تافته جدا بافته

چند روز است اظهارات بیژن عبدالکریمی درباره «زن، زندگی، آزادی» و مشخصا اشارات او به زنان بحث‌انگیز شده؛ از دانش آموختگان فلسفه که زن هم هستند انتظار رفته که به ایشان پاسخ دهند. من به دلایل اینترنتی اصل حرفش را نشنیده‌ام و صرفا نقل‌ها راخوانده‌ام.

‏به کانال او سر زدم و متوجه بحث داغی میان «مردان» درباره «زنان» و نمایندگان/ الگوهای شایسته آنان (پروین؟ فروغ؟ زرین تاج؟) شدم.

***

‏برای سخنرانی جایی رفته بودم، دانشجویی جلویم را گرفت که ما دنبال الگوی سوم زن مسلمان هستیم چون «زن غربی که لخت است و زن شرقی هم عامی و...»

‏چندبار پرسیدم: واقعا؟ زن غربی لخت است؟

‏و همکاری که داشتم ماجرا را برایش تعریف میکردم پرسید: واقعاً؟ زن شرقی عامی است؟ مادران داغدار و معترض در تمامی این سالها عامی هستند؟ مادر سهراب اعرابی یا مادر ستار بهشتی؟

***

‏باری

‏انتظار نداشتم همین حرفها را از دهان عبدالکریمی بشنوم. گرچه اطمینان دارم او، و همه استادانی که در کانالش به دنبال یافتن مصداق الگوی سومی برای زن مسلمانِ ایرانی هستند کاملا صادقانه اینطور زن ستیزانه از زن دفاع می‌کنند. حرفها هم همان حرفهای چهل سال پیش است...مردان بگردند الگو برای زنان پیدا کنند. زنی هم اگر بخواهد وارد بازی شود یا غربی (پس فمینیستی-هالیوودی) فکر می‌کند یا نهایتاً مثل اولین نسل از زنان انقلابی که هنوز هم هستند و فعالند در همه طیف‌ها؛ دنبال الگوی سوم سازگار با نظر «آقایان» است.

که نتایج زن‌ستیزانه و مردسالارانه آن را سالهاست شاهدیم.

‏این قبای کهنه؛ که بگردیم یک چیزی در دل سنت خودمان پیدا کنیم و الگوی سوم را بسازیم هیچ رقمه (دست کم) بر تن مفهوم پردازی درباره زن در ایران نمی‌نشیند.

کاری به باقی سنت‌های فلسفی نداریم فعلا، ولی زن در سنت فکری و حکمی ما «غیر» است. غیر مطلق است. زن و زنانگی همیشه سرکوب و تحقیر شده. مردان برایش تعیین تکلیف کرده‌اند و خوب و بدش را نشان داده‌اند: زن خوب (مطابق الگوی مطلوب فهم ما) و زن بد (نامطلوب برای ما).



‏دروغی بزرگتر از این وجود ندارد که سنت حکمی ما به جنسیت بی‌تفاوت بوده است. حقیقتا زنانگی چیزی بوده که سنت حکمی ما عمدتاً خودش را در برابر آن برساخته است.

‏زنان اغلب کنار سفیهان و کودکان نشسته‌اند و غیابا محاکمه شده و احکام بر آنها جاری شده است.

بخش عمده سنت حکمی ما ضد زنانگی است: ضد ماده، ضد بدن، ضد لذت، ضد سعادت زندگی دنیوی، ضد آزادی انتخاب، ضدوابستگی و تعلق خاطر، تا حدود زیادی ضد عشق زمینی...

اقتدارگرا و تمامیت خواه است.

(حاضرم با هرکس غیر این ادعا کند مناظره کنم.)

‏و همه اینها با دعوی تکیه بر «عقل»-تعریف مشخصی از عقل. که وجه ممتاز کننده مرد از زن در سلسله مراتب هستی است. تعریفی ازعقل که از قضا نه تنها نسبت به جنسیت بی‌تفاوت نیست که کاملا جنسیتمند است...عقلانیت تمامیت خواه و دیگری ستیزی که تا امروز واینجا باران برکتش بر ما می‌بارد.

‏مصداقش همین چسب و برچسبهایی که به زن غربی/شرقی می‌زنند تا زنِ خوبِ «خودِ» متکبر و ممتازشان را ثابت کنند که مثل باقی باورهاشان تافته جدابافته است و هیچ وقت لازم ندارد تواضع کند و چیزهایی از دیگران بیاموزد.

✍🏻 #مریم_نصر

#بیژن_عبدالکریمی #بانوان #اجتماعی #فلسفه #زن_زندگی_آزادی

@Roshanfkrane

بخشی از مناظره جنجالی مریم نصر اصفهانی و مجید دهقان در شبکه چهار؛

حاکمیت و مسالهٔ جنسیت

مریم نصر اصفهانی:
زنان جایگاهی در آرمانشهر فارابی ندارند.
به افلاطون اولین فمنیست تاریخ می‌گویند.
رویکرد فارابی نسبت به زنان منفی است. وقتی پای زن‌ها به میان می‌آید خواجه نصیرالدین هم آنها را در کنار سفیهان و کودکان قرار می‌دهد.
با توجه به شعارهایی که داده شد می‌توان گفت جامعه زنان ما به بلوغ رسیده است. در قوانین ما همچنان زنان در کنار سفیهان هستند. قوانین ایران به زنان می‌گوید تو نابالغ هستی.
با زنان همچون کودکان نابالغ برخورد می شود و همچنان می‌گویند شما باید در خانه باشید و مادری کنید.

مجید دهقان:
صرف زن بودن دلیل بر مسئول شدن در حوزه زنان بودن نیست. انتصاب‌های غیرمرتبط در حوزه زنان به این خاطر بود که مواجهه مستقیم با مسائل زنان نداشته باشند.
انقلاب می خواهد در مساله زنان راه جدیدی را نشان دهد که بتوانید در عین دینداری در جامعه امروزی زندگی کنید.
در حوزه زنان انتزاعی فکر می کنیم نه انضمامی. خیلی اوقات وقتی از زن و حجاب صحبت می‌کنیم انتزاعی فکر می‌کنیم نه واقعیت زنان و خانواده.
در سیاست‌گذاری درباره زنان باید به عاملیت آنها احترام گذاشت و سیاست‌گذاری‌های از بالا به پایین اصلا جوابگو نیست.
در مساله زنان باید به نقش مردان هم توجه شود و تمرکز بیش از حد بر زنان توسط فمنیست‌ها یک آسیب است.

مریم نصر اصفهانی:
مهم‌ترین نارضایتی زنان تبعیض است. برای شناخت مشکلات زنان باید به آنها صدا بدهیم. سهم زنان در مجلس و قانون‌گذاری بسیار کم است و همان‌هایی هم که هستند در راستای مردسالاری عمل می‌کنند.
خانم خزعلی گفت من عقلم می‌رسید و حق طلاق گرفتم. ایشان متعلق به طبقه‌ای هستند که این مسائل برایشان در دسترس است ولی زن معمولی اصلا امکان چانه‌زنی در خانه را ندارد. فمنیسم غربی بزرگترین منتقد خودش است و ما مدام در حال سرکوب آن هستیم.

مجید دهقان:
انقلاب اسلامی در برابر الگویی ایستاد که به زور می‌خواست به جامعه تحمیل شود. امکان بازگشت نظم سنتی وجود ندارد و در عین حال راه تجدد را هم نمی‌توانیم پیش بگیریم.
جریان غالب فقهی در مورد زنان نفی و طرد بوده است.

مریم نصر اصفهانی:
می‌گویند بچه بیاور تا ماشین بدهیم. این تحقیر زن است.
کسانی که فکر می‌کنند آموزه‌های فمنیستی حلال مشکلات زنان است به اندیشه‌های روز فمنیستی توجهی ندارند.
روشنفکر و فقیه در حوزه زنان باید همدلی داشته باشند. نمی‌توان به فقیه گفت سنت و تاریخ را کنار بگذار و هر چه می‌گوییم گوش کن. با فقیه باید وارد مذاکره شد و اگر ناشی از مردسالاری یا فهم نادرست روایت است مساله را برطرف کرد.

مریم نصر اصفهانی:
اعتراضات اخیر یکی از نخستین اعتراضاتی بود که از دین نشات نمی‌گرفت و ضددینی بود.

مجید دهقان:
حوزه علمیه باید با روی بازتر به مسائل ورود پیدا کند. نباید طلاب پاستوریزه بار بیایند.
مگر دولت شوهر دوم است که اجازه خروج از کشور برای زنان می‌خواهد؟‌

مریم نصر اصفهانی:
بیخود خودمان را دلداری ندهیم که الگوی سوم هستیم!

مجید دهقان:
مسائل زنان را به عنوان ابزاری برای استعمار استفاده می‌کردند و هنوز هم این روش وجود دارد. وضعیت زنان در قوانین ما اشکال دارد اما فاجعه آمیز نیست. در حوزه حاکمیت باید تصمیم جدی بگیرند که مساله زنان را به رسمیت بشناسند.


#مریم_نصر_اصفهانی ؛ اخلاق‌پژوه، مدرس فلسفه و عضو هیئت علمی گروه مطالعات زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
#مجید_دهقان ، پژوهشگر حوزهٔ زنان، استادیار گروه فقه و حقوق پژوهشکده زن و خانواده

#بانوان #زن_زندگی_آزادی #اجتماعی

@Roshanfkrane