🔰🟣
کانالی برای یادگیری کُرمانجی

با سلام و عرض ادب خدمت شما زبان‌آموزان و علاقه‌مندان به یادگیری کُرمانجی

در این کانال تصمیم بر این است به صورت گام به گام و مرحله به مرحله مطالب آموزشی در رابطه با «الفبا و رسم‌الخط» (رێنڤیس) و دستورزبان (رێزمان) کُرمانجی (کُردی کُرمانجی) را با هدف یادگیری و آشنایی عموم علاقه‌مندان منتشر کنیم.

📚مطالب آموزشی در یک فرآیند زمانی و به‌مرور بر اساس سرفصل‌های مندرج در کتاب تازه‌چاپ‌شده‌ی «رێنڤیس و رێزمان» (آموزش رسم‌الخط و مبانی دستورزبان کُردی کُرمانجی) عرضه خواهند شد؛

بدیهی است که در هر موضوعی جهت کمک بیشتر به یادگیری، از مطالب مرتبط دیگر نیز استفاده خواهد شد.

https://t.me/Kurmancizan/1100

👈 📚 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman 🌀

🔰
بررسی رسم‌الخط مورد استفاده در آثار کلاسیک کُرمانجی

ابتدا به صورت اجمالی رسم‌الخط به‌کاررفته در برخی آثار کلاسیک کُردی که به کُرمانجی سروده شده‌اند را بررسی می‌کنیم.

آثاری که تصویری از نسخه‌های خطی آنها را در زیر مشاهده می‌کنید اکثراً مربوط به قرون هفده، هجده و نوزده میلادی یعنی از حدود ٣٠٠-٤٠٠ سال قبل تاکنون می‌باشند.

👈 📚 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman 🌀

📜🔰
رسم‌الخط به کار رفته در «منظومه بزمی‌رزمی سیف‌الملوک» اثر «سیاهپوش»

سیاهپوش یا سیه‌پوش (به کردی: سیەھپۆش یا Siyehpoş) شاعر کلاسیک کرد سده هیجدهم و نوزدهم است.. اشعارش به گویش کرمانجی است. مشهورترین اثرش منظومه بزمی-رزمی سیف الملوک و بدیع الجمال است.

📜 Ji deqa Seyf ul-Mulûk a Siyahpûş, Helbestvanê kurd

👈 📚 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman 🌀

📜🔰
نسخه‌‌ای از کتاب «نووبهارا بچووکان» (نوبهار کودکان) از احمد خانی
(قرن 17 میلادی)

📜 Ji deqa Nûbihara Biçûkan a Ehmedê Xanî (Sedsala 17an)

وێنەیەک ژ دەقا (نوسخەیا دەستنڤیس) نووبهارا بچووکان ئا ئەهمەدێ خانی (سەدسالا ١٧ئان)

👈 📚 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman 🌀

📜🔰
نسخه‌ای از اشعار جعفرقلی زنگلی؛ شاعر کُرد خراسانی – قرن 19 میلادی
دخوازم کوهەنسالەکێ ئەز ژە ئەھلێ زەمانێ...

📜 Ji deqeke helbestên Ceferquliyê Zengilî (Xorasan, Sedsala 19an)

📜 ژ نوسخەیەکە خەتی (دەستنڤیس) یا هەلبەستێن جەفەرقولیێ زەنگلی (خۆراسان)

👈 📚 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman 🌀

📜🔰
نمونه‌ای از نسخه‌ی خطی دیوان ابن‌غریب؛ شاعر کُرد خراسانی – قرن 18 میلادی

ئەلۆ ڤێ کەلامێ ک ئنشاد بوو
ژە هجرەت سەد و ئەلف و هەشتاد بوو


📜 Ji deqa bicihmayî ya helbestên Ibêi Xerîb (Xorasan. Sedsala 18an)

📜 ژ نوسخەیەکە خەتی (دەستنڤیس) یا هەلبەستێن ئبنێ غەریب (خۆراسان. سەدسالا ١٨ئان)

👈 📚 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman 🌀

📜🔰
‌سرآغاز دیوان «مَم و زین» احمد خانی؛
شاعر پرآوازه‌ی کُرمانجی‌سُرای (قرن 18 میلادی)


📜 Destpêka Memûzîna Ehmedê Xanî

📜 دەستپێکا دیوانا مەم و زینێ - بەرهەما ئەهمەدێ خانی

👈 📚 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman 🌀

🔰
همراهان گرامی سلام؛

در این کانال سعی می‌کنیم مطالب را به مرور و در یک پروسه‌ی زمانی هماهنگ با کتاب «رێنڤیس و رێزمان» ارائه کنیم؛

سپاس از همراهی و پیگیری شما

👈 📚 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman 🌀

🔰
همانطور که می‌دانیم در چند دهه‌‌ی اخیر در میان کُردهای خراسان تلاش‌‌های زیادی برای ابداع و ایجاد رسم‌‌الخط و الفبا صورت گرفته است و کتاب‌‌های زیادی نیز نوشته شده‌‌اند که تقریباً رسم‌‌الخط بکاررفته در همه‌ی آنها شخصی و قراردادی و لذا متفاوت با هم بوده و هیچ‌‌کدام نتوانسته‌‌اند کُرمانجی را به صورت قاعده‌مند و علمی به تحریر درآورده و نیاز به یک رسم‌الخط مناسب برای نوشتن به کُرمانجی را برآورده کنند.

از رسم‌‌الخط‌‌های با اِعراب‌‌گذاری‌‌های پیچیده گرفته تا تعریف اشکال مختلف حروف برای برخی اصوات و آواها در کُرمانجی و ... .

بی‌شک یک موضوع در همه‌ی این تلاش‌‌ها مشترک است و آن هم ارج و اهمیتی است که دلسوزان کُرمانجی در مقاطع مختلف و با توجه با سطح آگاهی و دانش خود از کُرمانجی نسبت به آن داشته‌اند.

از این رو همت تمام افراد دلسوزی که هر کدام در یک مقطع زمانی گامی برای این امر برداشته‌‌اند، قابل تقدیر است.

اما؛ یکی از دلایل عدم موفقیت این تلاش‌ها، بی‌اطلاعی از تلاش‌‌های صورت‌‌گرفته در زمینه‌‌ی الفبا، رسم‌الخط و دستورزبان کُرمانجی موجود در نقاط دیگر و یا داشتن اطلاع‌ ناقص و همچنین مقاومت در برابر آن به دلایل مختلف بوده است. از این روست که با وجود سال‌‌ها تلاش در زمینه‌‌ی رسم‌‌الخط و دستورزبان در نقاط دیگر و وجود استانداردهای مشترک و کافی در میان زبان‌‌شناسان، کُرمانجیِ خراسان از آن بی‌‌بهره بوده است.

البته شرایط کنونی به ویژه در یک دهه‌‌ی اخیر به هیچ وجه قابل مقایسه با قبل از آن نیست و رشد آگاهی و علم در زمینه‌‌ی کُرمانجی در ایران نوید عصری درخشان برای این زبان می‌‌دهد.


👈 📚 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman 🌀

🔰
تەختەکلیدا کوردی

نرم‌افزار تایپ کُردی با حروف آرامی برای سیستم اندروید

با نصب این نرم‌افزار قابلیت تایپ با هر دو الفبای کُردی (لاتینی و آرامی)، فارسی و انگلیسی را در گوشی تلفن همراه خواهید داشت.

👈 📚 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman 🌀

🔰
🔰 آموزش تصویری تایپ کُردی با الفبای آرامی بر روی کامپیوتر

♦️ چگونه بدون نیاز به نصب نرم‌افزار، از کیبورد کُردی موجود در ویندوز استفاده کنیم؟

📕 فایل پی‌دی‌اف: 17 صفحه

👈 📚 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman 🌀

🔰
با نصب نرم‌افزارهای تایپ کُردی با الفبای آرامی بر روی کامپیوتر و تلفن همراه نوشتن با این الفبا و رسم‌الخط را تجربه کنیم.

لینک‌های مرتبط:

https://t.me/Renivis_U_Reziman/15

https://t.me/Renivis_U_Reziman/16


👈 📚 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman 🌀

🔰چرا یادگیری رسم‌الخط کُردی آسان است؟

به عنوان یک نکته‌ی ابتدایی برای کسانی که علاقه‌مند به یادگیریِ رسم‌الخط و نوشتن زبان کُردی - و اینجا کُرمانجی – هستند، در این رسم‌الخط واژه‌ها همانطور که تلفظ می‌شوند نوشته می‌شوند و برعکس. در رسم‌الخط کُردی، مصوّت‌ها (یعنی فتحه ــَ، ضمّه ــُ و کسره ــِ و غیره) تبدیل به حروف الفبا و به اصطلاح «خطی» شده‌اند.

یعنی همانند زبان الفبای زبان فارسی، این مصوت‌ها (حروف صدادار) دیگر قابل حذف نیستند؛ همچنین سلیقه‌ای هم نیست که کسی آنها را بنویسد و کسی حذف کند، چون بخشی از حرف الفبا هستند.

به عنوان مثال واژه‌ی «کلک» در رسم‌الخط فارسی را مثال می‌زنیم. این واژه‌ در اینجا جهت مقایسه با زبان فارسی و فهم بهتر مطلب انتخاب شده است.

«کلک» در فارسی معمولاً به همین صورت نوشته می‌شود (با سه حرف و بدون الزام اعراب‌گذاری) و قطعا همه ما در ابتدای برخورد با آن دچار اشتباه شده‌ایم که چگونه آن را تلفظ کنیم. همین واژه (در واقع یک واژه که چند واژه‌ی متفاوت را می‌توان از آن دریافت کرد) ممکن است به صورت‌های زیر خوانده شود:

(کَلَکْ، کَلِکْ، کَلْکْ، کَلُکْ، کُلْکْ، کُلَکْ، کُلِکْ، کَلَکَ، کِلَکْ، کِلُکْ، کِلِکْ، کَلْکَ، کَلْکُ، کَلْکِ، و ... )

با در نظرگرفتن تمام حالاتی که اعراب‌ها و علائم ضمه «ـُ» و فتحه «ـَ» وکسره «ـِ» و ساکن «ـْ» بر روی هر یک از سه حرف «ک» و «ل» و «ک» قرار می‌گیرند، ده‌ها واژه - صرف‌نظر از اینکه دارای معنی باشند یا خیر – با همین سه حرف می‌توان تصور کرد که همگی صرفاً به صورت «کلک» نوشته می‌شوند.

و اما چند معنی این واژه در زبان فارسی که بازهم فقط به صورت «کلک» نوشته می‌شوند: کلک (نوعی قایق)، کلک‌بازی، کَلَک یا منقل سفالی، کِلِک یا انگشت، کِلک یا قلم

بر خلاف الفبای زبان فارسی در الفبای کُردی برای هر صدا یک نشانه یا حرف الفبایی تعریف شده است و هر نشانه یا حرف فقط یک صدا دارد. در الفبای کُردی حتی برای حروف صدادار یا به اصطلاح مصوت‌ها یا واکه ها نیز نشانه‌های خاصی تعریف شده است. به عنوان مثال در الفبای کُردی برای فتحه حرف / ـه / ، برای کسره‌ی کشیده حرف / ـێ / و برای ضمه حرف / ـو / تعریف شده است و غیره. در الفبای لاتینی فتحه ــَ (E,e)، مصوت نزدیک به ضمّه ــُ (Uu) و کسره ــِ، اگر کسره‌ی کوتاه و خفیف باشد (I-i) و اگر کسره‌ی بلند و کشیده باشد (Ê-ê) می‌باشد. یعنی مصوّت‌ها تبدیل به «حرف» شده‌اند و غیرقابل حذف (و ننوشتن) هستند.

حال بیاییم و اینگونه فرض کنیم که تمام حالات ذکرشده‌ی قابل ایجاد با سه حرف «ک.ل.ک» در بالا، در کُردی هم موجود باشند؛ و همچنین فرض کنیم ضمه‌ی «ـُ» موجود در اشکال بالا تنها دو حالت «اُ»کوتاه در کُردی (ئو-U) و «اُ»ی کشیده (ضمه‌ی کشیده) باشد (ئۆ – O) باشد. و نیز فرض کنیم هر کسره‌ی موجود ممکن است هر دو کسره (یعنی کشیده و خفیف) باشند. در این صورت چنین حالاتی خواهیم داشت که اشکال تمام آنها متمایز است:

کەلەک، کەلێک (کەلک)، کەلک، کەلوک (کەلۆک)، کولک (کۆلک)، کولەک (کۆلەک)، کولێک (کولک) / کۆلێک (کۆلک)، کەلەکە، کێلەک (کلەک)، کێلوک (کلوک) / کێلۆک (کلۆک)، کێلێک (کێلک) / کلک (کلێک)، کەلکە، کەلکو (کەلکۆ)، کەلکێ، ...)

یعنی: کَلَکْ: کەلەک (Kelek)، کَلِکْ: کەلک (Kelik)، کەلێک (Kelêk)، کَلْکْ: کەلک (Kelk)، کَلُکْ: کەلۆک (Kelok)، کەلوک (Keluk)، کُلْکْ: کۆلک (Kolk)، کولک (Kulk)

و به همین ترتیب با تغییر هر یک از مصوّت‌ها، یک واژه با شکل و شمایل جدید و قطعا معنای جدید (اگر داشته باشد) ایجاد می‌شود. همان طور که دیده می‌شود در هر دو الفبای زبان کُردی واژه‌ها همانطور که تلفظ می‌شوند، نوشته می‌شوند و بر عکس؛ همانطور که نوشته می‌شوند، تلفظ می‌شوند.


👈 📚 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman 🌀

🔰رسم‌الخط «آرامی» یعنی چه؟

منظور از «آرامی» که برای بیان الفبا و رسم‌الخط مرسوم کُردی با حروف شبیه فارسی و عربی و تمایز آن از الفبای «لاتینی» استفاده می‌شود، همان الفبایی است که اولین بار در قرن بیستم توسط فردی به نام «توفیق وَهبی» و با انجام برخی تغییرات در الفبا و خط فارسی‌عربی و تعریف چند حرف جدید برای بیان حروف و آواهای ویژه‌ی کُردی بنیان نهاده شده است.

الفبا و رسم‌الخطی که تاکنون چه در ایران و چه در عراق و سوریه تقریباً برای تمام شاخه‌های زبان کُردی و از جمله برای کُرمانجی مورد استفاده و کاربرد بوده است؛ هرچند که بیشتر آن را با نام کُردی میانی یا «سورانی» می‌شناسیم.

اینکه اطلاق این نامِ خاص به این الفبا و رسم‌الخط درست است یا نه، موضوعی تخصصی است و گره چندانی از کار ما باز نمی‌کند.

آنچه برای ما مهمتر است - جدای از اینکه چه نامی بر آن بنهیم - یادگیری حروف الفبا و رسم‌الخط (رێنڤیس) و پس از آن یادگیری قواعد و گرامر معیار و استاندارد کُرمانجی (رێزمان) از این طریق است.

اما؛ نکته‌ی دیگری که لازم است به آن اشاره کنیم این است؛ «الفبا و رسم‌الخط» و «دستورزبان» و گرامر آن دو موضوع متمایز و متفاوت‌اند.

«الفبا و رسم‌الخط» شکل ظاهری و نوشتاری زبان است؛ اما پیشتر از آن، «قواعد و دستورِ زبان» است که نظم، قاعده‌مندی و سیّالیت زبان و آنچه نوشته می‌شود را شکل می‌دهد.

در واقع هر دوی این مقوله‌ها در جای خود مهم‌اند؛
زبانی قاعده‌مند و سیستماتیک اگر در یک قالب درست نوشتاری قرار نگیرد، نمی‌تواند درک و فهمیده شود، و برعکس؛
زبانی بی‌نظم و غیراستاندارد و بدون رعایت قواعد معیار، در قالب علمی‌ترین رسم‌الخط ممکن نیز، اَلکن و ناقص خواهد بود.

*برات قوی‌اندام

👈 📚 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman 🌀

🔰
رسم‌الخط کُردی آرامی و ظاهر متفاوت آن نسبت به فارسی

شیوه‌ی نوشتن فتحه ( ــَــ ) (در الفبای لاتینی E.e) یکی از ویژگی‌های بارز رسم‌الخط کُردی آرامی است که ظاهری متفاوت از رسم‌الخط فارسی و عربی ایجاد می‌کند.

فتحه اگر اولین حرف واژه باشد با «ئه» نوشته می‌شود و اگر داخل واژه باشد بسته به چسپان یا غیرچسپان بودن حرف ماقبل خود، تنها با یک «ـه / ه» درج می‌شود؛ لیکن در هر دو حالت به حرف بعد از خود متصل نمی‌شود، بلکه به صورت نیم‌فاصله (مثال: بەرف، وەلات) قرار می‌گیرد. (در صورت نوشتن غیر دستی و در محیط کامپیوتر و یا اندروید) با درج این حرف مخصوص، نیم‌فاصله خودبخود اعمال می‌شود.

همچنین اگر این فتحه در آخر واژه باشد، طبق قواعد این رسم‌الخط و بسته به نوع حرف ماقبل از خود (چسپان یا غیرچسپان) به «ـه» (نامه) و یا «ه» (وەرە: (وَرَ: بیا)) تبدیل می شود.

ئەور: (اَوْر: اَبر) | وەلات (وَلات: سرزمین) | نامه: (نامَ: نامه)

قەدەغەن (قەدەخە) (قَدَغَن: ممنوع)

از: کتاب «رێنڤیس و رێزمان»

توجه:
(در مباحث پیش رو به صورت جزئی با تک تک حروف الفبا و کاربرد آنها آشنا خواهیم شد)

👈 📚 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman 🌀

🔰🟣
«رێنڤیس و رێزمان» یعنی چه؟

برای برخی از دوستان ناآشنا به زبان کُردی و یا این رسم‌الخط ویژه‌ی آن، عنوان کتاب «رێنڤیس و رێزمان» مورد سوال است.

📚جواب:

همانطور که می‌بینید در ترکیب این دو واژه «رێ» (رِ: راه) وجود دارد. یعنی ترکیب واژه‌ی «رێ» با دو واژه‌ی «نڤیس» (نویس) و «زمان» (با کسره‎‌ی خفیف حرف «ز»: زبان).

🔹«رێ» + «نڤیس»: «رێنڤیس»
🔸«رێ» + «زمان»: «رێزمان»

بنابراین:
🔹رێنڤیس: ~ راهِ نوشتن (الفبا و رسم‌الخط)
🔸رێزمان: ~ راهِ زبان (قواعد و دستورزبان)

و حرف ربط «و» که در واقع همان «او»ی کشیده (ئوو: Û) می‌باشد و نه مثل فارسی، بلکه همانند کُردی تلفظ می‌شود؛ لیکن در این نقش (حرف ربط بین دو واژه)، طبق قواعد و شیوه‌ی این رسم‌الخط، صرفاً با یک «و» می‌آید.

👈 📚 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

https://t.me/Renivis_U_Reziman

🔰🟣
واژه: «واژه» در این کتاب همان «کلمه» و در معنای عام و کلی است. در کُرمانجی معادل «پەیڤ» به کار رفته است.

واژه می‌تواند اسم، صفت، فعل، قید و غیره باشد.

👈 📚 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman 🌀

🔰🟣
حرف: «حرف» یا جمع آن «حروف» در کُردی معادل «تیپ» (Tîp) می‌باشد. در برخی گویش‌ها همانند بادینی «پیت» هم گفته می‌شود. مانند:

ب، ج، د، ت، ک، س، ق ...

👈 📚 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman 🌀

🔰🟣
سرفصل‌های دستورزبان کُرمانجی در کتاب «رێنڤیس و رێزمان»

کتاب «رێنڤیس و رێزمان»؛ (آموزش رسم‌الخط و مبانی دستور زبان کُردی کُرمانجی) با تألیف و ترجمه‌ی «برات قوی‌اندام» شامل ١٢ بخش اصلی و همچنین مقدمه و توضیحات ابتدایی می‌باشد.

سرفصل‌های اصلی کتاب به شرح زیر است:

🔹الفبای زبان کُردی-کُرمانجی
🔸بررسی ویژگی‌های زبان شفاهی و غیرنوشتاری
🔹واژه‌سازی و قواعد آن
🔸مفاهیم مهم اِرگاتیوی و تَوانگ در کُرمانجی
🔹جداکننده‌ها و ترکیبات اضافی
🔸دسته‌بندی واژه‌ها؛ اسم (جنسیت و ...)
🔹ضمیر و انواع آن
🔸صفت و قید و انواع آنها
🔹حروف اضافه، ربط و ندا
🔸جمله و عناصر آن
🔹مبحث فعل و تقسیم‌بندی انواع و اقسام آن
🔸زمان‌های دستوری و حالت‌های مختلف شرطی و ...

🟣 برخی از ویژگی‌های این کتاب:

🔹زبان‌آموزان محترم در این کتاب «الفبا و رسم‌الخط کُردی» (رێنڤیس) و «دستورزبان» و قواعد معیار کُرمانجی (رێزمان) را همزمان فرا می‌گیرند.

🔸مباحث دستوری و گرامر کُرمانجی با رسم‌الخط کُردی و همراه با توضیحات مفصل به زبان فارسی و روان آمده‌اند؛ برای مثال‌ها و مباحث مختلف، ترجمه‌ی فارسی آنها نیز درج شده است. بنابراین عموم
زبان‌آموزان کُردزبان (با گویش کُرمانجی، سورانی و ...) و غیرکُردزبان می‌توانند به راحتی از آن استفاده کنند.

✅🟣 طبیعی‌ست که زبان‌آموزان کُرد با گویش غیرکُرمانجی نیز به راحتی می‌توانند از طریق این کتاب کُرمانجی را فراگیرند؛ آنها یک مزیت نسبت به دیگر زبان‌آموزان دارند و آن هم این است که اکثر آنها با الفبا و
رسم‌الخط کُردی آشنایی دارند و سال‌ها آن را به کار برده‌اند و لذا به راحتی وارد مباحث اصلی دستورزبان خواهند شد.

📚🟢 کتاب را از کجا تهیه کنیم؟

📕برای تهیه‌ی کتاب در شهرهای شمال خراسان از جمله در قوچان، شیروان، بجنورد و ... می‌توانید از طریق کتاب‌فروشی‌های شهر محل سکونت خود اقدام کنید.

📗همچنین «مرکز پخش کتاب کُرد» در شیروان هم به صورت حضوری و هم به صورت ارسال پستی به سراسر ایران می‌تواند این کتاب و انواع کتب دیگر را در اختیارتان قرار دهد:

📍نشانی: شیروان (خراسان شمالی)، خیابان سعدی، بین میدان انقلاب و چهارراه گلستان

شماره‌ها: (حاتمی و پهلوانی)
☎️ 09157796869 - 09363933020

آی‌دی در تلگرام و اینستاگرام:
🌀 @KetabKurd

📘«کتابفروشی آنلاین بهار» با شماره‌ی 09903363940 (آقای رضایی) نیز می‌تواند این کتاب را از طریق پست (مشهد و سراسر ایران) برایتان ارسال کند.
در اینستاگرام:
🌀@Beharbookstore

📙اگر ساکن تهران هستید می‌توانید از آدرس زیر کتاب را تهیه کنید:

🔹«انتشارات توکلی»
تهران، خیابان انقلاب، روبروی دانشگاه تهران، مجتمع «فروزنده» طبقه زیر همکف، واحد ۲۲۵
☎️ تلفن (۰۲۱) ۶۶۹۵۶۹۲۶

📚🟣در کُردستان
اگر ساکن سنندج هستید می‌توانید کتاب «رێنڤیس و رێزمان» را از مرکز فروش و پخش «کتاب نالی» تهیه نمایید.

نشانی در تلگرام و اینستاگرام:
@KetabeNali
تلفن جهت تماس:
08733162968

✏️همچنین برای هماهنگی می‌توانید با نویسنده‌ی کتاب (برات قوی‌اندام) تماس بگیرید:

🌀@Zinar1986

لینک معرفی کتاب:
https://t.me/Kurmancizan/1100


👈 📚 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman 🌀

🔰🟣
الفبا و رسم‌الخط آرامی برای کدام شاخه‌‌ها و گویش‌های کُردی استفاده می‌شود؟

شاید این سوال برای شما هم پیش آمده باشد که آیا الفبا و رسم‌الخط اصطلاحاً آرامی (الفبای مرسوم کُردی با حروف شبیه فارسی‌عربی) صرفاً در کُردی میانی یا سورانی استفاده شده است؛ یا در دیگر شاخه‌های کُردی از جمله در کُرمانجی نیز مورد استفاده بوده است؟ یا اینکه نوشتن کُرمانجی با این رسم‌الخط چیزی کاملاً جدید است؟

در جواب باید عرض کنیم که؛ اگر این الفبا و رسم‌الخط را صرفاً از زمان ایجاد و تعریف آن توسط «توفیق وهبی» در نظر بگیریم، از آن زمان تاکنون برای بیشتر شاخه‌های کُردی به ویژه در ایران، عراق و سوریه کم و بیش مورد استفاده بوده و هست. از جمله برای کُرمانجی (و گویش بادینی)، سورانی، کلهری، فیلی، هورامی و غیره. فارغ از این که این شاخه‌های زبانی کُردی از لحاظ تقسیمات زبانشناسی در چه دسته‌هایی قرار می‌گیرند. البته نباید از نظر دور داشت که رسم‌الخط لاتینی هم به ویژه برای کُرمانجی به قوت خود کاربرد دارد؛ اما در اینجا موضوع ما رسم‌الخط آرامی است.

طبیعتاً قواعد کلی کاربرد این رسم‌الخط در میان تمام این شاخه‌ها مشترک است؛ لیکن در مورد شیوه‌ی کاربرد عناصر مختلف زبان تفاوت‌هایی با توجه به تعاریف و استانداردهای دستورزبان و ویژگی‌های هر کدام وجود دارد که باید در کاربرد آن مورد توجه قرار بگیرد.
© @Renivis_U_Reziman

🔻برای روشن‌شدن این تفاوت‌ها یک نمونه را ذکر می‌کنیم:

حروف اضافه پیشین و پَسین (پێشداچەک و پاشداچەک) به ویژه پاشداچەک در کُردی میانی (سورانی) معمولاً به صورت چسپان و متصل به ترتیب به واژه‌های بعد و قبل از خود نوشته می‌شوند:
🔹لەناو شاری هەولێردا
Lenaw şarî Hewlêrda

این در حالی است که طبق قواعد معیار در دستورزبان کُرمانجی، حروف اضافه به عنوان عنصری مستقل در نظر گرفته می‌شود. یعنی چه حروف اضافه پیشین و چه پَسین هیچگاه به واژه‌های ماقبل و مابعد از خود متصل نمی‌شود:

🔹ل ناڤ شارێ/باژارێ هەولێرێ
Li nav şarê/bajarê Hewlêrê
و یا
🔹د ناڤ شارێ/باژارێ هەولێرێ دا)
Di nav şarê/bajarê Hewlêrê da

البته این بدان معنی نیست که این تفاوت‌ها لزوماً در کاربرد این رسم‌الخط برای کُرمانجی رعایت می‌شوند و بعضاً دیده می‌شود که در کُرمانجی هم همانند سورانی، حرف اضافه‌ی پَسین به صورت چسپان نوشته می‌شود؛ لیکن ضروری است ضمن توجه به قواعد کلی رسم‌الخط آرامی، معیارها و استانداردهای دستورزبان کُرمانجی هم در نوشتن رعایت شوند.

از سوی دیگر؛ در مورد تعداد حروف الفبا در هر کدام از این شاخه‌های کُردی ممکن است تفاوت‌هایی موجود باشد که البته طبیعی است.

در مباحث پیش رو به این موضوع بیشتر خواهیم پرداخت.

*برات قوی‌اندام

👈 📚 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman 🌀

🔰🔡 الفبای کُردی - کُرمانجی - آشنایی مقدماتی

📚 #رێنڤیس_و_رێزمان (رسم‌الخط و دستورزبان)

الفبای استاندارد کُردی برای کُرمانجی در رسم‌الخط لاتینی شامل 31 حرف (تیپ) اصلی و به صورت زیر می‌باشد:

🔹با حروف بزرگ:

🔹A B C Ç D E Ê F G H I Î J K L M N O P Q R S Ş T U Û V W X Y Z

🔸با حروف کوچک:

🔸a b c ç d e ê f g h i î j k l m n o p q r s ş t u û v w x y z

بر این اساس و طبق الفبای استاندراد لاتینی؛ در رسم‌الخط آرامی حروف الفبا به صورت زیر می‌باشند:

🟢 ئا، ب، ج، چ، د، ئە، ئێ، ف، گ، ھ، (-)، ئی، ژ، ک، ل، م، ن، ئۆ، پ، ق، ر، س، ش، ت، ئو، ئوو، ڤ، و، خ (غ)، ی، ز

♦️نکته: درالفبای لاتین کسره‌ی خفیف با حرف (I) بیان شده و همیشه نوشته می‌شود؛ لیکن در الفبای آرامی این حرف صرفاً وقتی در ابتدای واژه باشد، نوشته می‌شود (به صورت: ئـ) و غیر از این به جزء برخی
موارد خاص و استثنائی، در داخل و یا آخر واژه نوشته نمی‌شود.

از این بین 23 حرف بی‌صدا (صامت) و 8 حرف نیز صدادار (مصوت) می‌باشند.

🔹حروف بی‌صدا (صامت):

ب - ج - چ - د - ف - گ - ھ - ژ - ک- ل - م - ن - پ - ق - ر - س - ش - ت - ڤ - و - خ (غ) - ی - ز

🔹(b, c, ç, d, f, g, h, j ,k, l, m, n, p, q, r, s, ş, t, v, w, x, y, z)

🔸حروف صدادار (مصوّت):

ئا - ئە - ئێ - ئـ - ئی - ئۆ - ئو - ئوو
(ا، ـه/ه، ێ، ئ، ئی، ۆ، و، وو)

🔸(a, e, ê, i, î, o, u, û)

🌀نکته: حروف صدادار وقتی تنها و یا در ابتدای واژه قرار گیرند، قبل از آنها « ئـ » قرار می‌گیرد.

🔸حروف صدادار کوتاه:

(ئه‌ - ئ - ئو) (e - i - u)

سه‌ر - بن - کورد

🔸حروف صدادار بلند:

(ئا - ئێ - ئی - ئۆ - ئوو) (a - ê - î - o - û)

ئاڤ - سێڤ - زیڤ - دۆست - کوور

🔹حروف دوصدایی:

پ، چ، ت، ک
🔸(P.p, Ç.ç, T.t, K.k)

مثال:
پار (سهم)، پار (پارسال)، کار (کار و تلاش)، کار (بزغاله)...

🔹حروف نیم‌صدا:

🔸Hh. Ww. Yy (ھ، و، ی)

🔹حروف هم‌صدا (مرکب): Xw (خو)

مانند: خوەنگ Xweng (خواهر)

🟣توجه: بعضاً دیده می‌شود در الفبای آرامی معادل حرف «I.i» در الفبای لاتینی را از آنجا که نوشته نمی‌شود، جزء حروف الفبا و در دسته‎ی حروف صدادار دسته‌بندی نمی‌کنند و حرف «ئـ» را که قبل از حروف
صدادار در ابتدای واژه قرار می‌گیرد، همانند حروف الفبای کُردی میانی (سورانی) را به عنوان حرفی مستقل و جزء حروف بی‌صدا در نظر می‌گیرند.
همچنین گاهی حرف «غ» نیز به عنوان حرفی مستقل و جزء حروف الفبا در نظر گرفته می‌شود. از این رو طبق این تقسیم‌بندی حروف این الفبا برای کُرمانجی را 32 حرف، شامل 7 مصوت (ئا / ئە / ئێ / ئی
/ ئۆ / ئو / ئوو ) و 25 صامت می‌دانند. از این رو طبق این دسته‌بندی حروف بی‌صدا و صدادار به ترتیب زیر است:

حروف بی‌صدا (طبق این دسته‌بندی):

ئـ (ئ) - ب - ج - چ - د - ف - گ - ھ - ژ - ک - ل - م - ن - پ - ق - ر - س - ش - ت - ڤ - و - خ - غ - ی - ز

حروف صدادار (طبق این دسته‌بندی):

ئا - ئە - ئێ - ئی - ئۆ - ئو - ئوو
(ا، ـه/ه، ێ، ئی، ۆ، و، وو)

🌀🟡اما؛ مهم‌تر از موضوع تفاوت‌های جزئی در دسته‌بندی حروف که بعضاً در دیگر شاخه‌های کُردی نیز دیده می‌شود، دانستن شیوه‌ی کاربرد حروف مختلف است، که در هر صورت یکی است و لازم است آن را
فرا بگیریم.

🔷🟢در مباحث پیش رو همگام با کتاب 📚#رێنڤیس_و_رێزمان (آموزش رسم‌الخط و دستورزبان کُردی کُرمانجی) و سایر مطالب جنبی به صورت مفصل و با مثال‌ها و توضیحات بیشتر به این موضوعات خواهیم پرداخت.

👈 📚 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman 🌀

https://t.me/Kurmancizan/1100