هورمونهای گیاهی از مهمترین عوامل درونی ،موثردر رشد گیاهان و عهده‌دار تنظیم و هماهنگی فرآیندهایی هستند که در نقاط مختلف پیکر گیاهان صورت می‌گیرند. این مواد از ترکیبات آلی هستند که در بافتهای ویژه‌ای ساخته می‌شوند و مستقیما از یاخته‌ای به یاخته دیگر و یا از طریق آوندها در سراسر گیاه انتقال می‌یابند و در محل هدف تاثیر می‌گذارند. بعضی از هورمونها نیز اثر بازدارندگی دارند. بطور کلی رشد و نمو طبیعی یک گیاه ، بیشتر توسط اعمال متقابل هورمونهای تحریک کننده و بازدارنده تنظیم می‌شود. بعضی از هورمونهای گیاهی محرک رشد هستند، در حالی که هورمونهای دیگری همین فرآیندها را کند می‌کنند یا به تاخیر می‌اندازند.

میزان تولید هورمونها در هر موجود زنده ای از جمله درختان پسته بسیار کمتر از حد تصور است مثلا در حد ppm. اما باید توجه داشت که اگر همین مقدار ناچیز هم در گیاه تولید نشود و یا کم و زیاد تولید شود اثرات مخربی آن خواهد گذاشت. در گیاهان مکانی که هورمونهای مختلف تولید می شوند با محل مصرف آنها احتمال دارد تفاوت داشته باشد.

در حال حاضر در دنیا پنج گروه مختلف هورمون‌های گیاهی شناخته شده که بسیاری از آنها دارای کاربرد‌های عملی متعددو مهمی در کشاورزی بویژه باغبانی هستند این گروه‌ها عبارتند از: ا#کسین(Auxin)، #سیتوکینین (Cytokinin)، #جیبرلین (Gibberellin)، اسید #آبسیزیک (Abscisic Acid)، #اتیلن (Ethylene)، لگاماها (مواد بازدارنده).

هورمونهای گیاهی در درپسته در تشکیل گل، جوانه، تشکیل جنین و توسعه آن و بسیاری از اعمال دیگر دخالت دارند. همانطور که گفته شده یکی از کارکردهای مهم هورمونها در درختان پسته مکانیزم یا پدیده سال آور و نیاور است.

اکسینها

فراوانترین اکسین طبیعی اسید اندول استیک است. مناطقی از گیاه که فعالیتهای رشد و نمو در آنها شدید است معمولا بیشترین مقدار اکسین را تولید می‌کند ، این هورمون در رشد جوانه های رویشی و تولید برگهای قوی و شاداب و همچنین در تشکیل جنین نقش اساسی دارد. اکسینها علاوه بر تاثیری که در افزایش طول یاخته دارند، در کنترل ریزش پاییزی برگها و میوه‌ها ، جلوگیری از رشد ریشه‌های نابجا ، رشد گل و میوه در بسیاری گیاهان دخالت می‌کنند.این هورمون به مقدار کم برای رشد ریشه لازم است و افزایش جزئی آن از رشد ریشه جلوگیری می‌کند.
در هنگام تورم جوانه در فصل بهار استفاده از کودهای حاوی هورمون اکسین یا خود هورمون اکسین به صورت پاشش روی جوانه ها تاثیرات شگفت آوری روی رشد درختان پسته از ماه1 به بعد می گذارد. و موجب ترکه های و قویتر و برگهای شادابتر می شود.

جیبرلینها

بطور کلی تمام جنبه‌های مختلف رشد و نمو در گیاهان از رویش دانه تا تشکیل میوه می‌توانند تحت تاثیر جیبرلینها قرار بگیرند. اثر تحریک کنندگی جیبرلین در رشد ساقه ، بویژه در ساقه‌های گیاهان طوقه‌ای ، با افزایش ابعاد یاخته و تعداد آن آشکار می‌شود. جیبرلینها به مقادیر مختلف در همه بخشهای گیاه وجود دارند. ولی بیشترین مقدار آنها در دانه‌های نارس دیده شده است. مهمترین اثر جیبرلینها در افزایش طول ساقه‌ها است. جیبرلینها همچنین سبب تمایز یاخته‌ای می‌شوند.

استفاده از این هورمون در هنگام تورم جوانه در بهار اثراتی مشابه هورمون اکسین روی شاخ و برگها در درختان پسته در بهار خواهد داشت. هورمون جیبرلین موجب رشد ریشه ها و گسترش ریشه ها می شود. در درختانی که خاک بسیار سخت و سفت است و ریشه توانایی نفوذ در خاک را ندارد استفاده از هورمون جیبرلین بسیار سودمند ارزیابی می شود. در درختانی که بازدهی کمی دارند مقدار هورمونها کم و یا بیش از حد ارزیابی می شود.

اسید آبسیزیک

این هورمون سبب خواب گیاه می‌شود. آغشته کردن جوانه‌های رویشی به اسید آبسیسیک آنها را به جوانه‌های زمستانی تبدیل می‌کند.. این هورمون در دانه‌های بسیاری از گونه‌های گیاهی وجود دارد و سبب خواب دانه می‌شود. اسید ابسیسیک سبب بسته شدن روزنه‌ها به هنگام کم آبی می‌شود تا از تعرق جلوگیری کند. بدین سبب این هورمون به عنوان محافظ گیاه در مقابل شرایط نامساعد محیطی شناخته شده است.

اسید ابسیسیک همچنین از تاثیر جیبرلین بر تولید جوانه‌ها جلوگیری می‌کند و این بازدارندگی بوسیله سیتوکینین برگشت پذیر است. اسید ابسیسیک علاوه بر تاثیر بر خواب جوانه و دانه و جداشدن برگ و میوه از گیاه بر رشد گیاه و تشکیل گل نیز اثر بازدارنده و یا گاهی محرک دارد. این ماده بر رشد قسمتهای مختلف بسیاری از گیاهان اثر بازدارنده دارد و اثر ترکیبات طبیعی محرک رشد را خنثی می‌کند
📡@Samar_Agriculture