⁩⁩🍁 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🌻 مهرگان؛ جشن آغاز سال نو

مهرگان آمد گرفته فالش از نیکی مثال
نیک روز و نیک جشن و نیک وقت و نیک فال
#عنصری

🍁🍁 "جشن مهرگان" بزرگ‌ترین جشن ایران باستان و جشن آغاز سال نو در دوره‌هایی از ایران همچون زمان هخامنشیان بود و در شش روز برگزار می‌شد. این جشن از کهن‌ترین و نخستین جشن‌های ایرانی بود که به گمان، با آیین‌های مهرپرستی و میتراگرایی آریاییان نخستین در پیوند است. بر پایه‌ی شاهنامه‌ی فردوسی، پیشینه‌ی آن به زمان فریدون می‌رسد. همانگونه که نوروز با جمشید در پیوند است، مهرگان نیز با کاوه و فریدون پیوسته است.

🌻🌻 درباره‌ی زمان برگزاری جشن مهرگان گفته می‌شود که این جشن در آغازین روز مهر برپایه‌ی گاهشماری باستانی برگزار می‌شد که شاید تا واپسین سال‌های دودمان اشکانی دنباله داشت و در زمان ساسانیان به "مهر روز" از مهرماه برابر با شانزدهم مهر جابجا شد و از دوهزار سال گذشته در روز شانزدهم مهر برگزار می‌شد.
به این جشن میتراکانا، مهرکانا و میتراکان نیز گفته می‌شد.

🍁🍁 آغاز سال نو در مهرگان بسته به آغاز و پایان سال کشاورزی بود. سال کشاورزی با پایان تابستان به پایان می‌رسید و آمادگی برای سال نو کشت و کار در پاییز آغاز می‌شد.

🌻🌻 کتسیاس، پزشک اردشیر دوم هخامنشی نوشته بود که در جشن مهرگان ایرانیان جامه‌ی ارغوانی می‌پوشند، ساز و آواز برپا می‌کنند و به پایکوبی و نوشیدن می‌پردازند.

🍁🍁 سفره‌ی مهرگان نیز به رنگ ارغوانی بود و میوه‌های سرخ‌رنگ و گوناگون در آن می‌چیدند و چند شاخه از درختان گز، هوم و مورد در آن می‌گذاشتند. گل همیشه شکفته در میان سفره بود و پیرامونش را با گل‌های دیگر می‌آراستند. اکنون ما نمی‌دانیم گل همیشه شکفته گونه‌ای گل بود یا به هر گلی که در این موسم زمان شکفتنش بود، گفته می‌شد. در سفره‌ی مهرگان آتشدان یا کندیل(شمع)، شیرینی و خوشبوکننده‌ای چون گلاب نیز یافت می‌شد.

🌻🌻 خوراکی‌های جشن مهرگان نوشیدنی گیاه هوم بود که آن را با شیر یا آب می‌آمیختند و همه‌ی باشندگان(حاضران) جشن به نشانه‌ی پیمان و دوستی از آن می‌نوشیدند. نانی از آرد هفت گیاه گندم، جو، عدس، برنج، ماش، نخود و ارزن پخته می‌شد. همچنین در آتشدان‌ها اسپند و زفران یا سپران(زعفران) و انبر یا شاهبوی(عنبر) می‌ریختند تا هوا همواره خوشبو باشد. در آتش نیز هوم می‌ریختند تا بخروشد.

🍁🍁 در این جشن بجز پوشیدن جامه‌ی ارغوانی، شادباش‌برگ(کارت تبریک)هایی را خوشبو می‌کردند و در پوششی زیبا می‌پیچیدند و پیشکش می‌کردند. پس از خوردن و نوشیدن، زمان ساز و پایکوبی(رقص) گروهی بود. در این هنگام مهرْیَشت می‌خواندند و اَرغُشت می‌رفتند. ارغشت گونه‌ای پایکوبی گروهی بود. در پایان در کنار جشن دست به دست هم می‌دادند و در کنار آتش زنجیره‌ای به نشان مهر و پیمان می‌ساختند. از دیگر آیین‌های این جشن، نیایش به درگاه ایزد مهر یا همان ایزد درستکاری، پیمان و مهربانی بود.

🌻🌻 امروز تندیس‌ها و سنگ‌نگاره‌های فراوانی همچون نگاره‌های میترا در کشورهای خاورمیانه و ترکیه کنونی یافت شده که نشانه‌ی فراگیر بودن جشن مهرگان در سرزمین ایران باستان است. اکنون در برخی از کشورهای عربی جشن مهرجان یا مهرجانات برگزار می‌شود که بجا مانده از جشن بزرگ مهرگان است. همچنین گمان شده است که سماع پیروان مولوی در شهر قونیه دگرگون‌شده‌ی ارغشت‌های میترایی باشد.

🍁🍁 جلال آل احمد جشن قالی‌شویان در مشهد اردهال کاشان را در پیوند با مهرگان می‌داند. از سویی گفته شده جشن قالی‌شویان در پیوند با "جشن تیرروزی" است.
در تاجیکستان و سمرکند(سمرقند) جشن ایستادگی کاوه آهنگر در برابر بیدادگری آژی‌دهاک(ضحاک) را برگزار می‌کنند.

#پریسااماموردی
____
۱- نامه‌ی ایران
نویسنده: #شیرینبیانی
۲- تارنمای مهرمیهن
۳- جشن مهرگان و سده
نویسنده: #رضامرادیغیاثآبادی
____
#مهرگان #جشنمهرگان #فرهنگایران
🌹❤️
@setade7aban
#کارزارملی نافرمانی های مدنی و مبارزات بدون خشونت