​Республика онкология ва радиология маркази онкомаммологи Шомансурова Нодира Саидариповна билан обуначиларимиз ўртасида учрашув бўлиб ўтиб, унда асосан кўкрак саломатлигига қандай эътибор қилиш кераклиги борасида батафсил тушунтирчалар бериб ўтилди.

Сут безлари касалликлари турлича бўлиб, уларнинг барчаси эрта босқичларда даволанса, осон кечади ва албатта, тўғри ташхис қўйиш ва даволаш орқали ўлим ҳолатидан омон қолиш имконияти юқори бўлади.

Aсосийси, инсон ўзининг соғлиғига пухта қараши, дамбадам кўкрак ҳолатини кузатиш ва вақтида маммолог билан боғланиб туриши лозим. Қуйидаги рўйхатда соғлиқ учун муҳим ҳисобланган қоидалар келтириб ўтилган:

🍎 Рацион мева ва сабзавотларга бой бўлиши керак.

🌚 Кечаси уйқу ўз вақтида ва етарлича бўлиши лозим. Эмизиш вақтида ҳам, бирга ухлаётганингизда ҳам! Она ва боланинг биргаликдаги режими онага ҳар кеча тўлиқ тикланиш имкониятини бериши керак.

🌤 Кайфиятни яхшилаш ва стрессдан ҳимояда бўлиш керак, стрессга чидамлилик устида ишлаш лозим. Ва албатта депрессияни даволаш зарур. Депрессия кўплаб касалликлар, жумладан, кўкрак касалликларининг ривожланишига олиб келадиган омил ҳисобланади.

💃 Ўзингиз учун қулай жинсий муҳит яратиш муҳим. Аёллар барчасини уддалай олади!

🍒 Тор ва сиқиб турувчи ички кийимлардан бутунлай халос бўлиш керак. Жисмоний фаоллик учун қулай ички кийимларни танлаш лозим. Интернетда бу борасида кўплаб кўрсатмалар мавжуд. Aйтганча, жисмоний фаоллик ҳақида ҳам унутмаслик керак ))

🫱 Кўкрак безларини ҳар ойда бир марта ҳайздан кейин текшириб кўриш керак. Мунтазам ўз-ўзини текшириш кўкрак ҳолатини бошқариш имконини беради. Оғриқ, кўкрак учидан суюқлик ажралганда, кўкрак учининг деформацияси, терининг ўзгариши ва бошқа хавотир уйғотувчи ҳолатларни эътиборсиз қолдирмаслик керак.

🌷 Маммолог кўригидан ўтиб туриш ва ҳар олти ойда сут безларини ултратовуш текширувидан ўтказиш лозим. Кўкрак қафасидаги оғриқларни эътиборсиз қолдирмаслик жоиз - агар улар безовта қилса, олти ой кутиб ўтирмасдан, дарҳол докторга учраш керак. Маммография - рентген нурлари таъсири ҳисобланади, шунинг учун текширувнинг дастлабки босқичида УЗИ билан чеклашган яхшироқ. УЗИ текшируви маммологнинг буюртмасига кўра, ҳайздан кейин қилинади. Aгар УЗИ натижасида маммография ҳам талаб қилинса, маммолог уни ҳам ўзи белгилаб беради.

🦋 Қалқонсимон безнинг ҳолатини кузатиб бориш ва вақти-вақти билан эндокринолог кўригидан ўтиш лозим. Қалқонсимон безнинг барча касалликларини ўз вақтида даволаш керак, чунки гипертиреоз ҳам, гипотиреоз ҳам кўкракка оғриқ берувчи фиброкистик мастопатияни қўзғатувчи омиллар бўлиши мумкин.

👏 Гормонал контрацептивлардан фойдаланиш фақат эндокринолог ҳамда маммологнинг гинеколог билан биргаликда маслаҳатидан сўнг қўллаш керак.

🤗 Жинсий органлар ва жигар касалликларини албатта даволаш лозим.

🏃‍♀️ Aборт қилишдан сақланиш лозим. Aборт қилишдан кўра ҳомиладор бўлмаслик афзал... Aборт - тухумдонлар, бачадон, сут безлари, бутун гормонал тизим учун улкан гормонал ўзгаришлар ҳисобланади.

Сут безлари касалликларининг енг кенг тарқалгани мастопатия бўлиб, аёлларнинг 30-70 фоизида учрайди, гинекологик касалликларда эса беморларнинг 76-98 фоизида учрайди.

Қисқача айтганда, ҳаммаси шу) Қолганларини эса шифокор қабулида маслаҳатлашиш мумкин.
Барчангизга сиҳат-саломатлик тилаймиз!

#СукутСақлама #саломатлик

​Тошкент шаҳар Оила ва хотин-қизлар бошқармаси тиним билмай меҳнат қилмоқда. Айни дамда улар "Қайноналар форуми"ни ўтказмоқда. Аввалига бу фейкмасмикан деб ўйланиб ҳам қолдим. Ана, энди ҳаётимиз зўр бўлиб кетади🔥

Саҳнада ўша Ўзбекистонда сексизм ва зўравонликка қарши #ВместеОБольном флешмобига асос солган фаолларга қарши чиқишлар қилган Жамиля Шермухамедова.

#СукутСақлама

#АёлданАёлга

Бу рукнда зўравонлик қурбонлари бўлган хотин-қизларга ёрдам қўлини чўзган аёллар ҳақида ҳикоя қиламиз. Иккинчи қаҳрамонимиз Бухородаги “Ойдин нур” марказига асос солган Мавлида Солиҳова.

👉Мавлида Солихова 1999 йилда Бухорода хотин-қизлар учун "Ойдин нур" шелтерини очади. Қийин вазиятга тушиб қолган аёлларга ёрдам бериш учун Бухоро давлат университетидаги ишини ташлайди.

❓Мавлида опа нега университетдаги ишини ташлаб, шелтерга асос солди?

Суратга олиш ишлари Франция Республикасининг Ўзбекистондаги элчихонаси кўмагида амалга оширилди

https://www.youtube.com/watch?v=wNOIPHAxPds

#СукутСақлама #НемолчиУз #womenempowerment

​Умидада ОИВ борлигини билгач, эри унга жисмоний ва рухий босим ўтказар, эҳтиёжларига тупуриб қўйиб, ҳақоратларди, калтакларди ва пулсиз қолдирарди.
⠀
Умида бир неча бор эри ва унинг қариндошлари билан гаплашмоқчи бўлди, лекин оқибатда ота уйига кўчишга қарор қилди. Лекин ота-онаси ҳам аёлни унча қўллаб-қувватламади. Аёл ва унинг бўлажак фарзандини боқишга ота-онасида маблағ йўқ эди.
⠀
Умида ҳомиласини сақлаб қолишга қарор қилди. У кўмак берувчи турли гуруҳларга қатнай бошлади, уни қўллаб-қувватлашди. Ҳомиладорлик оғир кечди. Ҳаёт учун том маънода курашди. Бола учун биринчи кунлари керак бўладиган нарсалар олишга маблағи йўқ эди.
⠀
Ташкилот ходимлари унга рухий ёрдам кўрсатиб, волонтёрлар туғилажак бола учун сарпо йиғишни бошлади. Туғруқ вақтидан олдин бошланди.
⠀
Аёлни кесарча кесиш йўлии билан туғдиришди. У соғлом болани дунёга келтирди. Умидани тўлиқ қўллаб-қувватлашди, сут ўрнини босувчи воситаларгача олиб беришди. Болага керакли кийимлар, тагликлар, коляска, ётоқча олинди.
⠀
Умидани ҳалигача ташлаб қўйишмади, унга ўхшаб ОИВ га чалинган ва консультант бўлган аёллар доимо алоқада. Бугунги кунда аёл ва унинг боласи ўзини яхши хис қилмоқда.

Манба: https://plwh.uz/stories-of-women-living-with-hiv-2/
⠀
#СукутСақлама #ЗўравонликкаЙўқДеймиз #16DAYISHONCHVAHAYOT

​Франция қироличаси Мария-Антуанеттага қашшоқлик сабабли халқнинг ейишга нони йўқлигини айтишганида, «Ейишга нонлари бўлмаса, пирожний ейишсин!» — деб жавоб берган экан.

Яқинда бир аёлнинг постига кўзим тушди: ўзини осиб ўлдирган мактаб ўқувчиси (қиз бола)нинг онаси хорижда бўлгани, фарзандини «ишончли васий» қўлида қолдирмай, «шуларни боқиш учун юрибман-да…» — деб ўзини оқлаши жаҳлини чиқаргани ҳақида ёзибди. Унинг айтишича, она доно бўлиши, вояга етмаган, айниқса, қиз фарзанди бўлса, уни ёлғиз қолдирмаслиги, ўз юртида мардикорчилик қилиб бўлсаям, боласининг ёнида бўлиши керак экан. Яна иддао қилишича, мардикор аёллар кунига 150-200 минг пул ишлаши мумкин экан. Кимдир айтиб бероладими, қаерда, ким шунақа пул тўларкан?! Қаерда экан шунақа ҳар куни 150-200 минг сўм топса бўладиган иш? Ҳар ҳолда Ўзбекистонда эмас. Чунки, мардикорчилик қилиб, ҳафтасига миллион сўм пул топадиган миллионер мардикор аёл ҳақида эшитмаганман.

Реалликка мурожаат қиладиган бўлсак, мардикор аёлларга ишнинг оғир-енгиллигига қараб, ўртача 70-80 минг тўлашади, ўшандаям иш бир кун бор, уч кун йўқ. Ҳафтасига 200-300 минг сўм топишсаям, шунга шукр қилиб юрганлар қанча…

Қолаверса, негадир бу пост айнан мизогиник қарашлар билан суғорилгандек таассурот уйғотди: гўёки, она қизни «ишончли васий»га топширмай, хорижга пул ортидан қувиб кетган. Кечирасиз-у, бу ерда қиз вояга етган, оилали ТУҒИШГАН АКА қарамоғида қолдирилгани эътиборга олинмаяпти! Нима, ака у учун ишончли васий бўла олмайдими?! Одам ҳисобида эмасми у?!

Қанчадан-қанча оталар хорижда, болаларининг ҳолидан, тарбиясидан бехабар, оиласи бўла туриб, ўша хорижида хотин-у ўйнаш тутганлари, кайф-сафо қилиб юргани қанча? Кетволиб, оиласини бир тийинсиз, камига ота-онасининг хизматида қолдиргани, хотини кетмоқчи бўлса, талоғини бермай, муаалақ қолдирганлари қанча?!

Энг антиқаларини мисол келтираман: Бир аёл, автоҳалокатга учраб, ногирон бўпқолган эрини ўзининг меҳнати ва парвариши билан 4 йил боқиб, даволатиб оёққа турғизган. Шу вақт ичида уй ва машина ҳам олган. Энди тузалган эр жонивор, ўзига ўйнаш топган — хотини билан ажрашмоқчи, табиийки, никоҳ давомида олинган машина ва уй тенг бўлинади! Гап шундаки, «ўйнаш» бўлиб юрган аёлнинг ногирон боласи бор, эри хорижда, хотинигаям, боласигаям бир тийин ёрдами тегмаган. Энди хотини боласини даволатиш учун янги «пул манбаи»ни топганини эшитиб, хориждан қайтиб кеволган, хотинни ногирон бола билан кўчага ҳайдаган! Энди «бечора аёл» ўйнашидан тезроқ хотини билан ажрашиб, уни никоҳига олишни талаб қиляпти! Қойилмисиз?!

Давоми: https://nemolchi.uz/kim-ajbdor/

​Ўзбекистонда ҳарбий аёлларга "Тўмарис" махсус кўкрак нишони топширилади

Ўзбекистон Республикаси Президентининг тегишли қарори 2022 йилнинг 15 ноябрь куни эълон қилинди.

Кўкрак нишони билан Мудофаа вазирлиги, Ички ишлар вазирлиги, Президент Давлат хавфсизлик хизмати, Фавқулодда вазиятлар вазирликлари, Миллий гвардия, ҳарбий хизмат кўзда тутилган бошқа вазирлик ва идораларда хизмат фаолиятини амалга оширувчи ҳарбий аёллар, хизматчилар ва ходимлар тақдирланади.

Ушбу кўкрак нишони Ўзбекистон мудофаа қудратини юксалтириш, жамиятда ҳукм сураётган миллатлараро тотувликни, тинчлик ва барқарорликни асраш, муносиб ҳисса қўшаётган аёл ҳарбий хизматчиларни қўллаб-қувватлаш мақсадида таъсис этилди.

🎖Кўкрак нишони 14 январь — Ватан ҳимоячилари куни байрами арафасида тантанали равишда топширилади.

Нигина тайёрлади

#СукутСақлама #SukutSaqlama #аёллар #гендертенглик

​Ўзбек прогрессофоблари (тараққиёт душманлари) бошқа жамиятдаги маслакдошларидан кўра анча пухта кўринади. Яъни бизнинг жамиятга ҳали кириб улгурмаган ғоя ва қарашларни бошиданоқ қоралаб, қора пиар уюштириб, илдизига болта уришга ҳаракат қилади. Бу пухталикми ёки бетоқатликнинг экстремал кўринишими, билмадим. Лекин феминизм атрофидаги баҳслар мисолида шуни кўришимиз мумкин.

Феминизм ҳаракатининг моҳияти озгина ўқиган-билган одамга жуда яхши таниш. Унинг инсониятнинг янги тарихидаги ўрни ҳам беқиёсдир. Унинг радикал қаноти ҳам бор албатта. Аммо клерикаллар шу радикал қанотни баҳона қилиб, жамиятимиз учун муҳим бир ғояни дискредитация қилишга уринмоқда.

Аслида улар ўзларига қарши кўп қўлланадиган приёмга мурожаат қилмоқда. ИШИД ва Толибон лидерларидан, агрессив дин тарғиботчиларидан радикал руҳдаги ўнлаб иқтибослар келтириб, "мана шуларни ҳимоя қиляпсан" дейиш мумкин (шундай қилинади ҳам). Лекин динчилар одатда "умумлаштирма, ҳамма унақа фикрда эмас" деб норози бўлади. Айтмоқчи бўлганим, феминистлар ҳам унақа фикрламайди. Мутлақ кўпчилиги унақа фикрламайди.

Ўзи Ўзбекистонда радикал феминизм йўқ. Ҳали аёлларнинг элементар хавфсизлиги таъминланмаган жамиятда феминизмнинг экстремал талабларига эҳтиёж йўқ, элементар ҳуқуқлар ва зўравонлик муаммоси кўтарилади кўпроқ. Шунга қарамай, юқорида айтганимдек, бу ғоя ҳаракат ўлароқ шаклланиб улгурмасиданоқ қуритишга интилишмоқда. Аёлларга нисбатан зўравонлик билан боғлиқ оммавий кейслар кун сайин кўпаётган, ҳатто ёш, ўқимишли зиёли йигитлар ҳам аёлларни уйдан чиқармаслик керак деган мафкурада собит турган жамиятда феминизмга қарши курашишни жамиятни тараққиётдан узоқда, турғунликда ва патриархатда ушлаб туришга қаратилган бузғунчи ҳаракат деб аташ мумкин. Лекин феминизм вужудга келганида Ғарбда ҳам бундай қаршилик жуда кучли бўлган, шунга аслида бу нормал ҳолат. Жамият шунақа ғоявий курашларда ривожланади. Юз йил олдин Ғарбда ҳам эркакларнинг кўпчилиги антифеминист бўлган, ҳозир эса буни эслаб, уялиб юришибди. Бизда ҳам шундай кунлар келади (юз йил кутмаймиз деб умид қиламан).

Қуйидаги скринда келтирилган ҳар бир иқтибосга қарши минглаб конструктив, таъсирли ва мазмунли иқтибосларни келтириш мумкин. У ер-бу ердан териб келинган беш-олтита иқтибосга қараб ҳукм ўқиб қўйиш зиёли одамга хос эмас. Шунга турли қарашларни (жумладан мени ҳам) ўқиб кўриб, хулоса қилишни тавсия қиламан. Сўзимни эса машҳур феминистлардан бири - француз адибаси ва файласуфи Симона де Бовуарнинг бугунги Ўзбекистон учун долзарб сўзлари билан якунлайман:

Аёлнинг кўзларига қанча ёш сиғиши мумкинлигини айтсам ишонмайсиз.

@AsanovEldar

Assalomu alaykum, hurmatli obunachilar!

👩🏻‍🦽♀ Eslatib o‘tamiz "Nogironligi bo‘lgan xotin-qizlarga nisbatan qilinadigan zo‘ravonliklar qay darajada?" mavzusida Toshkent davlat yuridik universiteti dotsenti, hamda gender tengligi bo‘yicha mutaxassis — Aliyeva Kamola Ravshanovna bilan juma kuni jonli suhbat qilgan edik.

📄Kamola Aliyeva mavzuga qiziqish bildirganlarga bir qator milliy va xalqaro xujatlar bilan tanishib chiqishni tavsiya qildilar va ularni sizlarga yetkazib qo‘yish uchun biz bilan ulashtilar. Barcha hujjatlar vebsaytimizda joylangan.

📌 Batafsil o‘qing va tinglang:
https://sharoitplus.uz/14-soni-nogironligi-bolgan-xotin-qizlarga-nisbatan-qilinadigan-zoravonliklar-qay-darajada/

Kanalimizga obuna boʻling:
👉 @sharoitplus

Кеча, 3 декабрь куни Халқаро ногиронлиги бор шахслар куни нишонланди. Юзма-юз кўрсатувининг навбатдаги сони имконияти чекланган аёлларга бағишланди.

Лойиҳанинг бу сафарги қаҳрамонлари юксак матонат эгалари - паралимпия чемпионлари Нурхон Қурбонова Асила Мирзаёрова, Моҳигул Ҳамдамова. Улар имконияти чекланганлигига қарамасдан, шароитга таслим бўлмаган ва курашишда давом этган. Одамлар уларга ишонмаган ва устидан кулган.

Шунга қарамай, улар ўз йўлида таслим бўлмаган ва юқори натижаларга эришган. Улар жамиятнинг тўлақонли аъзоси ва юртимиз шарафини халқаро ареналарда ҳимоя қилиб келмоқда.

Юзма-юз – Хотин-қизларни руҳлантириш ва мотиватсия бериш лойиҳаси. Унинг асосий мақсади муваффақият ҳар хил бўлиши мумкинлиги ва унга ҳамма эришолишини кўрсатиш. Бу учун эса, иложи борича турли соҳа, ҳикоя ва тақдирларга эга бўлган хотин-қизларни олиб чиқиш.

#СукутСақлама #girlsempowerment #SukutSaqlama #СпортдаАёллар

​«У хотин-қизларни эмас, зўравонларни ҳимоя қилмоқда». Ҳимоя ордерининг муаммолари ҳақида

Ўзбекистонда 2019 йилда зўравонликдан жабрланган хотин-қизлар учун «ҳимоя ордери» институти жорий этилди. Экспертлар унинг афзалликларини эътироф этса-да, амалда у ҳақиқий ҳимоячига айланолмаганини таъкидламоқда. Сабаблари кўп, улардан бири — зўравонга нисбатан жазонинг енгиллигидир, дейди улар.

Ўзбекистонда 2019 йилнинг 2 сентябрида «Хотин-қизларни тазйиқ ва зўравонликдан ҳимоя қилиш тўғрисида»ги қонун қабул қилинган. Унда ҳимоя ордерига шундай таъриф берилади: «Ҳимоя ордери — тазйиқ ва зўравонликдан жабрланувчига давлат ҳимоясини тақдим этувчи, хотин-қизларга тазйиқ ўтказаётган ёки уларга нисбатан зўравонлик содир этган шахсга ёхуд бир гуруҳ шахсларга нисбатан ушбу қонунда белгиланган таъсир кўрсатиш чоралари қўлланишига сабаб бўладиган ҳужжат».

Ҳукуматнинг 2020 йилги қарори билан нафақат тазйиқ ва зўравонликдан жабрланган хотин-қизларга ҳимоя ордерини бериш тартиби, балки тазйиқ ва зўравонлик содир этган ёки содир этишга мойил бўлган шахсларнинг зўравонлик хулқ-атворини ўзгартириш бўйича тузатиш дастуридан ўтиши тартиби ҳам тасдиқланган. Тузатиш дастури одатда маҳалла фаолларининг зўравон билан олиб борадиган профилактик суҳбатларини назарда тутади.

Бу — қоғоздаги гаплар. Аслида эса…

Амалдаги тартибга кўра, назорат маҳалла профилактика инспектори (бошқача айтганда — ордерни берган ички ишлар органлари)нинг зиммасига юклатилган, аммо у буни мониторинг қилиб боришга жисмонан улгурмайди. Назорат бўлмагач, устига «ҳимоя ордери» деб ёзилган бир парча қоғоз, гендер тенглиги масалалари бўйича мутахассис, Тошкент давлат юридик университети доценти Камола Алиева таъкидлаганидек, жабрдийдани зўравоннинг зуғумидан ҳам ҳимоя қила олмайди.

«Nemolchi.uz» лойиҳасининг ўзбек тилидаги талқини («Сукут сақлама») муҳаррири Нигора Адизова эса қатъий қилиб «ҳимоя ордери олган хотин-қизлар деярли ҳеч қандай ҳимояга эга бўлмайди», деб ҳисоблайди. Унинг фикрича, «ордер амалда хотин-қизларни эмас, балки зўравонларни ҳимоя қилишга хизмат қилмоқда» ва шу сабабли ҳам «Хотин-қизларни тазйиқ ва зўравонликдан ҳимоя қилиш тўғрисида»ги қонунни «Уй зўравонларини ҳимоя қилиш тўғрисида»ги қонун деб қайта номлаш керак.

Давоми: https://www.gazeta.uz/uz/2022/12/05/order/?utm_source=push&utm_medium=telegram

🔸 “Нигора, Мадина, Умида”, — Тошкентда оиладаги зўравонликка учраган аёлларни қўллаб-қувватлашга қаратилган кўргазма бўлиб ўтмоқда.

Экспозиция ҳар йили ўтказиладиган “Айбдор эмас-2022” халқаро хайрия акцияси доирасида ташкил этилган бўлиб, гендер зўравонликка қарши 16 кунлик фаол ҳаракатлар бошланишига бағишланган.

#СукутСақлама #ЗўравонликкаЙўқДеймиз #16Days #ЗўравонликданҲолиЎзбекистон

Масс медиа фонди гендер тенглик бўйича жуда таъсирли ролик ишлабди. Албатта кўринг, хулоса қилинг.

Ўғил фарзандингизга аёл ҳам кимнингдир дилбанди эканини тушунтиринг. Қиз фарзандингизга эса қаддини баланд тутишни ўргатинг!

#AyolAvvaloInson

​Никита Макаренко лойиҳамиз билан маслаҳатлашган ҳолда, юртимизда аёлларга нисбатан зўравонликка қарши кураш учун 5 муҳим қадам дастурини ижтимоий тармоқлардаги блогларида эълон қилди. Деярли ҳар иккитадан битта оилада учрайдиган зўравонлик ҳолатида асосий қурбон заиф қатлам – аёллар ва болалар, баъзи ҳолларда қариялар бўлиши ҳеч кимга сир эмас. Кунда уч-тўртталаб зўравонлик билан боғлиқ воқеалар муҳокама майдонига сизиб-қалқиб чиқаётган бир пайтда, зўравонликнинг энг кўп қурбони аёллар бўлаётган (калтакланаётган, ўлдирилаётган, зўрлик билан бирга яшашга мажбур қилинаётган ёки ҳайдаб юборилаётган) бир пайтда, бу ҳолатларга чек қўйиш масаласи актуал бўлиши табиий.

Бироқ, блогер Кирилл Алтман нафақат зўравонлик қурбони бўлаётган аёллар, балки, зўравонлик қилишга мажбур бўлиб қолаётган эркакларни ҳам тушунишга, уларга кўмак беришга чақирмоқда. Кечами ё ўтган куни, шу мавзуда ўз қарашларини Макаренконинг постларига жавоб тарзида эълон қилди. Қарсаклар, эътирофлар…

Унинг фикрича, «социал лифтлар мавжуд эмаслиги, жамиятда ҳамдардлик, инсонни ўзидек тушуниш даражаси пастлиги, оила қуриш борасидаги қарама-қаршиликлар, ўз умр йўлдошини танлаш ҳуқуқи йўқлиги, «ҳақиқий эркак» бўлиш борасидаги талаблар ўта юқори бўлгани сабаб, бу қолипга мос келиш имконсизлиги, жинсий ривожланишда оқсаш ва натижада, стрессларни қовушиш орқали бостириш имкони йўқлиги, ва шу каби бир талай муаммолар ўзбек эркакларининг ҳаётини ҳақиқатда оғир ҳолатга келтириб қўяди, бу муаммоларни ечиш учун психологик кўмак тизими йўқ ва эркак ўзини ўзи 2-3 тагина йўл (ичкилик ёки яқинларига нисбатан зўравонликка қўл уриш каби вариантларни тақдим этган ҳолда,) билангина овутиб-даволаши мумкин,» экан.

Социал лифтларнинг мавжуд эмаслиги… тарози палласига аёл ва эркак (яъни, жинс бўйича таққос) қўйилар экан, юқори лавозимларга тақсимлаш кўрсаткичи борасида статистикага мурожаат қилинса, асл манзара ойдинлашган бўларди. Эркакларда нафақат «кўтарилиш» имкони аёлларга нисбатан юқори, балки, меҳнатга ҳақ тўлашда ҳам кўрсаткичлар уларнинг фойдасига экани ҳеч кимга сир эмас. Эркак фақат ишлаши мумкин, аёл эса, ҳақ тўланадиган (расмий) иш ўрнида ишлагани ҳолда, ҳақ тўланмайдиган (уйдаги рўзғор ишлари, болалар тарбияси, эр томон қариндошлари олдидаги хизматлар) меҳнат тури билан шуғулланиши, буни профессионал кўрсаткичларда бажариши талаб этилади. Ва шу билан бирга, ҳақ тўланадиган меҳнати учун олган хизмат ҳақини ўзи истаганча тасарруф қилиши ҳам сўроқ остида.

Жамиятда эркакка ҳамдардлик, унинг ҳолатини «ўз танасида ҳис қилиб кўриш»га интилиш йўқлиги айтиляпти. Мисоллар: тунда кўчада кетаётган (уйига қайтаётган) аёлнинг номусига тегишди: ўзи айбдор, ярим тунда кўчада юрмаслиги керак эди! Эр оилавий низо ортидан жаҳли чиқиб, аёлининг бошига болта билан урди – ўзи айбдор, аёл киши тилини калта қилиши керак. Ўзбек мигранти муносабат қуришга рози бўлмаган москвалик қизни ўлдирди – балки, йигит туҳматга учрагандир, рус қизлари ўзи **** (ўта беҳаё маъносидаги исталган сўзни қўйиш мумкин) бўлади. Эр уйни тартибга солишга улгурмаган аёлини боласининг ахлатини ейишга мажбурлади – тўғри-да, аёл деганам шунақа ивирсиқ бўладими?! Давом этаверайми ё аёлга нисбатан шунча «ҳамдардлик» етадими? Бундан ортиқ эмпатия бўлиши мумкинми?

Давоми: https://nemolchi.uz/uz/5034-2/

​Бугундан сизларни NeUyat (Уят эмас) кўргазмасида намоийиш этилган ишлар билан таништирамиз. Ишларни рассомларнинг муаллифлик изоҳлари билан бериб борамиз. Шарҳларда муаллифларга саволларингизни қолдиришнгиз мумкин🤍

Лейла Рахматуллаеванинг «Кўз ёшларинг билан ўзингга ёрдам беролмайсан» иши

“Ишим шиша парчалардан-да кўпроқ шикастлаши мумкин бўлган сўзлар ҳақида ҳикоя қилади. Барча иборалар Nemolchi лойиҳасига юборилган ҳикоялардан олинган. Экспозиция олдидан ўтаркан томошабин ўзининг аксини томоша қилиши мумкин. Зўравонлик ҳар ким ўзини кўра оладиган ойнадир".

#СукутСақлама #NeUyat

​Боланинг жинсий тарбиясини аста-секин, лекин имкон қадар эрта бошлаш тавсия этилади. Бу билан икки ёки уч ёшли боланинг қўлига жинсий муносабатлар ҳақидаги китобни бериб қўйинг, демоқчи эмасмиз. Сиз аста-секин болага шахсий чегараларни ҳурмат қилишни ўргата бошлайсиз – ўз танангиз, бировнинг танаси, бошқалар тегмаслиги керак бўлган интим жойлар борлигини тушунтиринг. Агар бошқа шахс бу чегараларни бузса, бола бу ҳақда, албатта айтиши кераклигини уқтиринг.

Бобо-бувилар келганда, агар бола хоҳламаса, уларни қучоқлашга мажбурламанг. “Ҳолангни ёки амакингни битта ўпиб қўй, хурсанд бўлади”, – дейиш ҳам ярамайди. Шу асосда сиз болага унинг чегаралари қанчалик муҳимлигини ва ҳурматга лойиқлигини кўрсатасиз. Болага ўзининг ва бошқаларнинг чегараларини ҳурмат қилишга ўргатишнинг энг яхши усули – бу шахсий намунадир.

Мабодо кимдир болангиз ҳали ёшлигида унинг шахсий чегараларини фаол равишда бузишга ҳаракат қилса, сиз уни ҳимоя қилишингиз шарт. Масалан, кўпгина болаларнинг севимли ўйинчоқлари бўлади. Баъзида меҳмонга келган болалар айнан шу ўйинчоқни бер, деб туриб олишади. Сиз эса одоб нуқтаи назаридан: “Берақол, ахир у меҳмон-ку” – дейсиз. Қарабсизки, бундай вазиятда бола ўз чегараларини бузишга, шахсий нарсасини беришга мажбур бўлади.

Таълимнинг асоси, бу болага унинг ҳурматга лойиқ шахс эканлиги ҳақидаги фикрни сингдиришдир. Шу орқали болани шахсий чегараларини ҳимоя қилишга ўргатиш жуда осон. Аммо баъзи ота-оналар фарзандини ҳали шахс деб ҳисобламайди, ҳурмат-эҳтиромга сазовор бўлиши учун кўп ҳаракат қилиши керак, дейишади. Бу каби тарбия билан улғайган болалар вояга этганида қийналишади.

Бола улғайган сари аниқ саволларни бериб, ўз тенгдошларидан кўпроқ ўргана бошлайди. Бу даврда ота-она ҳам фаол бўлиши керак. Яъни фарзанди нозик саволларни беряптими, демак, шунга мос равишда жавоб тайёрлаши лозим. Жинсий алоқа қандай бўлишини айтиб бериш шартмас, шунчаки боланинг пайдо бўлиш жараёнини сўзлаб берсин. Шу орқали фарзанд ишончини қозониш, ҳар қандай вазиятда ота-онага суяниш мумкин, деган фикрни шакллантириш мумкин. Қолаверса, бола учун маълумотни интернетдаги ёт манбалардан ёки бегоналардан олишга имкон қолмайди. Кўпчилик ота-оналар жинсий ривожланишга тегишли саволларга жавоб беришга уялади. Лекин уялган билан иш битмайди. Чунки бола саволига жавобни барибир излайди ва қандай бўлмасин топади. Демак, фарзандни ҳимоялашнинг энг биринчи ва муҳим қоидаси, бу иложи борича унга кўпроқ маълумот тақдим этиш.

Таҳдидларга муносиб жавоб бериш

Фарзандингиз билан яқин ва самимий муносабат ўрнатиб олганингиздан кейин тажрибангиз билан бўлишсангиз бўлади. Масалан, мураккаб вазиятлардан қандай чиқиб кетгансиз. Қолаверса, биргаликда фильмлар томоша қилиб ўтирган вақтда: «Қара, бу қиз тўғри иш тутди» ёки «Буниси очиқ гапириб бермади, энди қийин аҳволга тушади» деган фикрларни билдириб туриш керак. Унутманг, болалар намуналар ва ҳикоялар асосида кўпроқ ўрганади, қуруқ сўз уларга ёқмайди.

👉Давоми: https://nemolchi.uz/uz/andaj-ilib-zhinsij-z-ravonlikni-ani-lash-va-bolani-undan-imoja-ilish-mumkin/

#Ўқувчилардан

Мен қишлоқда туғилганман. Бизда ҳар бир ҳаракатингиз одамлар гапида бўлади, айниқса қиз бола бўлсангиз. Ёшлигимда кўп касал бўлардим, онам касаллигимни одамлардан яширарди, биров билса касал экан, келин қилмай қўяди дердилар. Ҳатто дугоналаримга ҳам айтмаслигимни қаттиқ тайинлашарди, ўқишга топширишимга ҳам бир марта имкон беришларини, бўлмаса ўзлари хоҳлаган одамга бериб юборишларини айтишарди.

Шу даражада қўрққанимдан тинимсиз ўқирдим, натижада кўриш қобилиятим кескин тушиб кетди. Бир неча бор паник ҳуружлар ҳам ўтказганман. Ўқишга киролмасликдан жуда қаттиқ қўрқардим.

Кўзимни текширтиришга олиб боришди, уни ҳам ҳеч кимга айтмадик, бувим-бобомга ҳам. Докторлар зрением тушиб кетиб, кўзойнак тақиш кераклигини айтишди. Кўзойнак тақдим, онам доим ҳавотирда эди, одамлар тўрткоз дейишса-чи деб.

Бу орада ўқишга топширдим, 182,8 балл билан контратга тушдим. Ўқишни бошладим. Бу орада ласик жарроҳлиги ҳақида эшитдик ва шу операцияни ўтказишга қарор қилдик. Лекин буниям ҳеч ким билмади, шаҳарда яшайдиган қариндошимиздан бошқа. Аям кимдир билса, операция қилган экан, ногирон экан деб ҳеч ким олмаслигидан қўрқарди. Операция ими-жимида ўтди, ҳар сафар кўзойнак таққанимни кўрган кимдир мендан нега кўзойнак тақмаяпсиз, деса юрагим қалтирашни бошлайди, нима дейишни билмай қоламан. Ахир менга яширишни ўргатишган, қаерингдир оғриса кулиб тур, касалман десанг, ҳеч ким келин қилмайди деб уқтиришган.

Ҳар сафар ёлгон гапирганимда ўзимдан нафратланаман. Шунинг учун мени ҳеч ким танимайдиган, кўринишимга, касал ёки касал эмаслигимга қараб баҳо бермайдиган жойларда яшашни кўнглимга тугиб қўйганман. Уйга, ўз қишлоғимга қайтишни истамайман, лекин у ердан бир оиладан совчи чиқди. Ота-онам шунга тегишимни қаттиқ сўрашди. Рози бўлишга мажбур қилишди. Бу бола ўзимиз тарафдан, ўша ерда қоладиган. Менинг бўлса, қолиш ниятим йўқ, қаттиқ турсам ҳам мажбурлашди, энг алам қиларлиси, акам бир қиз билан учрашувга чиқди ва қизни ёқтирмади. Онам ҳа, майли қиз қуриб қолибдими, топамиз-да дедилар, менга келганда эса шунга тегасан қари қиз бўлиб қолмоқчимисан деяптилар.

Хуллас мажбурлаб учраштиришди, яхши тушунган бола экан. Мендан режаларим ҳақида сўради, мен эса унга шаҳарда қолмоқчилигимни, ўқишимни тугатиб магистратурада ҳам ўқимоб, кейин ўша ерда ишда қолмоқчилигимни айтдим. У ҳам ўзларида ферма бўлганлиги учун сиртқи бўлимда ўқиб, отасининг фермасини бошқаришини айтди. Қарасак бошқа-бошқа фикрлайдиган одамлармиз, озгина суҳбатдан кейин мен хонадан чиқдим, аям мени тез чиққанимни кўрганидан кейин саволга тута бошлади. Тўғрисини айтганимдан кейин ҳақоратлаб кетдилар. Шунга тегмасанг кимга тегасан, қари қиз бўлиб қоласан деб уришишди.

Олдимга кескин танлов қўйишди - ўқиш ёки ота-она. Мажбурламанг, ўқишни тугатиб олай десам ҳам кўнмадилар. Жуда оғир гап айтдилар "агар шундай қилишингни билганимда туғилганингда олдириб қўя қолардим". Ҳозир эсласам нимадир томоғимга тиқилади, ўзимни ғалати хис қиламан, нимадир мени буғадиганга ўхшайди, ўзимни деразадан отгим келади.

Энг аламлиси, қишлоқдаги одамлар нима дейишини мендан устун қўйишлари бўлди. У одамлар бой бўлгани учун нега бунга беришмабди, қизи касалмикин, бир айби бормикан дейишади деб қўрқишди. Мени ўз тақдирим бўйича қарор берганим учун айблашди, ҳозир нима қилишни билмайман. Ҳамма мени ёмон кўряпти. Худодан бир чора истаяпман ҳозир.

Сиз нима дейсиз, мен тўғри қарор қилдимми, ўзим хоҳламаган ҳаётни таклиф қилишса, рад қилганим хатоми, ёки индамай тегиб кетавераймиди? Нега қиз болага ўз тақдирини ўзи ҳал қилишига изн беришмайди?! Мен нима қилишнимни билмай турибман.

===============
Sukut saqlama.uz га келган мактублардан. Сиз ҳам ўз ҳикоянгизни аноним тарзда юборишингиз мумкин: https://forms.gle/ZKCabhpzFM3ewTUz9

‼️Лойиҳадан: Аноним, психологик ёрдам олиш учун ботимизга ёзишингиз мумкин: https://t.me/nemolchibot
_______
#СукутСақлама #SukutSaqlama #Ўқувчилардан