🔵 طالقانی؛ پرتوی از توحید، فراخوانی به دموکراسی شورایی
#احسان_شریعتی در گفت‌وگو با ایکنا در اصفهان:
🔹دین برای #طالقانی یک #رسالت و مسئولیت است. یعنی نگاه ایشان به مقوله #دین از سنخ اجتهادی ـ اجتماعی، نواندیشانه و تحول‌خواهانه در تداوم نهضت دین‌پیرایی (رفرماسیون) و نوزایی (#رنسانس) است.
🔹مهم‌ترین وجه اشتراک فکری میان راهکارهای آیت‌الله طالقانی و دکتر #شریعتی، الهیات رهایی‌بخش و نوع تلقی خاص از #توحید به مثابه «جهانبینی» و پشتوانه کلامی ـ فلسفی جهت‌گیری سیاسی و اجتماعی بود و نیز همسویی اجتماعی، سیاسی و مبارزاتی که این دو داشته‌اند.
🔹مرحوم طالقانی و دکتر شریعتی از لحاظ جهت‌گیری فکری عضو خانواده احیاگران ـ اصلاحگران دینی بودند و از نظر سیاسی نیز در یک جبهه مشترک سیاسی ملی ـ مردمی حضور داشتند. بنابراین در عین حال که رابطه‌ی مرحوم طالقانی و دکتر شریعتی رابطه‌ای پدرانه و پسرانه بود، ولی طبیعی است که تفاوت‌های فکری به لحاظ برداشت‌های نسلی و عصری بین آنها وجود داشته باشد.
🔹در دوره فکری مرحوم #محمدتقی_شریعتی، آیت‌الله طالقانی، مهندس #بازرگان و دکتر #سحابی، نوعی تفکر و رویکرد علم‌گرایانه وجود داشت، زیرا در آن مقطع، پیشرفت و جهش‌های علمی و تکنولوژی در جهان می‌درخشید و این برای روشنفکران جوامع مختلف مرجع علمی بود. در نسل بعد، یعنی در نزد کسانی مثل دکتر شریعتی، این علوم انسانی و ایدئولوژی‌های آن عصر هستند که اهمیت پیدا می‌کنند.
🔹در #سوسیال_دموکراسی بر بُعد اجتماعی تأکید می‌شود که این نوع #دموکراسی صرفاً «سیاسی» نیست، بلکه «اجتماعی» نیز هست. همچنین بیشتر بر #عدالت خواهی تأکید می‌شود، چون می‌دانیم در آنجا و در دموکراسی اروپایی و غربی لیبرال، به تدریج گرایش راست کاپیتالیستی ـ امپریالیستی، غلبه می‌کند در حالیکه جریان چپ و عدالت‌خواهی و کارگری گرایشی به نقد آن داشته و بر نوعی دموکراسی رادیکال و انقلابی‌تر تکیه دارد. اکنون در بحث‌های رایج ادبیات ژورنالیستی، همه این‌ها در تقابل با یکدیگر فهمیده می‌شود، مثلاً اینکه اکنون برخی فراموش کرده‌اند که دموکراسی محصول #انقلاب بوده است.
🔹نگاه توحیدی که یکی از منابع اصلی تفکر دموکراتیک به‌شمار می‌رود، متکی بر اصل جهان‌شمولی به نام «خدای یگانه» است. این توحید یعنی همه انسان‌ها در برابر خداوند مساوی هستند. آموزه آیه ۱۳ سوره حجرات نیز همین است که مردم از هر قوم و قبیله و جنسیت و طبقه در برابر خداوند مساوی‌اند و تنها برتری‌شان در تقوای آنهاست.
🔹در تجربه عملی در دولت‌شهر مدینه که پیامبر(ص) پایه‌گذار آن بودند، جامعه به صورت شورایی اداره می‌شد. یعنی پیامبر(ص) در مقام یک شهروند و جدا از مقام رسالتی که داشتند و به ایشان #وحی می‌شد، در برخی مواقعی می‌خواستند تصمیمهایی سیاسی و اجتماعی بگیرند، در اقلیت قرار می‌گرفتند، مثلاً وقتی مشورت می‌کردند که برای دفاع از شهر، در شهر بمانیم و یا از آن خارج شویم، تابع نظر اکثریت بودند، چون مدیریت شورایی بود
🔹شعار #شورا در همه کشورهای اسلامی زینت‌آرای مجالس است، ولی این بیشتر جنبه نصیحت‌گونه پیدا کرده است. اکنون شوراهای اسلامی شهر و روستا را در کشور داریم، ولی این به معنای آن نظام شورایی مبتنی بر نگاه توحیدی و قرآنی مورد نظر طالقانی نیست.
🔺نظام شورایی یعنی نظام دموکراسی مستقیم، به این معنا که تمام امور جامعه به‌شکل شورایی اداره شود. در چنین نظامی، چراغ دولت به معنای متمرکز و جدا از جامعه ناظر و حاکم بر آن به تدریج خاموش می‌شود.
🔹طالقانی می‌گفت من از همین لفظ «حکومت» هم استفاده نمی‌کنم، چون حکومت یعنی اینکه عده‌ای بر دیگران حکومت کنند، در صورتی که #مردم باید بر خود حکومت کنند. این تفکر، «تفکر شورایی» محسوب می‌شود و با شوراهای اسلامی شهر و روستا که به شکل فعلی هستند، بسیار متفاوت است.
🔹هدف اصلی دموکراسی یعنی اینکه مردم به‌صورت شورایی بر خود حاکم باشند و امور مربوط به خودشان را اداره کنند و این نوعی نظام توحیدی، اسلامی و دموکراتیک به معنای مطلق کلمه است. البته چون همه مردم نمی‌توانند در یک جا جمع شوند و تصمیم بگیرند، نمایندگانی را انتخاب می‌کنند، ولی این نمایندگان نباید به قشری جدا از مردم و با منافع خاص تبدیل شوند که به نام مردم، اما در واقع حکومت بر مردم باشد و با اراده‌ی عمومی ناهمخوان باشد.
✅ @Shariati_Group
🔗 متن کامل قسمت اول این گفت‌وگوی تفصیلی را در لینک زیر بخوانید👇
https://isfahan.iqna.ir/00GSFK
#احسان_شریعتی در گفت‌وگو با ایکنا در اصفهان:
🔹دین برای #طالقانی یک #رسالت و مسئولیت است. یعنی نگاه ایشان به مقوله #دین از سنخ اجتهادی ـ اجتماعی، نواندیشانه و تحول‌خواهانه در تداوم نهضت دین‌پیرایی (رفرماسیون) و نوزایی (#رنسانس) است.
🔹مهم‌ترین وجه اشتراک فکری میان راهکارهای آیت‌الله طالقانی و دکتر #شریعتی، الهیات رهایی‌بخش و نوع تلقی خاص از #توحید به مثابه «جهانبینی» و پشتوانه کلامی ـ فلسفی جهت‌گیری سیاسی و اجتماعی بود و نیز همسویی اجتماعی، سیاسی و مبارزاتی که این دو داشته‌اند.
🔹مرحوم طالقانی و دکتر شریعتی از لحاظ جهت‌گیری فکری عضو خانواده احیاگران ـ اصلاحگران دینی بودند و از نظر سیاسی نیز در یک جبهه مشترک سیاسی ملی ـ مردمی حضور داشتند. بنابراین در عین حال که رابطه‌ی مرحوم طالقانی و دکتر شریعتی رابطه‌ای پدرانه و پسرانه بود، ولی طبیعی است که تفاوت‌های فکری به لحاظ برداشت‌های نسلی و عصری بین آنها وجود داشته باشد.
🔹در دوره فکری مرحوم #محمدتقی_شریعتی، آیت‌الله طالقانی، مهندس #بازرگان و دکتر #سحابی، نوعی تفکر و رویکرد علم‌گرایانه وجود داشت، زیرا در آن مقطع، پیشرفت و جهش‌های علمی و تکنولوژی در جهان می‌درخشید و این برای روشنفکران جوامع مختلف مرجع علمی بود. در نسل بعد، یعنی در نزد کسانی مثل دکتر شریعتی، این علوم انسانی و ایدئولوژی‌های آن عصر هستند که اهمیت پیدا می‌کنند.
🔹در #سوسیال_دموکراسی بر بُعد اجتماعی تأکید می‌شود که این نوع #دموکراسی صرفاً «سیاسی» نیست، بلکه «اجتماعی» نیز هست. همچنین بیشتر بر #عدالت خواهی تأکید می‌شود، چون می‌دانیم در آنجا و در دموکراسی اروپایی و غربی لیبرال، به تدریج گرایش راست کاپیتالیستی ـ امپریالیستی، غلبه می‌کند در حالیکه جریان چپ و عدالت‌خواهی و کارگری گرایشی به نقد آن داشته و بر نوعی دموکراسی رادیکال و انقلابی‌تر تکیه دارد. اکنون در بحث‌های رایج ادبیات ژورنالیستی، همه این‌ها در تقابل با یکدیگر فهمیده می‌شود، مثلاً اینکه اکنون برخی فراموش کرده‌اند که دموکراسی محصول #انقلاب بوده است.
🔹نگاه توحیدی که یکی از منابع اصلی تفکر دموکراتیک به‌شمار می‌رود، متکی بر اصل جهان‌شمولی به نام «خدای یگانه» است. این توحید یعنی همه انسان‌ها در برابر خداوند مساوی هستند. آموزه آیه ۱۳ سوره حجرات نیز همین است که مردم از هر قوم و قبیله و جنسیت و طبقه در برابر خداوند مساوی‌اند و تنها برتری‌شان در تقوای آنهاست.
🔹در تجربه عملی در دولت‌شهر مدینه که پیامبر(ص) پایه‌گذار آن بودند، جامعه به صورت شورایی اداره می‌شد. یعنی پیامبر(ص) در مقام یک شهروند و جدا از مقام رسالتی که داشتند و به ایشان #وحی می‌شد، در برخی مواقعی می‌خواستند تصمیمهایی سیاسی و اجتماعی بگیرند، در اقلیت قرار می‌گرفتند، مثلاً وقتی مشورت می‌کردند که برای دفاع از شهر، در شهر بمانیم و یا از آن خارج شویم، تابع نظر اکثریت بودند، چون مدیریت شورایی بود
🔹شعار #شورا در همه کشورهای اسلامی زینت‌آرای مجالس است، ولی این بیشتر جنبه نصیحت‌گونه پیدا کرده است. اکنون شوراهای اسلامی شهر و روستا را در کشور داریم، ولی این به معنای آن نظام شورایی مبتنی بر نگاه توحیدی و قرآنی مورد نظر طالقانی نیست.
🔺نظام شورایی یعنی نظام دموکراسی مستقیم، به این معنا که تمام امور جامعه به‌شکل شورایی اداره شود. در چنین نظامی، چراغ دولت به معنای متمرکز و جدا از جامعه ناظر و حاکم بر آن به تدریج خاموش می‌شود.
🔹طالقانی می‌گفت من از همین لفظ «حکومت» هم استفاده نمی‌کنم، چون حکومت یعنی اینکه عده‌ای بر دیگران حکومت کنند، در صورتی که #مردم باید بر خود حکومت کنند. این تفکر، «تفکر شورایی» محسوب می‌شود و با شوراهای اسلامی شهر و روستا که به شکل فعلی هستند، بسیار متفاوت است.
🔹هدف اصلی دموکراسی یعنی اینکه مردم به‌صورت شورایی بر خود حاکم باشند و امور مربوط به خودشان را اداره کنند و این نوعی نظام توحیدی، اسلامی و دموکراتیک به معنای مطلق کلمه است. البته چون همه مردم نمی‌توانند در یک جا جمع شوند و تصمیم بگیرند، نمایندگانی را انتخاب می‌کنند، ولی این نمایندگان نباید به قشری جدا از مردم و با منافع خاص تبدیل شوند که به نام مردم، اما در واقع حکومت بر مردم باشد و با اراده‌ی عمومی ناهمخوان باشد.
✅ @Shariati_Group
🔗 متن کامل قسمت اول این گفت‌وگوی تفصیلی را در لینک زیر بخوانید👇
https://isfahan.iqna.ir/00GSFK
″… #فاطمه، خسته از یک عمر تحمل بار #رسالت پدر و سختی مبارزه در جاهلیت قوم و زندگی‌ای سراسر شکنجه و خطر و #فقر و کار و تلاش به خاطر آرمانی که از جبر زمان دور است، و عزادار از مصیبت جانکاه مرگ پدری که با حیات او عجین شده بود و غمگین از سرنوشت تحمل‌ناپذیر #علی که پس از یک عمر #جهاد با دشمن، به دست دوست، خانه‌نشین شده است و قربانیِ قدرتی شده است که به نیروی #ایمان و شمشیر و فداکاری و اخلاص او به دست آمده است و اکنون، شکست خورده و نومید از آخرین تلاش‌های بی‌ثمری که کرد تا «حق ابوالحسن» را به وی باز آورد و آنچه را که فرو می‌ریخت از سقوط مانع شود و نشد...، به زانو در آمد.
اکنون زنده بودن برایش دردآور و طاقت‌فرسا است. ماندن، بار سنگینی است که دوش‌های خسته و ناتوان فاطمه را یارای کشیدن آن نیست. زمان، سنگین و آهسته بر قلب مجروحش گام برمی‌دارد و می‌گذرد: هر لحظه‌ای، هر دقیقه‌ای، گامی...
اکنون تنها مایه‌های تسلیتی که در این دنیا می‌یابد یکی تربت مهربان پدر است و دیگری مژده امیدبخش او که: فاطمه، از میان خاندانم تو نخستین کسی خواهی بود که به من خواهی پیوست...″
📚 معلم علے‌شریعتے
مجموعه آثار ۲۱ / زن
✅ @Shariati_Group
اکنون زنده بودن برایش دردآور و طاقت‌فرسا است. ماندن، بار سنگینی است که دوش‌های خسته و ناتوان فاطمه را یارای کشیدن آن نیست. زمان، سنگین و آهسته بر قلب مجروحش گام برمی‌دارد و می‌گذرد: هر لحظه‌ای، هر دقیقه‌ای، گامی...
اکنون تنها مایه‌های تسلیتی که در این دنیا می‌یابد یکی تربت مهربان پدر است و دیگری مژده امیدبخش او که: فاطمه، از میان خاندانم تو نخستین کسی خواهی بود که به من خواهی پیوست...″
📚 معلم علے‌شریعتے
مجموعه آثار ۲۱ / زن
✅ @Shariati_Group
🟠 علی(ع) و انسان معاصر؛
🔸 سال ۱۹۵۶ انتشار کتاب «الامام علی صوت العداله الانسانیه» از سوی نشری در بیروت، سر و صدای زیادی به پا کرد. جُرج سمعان جُرداق علی(ع) را فراتر از قوم و طائفه به عنوان الگویی برای همۀ جهان می‌دید. #علی و #حقوق_بشر ، علی و #انقلاب #فرانسه بخش‌هایی از سرفصل‌های این کتاب‌اند.
🔸 این کتاب از #جرج_جرداق اولین و آخرین اثر منتشر شده پیرامون امیرالمومنین در جهان #مسیحیت نبود؛ #بول_السلامة، #عبدالمسیح_انطاکی ، #جوزیف_الهاشم و #جورج_شکور از دیگر شعرا و ادبای مسیحی بودند که علی در کانون توجه آنها قرار داشت.
🔸 #نهج‌البلاغه از سوی متفکرین #مذهب تسنن هم مورد توجه قرار گرفته تا آنجا که صبحی صالح، متفکر اهل #سنت نسخه‌ای از نهج‌البلاغه را تصحیح و منتشر کرد و #اقبال_لاهوری شاعر نامدار پاکستانی، بخش زیادی از شعرهای خود را در مدح و ثنای #امام_علی سرود.
🔸 در نگاه اندیشمندی همچون دکتر #علی_شریعتی، علی سرمشقی تمام عیار و نماینده مکتبی معرفی شده است که می‌تواند الگوی #دموکراسی خواهی و حتی حقوق‌بشر برای بشر باشد؛ به باور #شریعتی امام علی آنچنانکه که باید شناخته نشده است زیرا بیشتر به ستایش او پرداخته شده و نه شناخت ابعاد وجودی او...
🔸 سید #موسی_صدر نیز معتقد بود ما امام علی را باعظمت جلوه می‌دهیم سپس او را مانند کالاهای لوکس به نمایش می‌گذاریم. تفسیرهای اخلاق‌محور و رویکردهای مبتنی بر مسائل وجودی در میان #روشنفکران دینی قوت بیشتری گرفته است؛ #مصطفی_ملکیان دعوت #امام از #مردم به تدبر و تعقل در خلقت و هستی و در آیات #قرآن را نقطه محوری #رسالت او می‌داند.
✅ @Shariati_Group
📽 سرمقالۀ هفتۀ بیست و سوم برنامه سوره
🔸 سال ۱۹۵۶ انتشار کتاب «الامام علی صوت العداله الانسانیه» از سوی نشری در بیروت، سر و صدای زیادی به پا کرد. جُرج سمعان جُرداق علی(ع) را فراتر از قوم و طائفه به عنوان الگویی برای همۀ جهان می‌دید. #علی و #حقوق_بشر ، علی و #انقلاب #فرانسه بخش‌هایی از سرفصل‌های این کتاب‌اند.
🔸 این کتاب از #جرج_جرداق اولین و آخرین اثر منتشر شده پیرامون امیرالمومنین در جهان #مسیحیت نبود؛ #بول_السلامة، #عبدالمسیح_انطاکی ، #جوزیف_الهاشم و #جورج_شکور از دیگر شعرا و ادبای مسیحی بودند که علی در کانون توجه آنها قرار داشت.
🔸 #نهج‌البلاغه از سوی متفکرین #مذهب تسنن هم مورد توجه قرار گرفته تا آنجا که صبحی صالح، متفکر اهل #سنت نسخه‌ای از نهج‌البلاغه را تصحیح و منتشر کرد و #اقبال_لاهوری شاعر نامدار پاکستانی، بخش زیادی از شعرهای خود را در مدح و ثنای #امام_علی سرود.
🔸 در نگاه اندیشمندی همچون دکتر #علی_شریعتی، علی سرمشقی تمام عیار و نماینده مکتبی معرفی شده است که می‌تواند الگوی #دموکراسی خواهی و حتی حقوق‌بشر برای بشر باشد؛ به باور #شریعتی امام علی آنچنانکه که باید شناخته نشده است زیرا بیشتر به ستایش او پرداخته شده و نه شناخت ابعاد وجودی او...
🔸 سید #موسی_صدر نیز معتقد بود ما امام علی را باعظمت جلوه می‌دهیم سپس او را مانند کالاهای لوکس به نمایش می‌گذاریم. تفسیرهای اخلاق‌محور و رویکردهای مبتنی بر مسائل وجودی در میان #روشنفکران دینی قوت بیشتری گرفته است؛ #مصطفی_ملکیان دعوت #امام از #مردم به تدبر و تعقل در خلقت و هستی و در آیات #قرآن را نقطه محوری #رسالت او می‌داند.
✅ @Shariati_Group
📽 سرمقالۀ هفتۀ بیست و سوم برنامه سوره
Telegram
.