، اندیشمند آلمانی در «تبارشناسی اخلاق» جملات تکان‌دهنده‌ای دارد؛ او می‌گوید که اصولاً شرارت با انسان دین‌دار، رنگ و بوی تازه‌ای می‌گیرد و به مرحله‌ای جدید وارد می‌شود به طوری که می‌توان گفت این تنها انسان دین‌دار است که از حیث شرارت، به جانوری نظرگیر (Interessantes Thier) تبدیل می‌شود:

«… با پیدایش دینیاران همه‌چیز خطرناک‌تر می‌شود؛ نه تنها دواها و درمان‌ها، که همچنین غرور و انتقام و تیزبینی و ریخت و پاش و عشق و آزِ فرمانروایی، و فضیلت و بیماری. اما کمی انصاف باید داد و گفت که بر خاک این زندگانیِ بشریِ به ذات خطرناک، یعنی زندگانی دینیارانه بوده است که بشر هرگز جانوری نظرگیر شده است و نخست اینجا بود که روان بشری به معنایی عالی‌تر، ژرفا یافت و شریر شد…»

تبارشناسی اخلاق، نیچه، برگردان از داریوش آشوری، جستار یکم: «خیر و شر»، «خوب و بد»، بند ششم.

#ناباورمندان #باورمندان #دین #دین‌دار #خداناباوری #بی_خدایی

@Dialogue1402

در واکنش به نقلی که از نیچه کردیم، مخاطبی چنین نوشته است: «برادر لوسیفر و نوچه‌هاش و وسوسه‌های شیطانی‌اش جهان رو بلعیده…»

آنچه از کتاب «تبارشناسی اخلاق» اثر نیچه نقل کرده بودیم درباره ربط بی‌خدایی با احساس بی‌گناهی بود. نیچه می‌گوید که ادیان با بدوجدانی کار می‌کنند؛ بنابراین ادیان و به ویژه باورمندی به خداوند یکتا، با تزریق بدوجدانی به انسان‌ها همراه بوده است. آیین «اعتراف» در مسیحیت بازتاب اهمیت همین بدوجدانی در مسیحی‌ست. کشیشان «اقرارنیوش» استخدام می‌شدند و یکی از وظایف روزانه این کشیشان، شنیدن اعتراف شهروندان به گناه بود! آنها برای شهروند اقرارکرده به گناه، دعایی می‌خواندند و از خداوند برای او طلب آمرزش می‌کردند.

حرف نیچه این است که دین با تزریق بدوجدانی به آدم‌ها کار می‌کند. به همین علت می‌گوید که بی‌خدا بودن، یا بی‌دین بودن، با بی‌پروایی در لذت بردن از زندگی قرین است. کسی که دین و پیغمبر ندارد، در لذدت بردن از زندگی احساس گناه نخواهد کرد.

این مخاطب ما با نام بردن از «لوسیفر»، مطرح شدن این مضامین را به شیطان نسبت داده است؛ بعضی دیگر از مخاطبان گفت‌وشنود، راجع به سرنوشت تراژیک نیچه، سوالات کنایه‌آمیز پرسیده‌اند. شما چه فکر می‌کنید؟ آیا «شیطان» شک در وجود خداوند را گسترش می‌دهد؟ یا عقیده نیچه، «قابل تامل» است؟

#گفتگو #رواداری #بی_خدایی #آتئیسم #نیچه #شیطان #لوسیفر

‏ @Dialogue1402