معرفی h index
- شاخص H در سال 2005 توسط Jorge E. Hirsch معرفی شد. @Scientometric

- نام این معیار شاخص اچ (H-Index) می باشد که گاهی از آن با نام Hirsch Number یا Hirsch Index نیز یاد می شود. @Scientometric

- مهمترین ویژگی این شاخص، در نظر گرفتن هر دو فاکتور تعداد مقالات و ارجاعات (productivity and Citation Impact) به صورت همزمان می باشد. به عبارتی دیگر به کمک این شاخص می توان محققین تاثیر گذار در علم را از سایرین مشخص نمود و یا مثلا مجلات مهم در دنیای پژوهش را مشخص کرد و این برای سایر اجزای دنیای پژوهش نیز امکان پذیر است.

- این شاخص توسط دادگان های علمی معتبری همچون Google Scholar،Scopus،Web of Science و همچنین Islamic Science Citation برای اجزای مختلف دنیای پژوهش یعنی نویسندگان، مجلات و ... قابل محاسبه می باشد. @Scientometric

- مبدع این شاخص پیشنهاداتی را نیز در رابطه با استفاده از آن دارد. وی این طور عنوان می کند که شاخص اچ دارای ارزش پیش گویی کننده ی بالایی برای کسب جایزه ی نوبل دارد. همچنین پیشنهاداتی را در رابطه با استفاده از شاخص اچ در ارتقای اساتید دانشگاهی دارد و برای مثال عنوان می کند که فیزیکدانانی با شاخص اچ 12 و 18 می توانند به ترتیب دانشیار و استاد تمام دانشگاه باشند.
در پست های بعدی در مورد مزایا، معایب و مکمل های این شاخص صحبت خواهد شد.
#h_Index
@Scientometric

وقتی گفته می شود شاخص اچ برای پژوهشگری برابر با n می باشد به این معنی است که این فرد دارای n مقاله می باشد که هر کدام حداقل n بار مورد استناد قرار گرفته اند. @Scientometric

نحوه ی محاسبه شاخص H
1- اولین گام برای محاسبه شاخص اچ، مرتب کردن مقالات یک فرد بر اساس میزان استنادات یا ارجاعات آن ها می باشد.

2- بعد از آن مقالات را به ترتیب می شماریم و تا جایی پیش می رویم که شماره ی مقاله از تعداد ارجاعات بیشتر و با برابر با آن باشد. @Scientometric

3- در این حالت همان شماره ی مقاله به عنوان شاخص اچ پژوهشگر در نظر گرفته می شود.
#h_Index
@Scientometric

نمودار شاخص h
محور افقی: تعداد مقالات مرتب شده بر اساس ارجاعات
محور عمودی: تعداد ارجاعات هر مقاله
#h_Index
@Scientometric

مزیت های h index
در مورد تعریف و مفهوم این شاخص علم سنجی در پست های قبل توضیح داده شد در این پست به صورت مختصر به بیان مزیت های آن پرداخته می شود.

1- این شاخص مقیاس خوبی برای مقایسه بین دانشمندان در یک حوزه ی کاری و در گروه سنی مشابه می باشد. منظور از گروه سنی، عمر پژوهشی یک فرد می باشد که از زمان انتشار اولین مقاله ی وی می باشد.@scientometric

2- این شاخص به صورت همزمان هر دو فاکتور کمی و کیفی یعنی تعداد مقالات و ارجاعات را در نظر می گیرد.

3- نکته ی مهم در رابطه با این شاخص این است که تکیه ی اصلی آن بر روی تعداد ارجاعات و استنادات به مقالات می باشد. و به مجلاتی که مقالات فرد در آن چاپ شده بها داده نمی شود. برای روشن تر شدن موضوع به این مثال توجه کنید: به نظر شما کدامیک از این دو مقاله احنمالا مربوط به پژوهش با کیفیت تری هستند؟ مقاله ای که در مجله با ضریب نفوذ 20 چاپ شده و توانسته است در مدت یکسال تعداد 10 ارجاع کسب کند و یا مقاله ای که در مجله ای با ضریب نفوذ 5 چاپ شده و توانسته است در مدت یکسال تعداد 30 ارجاع را کسب کند. اجتمالا مقاله دوم کیفیت کاری بهتری داشته است که توانسته است تعدادی بیشتری از ارجاعات را کسب کند ولی به هر دلیلی در مجله با ضریب نفوذ کمتر چاپ شده است. @scientometric

4- نکته ی بسیار جالب این است که فقط پر استناد ترین مقالات فرد در محاسبه ی شاخص اچ استفاده می شود و وجود تعداد بسیار زیاد مقالات با تعداد استنادات پایین تاثیری در محاسبه ی این شاخص ندارند. از آن طرف مثلا یک مقاله ی پر استناد هم نمی تواند این شاخص را تحت تاثیر قرار دهد. فاکتوری که در میزان کلی ارجاعات فرد تاثیر زیادی دارد.@scientometric

5- همان طور که قبلا هم اشاره کردیم از این شاخص تنها برای پژوهشگران استفاده نمی شود بلکه برای موسسات و مراکز پژوهشی، مجلات و حتی کشورها هم استفاده می شود. برای مثال بر اساس گزارش scimago این شاخص برای ایران 199 می باشد که ایران را در رتبه 42 جهان قرار می دهد.

در پست های بعدی در مورد معایب و مکمل های این شاخص توضیحاتی داده می شود
#h_index
@scientometric

در مورد مفهوم و مزایای شاخص اچ صحبت شد. در ادامه سعی می شود تا در چندین پست معایب h index بیان شود و متناسب با آن ها شاخص های مکمل شاخص اچ بیان شود.
معایب h index:
1- شاخص اچ به عمر پژوهشی یک فرد وابسته است و اگر فردی نتواند تعداد مقالات خود را افزایش دهد هر چند که مقالات قبلی وی ارجاعات بیشتری کسب کنند نمی تواند شاخص اچ خود را افزایش دهد. بنابر این تعداد مقاله، یک عامل محدود کننده برای این شاخص می باشد. به عبارتی می توان گفت با استفاده از شاخص اچ نمی توان به مقایسه پژوهشگران با عمر پژوهشی متفاوت پرداخت.
به مثال زیر توجه کنید:
#H_index #Albert_Einstein
@Scientometrci

نمودار ارجاعات مربوط به Albert Einstein
#H_index #Albert_Einstein
@Scientometrci

این دانشمند، در سال 1955 فوت کرده است. اما هنوز مقالات وی مورد استناد قرار میگیرد. در سال 2017 حدود 310 بار مقالاتش مورد استناد قرار گرفته است این در حالی است که شاخص اچِ وی تغییر نمی کند چرا که به تعداد مقالات وی افزوده نمی شود.
شاخص علم سنجیِ مکملی برای شاخص اچ پیشنهاد شده است که تا حدودی این مشکل را حل می کند و عمر پژوهشی محقق را نیز در نظر می گیرد. در پست های بعدی این شاخص مکمل معرفی می شود
#H_index #Albert_Einstein
@Scientometrci

M-Index
همان طور که قبلا گفته شد، تعداد مقالات به عنوان یک فاکتور محدود کننده برای شاخص اچ مطرح می باشد و این نیز به عمر پژوهشی محقق وابسته است. به همین دلیل شاخص اچ فقط می تواند به مقایسه بین دانشمندان در یک گروه از نظر عمر پژوهشی بپردازد. @Scientometric

از شاخص های مکمل که برای حل این مشکل مطرح شده M-Index می باشد که از تقسیم شاخص اچِ پژوهشگر بر تعداد سالهای عمر پژوهشی وی به دست می آید. عمر پژوهشی ِ محقق نیز از زمان انتشار اولین مقاله ی فرد محاسبه می شود. @Scientometric

مثال. دو پژوهشگر زیر را در نظر بگیرید:
الف- دارای شاخص اچ 60 و از زمان انتشار اولین مقاله اش 20 سال می گذرد
ب- دارای شاخص اچ 30 و عمر پژوهشی وی 10 سال می باشد.
بنابراین M-Index برای هر دو محقق برابر با 3 می باشد و به این ترتیب تا حدودی از اثر زمان در شاخص اچ کاسته شد. باید دقت داشته باشم که هر شاخص مکملی نیز معایب خاص خود را دارد.
در پست های بعدی در مورد دیگر معایب شاخص اچ و مکمل های آن توضیح داده می شود.
#H_Index #M_Index
t.me/scientometric

این قسمت: معرفی #G_Index
در مورد مفهوم #H_Index و مزایای اون صحبت شد و در حال معرفی مشکلات و نواقص اون همراه با معرفی مکمل های شاخص اچ مثل #M_Index بودیم.
T.me/Scientometric

معرفی #e_index

در ادامه ی مبحث معرفی مکمل های شاخص اچ، بعد از معرفی شاخص های #G_Index و #M_Index نوبت میرسه به شاخص e

شاخص e در سال 2009 توسط Chun-Ting Zhang و در مقاله ای در مجله ی PLOS one معرفی شد
این شاخص دو کار اصلی رو انجام میده تا دو عیب دیگه از شاخص اچ رو کاور کنه. اولا کمک می کنه تا مقالات پر استناد فرد هم در محاسبه ی تاثیر گذاری اون فرد در علم به عنوان یک شاخص علمی در نظر گرفته بشه و دوما کمک می کنه تا دانشمندان با شاخص های اچ بالا که اکثرا در یک رده و یا رده های نزدیک به هم قرار می گیرن از یکدیگر تمایز داده بشن. این شاخص به عنوان شاخصی مکمل برای شاخص اچ در نظر گرفته میشه و باید کنار #H_Index گزارش بشه.

پیشنهاد می کنیم مطالب این قسمت رو با توجه عکس زیر از مقاله PLOS oneبخونید تا بهتر متوجه بشید.
به این مثال توجه کنید:
محققی پنج تا مقاله داره که مقاله هاش به ترتیب 25، 20، 20، 15 و 10 ارجاع (سایتیشن) دارن. و یه محقق دیگه رو در نظر بگیرید با پنج تا مقاله که هر کدوم از مفاله هاش 5 تا سایتیشن دارن. واضحه که #H_Index هر دو محقق برابر با 5 هست و تعداد کل ارجاعات اونها متفاوته و این تعداد برای محقق اولی بیشتره.

فردی با شاخص اچ، به مقدار H دارای حداقل H مقاله هست که هر کدوم H بار مورد استناد قرار گرفتن. تا اینجا میشه گفت که این فرد حداقل دارای تعداد H^2 استناد هست. در مورد مثالی که زدیم هر دو محقق شاخص اچ برابر با 5 داشتن پس میشه گفت هر دو دارای حداقل 25 (پنج به توان دو) سایتیشن هستن. اما میتونیم از استناد های اضافی محقق اول هم کمک بگیریم برای تمایز بین این دو محقق.
اگر تعداد کل سایتیشن های فرد رو با d^2 نشون بدیم، مقدار سایتیشن های مورد نیاز در شاخص اچ فرد رو هم با H^2 نشون بدیم. میشه تفاوت این دو مقدار رو که با e^2 نشون میدیم حساب کرد:
d^2-h^2=e^2
در مرحله ی بعد، اگر ازسمت چپ معادله چذر بگیریم میشه شاخص e رو به دست آورد. دقت داشته باشیم که شاخص e، تنها مقدار سایتیشن های اضافی رو از مقاله های موثر در محاسبه شاخص اچ نشون میده و با سایتیشن های مقالات غیر موثر در شاخص اچ کاری نداره
T.me/Scientometric

#disadvantages_of_H_index #H_Index #Self_Citation
@Scientometric

سایر معایب شاخص اچ (#H_Index)

1- ارجاع به خود (#Self_Citation)
شاخص اچ میتونه بوسیله ارجاع دادن به خود تا حدی دستکاری بشه. (به خصوص در مورد محققین با شاخص اچ پایین) پژوهشگرانی که مخصوصا در یک حوزه ی کاری خاص فعالیت دارند می تونن در مقالات خود به مقالات قبلی خود ارجاع بدن.
صرف نظر از این که این کار یعنی ارجاع دادن به مقالات قبلی خود نویسنده که اصطلاحا به اون Self-Citation گفته میشه، میتونه در بعضی مواقع درست و به جا باشه در بعضی مواقع نیز خالی از اشکال نیست و هدف تنها بالا بردن تعداد ارجاعات نویسنده هست و این موضوع می تونه در مقدار عددی شاخص اچ نیز تاثیر گذار باشه. تعدادی از دادگان ها مثل اسکپوس دو شاخص اچ برای فرد محاسبه می کنن یکی با در نظر گرفتن ارجاعات به خود و دیگری بدون در نظر گرفتن این نوع از ارجاعات.
در این گروه میتونیم به ارجاع از سمت همکاران هم اشاره کنیم که فرد محقق از همکارانش میخواد که به کارهای خودش سایت بدن و اینجوری مشکل تابلو بودن ارجاع به خود رو هم حل میکنه! برای این موارد نیز البته شاخص های مکمل معرفی شده

2- مقایسه دانشمندان در رشته های مختلف
همون طور که می دونیم میزان کلی ارجاعات و استنادات و یا به عبارتی دیگه میزان رفرنس دهی در مقالات علوم مختلف متفاوت هست. از طرفی تعداد کلی مقالات نیز بین علوم مختلف متفاوته. ینی دو فاکتوری که در محاسبه ی شاخص اچ تاثیر گذارند. مثلا تعداد کلی استنادات در مقالات علوم زیستی از مقالات مربوط به علوم ریاضیات بیشتر هست. این تفاوت نیز در محاسبه ی شاخص اچ اثر میذاره. به عبارتی یکی از ضعف های شاخص اچ، عدم توانایی در استفاده از اون برای مقایسه دانشمندان علوم مختلف هست.
#disadvantages_of_H_index
T.me/Scientometric

معرفی شاخص های #i10_index و #h_core و #h_median

شاخص #i10_index
این شاخص در ماه ژولای 2010 و توسط شرکت Google معرفی شد.
این شاخص نشون دهنده ی تعداد مقالاتی از پژوهشگر هست که هر کدوم حداقل ده بار در مقالات دیگه به عنوان رفرنس قرار گرفتن (سایت شدن) . i10 Index برای هر محقق توسط Google Scholar محاسبه می شه.

شاخص های #h_core و #h_median
مقالاتی از پژوهشگر که در محاسبه شاخص اچِ (#h_index) اون محقق در نظر گرفته می شن رو با H-Core نشون می دن این مقالات در واقع پر استناد ترین مقالات فرد هستن. واضحه که هر کدوم از این مقالات که در این قسمت قرار می گیرن دارای تعداد ارجاعات مشخصی هستن. مقدار میانه ی استنادات این مقالات به عنوان شاخص h-median مطرح می شه.

مثال: اگه محققی 6 تا مقاله داشته باشه که سایتیشن های اون مقالات به ترتیب برابر با 15، 10، 9، 7، 6 و 3 باشه، مقادیر مربوط به این سه شاخصی که توضیح دادیم این طور خواهند بود که:

خوب این محقق دو تا مقاله داره که حداقل ده بار سایت شدن پس شاخص i10_index برای این محقق میشه دو
از طرفی 5 تا هم مقاله داره که هر کدوم حداقل 5 بار سایت شدن پس شاخص اچ این محقق میشه 5 و این ینی 5 تا مقاله در شاخص اچ این محقق موثر بودن (h-core) خوب اگه میانه استنادات مقالات h-core رو هم در نظر بگیریم ینی مقدار 9 میشه h-median

در تصویر زیر 👇 که مربوط به #Google_Scholar هست میتونید تعداد استنادات، شاخص اچ و شاخص i10_index معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت رو مشاهده کنید(293). تنها با گذشت دو ماه از سال 2017، ایسون حدود 1190 سایتیشن داشتن
T.me/Scientometric

#dr_Malekzadeh #H_Index #Citation #I10_Index #Google_Scholar
@Scientometric

#علم_سنجی از #h_index و تعداد استنادات فراتر رفته است.
اینکه در یک حیطه تخصصی چقدر برون ده پژوهشی داشته باشید مهم است.
با #expertscape آشنا شوید.
expertscape.com

آدرس کانال
t.me/PubEthicsMUMS/570