«پیام‌ها را درست منتقل کنید تا باعث کودتا نشوید»

#پیشنهاد
#مستند #تاریخ
👤محمدجواد:
✅ فردا ۲۸ مرداد است و برای ما ایرانی‌های نوستالژی‌باز و زمان شاه فلان بود، ۲۸ مرداد فقط و فقط یعنی مصدق و کاشانی و شعبان بی‌مخ و کودتا و ادامه ماجرا. کودتای ۲۸ مرداد هرچه بود و هرکه عاملش بود، یک دولت مردمی و محبوب در ایران را ساقط کرد و یک شاه مستبد و دیکتاتور برای ۲۵ سال آینده به‌جا گذاشت.

🔸 اواخر خرداد امسال شبکه چهار بریتانیا مستندی پخش کرد با عنوان «ملکه و کودتا» درباره نقش غیرعامدانه ملکه الیزابت و البته دولت بریتانیا در سرنگونی دولت مصدق و کودتای سال ۳۲. این مستند حاصل تحقیقات دو محقق بریتانیایی، ریچارد آلریک، استاد دانشگاه وارویک و رُری کُرمک، استاد دانشگاه ناتینگهام روی اسناد وزارت امور خارجه آمریکاست؛ اسنادی که سال ۲۰۱۷ از طبقه‌بندی خارج شده‌اند.

🔸 سوژه اصلی مستند تلگرام ۲۷ فوریه ۱۹۵۳، ۸ اسفند ۱۳۳۱ وزارت خارجه بریتانیا است به وزارت خارجه آمریکا که در آن از قول آنتونی ایدن، وزیر خارجه بریتانیا و او از سوی «ملکه الیزابت» از خروج شاه از ایران ابراز نگرانی شده و قویا خواستار یافتن راهی شده تا خروج شاه از ایران منتفی شود. در این زمان بریتانیا در ایران سفارت نداشت و شاه و ثریا قصد داشتند به دلیل تشدید بحران داخلی کشور را ترک کنند. در نتیجه وزارت خارجه آمریکا پیام «ملکه الیزابت» را به لوی هندرسون، سفیر آمریکا در ایران، منتقل کرد تا به اطلاع شاه برساند و او سرانجام از طریق حسین علاء، وزیر دربار، پیام ملکه را منتقل کرد و شاه منصرف شد.

🔸 محققین مستند کشف کردند که این تلگرام یک اصلاحیه داشت که روز بعد (۲۸ فوریه ۱۹۵۳، ۹ اسفند ۱۳۳۱) به واشنگتن مخابره و اعلام شده بود که منظور از «ملکه الیزابت» در تلگرام قبلی «کشتی ملکه الیزابت» است نه ملکه. در این زمان آنتونی ایدن با کشتی «ملکه الیزابت» عازم کانادا بود و پیام از آنجا ارسال شده بود. با وجود تلگرام دوم، وزارت خارجه آمریکا پیام را به شکل اولیه، یعنی به نقل از ملکه بریتانیا به شاه منتقل کرد.

🔸 مستند به گواه دوست و دشمن خوش‌ساخت و از نظر پژوهش‌های تاریخ ارزشمند است. مدتش هم کوتاه است و نه تنها ۴۷ دقیقه وقت‌تان را می‌گیرد. اعتمادآنلاین هم زحمت دوبله را کشیده ولی اگر بهش اعتماد ندارید، نسخه انگلیسی‌اش هم در دسترس است.

🔸 لینک دوبله فارسی مستند در وب‌سایت اعتمادآنلاین

🔸 لینک نسخه اصلی مستند

🔸 ۹ اسفند ۱۳۳۱ هم در تاریخ معاصر ایران روز مهمی به حساب می‌آید؛ روزی که توطئه‌ای از سوی دربار برای قتل مصدق چیده می‌شود ولی به سرانجام نمی‌رسد. البته همین توطئه کافی بود تا روابط محمدرضا پهلوی و مصدق تیره و تار شده و تا کودتای ۲۸ مرداد دیگر با هم ملاقاتی نداشته باشند. در اینجا می‌توانید درباره ۹ اسفند ۱۳۳۱ بیشتر بخوانید.

@Pishnahadable

«تهران، ۹۹ سال قبل»

#پیشنهاد
#تاریخ #مجله
👤محمدرضا:
✅ صحبت کردن از نوستالژی‌ها و تاریخ معاصر پایتخت فعلی ایران در کنار نوشتن تهران به صورت طهران به نوعی بهترین نشانه است برای تفکیک تهرانی‌های نسبتا اصیل از آنهایی که بعدا مهاجرت کرده‌اند به شهر کوهپایه‌ای شلوغ و پردود مرکز ایران. اگر شما هم خیلی به نوستالژی و روزگار طهران قدیم علاقه دارید، ویژه‌نامه ۹۹ سال پیش نشننال‌جئوگرافیک می‌تواند حسابی سر حال‌تان بیاورد.

🔸 نشنال‌جئوگرافیک در آپریل ۱۹۲۱ شماره‌ای منتشر کرده که نیمی از آن به «ایران مدرن و پایتخت آن» می‌پردازد و نیمی دیگر به کاروان‌سراهای ایرانی.

🔸 هم عکس‌های این ویژه‌نامه از ۹۹ سال پیش ایران و تهران و سبک زندگی و پوشش مردم و بناهای مختلف جذاب و جالب است و هم توضیحاتش که با توجه به کیفیت نسبتا پایین فایل شاید خواندنش سخت باشد. به خاطر همین حداقل تورقی داشته باشید روی این ویژه‌نامه و عکس‌هایش را کمی با دقت مرور کنید و حال بیشتر داشتید، متن‌ها و توضیحات را هم بخوانید. قطعا جاذبه‌اش می‌تواند چندساعتی مشغول‌تان کند تا خودتان را از دست تلگرام و اینستا و توییتر برهانید و ببرید به ۹۹ سال پیش.

@Pishnahadable

«یک قرن در یک سال»

#پیشنهاد
#تاریخ #روزنامه
👤محمد:
✅ قرن ۱۴ هجری شمسی برای ایرانی‌ها با طاعون شروع و با کرونا دارد به آخر خط می‌رسد؛ صد سال عجیب‌وغریب با تحولات ریزودرشت که چهره گربه خفته در خاورمیانه را کم تغییر نداد؛ جنگ جهانی دوم و اشغال به دست متفقین و سرنگونی پهلوی اول، ملی شدن نفت و به دنبال آن کودتایی که نخست‌وزیر ملت را سرنگون کرد، استبداد پهلوی دوم، انقلاب ۵۷، جنگ با همسایه غربی، تحریم و مقابله با آمریکا، شعر نو در قرن نو، شعر و داستان و رمان اجتماعی و سیاسی، سینما و موسیقی و تئاتر، تغییر ساختار حکم‌رانی، کوچ مردم از روستانشینی به شهرنشینی، حضور تیم‌های ورزشی در جام جهانی و المپیک و سیاهه‌ای بی‌پایان از اتفاقاتی که تا شش ماه دیگر می‌شوند قرن قبل.

🔸 روزنامه ایران از ابتدای امسال هر روز یک صفحه از روزنامه را به اتفاقات و رویدادهای مختلف قرن ۱۴ هجری شمسی اختصاص داده و در صفحه‌ای موسوم به «صفحه قرن» که فرمی به سبک تاریخ معاصر هم دارد، سال به سال از ۱۳۰۰ شروع کرده و جلو می‌آید. این روزها که به پایان تابستان و گذشتن از نیمه سال ۹۹ می‌رسیم، روایت روزنامه ایران از قرن هم به سال‌های میانی دهه چهل رسیده است.

🔸 روایت‌های خواندنی و دست‌اولی از زندگی روزمره ایرانیان و زیست اجتماعی و تحولات اقتصادی و دگرگونی‌های سیاسی و دستاوردهای فرهنگی و یادگارهای ادبی مردمان ایران در این صفحه پیدا می‌شود؛ تلخ‌وشیرین کنار هم خاطرات صد سال زندگی مردم ایران را شکل می‌دهد.

🔸 برای خواندن مطالب این صفحه می‌توانید به وب‌سایت روزنامه ایران به نشانی irannewspaper.ir سر بزنید و از طریق بخش آرشیو صفحه قرن هر شماره را که معمولا صفحه ۱۵، ۱۶ و ۱۷ روزنامه است، بخوانید. کانال تلگرامی «صفحه قرن روزنامه ایران» هم کمابیش و با اندکی دیروزود مطالب و روایت‌های این صفحه را بازنشر می‌کند.

@Pishnahadable

«آش جدید بی‌بی‌سی»

#پیشنهاد
#مستند #تاریخ_معاصر #جنگ
👤حسین:
✅ از شروع جنگ ایران و عراق ۴۰ سال می‌گذرد؛ جنگی طولانی و همه‌جانبه علیه کشوری که به تازگی رنگ انقلاب به خود دیده و ساختار و تشکیلاتش زیروزبر شده و حالا همسایه غربی به رویش و علیه تمامیت ارضی‌اش اسلحه کشیده است. در این چند دهه‌ای که از جنگ می‌گذرد، بیشتر روایت‌ها به رشادت‌ها و فداکاری‌ها و بذل جان‌ها و جانبازی‌های رزمندگان جان‌برکف و بااخلاص ایرانی اختصاص پیدا کرده و نقد و بررسی مدیریت جنگ بعضا در حاشیه خودش را چپانده است.

🔸 حسین باستانی، خبرنگار و مستندساز بی‌بی‌سی فارسی براساس نوار محرمانه‌ای از جلسه ۵ آذر ۶۳ میان فرماندهان سپاه در تهران مستندی ساخته به اسم «کودتای خزنده در سپاه»؛ مستندی که براساس حرف‌های ردوبدل‌شده در این جلسه به اختلاف میان برخی فرماندهان سپاه با محسن رضایی، فرمانده کل سپاه در دوران جنگ و انتقادهای آنان نسبت به شیوه مدیریت و اداره جنگ و برخی عزل و نصب‌ها می‌پردازد. نام مستند هم از تعبیر آیت‌الله منتظری درباره برخی روندها و رویه‌ها و حذف‌ها در سپاه برگرفته شده است.

🔸 مستند جدید بی‌بی‌سی کمتر از ۵۰ دقیقه است ولی واکنش‌ها به آن تمامی ندارد و هرکسی از ظن خود یار و تحلیل‌گر آن می‌شود؛ از جمله نکات جالب هم انتشار فایل کامل صوت جلسه ۵ آذر در خبرگزاری تسنیم، درست یک روز قبل از انتشار این مستند در بی‌بی‌سی فارسی بود که به نوعی پاتک رسانه‌های رسمی ایران به شمار می‌رفت، برخی به غرض‌ورزی و هدف‌دار بودن ساخت این مستند در اوضاع فعلی نقد وارد می‌کنند و برخی هم تحلیل‌های باستانی از ارتباط بحث‌های این جلسه با حوادث بعدی در سپهر سیاسی جمهوری اسلامی را دچار مغالطه زمان‌پریشی می‌دانند و برخی دیگر هم وجود اختلاف در مدیریت جنگ و بین فرماندهان سپاه را طبیعی دانسته و می‌گویند اساسا مستند چیز عجیب‌وغریبی نمی‌گوید.

🔸 این مستند را از اینجا می‌توانید ببینید. همچنین مقاله باستانی متنی کامل‌تر نسبت به محتوای مستند است. صوت دو ساعت و ۴۷ دقیقه‌ای جلسه مذکور هم در وب‌سایت بی‌بی‌سی فارسی موجود است. اگر بعد از دیدن مستند کلیدواژه‌های مرتبط با آن را در گوگل و توییتر جست‌وجو کنید، تحلیل‌ها و نظرات مختلف درباره آن را هم می‌توانید نگاهی بیندازید.

@Pishnahadable

«تهران، مخوف یا دلربا؟»

#پیشنهاد
#تاریخ #عکس
👤جواد:
✅ ۱۴ مهر چندسالی‌ست که در تقویم روز تهران نام‌گذاری شده است. دلیلش هم به عصر قاجاریه و دوران مشروطه برمی‌گردد. بعد از آنکه آغامحمدخان قاجار در کاخ گلستان تاج سلطنت بر سر گذاشت و تهران را به پایتختی ایران برگزید، نخستین دوره مجلس شورای ملی در روز ۱۴ مهر ۱۲۸۶ هجری شمسی تهران یا همان طهران را به عنوان دارالخلافه نام نهاد و به صورت قانونی هم این شهر مرکزی و کوهپایه‌ای فلات ایران عنوان پایتختی را روی اسمش دید.

🔸 حالا این تهران چه به تعبیر مشفق کاظمی «مخوف» باشد و چه به تعبیر سینا حجازی «پر آبادی»، به قول رضا صادقی «با دود و دمش، با برف و بارون کمش، پشت ترافیک موندنش» به خاطر یکی دوست داریم و برایمان پر است از خاطره و قصه و روایت و حس و نوستالژی و البته جلوه‌های مدرن دل‌ربا. عکس‌هایش هم چه از امروز و چه از دیروزش برای همه ایرانی‌ها و به‌خصوص آنهایی که عمری یا روزی در آن دود خورده‌اند و باران پاییزی نوشیده‌اند، می‌تواند جذاب و دوست‌داشتنی باشد.

🔸 سید محمود پاکزاد، عکاس فقید ایرانی‌ست که تهران یکی از سوژه‌های اصلی‌اش برای تنظیم فوکوس لنز دوربین بوده؛ مجموعه‌ای از عکس‌های او از تهران را می‌توانید در کانال قدح‌های نهانی ببینید، از سال ۱۳۲۵ تا سال ۱۳۵۵. تماشای تاریخ محل‌های شناس و پرتردد امروز تهران قطعا برایتان دل‌نشین و شاید با چاشنی حسرت باشد. اگر هم نمی‌خواهید زحمت کلیک برای رفتن به عکس بعدی را بکشید، کلیپی از این عکس‌ها را در اینجا می‌توانید مشاهده کنید. این عکس‌ها از آرشیو سازمان اسناد کتابخانه ملی جمع‌آوری شده است.

@Pishnahadable

«کار، کار انگلیسی‌هاست»

#پیشنهاد
#مستند #تاریخ
#Coup53
👤محمدرضا:
✅ اسفند ماه نفت است و البته ماه مصدق؛ ۱۴ اسفند، درگذشت مصدق، ۲۳ اسفند درگذشت کاشانی و ۲۹ اسفند ملی شدن صنعت نفت. نفت ایران با خون دل ملی شد اما کودتای ۳۲ آش نفت را برگرداند در کاسه همان‌هایی که دست‌شان کوتاه شده بود و دموکراسی نیم‌بندی مصدقی را به استبداد محمدرضا پهلوی گره زد. صحبت از کودتا همیشه به شعبان جعفری و فضل‌الله زاهدی و کرمیت روزولت می‌رسد اما تقی امیرانی در «کودتای ۵۳» سراغ نورمن داربیشایر می‌رود؛ مأمور امنیتی انگلیسی و تقریبا همه‌کاره کودتا.


🔸 بدون اغراق «کودتای ۵۳» در فرم و محتوا بهترین مستند تاریخ سیاسی ایران تاکنون است. گذشته از پختگی و جذابیت فرم‌شناختی و روایی این مستند که محصول توانایی کارگردانش تقی امیرانی، یکی از بهترین مستندسازان ایرانی و تیم درجه یک‌اش (از جمله ریف فاینز، نامزد اسکار برای بازی‌های درخشانش در «فهرست شیندلر» و «بیمار انگلیسی» و والتر مارچ، برنده‌ سه جایزه‌ اسکار و تدوین‌گر «پدرخوانده» و «اینک آخرالزمان») است، پاره‌ای از اطلاعات مهم درباره کودتای ۲۸ مرداد برای اولین بار در این مستند منتشر می‌شود.

🔸 این مستند خوش‌ساخت با داده‌های جدیدی که یافته به روشنی نشان می‌دهد که کودتا علیه مصدق برای دستیابی به نفت ایران صورت گرفت و نقش بریتانیا در طراحی و اجرای کودتای ۲۸ مرداد علیه مصدق حتی از آمریکا پررنگ‌تر بود. از روشنگری‌های مهم این مستند این است که نورمن داربیشایر (Norman Darbyshire)، مأمور امنیتی مخفی MI6 و ۲۹ساله وقت بریتانیا در ایران، مهم‌ترین نقش را در طراحی و اجرای کودتای ناموفق ۲۵ مرداد داشته و بعد از منصرف شدن آمریکا از ادامه کودتا بعد از شکست ۲۵ مرداد، پیشنهاددهنده‌ اصلی برای تداوم آن و طراح و هدایت‌گر اصلی کودتای ۲۸ مرداد با همراهی سیا بوده است. او در ربایش محمود افشارطوس (رئيس شهربانی وفادار به مصدق) در اردیبهشت ۳۱، اجیر کردن روزنامه‌نگاران برای نوشتن علیه مصدق، ارتباط با روحانیان مخالفان مصدق و گنده‌لات‌های تهران از طریق برادران رشیدیان و راضی کردن شاه به امضای کودتا از طریق صحبت با خواهرش اشرف نقش طراح و هدایت‌گر اصلی را ایفا کرده است و برای هزینه‌های کودتا ۱.۵ میلیون پوند در اختیار داشته است.

🔸 کودتای ۲۸ مرداد نه فقط از عوامل ریشه‌ای رخدادهای مهمی مثل تقویت استبداد سیاسی پهلوی دوم، انقلاب ۵۷ و تسخیر سفارت آمریکا در ۵۸ در ایران بود، بلکه الگوی عملیات‌های مخفی کودتایی/براندازانه بعدی آمریکا در کشورهایی همچون گواتمالا و عامل تغییرات مخربی در خاورمیانه و تاریخ جهان شد. این مستند گیرا درباره این موضوع مهم نشانه‌های توفیق در جلب توجه مخاطب و رسانه‌ها در سطح جهانی را یافته و تحسین چهره‌هایی چون ورنر هرتزوگ، جرج لوکاس، فرانسیس فورد کاپولا و آریل دورفمان را برانگیخته است.

🔸 ساختن این مستند بیش از ده سال طول کشیده، شامل مصاحبه با بیش از ۴۰ شاهد و عامل کودتا و حاصل فیلمبرداری در ۹ کشور جهان و کشف ساعت‌ها نوار صوتی، فیلم و مدارک دیده نشده است.

🔸 لینک تماشای مستند در وب‌سایت هاشور

t.me/Pishnahadable/877

@Pishnahadable

«صد سال به از این سال‌ها»

#پیشنهاد
#کلیپ #تاریخ
👤بهرنگ:
✅ از ۱۳۰۰ تا ۱۳۹۹ صدسال است و صدسال یک قرن، حالا چه ۱۴۰۰ شروع قرن ۱۵ باشد و چه ۱۴۰۱؛ آن هم صدسالی عجیب و ناآرام و بی‌قرار برای وطنی به اسم ایران، از سال سیاه کودتا تا سال دوری از هم و تلخ کرونا.

🔸 بهرنگ تنکابنی و محیا فرمانی در دو دقیقه طوفانی تصاویری از صدسال تاریخ ایران را پشت سر هم قرار داده‌اند و موسیقی «نی‌نوای» حسین علیزاده را هم چاشنی‌اش کرده‌اند تا برای قدیمی‌ترها خاطرات را زنده کنند و اشک‌ها و لبخندها و حسرت‌ها و آرزوها و برای جدیدترها هم نوستالژی بیافرینند و از تاریخی بگویند که بر مردم این سرزمین گذشته.

@Pishnahadable

«پرمناقشه‌ترین منطقه زمین و زمان»

#پیشنهاد #پادکست #تاریخ
👤محمدصالح:
✅ آخرین جمعه ماه رمضان را مسلمانان روز قدس می‌نامند و معمولا همین بهانه‌ای می‌شود برای جلب توجه دوباره به مسئله فلسطین و مناقشه‌ای که بیش از ۷۰ سال است صلح را از سرزمین برگ‌های زیتون بیرون رانده است.

🔸 پادکست دایجست کاری‌ست از فرشاد محمودی و تیمش برای توضیح شسته‌ورفته و ساده مسائل نسبتا پیچیده دنیای اطراف ما؛ مسائلی که همه ما چیزها و چیزک‌هایی درباره‌شان شنیده‌ایم ولی دقیق نمی‌دانیم جریان از چه قرار است و ته‌وتوی ماجرا برای‌مان مبهم و تاریک است. دایجست سعی دارد سراغ موضوعاتی برود که کنج‌کاوی همه‌مان را برمی‌انگیزد و صفر تا صدی خلاصه و مجمل و جمع‌وجور و ساده و بی‌طرفانه و ۳۶۰ درجه از آن ارائه کند، تا حداقل چنته مخاطبش پر از خالی نباشد و بتواند بعدا اگر کنج‌کاوی‌اش ارضا نشد، خودش سرنخ را بگیرد و برود و بیشتر بگردد و بخواند و ببیند و بشنود و روایتش را کامل‌تر کند.

🔸 دایجست در قسمت ۲۹ سراغ «سرزمین مقدس؛ اسرائیل و فلسطین» رفته، یعنی همان موضوعی که هرسال حداقل در این روزها زیاد درباره‌اش می‌شنویم؛ از تقدسش در سه دین یهود و مسیحیت و اسلام شروع می‌کند، تاریخش را از زمان فینقی‌ها تا جنگ‌های صلیبی به‌طور مختصر روایت می‌کند، از یهودستیزی در اروپا و به‌طور خاص آلمان می‌گوید، سراغ تأسیس جنبش جهانی صهیونیسم و تلاش‌ها برای تأسیس کشور یهود می‌رود و بعد هم ماجرای جنگ‌های جهانی و فروپاشی عثمانی و قیمومیت بریتانیا بر این منطقه و مهاجرت گسترده یهودیان به آنجا و درگیری‌های خونین شکل‌گرفته تا اعلام موجودیت اسرائیل، جنگ‌هایش با اعراب، روابطش با کشورهای منطقه و از جمله ایران، روندهای دیپلماتیک و میدانی که بین طرف‌های درگیر جریان داشته و پیمان‌های مختلفی که بر سر این مناقشه بسته شده است. قسمت‌های آخر پادکست هم اختصاص دارد به اقتصاد و وضع زندگی متفاوت در اسرائیل و فلسطین کنونی.

🔸 این قسمت پادکست دایجست را علاوه بر اپ‌های پادکست از وب‌سایت رسمی‌اش هم می‌توانید گوش کنید. اگر هم اهل گوش کردن نیستید و خواندن را ترجیح می‌دهید، همان‌جا نسخه متنی‌اش هم در دسترس است.

@Pishnahadable

«یادآر، نسخه اروپایی»

#پیشنهاد #موسیقی #تاریخ
👤عرفان:

✅ اروپای قرن بیست را شاید بیش از هر چیز با دو جنگ بزرگ و به معنای واقعی کلمه خانمان‌سوز بتوان به یاد آورد؛ دو جنگی که شعله‌اش را به فراتر از مرزهای قاره سبز هم رساند و صفت جهانی را به خود اختصاص داد. هیتلر که به عنوان نماد برتری‌جویی شناخته می‌شود، در همین قرن بر یکی از کشورهای مهم این قاره حکم‌رانی کرده، سخنرانی‌هایی تأثیرگذار و پرشور داشته و پس از آغاز جنگ جهانی دوم، همه اروپا را زیر آتش برده است؛ جنگی که دیروز ۸۲ سال از شروعش گذشت.

🔸 انگلستان اما تسلیم هیتلر نشد و از جزیره خود دفاع کرد؛ دفاعی که به قول وینستون چرچیل، نخست‌وزیر بریتانیا در آن زمان، در هوا و ساحل و دریا صورت گرفت. بعد از جنگ کشورهای اروپا برای جلوگیری از جنگ‌های بعدی اتحادیه‌ای را تشکیل دادند به نام اتحادیه اروپا، اما الان بریتانیا تصمیم به خروج گرفته و بوریس جانسونِ نخست‌وزیر رهبری کمپین خروج از اتحادیه اروپا را به دست گرفت.

🔸 این موسیقی ترکیبی از آهنگ Orchestral intro از Josh A و سخنرانی‌هایی از سیاست‌مداران انگلیسی و هیتلر است؛ وینستون چرچیل از لزوم جنگ در مقابل فاشیست در هرجای ممکن صحبت می‌کند و مارگارت تاچر هم در مخالفت با آزادسازی کامل اقتصاد، سخنرانی معروف خود در کنفرانس حزب محافظه‌کار را ارا‌ئه می‌دهد که با تشویق پنج دقیقه‌ای حضار روبه‌رو می‌شود.

🔸 تونی بلر از پایان جنگ در عراق و لزوم داشتن آزادی در نقد جامعه می‌گوید و دیوید کامرون از جنگی که در قرن ۲۰ شهرهای اروپا را در آتش سوزاند و میلیون‌ها کشته بر جای گذاشت و حملات هوایی‌ای که آسمان لندن را هر شب روشن می‌کرد.

🔸 اما نیجل فراژ از برگزیت حرف می‌زند و اشاره می‌کند کسی باورش نمی‌شد چنین کمپینی آغاز شود و اگر کسی چند سال پیش از این قضیه صحبت می‌کرد، همه به او می‌خندیدند، اما در حال حاضر ماجرا کاملا پذیرفته شده است.

🔸 و در پایان پیرزنی از خاطرات خود در جنگ جهانی دوم می‌گوید که چگونه مردان آمریکایی و کانادایی و انگلیسی در شمال فرانسه پیاده شدند تا اروپا را از دست هیتلر خارج کنند؛ مردانی که علیه فاشیسم به جنگ برخواسته بودند.

@Pishnahadable

«جست‌وجوی تاریخ ایران در هاروارد»

#پیشنهاد #تاریخ
👤محمد:
✅ تاریخ معاصر ایران، به ویژه در دوره‌های پهلوی اول و دوم حتی برای آدم‌های خیلی غرق‌نشده در تاریخ هم سوژه جذابی‌ست، هرچند رفت‌وآمدها و بالا و پایین‌ها این‌قدر زیاد است که رفتن داخل هزارتوی این تاریخ و گم نشدن در آن، دقتی در حد و اندازه مردان کهن می‌طلبد. ویژگی متفاوت این دوره از تاریخ نسبت به دوره‌های قبل از آن، وجود منابعی ارزشمند از گفت‌وگو با افراد مختلف موثر در این دوره است که با نام تاریخ شفاهی شناخته می‌شود و در دوره‌های قبلی اثری از آن دیده نمی‌شد. پروژه تاریخ شفاهی ایران در دانشگاه هاروارد یکی از جذاب‌ترین و جالب‌ترین و باارزش‌ترین این منابع به شمار می‌رود.

🔸 پروژه تاریخ شفاهی ایران در پاییز ۱۹۸۱ (۱۳۶۰) در مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه هاروارد آغاز شد و شامل روایت‌هایی از ۱۳۴ تن از بازیگران و تصمیم‌گیران اصلی وقایع مهم سیاسی ایران در دهه‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۶۰ تا افرادی‌ست که از نزدیک شاهد این وقایع و تصمیم‌ها بوده‌اند.

🔸 مجری این طرح حبیب لاجوردی و دستیار اصلی او در این پروژه ضیاء صدقی بوده و روند کلی کار، انجام مصاحبه‌ها و ایجاد فهرست موضوعات (نمایه) به دست این دو انجام شده است. همچنین شاهرخ مسکوب، شهلا حائری و جان مژدهی انجام بعضی از مصاحبه‌ها را به درخواست حبیب لاجوردی بر عهده داشته‌اند. کار پیاده کردن مصاحبه‌ها نیز بر عهده اما دلخانیان و شهین بصیری بوده است.

🔸 این پروژه ۸۹۶ ساعت از خاطراتی را ضبط کرده که متعلق‌اند به نخست‌وزیران سابق، اعضای کلیدی کابینه‌ها، بخش‌های قانون‌گذاری، قضایی، رسانه‌ها، بخش خصوصی، رهبران قبائل، احزاب سیاسی، گروه‌های مخالف، فرماندهان نیروهای مسلح، افسران ارشد سازمان امنیت (ساواک) و دیپلمات‌های خارجی که نقشی مهم در سیاست ایران داشته‌اند.

🔸 مصاحبه‌ها بنا به تمایل مصاحبه‌شونده به زبان فارسی یا انگلیسی انجام شده و از بین آن‌ها ۱۲۱ روایت به زبان فارسی و ۱۳ روایت به زبان انگلیسی هستند. مدت زمان هریک از مصاحبه‌ها از ۱ تا ۴۴ ساعت متغیر است. بخش اعظمی از این مصاحبه‌ها به شکل مکتوب به زبان فارسی و انگلیسی نیز درآمده است.

🔸 فایل صوتی مصاحبه‌ها را در وب‌سایت اصلی پروژه یا کانال تلگرامی «پروژه تاریخ شفاهی ایران در دانشگاه هاروارد» یا کست‌باکس می‌توانید بشنوید. متن انگلیسی مصاحبه‌ها هم در وب‌سایت اصلی پروژه در دسترس است. متن فارسی بیشتر مصاحبه‌ها را هم در وب‌سایت iranhistory.net می‌توانید بخوانید. امکان‌هایی برای جست‌وجو در متن فارسی مصاحبه‌ها نیز در وب‌سایت اخیر در نظر گرفته شده است.

@Pishnahadable

«حماسه خیابانی»

#پیشنهاد #ضدپیشنهاد #مستند #فوتبال #تاریخ
👤جواد:
✅ استرالیا دو تا زده بودمان. وقتی هم نمانده بود. داشتند تکه‌پاره‌مان می‌کردند، تماشاگر مست‌شان هم حمله کرد تور را درید. توی حالت عجیب و مرگ‌آوری گیر کرده بودیم. انگار نتیجه و صعود برایشان بس نبود، قرار بود داور که سوت آخر بازی را زد، بازیکنان‌شان بروند رختکن، تماشاگرهایشان بیایند بریزند سرمان. اینها که می‌گویم همه یادشان هست. این هم یاد همه هست که تصویر ارسالی انگار یکی دو فریم کم داشت و یک پرش خاصی توش بود و همین همه‌چیز را دلهره‌آورتر کرده بود. بعد اتفاق غریبی افتاد، در یک شلوغی توپ گم‌وگور شد و چند ثانیه آن وسط چند تا لنگ و لگد پرت شد سمت هم، یک‌هو دیدیم توپ توی گل آنهاست. خلاف جهت بازی، ۱-۲ شد. پا گذاشته بودند روی گلوی ما داشتند خفه‌مان می‌کردند، داشتیم آن زیر دست‌وپا می‌زدیم و يک‌ھو توی دست‌وپا زدن، توپ خورده بود به دست‌مان، پایمان، نمی‌دانم کجایمان و گل شده بود.

🔸 اینها را #احسان_عبدی‌پور در اول روایت «پاتیل‌ها را لت می‌زنم» می‌گوید و بعید است بتوان توصیف بهتری از حال‌وهوای ایرانی‌ها حوالی ساعت دوی بعدازظهر ۸ آذر ۷۶، یعنی دقیقه ۷۰ بازی برگشت ایران و استرالیا در ورزشگاه کریکت ملبورن در آخرین بازی مرحله مقدماتی جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه پیدا کرد. و البته چهار دقیقه بعدش هم «کریم باقری، دایی، یه فرصت خوب، حالا پشت مدافعان، خداداد عزیزی، توی دروازه، توی دروازه، گل، گل برای ایران، خداداد عزیزی، باز هم روی زمین، باز هم روی زمین، توپ رو تو دروازه می‌کاره، ایران دو استرالیا دو» و مارک بوسنیچی که از فرط تماشای صحنه آهسته گل خداداد، می‌ترسیم آخرش یک‌بار توپ از کنار پایش رد نشود و نرویم فرانسه.

🔸 هرقدر هم که با سوتی‌های گاه و بی‌گاه جواد خیابانی بخندیم و از توصیف‌ها و استعاره‌هایش شاخ دربیاوریم و زمین گاز بزنیم و به حال جامعه گزارشگری‌مان بگرییم، باز هم صدای او در بازی برگشت ایران و استرالیا بخشی از تاریخ مشترک ملت ماست؛ آن هم مسابقه‌ای که می‌توان عنوان به‌یادماندنی‌ترین رقابت ورزشی ایران را روی آن گذاشت و یک توافق جمعی را برای این انتخاب پشت سر خود حس کرد. ۲۴ سال پس از حماسه ملبورن در ۸ آذر ۷۶، جواد خیابانی مستندی یک‌ساعته ساخته تا مروری داشته باشد به صعود ایران به جام جهانی ۹۸ فرانسه؛ مستندی که کلیشه از اسمش شروع می‌شود و تا تیتراژ پایانی‌اش ادامه پیدا می‌کند.

🔸 مستند از یک‌سری توصیفات کلیشه‌ای و بی‌روح از فوتبال و تأثیرات آن روی سیاست و فرهنگ و اجتماع شروع می‌شود، تاریخچه مختصری از جام جهانی می‌گوید، از شکل‌گیری تیم ملی فوتبال ایران و عضویت ایران در فیفا و مقدماتی جام جهانی ۷۴ و شکست در آخرین بازی مقابل استرالیا و حضور در جام ۷۸ آرژانتین روایت می‌کند، به انقلاب ۵۷ و کم‌رنگ شدن ورزش و فوتبال در کشور می‌رسد، شکست در راه رسیدن به جام‌های ۹۰ و ۹۴ را تعریف می‌کند و در نهایت به مقدماتی جام ۹۸ می‌پردازد؛ از مشکلات مختلف تیم ملی تا هم‌گروهی با عربستان و چین و قطر و کویت و باخت عجیب دو بر صفر در بازی آخر مقابل قطر و اخراج مایلی‌کهن و نشستن ویرا روی نیمکت تیم ملی تا باخت مقابل ژاپن در پلی‌آف و صف‌آرایی رفت‌وبرگشت مقابل استرالیا و رفتار مغرورانه و پرنخوت استرالیایی‌ها مقابل ایران و تدارک زیاد آنها برای بازی برگشت و برگزاری افتتاحیه‌ای در حد افتتاحیه جام جهانی و نمایش پرچم استرالیا کنار پرچم ۳۱ کشور راه‌یافته به جام ۹۸ و دیپلماسی و مذاکرات ایرانی‌ها برای بخشیده شدن محرومان تیم ملی در بازی برگشت و حتی هواپیمای مشترکی که بازیکنان ایران و استرالیا را از تهران به دبی و کوالالامپور و ملبورن رساند، اما استرالیایی‌ها در قسمت فرست‌کلاس آن بودند و ایرانی‌ها در بخش اکونومی.

🔸 مستند سراسر کلیشه است، از متن‌هایی که نوشته شده و خیابانی روی تصاویر خوانده تا تصاویری که پخش می‌شود و حس غرور ملی که می‌خواهد برانگیزاند. جای خالی تصاویر آرشیوی جالب‌تر و ارزشمندتر در مستند خالی‌ست و طعنه‌های سیاسی به دولت اصلاحات هم توی ذوق می‌زند، با این حال دیدنش می‌تواند خاطرات یا شنیده‌هایتان از آن روز تاریخی را زنده کند و رنگ ببخشد.

▫️لینک مستند در تلوبیون

@Pishnahadable