‏حکایت یک عکس دونفره

بعد از ثبت‌نام ‎#وحید_حقانیان در انتخابات ریاست جمهوری، به خاطر آوردم که او عکسی دو نفره با شخصی به نام ‎#محسن_سروانی دارد که به جرم «‎#جاسوسی» اعدام شد. سعی کردم درباره این عکس تحقیق کنم. نتایجش را در این یادداشت نوشتم.
....

ثبت‌نام وحید حقانیان غیرمنتظره‌ترین رویداد انتخابات ریاست جمهوری بود. آیا علی خامنه‌ای تصمیم گرفته که نهاد ریاست جمهوری را هم به بیت رهبری منتقل کند؟ آیا حقانیان با تکیه بر دانسته‌هایش از فسادها و پشت‌پرده مناسبات قدرت در ایران، ماموریتی برای برگزاری یک انتخابات کنترل شده، دریافت کرده؟ یا یک «پست‌چی بازنشسته» به دنبال کاری جدید می‌گردد؟

«سردار وحید» بیش از اینکه شخصیت سیاسی باشد، فردی امنیتی است. این اصل که «یک مامور امنیتی هیچگاه بازنشسته نمی‌شود»، می‌تواند گمانه‌زنی‌ها را درباره ماموریت جدید او تقویت کند.

با این حال درک مناسباتی که او را ناگزیر به پذیرش ریسک ثبت‌نام در انتخابات ریاست جمهوری کرده، آسان نیست. درصورت رد صلاحیت وحید حقانیان توسط شورای نگهبان، عملا عمر سیاسی او پایان خواهد یافت و تاثیرگذاری «جعبه سیاه خامنه‌ای» در پروژه جانشنی هم منتفی خواهد شد.

آیا وحید حقانیان مامور به انجام یک پروژه جدید شده یا سهمی از قدرت می‌خواهد؟ و شاید -در فرایندی که نمی‌دانیم- چنان تحت فشار قرار گرفته که نگران از حذف فیزیکی خود مجبور شده با تکرار نامش در فضای عمومی، هزینه حذفش را بالا ببرد. برای یافتن پاسخ این سوالات باید منتظر رویدادها در آینده بود.

اما شواهد و قرائن نشان می‌دهد، وحید حقانیان دیگر نفوذ و قدرت سابق خود را ندارد. اسفند۱۳۹۸، به‌وضوح محافظان خامنه‌ای تلاش کردند مانع از نزدیک شدن حقانیان به خامنه‌ای و قرار گرفتن او در کادری مشترک با رهبر جمهوری اسلامی شوند.

نامه‌‌ی سرگشاده وحید حقانیان در خرداد۱۴۰۰ هم که نوعی اعتراض به مهندسی گسترده انتخابات ریاست جمهوری بود، شاهد دیگری است که او دیگر نزدیکی سابق را به خامنه‌ای (طراح اصلی مهندسی انتخابات ۱۴۰۰) ندارد.

اما یک رودیداد دیگر گمان‌زنی‌ها درباره حذف او از بیت رهبری و از دست رفتن نفوذش و قدرتش را تقویت می‌کند. آذر۱۴۰۲، یک جوان ۲۴ ساله به نام «محسن سراوانی»، به اتهام «جاسوسی برای اسرائیل» اعدام شد. افشا شدن هویت محسن سراوانی اما پای وحید حقانیان را هم به این پرونده باز کرد.

عکسی دو نفره از محسن سراوانی و وحید حقانیان در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی وایرال شد که تمامی ابعاد پرونده را تحت تاثیر قرار داد. این عکس کاملا هدفمند و به شکل گسترده توسط برخی شبه‌رسانه‌ها و قرارگاه‌های سایبری جمهوری اسلامی بازنشر شد.

حالا وحید حقانیان دست‌کم در افکار عمومی در مظان اتهام جاسوسی برای اسرائیل قرار گرفته بود. درحالی‌که در پشت‌پرده نه پرونده محسن سراوانی ارتباطی به جاسوسی داشت و نه احتمالا حقانیان زمانی که اجازه ثبت عکس دو نفره به محسن را می‌داد تصورش را می‌کرد که روزی این‌چنین علیه او استفاده شود. در مرکز این پرونده «مهدی شمس‌آبادی»، دادستان پرنفوذ زاهدان قرار داشت.

محسن سراوانی، دانشجوی حقوق دانشگاه امام حسین و اهل روستایی در نزدیکی زابل بود؛ جوانی جاه‌طلب و وابسته جریان امنیتی «عدالت‌خواه». مشهورترین چهره این جریان «وحید اشتری» است.

سراوانی ابتدا با استفاده از رابطه فامیلی با یکی از فرماندهان سپاه سلمان، به‌عنوان مشاور در استانداری سیستان‌وبلوچستان مشغول به کار شد و پس از نقل مکان به تهران، با بیت رهبری ارتباط پیدا کرد. او خود را «عضو دفتر بازرسی بیت رهبری» و «مشاور جوان بیت» معرفی می‌کرد. محسن به نزدیکانش گفته بود که از طریق مجتبی خامنه‌ای با بیت ارتباط گرفته!

سطح ارتباط محسن سراوانی با وحید حقانیان مشخص نیست. به نظر می‌رسد، محسن سراوانی هم جزو اشخاصی بود که وحید حقانیان تلاش می‌کرد با استفاده از آنها شبکه‌ای از وفادارن به خود در سراسر ایران بسازد.

محسن سروانی اما از روابطش با بیت رهبری حداکثر استفاده را کرد و برای کسب رانت‌های اقتصادی و سیاسی، در تمامی نهادهای دولتی سیستان‌وبلوچستان خود را نماینده بیت معرفی کرد. به همین دلیل هم توسط اطلاعات سپاه بازداشت شد، بیش از یک ماه را در بازداشتگاه گذراند و پس از آزادی در این پرونده تبرئه شد.

اما پس از این بازداشت محسن سراوانی تغییر رویه داد. شروع به جمع‌آوری اسناد و مدارک علیه مدیران دولتی در این استان کرد و همکاریش با اطلاعات سپاه، حفاظت اطلاعات قوه قضاییه و برخی مسئولان بلندپایه جمهوری اسلامی را افزایش داد؛ اما بزرگترین ریسک او تلاش برای حذف مهدی شمس‌آبادی از دادستانی زاهدان بود.