♦️مدیریت پروژه‌محور، نقدی به طرحهای توسعه: پیامد تاخر توسعه‌ی نهادی نسبت به توسعه‌ی سازه‌ای
✍ دکتر محمدحسین صبحیه
دانشیار رشته‌ی مدیریت پروژه و ساخت دانشگاه تربیت مدرس
.
۲۷ آذر ۱۴۰۰
جناب دکتر محدثی عزیز، استاد محترم جامعه شناسی سلام، شب بخیر.
پیرو سخنرانی جنابعالی با عنوان "نقدی بر مدیریت مطلقه مهندسان بر منابع آب ایران"، ضمن تشکر و استقبال از ورود شما به موضوعِ نقش مهندسان در طرحهای توسعه، این‌جانب نیز از منظر رشته مدیریت پروژه‌محور، نکات زیر را به استحضار می‌رسانم:
۱) طرحهای توسعه به اختصار شامل فاز طراحی مفهومی، مطالعات امکان‌سنجی، تصویب، طراحی، اجرا و اختتام می‌باشد. در فاز مطالعات امکان‌سنجی طرح بایستی از منظر فنی، اقتصادی، مالی، اجتماعی، سیاسی، زیست محیطی، و قابلیت سازمان اجرا، بررسی و دارای پیوست مطالعاتی تخصصی باشد. اما در کشور ما فاز امکان‌سنجی طرح توسعه جدی گرفته نشده و گزارش مطالعات امکان‌سنجیِ مهندسین مشاور، بیشتر ابزار توجیهیِ تصمیمات سیاسی انجام طرح می‌باشد.
۲) هنوز مدیریت پروژه‌محور، در کشور ما به‌عنوان حرفه به‌درستی به رسمیت شناخته نشده است. تخصص مدیر پروژه‌محور، یک‌پارچه‌ساز سیستم (System Integrator) یا مدیر سطح تعامل (Interface Manager) برای تیم‌سازی از تخصص‌های مختلف درگیر در طرح در فازهای مختلف آن می‌باشد. بی‌توجهی به نقش حرفه‌ی مدیریت پروژه‌محور و واگذاری آن به مهندسان، منجر به اولویت دیدگاه مهندسی بر سایر تخصص‌ها در مدیریت طرحهای توسعه شده است.
۳) طرح های توسعه منجر به تحولات وسیع در منطقه شده و می‌توانند بازنده‌ها و برنده‌هایی داشته باشند. در نتیجه، در سال‌های اخیر در رشته‌ی مدیریت پروژه‌محور، نقش حکمرانی طرح از مدیریت طرح تفکیک شده است. حکمرانی طرح بایستی پاسخگوی تعارض منافع و رعایت انصاف نسبت به حقوق ذینفعان مختلف طرح شامل سرمایه‌گذاران، بهره‌برداران، تامین کنندگان منابع، مردم محلی و محیط زیست باشد. حکمرانی خوب مستلزم شفافیت، اطلاع‌رسانی و ممیزی مستقل از مجری طرح می‌باشد.
۴) نقش حکمرانی پروژه‌محور در سطح پروژه (کمیته‌ی راهبری پروژه)؛ طرح (هیات راهبری طرح)؛ و پورتفولیو (هیات راهبری سبد پروژه‌ها و طرح‌ها) در سطح شرکت، صنعت و ملی تعریف و بایستی پاسخگو باشد.
۵) پورتفولیوی طرحهای توسعه بایستی در راستای تحقٌقِ برنامه‌های پنج ساله‌ی توسعه‌ی کشور به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد. مجلس نیز در جایگاه حکمرانی نظام برنامه‌ریزی کشور بایستی پاسخگوی پیامدهای آن باشد. بالاخره برنامه‌های توسعه‌ی کشور بایستی در راستای چشم‌انداز بیست ساله کشور بوده و رهبری نظام سیاسی بایستی پاسخگوی آن به منظور دستیابی کشور به توسعه‌ی پایدار شامل رشد اقتصادی، توسعه‌ی اجتماعی تؤام با عدالت و حفظ محیط زیست باشد.
۶) طراحی و استقرار نظام حکمرانی خوبِ پاسخگو در کلیه‌ی سطوح راهبری فرایند توسعه‌ی کشور از بالاترین سطح نظام سیاسی تا نظام برنامه‌ریزی، نظام اداری-اجرایی و بالاخره نظام تحویل بخشی از توسعه‌ی نهادی در یک کشور است. تأخٌر توسعه‌ی نهادی نسبت به توسعه‌ی سازه‌ای در کشور ما منجر به توسعه‌ی ناپایدار در کشور شده است که با گذشت چندین دهه از اجرای طرحهای توسعه شاهدِ پیامدهای نامطلوب آن‌ها و رشد ناچیز اقتصادی، نابرابری اجتماعی و فرسایش محیط زیست کشور می‌باشیم.
۷) شانزدهمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت پروژه در ۲۴ و ۲۵ بهمن ماه جاری با مضمون محوری «نقش حکمرانی پروژه‌محور در توسعه‌ی پایدار: ضرورت توسعه‌ی نهادی» دغدغه‌ی پاسخ به چالش‌های فوق با مشارکت صاحب‌نظران و دست‌اندرکاران طرحهای توسعه‌ی کشور را دارد.
ارادتمندم
#توسعه
#صبحیه
#مدیریت_پروژه
#حکمرانی_طرح
#توسعه‌ی_نهادی
#توسعه‌ی_سازه‌ای
#مطالعات_امکان‌سنجی
@NewHasanMohaddesi
✍ دکتر محمدحسین صبحیه
دانشیار رشته‌ی مدیریت پروژه و ساخت دانشگاه تربیت مدرس
.
۲۷ آذر ۱۴۰۰
جناب دکتر محدثی عزیز، استاد محترم جامعه شناسی سلام، شب بخیر.
پیرو سخنرانی جنابعالی با عنوان "نقدی بر مدیریت مطلقه مهندسان بر منابع آب ایران"، ضمن تشکر و استقبال از ورود شما به موضوعِ نقش مهندسان در طرحهای توسعه، این‌جانب نیز از منظر رشته مدیریت پروژه‌محور، نکات زیر را به استحضار می‌رسانم:
۱) طرحهای توسعه به اختصار شامل فاز طراحی مفهومی، مطالعات امکان‌سنجی، تصویب، طراحی، اجرا و اختتام می‌باشد. در فاز مطالعات امکان‌سنجی طرح بایستی از منظر فنی، اقتصادی، مالی، اجتماعی، سیاسی، زیست محیطی، و قابلیت سازمان اجرا، بررسی و دارای پیوست مطالعاتی تخصصی باشد. اما در کشور ما فاز امکان‌سنجی طرح توسعه جدی گرفته نشده و گزارش مطالعات امکان‌سنجیِ مهندسین مشاور، بیشتر ابزار توجیهیِ تصمیمات سیاسی انجام طرح می‌باشد.
۲) هنوز مدیریت پروژه‌محور، در کشور ما به‌عنوان حرفه به‌درستی به رسمیت شناخته نشده است. تخصص مدیر پروژه‌محور، یک‌پارچه‌ساز سیستم (System Integrator) یا مدیر سطح تعامل (Interface Manager) برای تیم‌سازی از تخصص‌های مختلف درگیر در طرح در فازهای مختلف آن می‌باشد. بی‌توجهی به نقش حرفه‌ی مدیریت پروژه‌محور و واگذاری آن به مهندسان، منجر به اولویت دیدگاه مهندسی بر سایر تخصص‌ها در مدیریت طرحهای توسعه شده است.
۳) طرح های توسعه منجر به تحولات وسیع در منطقه شده و می‌توانند بازنده‌ها و برنده‌هایی داشته باشند. در نتیجه، در سال‌های اخیر در رشته‌ی مدیریت پروژه‌محور، نقش حکمرانی طرح از مدیریت طرح تفکیک شده است. حکمرانی طرح بایستی پاسخگوی تعارض منافع و رعایت انصاف نسبت به حقوق ذینفعان مختلف طرح شامل سرمایه‌گذاران، بهره‌برداران، تامین کنندگان منابع، مردم محلی و محیط زیست باشد. حکمرانی خوب مستلزم شفافیت، اطلاع‌رسانی و ممیزی مستقل از مجری طرح می‌باشد.
۴) نقش حکمرانی پروژه‌محور در سطح پروژه (کمیته‌ی راهبری پروژه)؛ طرح (هیات راهبری طرح)؛ و پورتفولیو (هیات راهبری سبد پروژه‌ها و طرح‌ها) در سطح شرکت، صنعت و ملی تعریف و بایستی پاسخگو باشد.
۵) پورتفولیوی طرحهای توسعه بایستی در راستای تحقٌقِ برنامه‌های پنج ساله‌ی توسعه‌ی کشور به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد. مجلس نیز در جایگاه حکمرانی نظام برنامه‌ریزی کشور بایستی پاسخگوی پیامدهای آن باشد. بالاخره برنامه‌های توسعه‌ی کشور بایستی در راستای چشم‌انداز بیست ساله کشور بوده و رهبری نظام سیاسی بایستی پاسخگوی آن به منظور دستیابی کشور به توسعه‌ی پایدار شامل رشد اقتصادی، توسعه‌ی اجتماعی تؤام با عدالت و حفظ محیط زیست باشد.
۶) طراحی و استقرار نظام حکمرانی خوبِ پاسخگو در کلیه‌ی سطوح راهبری فرایند توسعه‌ی کشور از بالاترین سطح نظام سیاسی تا نظام برنامه‌ریزی، نظام اداری-اجرایی و بالاخره نظام تحویل بخشی از توسعه‌ی نهادی در یک کشور است. تأخٌر توسعه‌ی نهادی نسبت به توسعه‌ی سازه‌ای در کشور ما منجر به توسعه‌ی ناپایدار در کشور شده است که با گذشت چندین دهه از اجرای طرحهای توسعه شاهدِ پیامدهای نامطلوب آن‌ها و رشد ناچیز اقتصادی، نابرابری اجتماعی و فرسایش محیط زیست کشور می‌باشیم.
۷) شانزدهمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت پروژه در ۲۴ و ۲۵ بهمن ماه جاری با مضمون محوری «نقش حکمرانی پروژه‌محور در توسعه‌ی پایدار: ضرورت توسعه‌ی نهادی» دغدغه‌ی پاسخ به چالش‌های فوق با مشارکت صاحب‌نظران و دست‌اندرکاران طرحهای توسعه‌ی کشور را دارد.
ارادتمندم
#توسعه
#صبحیه
#مدیریت_پروژه
#حکمرانی_طرح
#توسعه‌ی_نهادی
#توسعه‌ی_سازه‌ای
#مطالعات_امکان‌سنجی
@NewHasanMohaddesi