### ስለ የአእምሮ ጤና መታወክ የተወሰነ እንወያይ
  
የአእምሮ ጤና መታወክ የግለሰቡን ስሜታዊ፣ ስነ-ልቦናዊ እና ማህበራዊ ደህንነት የሚነኩ የተለያዩ ሁኔታዎችን ያጠቃልላል።  እነዚህ ሁኔታዎች በአስተሳሰባችን፣በሚሰማን እና በምግባራችን ላይ ተጽእኖ ያሳድራሉ፣ እና በእለት ከእለት ህይወታችን ላይ ከፍተኛ ተጽዕኖ ሊያሳድሩ ይችላሉ።  የተለመዱ የአእምሮ ጤና ጉዳዮች የመንፈስ ጭንቀት፣ የጭንቀት መታወክ፣ ባይፖላር ዲስኦርደር፣ ስኪዞፈሪንያ እና የስብዕና መታወክ ያካትታሉ።

#### የተለመዱ የአእምሮ ጤና እክሎች መካከል ሚጠቀሱት መክከል:-

1. የመንፈስ ጭንቀት፡- የማያቋርጥ ሀዘን፣ የእንቅስቃሴ ፍላጎት ማጣት እና የተለያዩ ስሜታዊ እና አካላዊ ችግሮች ተለይተው ይታወቃሉ።

2. የጭንቀት መታወክ፡- እነዚህ እንደ አጠቃላይ የጭንቀት መታወክ (GAD)፣ ፓኒክ ዲስኦርደር እና የማህበራዊ ጭንቀት ዲስኦርደር ያሉ በሽታዎችን ያካትታሉ።

3. ባይፖላር ዲስኦርደር፡- ስሜታዊ ከፍታዎችን (ማኒያ ወይም ሃይፖማኒያ) እና ዝቅተኛ (ድብርት) የሚያካትቱ ከፍተኛ የስሜት መለዋወጥን ያካትታል።

4. ስኪዞፈሪንያ፡ ከባድ የአእምሮ መታወክ የሰውን አስተሳሰብ፣ ስሜት እና ባህሪ ይነካል።

#ymcaethiopia
#ወወክማ_ኢትዮጵያ
#srh
#ስነተዋልዶ_ጤና
#empowering_the_young_generation

#ymcaethiopia
#ወወክማ_ኢትዮጵያ
#srh
#ስነተዋልዶ_ጤና
#empowering_the_young_generation

የወሊድ መቆጣጠሪያ  እንክብል
⭕️በአፍ የሚወሰዱ እንክብሎች ሲሆኑ በውስጣቸው የያዙአቸው ሆርሞኖች በተፈጥሮ በሰውነታችን ውስጥም የሚመረቱ እና ከወር አበባ እና እርግዝና ጋር የተያያዙ  ሂደቶችን የሚቆጣጠሩ ናቸው።እንክብሎቹ በየቀኑ በተመሳሳይ ሰዓት መወሰድ ይኖርባቸዋል።

⭕️በትክክለኛው መንገድ ከተጠቀሙት እርግዝና የመከሰት እድሉ  99% እርግዝናን መከላከል ይችላል ። ነገር ግን በአጠቃቀም ጊዜ ከሚኖሩ ስህተቶች ጋር ተያይዞ እርግዝና የመከሰት እድሉ እስከ 7/100 ድረስ ከፍ ሊል ይችላል፡
እንክብሎቹን መጠቀም ካቆሙ በኃላ ማርገዝ ቢፈለግ በ 3 ወር ጊዜ ውስጥ ወደ ቀድሞ የልጅ መውለድ  አቅም መመለስ ይቻላል፡፡ ነገርግን በመዘናጋት እንክብሉን ሳንውጥ ብንረሳ ለተከታታይ ሁለት ቀን ሌላ የ እርግዝና መከላከያ ለምሳሌ እንደ ኮንዶም ያሉትን ብንጠቀም ይመከራል
እስከዛው ደም ውስጥ ያለው የሆርሞን መዛባትን ይስተካከላል
መድሀኒቱን ደግሞ  ባስታወሰንበት ቀን ጀምረን መዋጥ እንችላለን  ነገር ግን  ከሁለት ቀን በላይ በተከታታይ ከ ዘለልን  የጤና ባለሙያ ማማከር እና ማስተካከል ይኖርብናል።

⭕️በተጨማሪ  እንክብሉን  የወር አበባ ህመምን እና መዛባትን ለማስተካክል እንጠቀመዋለን።
⭕️ተጓዳኝ ጉዳቶች
እንክብሉን መውሰድ የተጀመረበት የመጀመሪያ ወራት ላይ የወር አበባ ለውጦች ሊከሰት ይችላል። 
⭕️የራስ ምታት
⭕️ማቅለሽለሽ
አልፎ አልፎም እንደመድሀኒቱ  አይነት የሚወሰን ሆኖ ለደም መርጋት የማጋለጥ ባህሪ ሊኖረው ስለሚችል  ከጤና ባለሞያ ጋር መማከር ይኖርብናል😊
#ymcaethiopia
#ወወክማ_ኢትዮጵያ
#srh
#ስነተዋልዶ_ጤና
#empowering_the_young_generation

ያልተፈለገ እርግዝና መንስኤዎች🤰

ወደ ያልተፈለገ እርግዝና ሊመሩ የሚችሉ ምክንያቶች የሚከተሉት ናቸው፡፡🤔🤔
1. ያለ እድሜ ጋብቻ
2. የጓደኛ ግፊት
3. የወሲብ ሙከራ
4. የቤተሰብ ምጣኔ አገልግሎት አለመገኘት
5. በሴት/ወንድ ጾታዊነት ላይ የተሳሳቱ መረጃዎች ወይም አፈ ታሪኮች
6. ስለ የወሊድ መከላከያ አጠቃቀም ፍርሃት ወይም አፈ ታሪኮች
7. የእርግዝና መከላከያዎችን አለመጠቀም
8. የእውቀት ወይም የመረጃ እጥረት
የእርግዝና መከላከያ ዘዴዎችን በአግባቡ አለመጠቀም
9. አላማን ካለማገናዘብ
10. ጥቃት፣ እንደ መደፈር ..ወ.ዘ.ተ ሲሆኑ

ስለዚህ ራሳችንን ካልተፈለገ እርግዝና እና ወሲባዊ ግንኙነት እንቆጥብ😉

#ymcaethiopia
#ወወክማ_ኢትዮጵያ
#srh
#ስነተዋልዶ_ጤና
#empowering_the_young_generation

ስለ ስነተዋልዶ ጤና እንወያይ

የስነ-ተዋልዶ ጤና (SRH) የአጠቃላይ ጤና እና ደህንነት ወሳኝ ገጽታ ነው, ይህም በተለያዩ የህይወት ደረጃዎች ውስጥ ያሉ ግለሰቦችን የሚነኩ ብዙ ጉዳዮችን ያካትታል.  የበሽታ ወይም የአካል ጉዳት አለመኖር ብቻ ሳይሆን ከሥነ ተዋልዶ ሥርዓት ጋር በተያያዙ ጉዳዮች ሁሉ የተሟላ የአካል፣ የአእምሮ እና የማህበራዊ ደህንነት ሁኔታ ነው።  ይህ መመሪያ የፆታ እና የስነ ተዋልዶ ጤናን ለማራመድ ክፍሎችን፣ አስፈላጊነትን እና መንገዶችን በጥልቀት ይመለከታል።

የSRH ቁልፍ አካላት የሚከተሉትን ያካትታሉ፡-

1. የቤተሰብ እቅድ፡- የወሊድ መከላከያ ማግኘት እና ስለመራቢያ ምርጫዎች መረጃ ማግኘት።
2. የእናቶች ጤና፡- በእርግዝና፣ በወሊድ እና በድህረ ወሊድ ወቅት የሚደረግ እንክብካቤ።
3. በጾታዊ ግንኙነት የሚተላለፉ ኢንፌክሽኖችን መከላከል እና ማከም፡- ኤችአይቪ/ኤድስን ጨምሮ።
4. የወሲብ ትምህርት፡ ስለ ወሲባዊ ጤና፣ ግንኙነት እና ስምምነት አጠቃላይ ትምህርት።
5. የስነ ተዋልዶ ጤና ችግሮችን መከላከል እና መቆጣጠር፡- እንደ መካንነት፣ ካንሰር እና ሌሎች ከመራቢያ ስርአት ጋር የተያያዙ ሁኔታዎች።
6. በስርዓተ-ፆታ ላይ የተመሰረተ ጥቃትን መከላከል፡- ከፆታዊ እና የመራቢያ መብቶች ጋር የተያያዙ ጥቃቶችን ለመከላከል እና ለመፍታት የሚደረገው ጥረት።

አጠቃላይ ጤናን ለማሻሻል ፣ ችግሮችን ለመቀነስ እና የስርዓተ-ፆታ እኩልነትን ለማበረታታት ውጤታማ የ SRH አገልግሎቶች አስፈላጊ ናቸው።

#ymcaethiopia
#ወወክማ_ኢትዮጵያ
#srh #ስነተዋልዶ_ጤና
#empowring_the_young_generatio

ቴስቴስትሮን ቴራፒ (testosterone    therapy) ምንድነው ?🤔

📌ቴስቴስትሮን ወንድ ልጅን ወንድ ሚያሰኘው ሆርሞን ሲሆን  የሚመነጨውም በዋናነት ከዘር ፍሬ( testicles) ነው ።
📌ቴስቴስትሮን የተለያዩ ጥቅሞች አሉት ከነዚህም መካከል የወሲብ ፍላጎት እንዲኖረን(sexual drive) ለአጥንት እና ጡንቻ እድገት ፤ ለቀይ የደም ሴል መመረት እንዲሁም ፊት ላይና እና በተለያዩ የሰውነት ክፍሎች ላይ ፀጉር እንዲኖር ያደርጋል።
📌የደም ውስጥ የቴስቶስትሮን መጠን በጉርምስና ወቅት ከፍተኛ መጠን ላይ ሲደርስ እድሜ እየገፋ ሲመጣ ደሞ እየቀነሰ የመምጣት ባህሪ አለው።ለምሳሌ እድሜ ከ40 በላይ ሲሆን በየዓመቱ በአማካይ በ1% የመቀነስ ሁኔታ  ያሳያል።
📌የቴስቴስትሮን መጠን መቀነስ ምልክቶች የሚከተሉት ናቸው።
     1)የወሲብ ፍላጎት ማጣት  ወይም መቀነስ፤የብልት በራሱ አለመቆም ።
     2) የባህሪ ለውጥ ለምሳሌ መነጫነጭ     ድብርት እንዲሁም አቅም ማጣት
     3) አካላዊ ለውጦች ለምሳሌ የብብትና የብልት ፀጉር መቀነስ ፤የወንድ ጡት ማደግ ወይንም ጫፍ ላይ ህመም ነገር መኖር ።
📌የደምዎትን የቴስቴስሮን መጠን በደም ምርመራ ማወቅ ይችላሉ።
📌የደም ውስጥ የቴስቴስትሮን መጠንዎት ዝቅተኛ ከሆነ በሐኪም የሚታዘዝ የቴስቴስትሮን ሆርሞን ህክምና አለ(በሀገራችንም ዉስጥ ይገኛል)።
📌 የቴስቴስሮን ህክምና ጥቅሞች👉 ሙድን ማስተካከል ፤ አጠቃላይ አቅምን መጨመር፤ የወሲብ ፍላጎትን መጨመር፤ ጡንቻን ማጠንከርና ማሳደግ፤ የተለያዩ የልብና የደም ስር ህመሞች ተጋላጭነትን መቀነስ ።

#ymcaethiopia
#ወወክማ_ኢትዮጵያ
#srh
#ስነተዋልዶ_ጤና
#empowering_the_young_generation

#ymcaethiopia
#ወወክማ_ኢትዮጵያ
#srh
#ስነተዋልዶ_ጤና
#empowering_the_young_generation

የኢትዮጵያ ወጣቶች የኤችአይቪ ቀውስ

አዲስ የኤችአይቪ ቫይረስ በኢትዮጵያ ውስጥ በአስደንጋጭ ሁኔታ ከፍተኛ ሲሆን በሺዎች የሚቆጠሩ ከ15-24 ዓመት ዕድሜ ያላቸው ወጣቶች በዓመት ይያዛሉ።

ብዙዎች ኤች አይ ቪ እንዳለባቸው አያውቁም በተለይ በገጠር አካባቢ በምርመራ እጥረት ምክንያት እና የተመረመሩ ሰዎች የመገለል መድልዎ ይደርስባቸዋል።

አስቸኳይ ዕርምጃ ካልተወሰደ ይህ የተደበቀ ወረርሽኝ ሊፈነዳ፣ ወጣት ኢትዮጵያውያንን ጤናና የወደፊት ዕጣ ፈንታ ሊሰርቅ ይችላል። ውጤቱም ለአገሪቱ እድገት ከባድ ነው።

በኢትዮጵያ የሚታየውን የወጣቶች የኤችአይቪ ቀውስ ለማስቆም ህዝቡ ማድረግ ያለባቸው፦

1. ግላዊነትን የሚጠብቁ ለወጣቶች ተስማሚ የሆኑ አገልግሎቶችን የመጠየቅ መብት ማስጠበቅ።

2. በኤችአይቪ ምክንያት የሚገለሉትን ጥሩ እንዳልሆነ በትምህርት ማስረዳት።

3. ለወጣቶች የኤችአይቪ ግንዛቤ እና መከላከል ፕሮግራሞችን ማሳደግ።

4. ኤችአይቪ ምርመራን በአገር አቀፍ ደረጃ ተደራሽ ማድረግ።

5. ከኤችአይቪ ጋር ለሚኖሩ ወጣቶች የድጋፍ አገልግሎት።

6. ወጣቶች በኤችአይቪ ምላሽ ውስጥ ድምጽ እንዲኖራቸው ማድረግ።

በእነዚህ ግንባሮች ላይ የሚወሰደው እርምጃ ይህንን ድብቅ ቀውስ ለመቋቋም ይረዳል።

#ymcaethiopia
#ወወክማ_ኢትዮጵያ
#srh
#ስነተዋልዶ_ጤና
#empowering_the_young_generation

በመርፌ የሚወሰዱ የወሊድ መከላከያዎች ፕሮግስትሮን ይይዛሉ፡፡

መርፌ በየሁለት ወይም ሶስት ወሩ ይሰጣል፣ እንደ አይነት፣ በሴቷ ክንድ ላይ፡፡
እንዴት እንደሚሠሩ
በመርፌ መወጋት ውስጥ ያሉት ሆርሞኖች በፕሮጄስትሮን ብቻ ከሚመጡ እንክብሎች ጋር ተመሳሳይ በሆነ መልኩ በሴቶች አካል ላይ ለውጥ በመፍጠር እርግዝናን ይከላከላሉ፡፡
ጥቅሞች
በዓመት 4-6 ጊዜ ብቻ መከናወን አለበት፡፡ ዕለታዊ ክኒን የለም፡፡
ጡት በማጥባት ጊዜ ጥቅም ላይ ሊውል ይችላል
ለ 12 ሳምንታት ያገለግላል
የማሕፀን ሽፋን ካንሰርን ለመከላከል ይረዳል


ውጤታማነት
መርፌ እርግዝናን ለመከላከል 97% ውጤታማ ነው፡፡

#ymcaethiopia
#ወወክማ_ኢትዮጵያ
#srh
#ስነተዋልዶ_ጤና
#empowering_the_young_generation

#ymcaethiopia
#ወወክማ_ኢትዮጵያ
#srh
#ስነተዋልዶ_ጤና
#empowering_the_young_generation