#reading

Xudo bilan uchrashuv uyushtirish Byurosi

Quyidagi mashhur ibora internetni kezib yuradi. Ko'pchilik qatori men ham uning muallifi chikagolik mafioz Al Kapone deb yurardim. Ammo hozir ushbu kitobni👆o'qiy turib, u aslida isroillik ayg'oqchi va "Mossad" hodimi Natan Rotbergga tegishli ekanligini bilvoldim.

U katta baklarda trinitrotoluol va boshqa kimyoviy elementlarni aralashtirib, kuchli portlovchi uskunalar yaratgan. Rotberg garchi bomba yaratsada, u tez-tez qalbida nafratsiz ishlaganini ta'kidlagan. U endi Isroil davlati tashkil topgan 1948-53-yillarida arablarga qarshi urush va maxfiy operatsiyalarda faol ishtirok etgan.

"Inson kechirimli bo'lishi kerak. Siz o'z dushmaningizni kechirishingiz lozim. Biroq biz bunday insonlarni kechira olmaymiz. Ularni Xudo kechirsin. Bizning ishimiz ularning uchrashuvini tashkil qilishdir. Men o'z laboratoriyamda o'ziga xos "tanishuv klubini" yaratganman, shaxsan o'zim 30 ga yaqin uchrashuv tashkillashtirganman" deydi Rotberg.

Shunaqa gaplar.

@panda_books

#reading

"Mamlakatlar har xil, ammo qahramonlar va ularning rollari o'xshash. Har qanday rejimga tajriba va bilim sotishga tayyor apolitik menejerlar bor. Mashhur dissidentlar va siyosiy emigrantlar, liberallar va totalitar utopiya tarafdorlari, davlat ichki ishlariga aralashadigan xorijiy diplomatlar bor. Urushning muxoliflari va uning tarafdorlari borki, ular urush ichki raqobatchilarni yo'q qilish va o'z qobiliyatlari yetmaydigan cho'qqilarni egallashning ajoyib usuli ekanligini yaxshi tushunadilar".

Aleksandr Baunov — "Tuzumning intihosi" (Конец режима)

@panda_books

#reading

"Vaqt nafaqat ba'zida barchasiga oydinlik kiritadi, balki ko'pincha voqealar rivojini qorong'ulashtiradi ham. Hodisani u haqidagi afsonalardan farqlash kerak. Bastiliya qal'asi olinishi yoki Qishki saroyga hujumning haqiqiy sababi ular haqidagi cho'pchak hikoyalardan katta farq qiladi. Afsona/cho'pchak har doim ham hodisaga zid bo'lishi shart emas, ko'pincha uni soddalashtirib beradi. Vaqt o'tishi bilan voqea haqidagi afsonalar o'sha voqeani o'zini o'rnini egallaydi. Bu butun jamiyat va davlatlarni demokratlashtirishga ham taalluqlidir.

Aleksandr Baunov — "Tuzumning intihosi" (Конец режима)

@panda_books

#reading

O'smirlik davrimdan beri bir vaqtning o'zida bir necha kitobni baravar o'qishni odat qilganman. Tabiiyki, buni ataylab o'ylab topmaganman, shunchaki qandaydir tarzda voqelik shu taxlit tus olgan. Menimcha, abituriyentlikning alg'ov-dalg'ov hayoti bunga katta ta'sir qilgan bo'lsa ajabmas. Xuddi shuningdek, podcast eshitib bemalol noutbuk ishlarimni qilib o'tirish odatim kabi bu ham bir jihatdan foydalidir.

Hozir e'tibor qaratsam, ayni mutolaa qilayotganlarim kitoblar tasodifan bir xil mavzuga oid bo'lib chiqyapti. Sergey Gurievning "Manipulyativ diktatorlar"i deyarli tugagan, shuningdek, Aleksandr Baunovning "Конец режима" kitobini ham audioformatda tinglab borayapman. Birinchisi yangi zamon diktaturasi haqida bo'lsa, ikkinchisi bizga 2-jahon urushidan keyingi Yevropa diktatorlari haqida so'zlab beradi.

Aytgancha, yana bir yaxshi yangilik: D.Ajemog'lu va J.Robinsonning "Узкий коридор" kitobi tarjimasiga qaytdim. Bilasiz, tarjimani yopiq kanalimda berib borayotgandim. Ular oldida ham qarzdor bo'lib qolmay.

Xullas, mana shu uchala kitob o'zida yagona bir siyosiy qo'llanmani mujassam etgan: Mamlakatni boshqarishda qanday qilib xato qilmaslik lozim? Bir so'z bilan aytganda, mamlakatlarni to'g'ri muvaffaqiyatga eltish uchun nimalar qilish kerakligi haqida...

Yil tugashiga yana ikki oy qoldi. Endi buyog'iga katta-katta kitoblar emas, kichikroq, badiiy kitoblarga qo'l ursammikan deb turibman. Kuz atmosferasi ta'sir qilayapti shekilli.

Sizda nima gaplar?

@panda_books

​​#reading

Pornografiyaga qarshi diktator

Aleksandr Baunovning "Конец режима" kitobini o'qiyotib, qiziq faktga duch keldim. U Franko haqida.

Bilasiz, Ispaniyada 2-jahon urushi va undan keyingo davrda Frankoning harbiy diktaturasi saqlanib qolinadi. U mamlakatda siyosiy erkinliklarga yo'l bermaydi, ammo mamlakatni nisbatan aqlli boshqaradi.

Qizig'i, Frankoning demokratiyadanda ko'proq qo'rqqan narsasi – pornografiya bo'lgan. U behayo rasmlar va kinofilmlarning omma orasida tarqalib ketishini aslo xohlamagan. Shu sababli, uning davrida OAV va televideniyega senzura o'rnatgan. Har qanday buzuqlik qattiq ta'qib qilingan. Frankoni namunali dindor deb atash mumkin bo'lmasada, u xristian cherkovi bilan yaxshi kelishgan. Yoshlarning jismoniy chiniqishiga katta e'tibor qaratgan.

Franko o'limidam ko'p o'tmay, 1976-yilda Ispaniya kinoteatrlarida ilk marotaba yalang'och ayol tasviri aks etgan film namoyish etiladi.

Davlatni salkam 40 yil boshqargan Franko o'zining moral va tarbiyasidan sira og'ishmaydi. Jamiyatdagi stabillikni ta'minlaydi.

Rejimlar va moral - o'ylab ko'rishga arziydigan bog'liqlik.

@panda_books

#reading

"Rangin Qushcha"ni boshladim. Qiziqarli hozircha. Badiiy adabiyot baribir boshqachada..
@panda_books

​​​​#reading

Ovqatlanish kulti

Bilasizmi yo'qmi, lekin Jek Londonning "Hayotga muhabbat" degan hikoyasi bor. Real voqealarga asoslangan ushbu hikoya ovloq joyda och-nahor va yaralangan tarzda qolib ketgan insonning tirik qolish uchun kurashini tasvirlaydi. Uning finalida qahramon uzoq vaqt ochlikdan qiynalib, qutqarilganidan keyin unda g'alati odat paydo bo'ladi. U mutlaqo hojati bo'lmasa ham o'z kayutasida ovqat g'amlab qo'yishni boshlaydi.

Kecha Endryu Doygning "Memento mori" kitobini o'qirkanman unda qiziq bir tadqiqot haqida yozilganini o'qib qoldim.

Xullas, 1944-yilda Minnesota universitetida amerikalik fiziolog Anselya Kisa boshchiligida qiziq tajriba o'tkaziladi. Yuqori jismoniy va ruhiy sog'liqqa ega 36 ta erkak ochlik bilan sinaladi.

Birinchi 3 oyda ular normal ovqatlar bilan boqiladi, keyin 6 oyda esa ratsion keskin pasaytiriladi, lekin ulardan aktiv hayot kechirish talab qilinadi. Natijada tiklangan sog'liqdan keyin erkaklar hayot tarzida qiziq o'zgarishlar yuz beradi.

Ko'ngillilarda ovqatga tiyiqsiz qiziqish paydo bo'ladi. Bu tabiiy deyishingiz mumkin. Erkaklar ovqat haqida o'ylamay tura olishmaydi. Suhbatlarning asosiy mavzusi ovqat bo'lib qoladi. Ovqatlanish vaqti uzayadi, tez-tez yamlamay yutish odat tusiga kiradi. Kulinar mavzusidagi kitoblar, menyu va qishloq xo'jaligi haqidagi maqolalar sevimli mutolaa janriga aylanadi. Eng katta ko'ngilochar narsa, boshqalar qanday ovqatlanishini kuzatish edi. Choy, kofe va jevachka chaynash hajmi keskin ortib ketadi.

Ular sinov davridan keyin kuniga 8000 - 10000 kaloriya taomlana boshlashadi, bu normadan 3 baravar ko'p edi. Natijada ba'zilar bo'kib qolishdan azob chekishadi, qolganlar esa qancha ko'p yemasin, to'yganini bilolmas, hatto 5 ming kaloriyadan keyin ham doimiy ochlikni his qilishardi. Faqatgina 3-4 oydan keyingina ular normal hayot tarziga qaytishga muvaffaq bo'lishadi.


Hozir shukrki, biz ochlik emas, hamma joyda to'qlik. Lekin ovqatlanishga bo'lgan qiziqish juda yuqoridek tuyuladi menga. Masalan, instagramda food yoki gastronomik blogging sferasi juda aktiv tomosha qilinyapti. Deyarli barcha restoran va oshxona o'z ijtimoiy tarmoqlarida ovqatlanish kultini shiddat bilan olib borayapti. Telegram gruppalarda choyxona va yangi ovqatlarni yeyish mavzusi trendda. Ko'pchilik semirishdan azob chekayapti.

Menga mana shu paradoks qiziq tuyuldi. Bu haqida o'ylab ko'rishga arziydi.

@panda_books

#reading

"Odamlar faktlar, raqamlar yoki tenglamalarga tayanib emas, balki hikoyalarga qarab fikrlaydilar. Hikoya qanchalik sodda bo'lsa, shunchalik yaxshi. Har bir inson, etnik guruh yoki xalqning o'z afsona va haqiqatlari bor. XX asrda Berlin, Moskva, Nyu-York va Londondagi dunyo elitalari o'tmishni tushuntirish va butun dunyo kelajagini bashorat qilish uchun 3 ta ulug'vor konsepsiyani taklif qilishadi. Bular: fashizm, kommunizm va liberalizm edi.

Fashizm dunyo tarixini davlatlar o'rtasidagi kurash nuqtai nazaridan tushuntirib, dunyoni bir guruh odamlar boshqarishi, qolganlarini esa kuch bilan bo'ysundirishini taklif qiladi. Kommunizm esa tarixga sinfiy kurash sifatida qaraydi va kelajakda dunyoni yagona markazlashgan ijtimoiy tizim sifatida ko'radi, unda hamma uchun tenglik - inson erkinligi evaziga kafolatlanadi. Liberalizm bo'lsa, jahon tarixini erkinlik va zulm o'rtasidagi kurash deb hisobladi va u kelajakni ba'zi tengsizliklar evaziga markaziy hukumat tomonidan minimal nazorat ostida bo'ladigan erkin jamiyat a'zolari bilan hamkorligida ko'radi.

Bu uch mafkuraning to'qnashuvi Ikkinchi jahon urushi davrida o'zining eng yuqori cho'qqisiga chiqadi, buning natijasida fashistik loyiha barbod bo'ladi. 1940-yillar oxiridan to 80-yillar oxirigacha dunyo qolgan ikkita konsepsiya: kommunistik va liberallar oʻrtasidagi kurash maydoniga aylanadi. Kommunistik g'oya qulaganidan so'ng, liberal ssenariy insoniyatning o'tmishi uchun asosiy qo'llanma va dunyoning kelajakdagi kun tartibi uchun ajralmas ko'rsatma bo'ladi - hech bo'lmaganda dunyo elitalariga shunday tuyulardi...

Biroq, 2008-yilgi global moliyaviy inqirozdan so'ng, turli mamlakatlar aholisi liberal mafkuradan umidsizlikka tusha boshlashdi. Devor va to'siqlar modaga qaytdi. Immigratsion va savdo kelishuvlariga qarshilik kuchaydi. Demokratik deb hisoblangan hukumatlar sud tizimiga putur yetkazdi, matbuot erkinligini chekladi va har qanday muxolifatni sotqin deb atadi. Vengriya va Turkiya kabi mamlakatlardagi avtoritar rahbarlar liberal bo'lmagan demokratiyaning yangi turlarini sinab ko'ra boshladi...

Boshqalar (to'g'ri yoki yo'q) esa liberalizatsiya va globallashuv to'g'risida "barchaning haqqi hisobiga faqat juda kichik elitaga foyda keltiruvchi katta aldov" degan xulosaga kelishdi."

— Yual Harari, "XXI asr uchun 21 ta saboqlar"

@panda_books

#reading

Eng qizig'i, bilasiz fuqarolarga o'z tana a'zolarini sotish qonunan taqiqlangan. Lekin qonunchilikda "tirqishlar" ko'p. Masalan, o'lganidan keyin biror a'zoni, deylik yurakni donorlikka vasiyat qilish yoki ilmiy maqsadda tanadan foydalanishga ruxsat berib ketish mumkin. (UZB qonunchiligini yana bir o'rganishim kerak)

Lekin bu degani yurak kerak odam uni tekin oladi degani emas. Albatta, o'lib ketgan odam "toza vijdon" bilan shunday o'ylab ketadi. Lekin uning organi endi tovardan xizmat ko'rsatishga o'tadi. Ya'ni yurak ko'chirib o'tkazish arzon va oson xizmat emas. Natijada vrachlar, hamshiralar, tez yordam, chinovniklar hammasi uning bozor narxini belgilab berishadi. Xullas, bu zanjirda donordan boshqa hamma soqqa ishlaydi. Kasalxonalar esa ilmiy maqsadda vasiyat qilib qoldirilgan murdani tekinga olib qolsada, uni xizmat sifatida yaxshi narxga pullashi mumkin.

Xullas, ayniqsa 3-dunyo davlatlarida bu katta biznesga aylanib ulgurgan.

@panda_books

#reading

Hozir "Taxtlar o'yini" fentezi romanini o'qib o'ylab qoldim: Agar men kabi ashaddiy GoTchi yoki Martinist emas, oddiy kitobxon birinchi marta bu kitobni olib o'qiyotgan bo'lsa, qanday taassurotni boshdan kechiryaptikan?!

Axir, mana hali kitob o'rtalab qolmasidan shuncha personaj, qahramon, ularning oilaviy rishtalari, unvonlar, toponimlar, gidronimlar.... ehhe! Bitta stendaper buni xazil qilib chiqqandi: u aytganidek, bularni esida saqlash uchun alohida konspekt yuritish kerak. Axir, u yerda hatto qilichlarning ham nomi bor:)

Lekin aslida e'tibor bersangiz, bizning davrda ham martabali oilalar va ularning oilaviy rishtalari shu serialdagidek, qorishib ketgan. Bekorga "Amerikaning eng boy 200 oilasi" kabi gap-so'zlar yurmaydi. Yuqori martabali oilalarning o'zaro quda bo'lishi, dushman yoki do'stga aylanishi - bor gap.

Xullas, yangilarga oson bo'lmaydi. Maslahatim, bu yangi dunyodagi har bir personajni eslab qoling. Ular hali muhim pallada sahnaga chiqib qolishiga guvoh bo'lasiz:)

Valar Morghulis!

@panda_books

#reading

Kitob qilib chop etilmasa-da, qidirib topib o'qiladigan qissalar bo'lgan bizda oldin.

Demak, shulardan birini boshlaymiz.

@panda_books

#reading

"Dyuna"ni tugatishim bilan Jorj Martinning "Olov va Qon" romanini boshlab yubordim. "Ajdar Xonadoni" serialidan keyin buni o'qib chiqmasam bo'lmasdi.

Men tobora fentezi olamiga kirib borganim sari, Sci-fi va badiiy kitoblarim joyida qolib ketyapti...:(

@panda_books

#mutolaa #reading

Bukmeytda ushbu ajoyib kitobni boshladim. Shon Baytell - bu britaniyalik (shotland aniqrog'i) bukinistik kitobdor va o'z kitobida kitob savdosi davomida yuritgan kundaligini keyinchalik kitob holida chop qilgan.

@panda_books

#reading
Salom, knyaz Mishkin!

#reading

Jiddiy kitoblar mutolaasida davom etamiz, doʻstlar… juda koʻp muhokama va tanqidlarga sabab boʻlgan kitob.

@panda_books

​​#reading

Tasavvur qiling: g‘ildirak ixtiro qilinganidan (katta ehtimol Mesopotamiya aholisi tomonidan) to g‘ildirakli ajoyib chamadon paydo bo‘lguniga qadar (Bu haqida o'zim ham oldinroq batafsil post yozgandim) naq olti ming yil o‘tgan! Shu vaqt davomida men kabi sayohatchilar milliardlab soatlar mobaynida o‘z buyumlarini qo‘pol bojxona xodimlari yonidan qo'lda o‘tkazishga, yo‘laklarda ko‘tarib yurishga majbur bo‘lishdi.

Eng yomoni, insonni Oyga jo‘natganimizdan o‘ttiz yil o‘tgandan keyin g‘ildirakli chamadonni ixtiro qildik. Shundan kelib chiqadiki, bu o‘ta murakkab kosmik uskunalarning barchasi hayotimga juda oz ta’sir ko‘rsatgan ekan. Aksincha, mushaklardagi sut kislotasi, bel va bilakdagi og‘riq, uzun yo‘lak bo‘sag‘asida o‘zini ojiz his qilish - bular ancha jiddiyroq masala bo‘lib chiqdi. Biz dunyoga ulkan ta’sir ko‘rsatgan, ammo shu bilan birga juda oddiy, kundalik texnologiya haqida gapiryapmiz.

Afsuski, bu texnologiya hozir bizga oddiy bo‘lib tuyulsa-da, g‘ildirakli chamadon paydo bo‘lgunga qadar unday emas edi. Odatda sochlari to‘zg‘igan, yuzlari g‘ijimlangan bu yorqin zehnli odamlarning barchasi Gyodel-Shmedel, Riman faraziyasi, kvarklar-shmarklarni muhokama qilish uchun uzoq mamlakatlardagi konferensiyalarga borar, bunda shunchalik arzimas transport noqulayligini qanday yengish haqida o‘ylab ham ko‘rmay, aeroport terminallaridan chamadonlarini sudrab o‘tardilar. Garchi bu dohiylarning barchasi o‘zlarining taxminan rivojlangan miyalarini bu yaqqol va oddiy muammoga sarflagan bo‘lsalar ham, ular, chamasi, hech qanday yechimga kela olmagandilar.

Aslida, bu kelajakni qanday tasavvur qilishimiz haqidagi hikoya. Biz, insonlarda, tasavvur yetishmaydi – hattoki ertaga muhim narsalar qanday ko‘rinishda bo‘lishini ham bilmaymiz. Tasodif bizni kashfiyotlar bilan qoshiqlab oziqlantiradi, shuning uchun ham bizga mo‘rtlikka qarshi turuvchi kuch — antimo'rtlik zarur.

@panda_books

#reading

O'qiyotgan kitobim — ""Antimo'rtlik: Xaosdan qanday foyda olish mumkin"dan kuchli fikrlar:

➖Murosaga kelish - yomonlikka yo‘l ochish demakdir. Men rioya qiladigan yagona zamonaviy hikmatli so‘z Jorj Santayanaga tegishli: "Inson axloqiy jihatdan erkin, agar... u dunyo va boshqa odamlar haqida hech qanday kelishuvga bormay, chin yurakdan fikr yuritsa." Bu shunchaki maqsad emas - bu zimmamizga olingan majburiyatdir.

➖Mening nazarimda, muvaffaqiyatsiz inson ta’rifi quyidagicha: xato qilganda, u vaziyatni tahlil qilmaydi, o‘z xatosidan saboq chiqarmaydi, dovdirab qoladi va yangi narsa o‘rganganidan quvonish o‘rniga o‘ziga biqinib oladi; oldinga intilish o‘rniga xatosini oqlashga urinadi. Bunday kimsalar ko‘pincha o‘zlarini fitna, yomon rahbariyat yoki noqulay ob-havo qurboni deb hisoblaydilar.

➖ Zamonaviy davrning fojiasi shunday: xuddi o‘z farzandiga haddan tashqari g‘amxo‘rlik qiladigan asabiy ota-onalar kabi, bizni himoya qilishga intilayotgan odamlar aslida bizga eng ko‘p zarar yetkazadi.

@panda_books

#reading

"Antimo'rtlik: Xaosdan qanday foyda olish mumkin" kitobidan menga yoqqan bitta qiziq joyi.

Oddiy kurkani tasavvur qiling. Uning xo'jayini, ya'ni qassob kurkani ming kun davomida boqadi deylik. Agar bu faktni tahlilchilarga bersangiz, ular sizga qassobning kurkalarga bo‘lgan muhabbati "statistik aniqlikda ortib borayotgani" haqida xulosa qilishadi. Ya'ni ma'lumotlarga qarasangiz, hammasi joyida. Bu holat toki Shukrona bayramiga bir necha kun qolgunicha davom etadi deylik.

Shunda qassob kurkaga kutilmagan sovg‘a olib keladi 🔪 🦃 shunda kurka o‘z qarashlarini qayta ko‘rib chiqishga majbur bo‘ladi - eng qizig'i bu aynan qassob kurkani sevishi haqidagi ishonch cho‘qqisiga yetgan va kurkaning hayoti shu zayil tinch-osuda kechishi bashorat qilingan bir paytda sodir bo'ladi. Axir, oxirgi ming kunda qassob unga "mehribonlik" qilayotgandi.

Kurka voqeasidan olinadigan asosiy xulosa shuki, falokat yaqinlashayotganini ko‘rsatuvchi dalillarning yo‘qligi, falokatning sodir bo‘lmasligini anglatmaydi. Bu xatoga ayniqsa ziyolilar yo‘l qo‘yishga moyil.

Dunyoning tobora xavfsizroq bo‘lib borayotganiga ishonish - kurkalarcha soddalikdir. Bu xuddi atom bombalari oddiy bombalardan xavfsizroq, chunki ular kamroq portlaydi, deb da’vo qilish kabidir deydi Taleb.

@panda_books

#reading

Boya “Kirka”ni oʻqishni boshlagandim. Kitob Qadimgi yunon mifologiyasi haqida ekan. Aniqrog’i ma’budlar (Helios, Zevs) toʻgʻrisida. Yomonmas.

30 betcha oʻqigach, ochig'i ozgina charchadim va biroz chalgʻish uchun Netflixga kirdim. Oldimdan bir qator seriallar tavsiyasi chiqdi. Ular orasidan “Kaos” degani menga qiziqroq tuyuldi. Tomosha qilishni boshladim. Va bilasizmi, serial nima haqida ekan?!

Ha, ha, qadimgi yunon mifologiyasi toʻgʻrisida:) jin ursin😅

@panda_books