فردای بهتر (مصطفی تاجزاده)
44.8K subscribers
10.9K photos
3.44K videos
520 files
29.6K links
✳️کانال تلگرامی «فردای بهتر» با منش اصلاح‌طلبانه با ارائه رویکردی تحلیلی تلاش دارد به گسترش دموکراسی و بسط چندصدایی در جامعه ایران به امید فردایی بهتر برای ایران و ایرانیان قدم بردارد.

اینستاگرام: https://instagram.com/seyed.mostafa.tajzade
Download Telegram
امروز با جناب تاج‌زاده تلفنی در زندان گپ زدم.

در قرن ۲۱ خجالت‌آور نیست که افرادی برای بیان نظر و عقیده زندانی باشند؟

جای تاج‌زاده‌ها، سعید مدنی‌ها، فائزه هاشمی‌ها، الهه محمدی‌ها، نیلوفر حامدی‌ها و ...زندان نیست!

البته همگی زندانی هستیم و عده‌ای هم در زندانِ زندان روزگار می‌گذرانند!

#امیدفراغت روزنامه‌نگار

#زندان #انتقاد #جامعه

@Roshanfkrane @MostafaTajzadeh
📝📝📝پیام سیدمحمدخاتمی به سومین کنگره سراسری حزب توسعه ملی

بسم الله الرحمن الرحیم

با سلام به اعضای محترم #حزب_توسعه ایران اسلامی و همه شرکت کنندگان در نشست سراسری این حزب و آرزوی موفقیت این نشست.

بیم و #امید فضای عمومی حاکم بر ذهن و زندگی #جامعه ما را با غلبه جنبه بیم پر کرده است، به نظر می رسد وظیفه سنگین نهادهای مدنی به خصوص #احزاب و جریان ‌های سیاسی این است که از روزنه های امیدی که پدید می آید، هر چند کوچک استقبال شود و آنچه می‌تواند وضع زندگی و حال و روز کشور را بهبودی بخشد موردتایید قرار گیرد، نظیر رویکردهایی که اخیراً نسبت به سیاست خارجی به چشم می خورد.

هر چند که اگر از دوسال پیش امر بازگشت به #برجام که مذاکراتش صورت گرفته بود تحقق می یافت،  منافعی که نصیب کشور می‌شد بیشتر و عدم النفع ها که از این تعلل پدید آمد کمتر بود. ولی به هر حال آنچه وضع نگران کننده مردم را ولو اندکی بهتر کند امر مطلوبی است.

از سوی دیگر، باید نسبت به اموری که #امیدها را از گشایش در امور به خصوص در امر #حاکمیت مردم بر سرنوشت و تامین آزادی اساسی و احترام به مردم و نگاه داشت حرمت آنان و تحول اساسی در زندگی مردم را کم کند نگران بود.  در این زمینه نیز می توان مشکلات و دردها را شناخت و بیان کرد و #همدلی خود را با جامعه متکثر نشان داد و نسبت به آنها و احیاناً راه هایی که می تواند برون رفت از تنگناها و مشکلات را نشان دهد روشنگری کرد.

کشور ایران کشور بزرگی است و مردم ما بس بزرگوارند به خصوص نسل نو پا که آزردگی او بیش از هر چیز #آینده کشور را تهدید می‌کند.

موضع و رویکرد احزاب و جریان‌های خیرخواه باید در این زمینه ها روشن باشد و گفت وگوی جدی درون ‌گروهی و بین گروهی باید مورد اهتمام جدی باشد.

در لینک زیر بخوانید:
https://sobhema.news/?p=23291
@MostafaTajzadeh
@sobhema_ir
📝📝📝توصیه ای به علیرضا زاکانی/ حد خوش خدمتی را رعایت کن!

✍🏻حمیدرضا جلایی پور، #جامعه_شناس و استاد دانشگاه در واکنش به حمله شهرداری تهران به خانه اندیشمندان علوم انسانی نوشت:

جناب آقای #زاکانی!

حد خوش خدمتی را رعایت کنید!

دوستان شما در این کشور بر ده‌ها هزار مسجد و حسینیه، بر هزاران کلاس‌ دانشگاه و ده‌ها هزار مدرسه، بر شبکه‌های #صدا‌­وسیما، بر فیلم‌های سینمای دولتی، بر سریال‌های خانگی و بر ده‌ها فرهنگسرا غلبه دارند و آیا این همه امکانات برای صدور پیامتان کافی نبود و باید به چند اتاق #خانه‌_اندیشمندان رشته‌های علوم انسانی نیز فرمان می­دادید؟

در این خانه کوچک اندیشمندان #تکثر جریان داشت و دارد و دوستان شما وقتی حرفی داشتند می­توانستند در آن شرکت کرده و صحبت کنند. چه کسی جرئت داشت و دارد جلوی آن‌ها را بگیرد؟

توجه داشته باشید حتی در اوج #انحصارگرایی ‌نمی­توان مانع رشد اندیشه‌ورزی آزادانه در امور مهم کشور شد. اهل علم و تحلیل راه خود را در برابر هر مانعی باز می‌کنند و حذف شدنی نیستند.

انحصارگرایان خالص‌گرا متوجه نمی‌شوند که برای کسب سمت‌های بالاتر این خوش­ خدمتی­ های غیرمدبرانه چه ضربه­ ای به نظام و رهبر آن می­ زند و همیشه نتیجه نمی‌دهد.

ظاهرا شما چنان مشغول هستید که اطراف را نمی­بینید. توجه ندارید که انحصارطلبی‌های شما و دوستان‌ «#خالص‌ساز» شما چه بر سر کشور و حکومت آن آورده است.

انحصارجویی و خالص‌سازی امثال شما نه آبرویی برای حکومت و نه احترامی برای جناح #اصول‌گرا گذاشته‌است. کاش قائل به درس‌گرفتن از روزگار بودید. آن وقت مضمون شعار‌های #معترضین در اعتراضات پاییز ۱۴۰۱ به شما نشان می­ داد حکومت برای بقای خود دیر یا زود لازم می‌بیند بر این انحصار‌طلبی‌های افسار گسیخته و ایران‌‌سوز امثال شما عنان بزند.

🔰در لینک زیر بخوانید:

@MostafaTajzadeh
@hamidrezajalaeipour
📝📝📝مجمع انجمن‌های علمی گروه پزشکی ایران با صدور بیانیه‌ای هشدار داد؛ تحدید هیأت های علمی

به دنبال تداوم #بازنشستگی_اجباری و واداشتن چهره‌های شاخص آموزش پزشکی به استعفا در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، ۲۹ نفر از اعضای هیات‌مدیره مجمع انجمن‌های علمی گروه پزشکی ایران با صدور بیانیه‌ای بابت «تحدید گسترده اعضای هیات علمی» نسبت به تاثیر این اقدام در افت جدی کیفیت آموزش پزشکی هشدار دادند.

امضاکنندگان این بیانیه، متخصصان #جامعه_پزشکی و از اعضای هیات علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران، تهران و شهید بهشتی هستند که برخی‌شان هم در سال‌های گذشته مسوولیت‌های کلیدی در نظام سلامت داشته‌اند.

این بیانیه توسط #ایرج_فاضل (وزیر بهداشت در دولت اول مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی و رییس سابق فرهنگستان علوم پزشکی ایران)، علی #نوبخت (رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس دهم)، محمدرضا #ظفرقندی (رییس سابق سازمان نظام پزشکی کشور)، محمدرضا #واعظ_مهدوی (معاون وزارت رفاه در دولت اصلاحات)، علی #تاجرنیا (رییس جامعه دندانپزشکی ایران)، محمدتقی #جغتایی (رییس سابق دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی)، سیداحمد #جلیلی (رییس انجمن علمی روانپزشکان ایران)، رضا #ملک‌زاده (وزیر بهداشت در دولت اول مرحوم هاشمی‌رفسنجانی)، سیدجلیل حسینی، محمد بیات، شهریار خاقانی، ناهید خداکرمی، سید حمید خویی، محمدرازی، بابک زمانی، امید سبزواری، علیرضا سلیمی، محمود شیرزاد، عبدالرسول صداقت، مسعود فلاحی، سودابه کاظمی، حسین کشاورز، معصومه گیتی، علیرضا مصداقی‌نیا، جواد ملایی، احمد موذن‌زاده (فیزیوتراپیست) محمد وجگانی، کوروش هلاکویی نایینی و بهروز برومند امضا شده و در متن این بیانیه آمده است:

«جامعه پزشکی ایران، سخت نگران اخبار باور نکردنی حاکی از برنامه‌ای هماهنگ برای کنار گذاشتن #اساتید برجسته از هیات بورد و همزمان، بازنشستگی اجباری یا محدودیت گروهی دیگر است. کنار گذاشتن برنامه‌ریزی شده اعضای صاحب‌نام و بعضا منحصربه‌فرد هیات علمی از صحنه‌های مختلف آموزشی آثار زیان‌بار در تربیت دانشجویان و فراگیران علوم پزشکی و سقوط کمی و کیفی خدمات بهداشتی و درمانی و به مخاطره افتادن جان بیماران و محتاج پزشک بیگانه شدن هم‌میهنان عزیز را به همراه خواهد داشت.

در شرایطی که #مهاجرت، به‌طور فزاینده‌ای از بدنه ناوگان آموزشی کشور می‌کاهد، در شرایطی که آشکارا اقبال جامعه جوان پزشکی به ادامه تحصیل در داخل کشور روزبه‌روز تنزل پیدا می‌کند، معلوم نیست مسوولان کشور و کار به دستان بهداشت و درمان کشور با چه هدفی تیشه بر ریشه سازمانی که مسوولیتش را برعهده دارند، کشیده‌اند؟ آنچه بیش از تک‌تک این اخراج‌ها و محدودیت‌ها، جامعه پزشکی و جامعه دانشگاهی کشور را نگران می‌کند، عواقب غلبه تفکراتی است که مصالح و منافع سیاسی را بر بنیادهای علمی کشور ترجیح می‌دهند و حتی قباحت تاریخی این رفتارها هم در نظرگاه ایشان نیست.»

در ادامه این بیانیه به عنوان راهکارهای اساسی پیشنهاد و تاکید شده است: «لازم می‌دانیم جامعه پزشکی را به صبر و ماندگاری و تلاش برای بهبود اوضاع با تمام دشواری‌هایش دعوت کنیم. از مسوولان و هیات‌مدیره انجمن‌های علمی گروه پزشکی، دبیران هیات بورد و بدنه کارشناسی وزارت بهداشت می‌خواهیم در برابر روند جاری تنها ناظری بی‌طرف نباشند و در اجرای دستورات، وظایف اخلاقی خود (و در مورد پزشکان سوگند نظام پزشکی خود) را هم لحاظ کنند.

از سازمان نظام پزشکی درخواست می‌کنیم مطابق وظایف قانونی خود جامعه را از عواقب درازمدت چنین تصمیم‌گیری‌هایی آگاه کند. بی‌تردید احضار و محاکمه مسوولانی که چنین تصمیماتی را گرفته یا در اجرای آنها اطاعت کورکورانه کرده‌اند در دادگاه اخلاقی سازمان مهم‌ترین قدم در این زمینه است.

از رسانه‌ها، فرهیختگان و فعالان عرصه عمومی می‌خواهیم در برابر روندی که سیاست را به جای دانش می‌نشانند، بی‌تفاوت نباشند. این سرمنشا خالی شدن کشور از دانش در تمام شؤون بوده است و در اینجا #متوقف نخواهد شد.

در لینک زیر بخوانید:
https://sobhema.news/?p=23533
@MostafaTajzadeh
@sobhema_ir
#هشدار

📝📝📝تشدید #فروپاشی_اجتماعی: سرقت مسلحانه از یک دکه‌ی خرده‌فروش!

✍🏻 احمد بخارایی

| نمایش گزارش:👇
https://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/204638

https://drive.google.com/file/d/11fqUVPvq8L_lyuadhQz6F15WBmjSD9fE/view

🎧| فایل شنیداری:👇(پخش در پایین پست)
#احمد_بخارایی: فایل کوتاه شنیداری این گفت‌وگو در اختیارتان است زیرا بنا به خط قرمزهای سانسور‌گونه‌ای که رسانه‌های داخلی برخلاف میل‌شان، گریبان‌شان را گرفته اجازه‌ی انعکاس بخش‌های اصلی این فایل را نداده. در این گفت‌وگو به انواع سه‌گانه‌‌ی خشونت‌های عریان (تهدید و تحدید و بگیر و ببند و شکنجه فعالان مدنی و …)، نیمه‌عریان (خشونت کلامی) و پنهان (خشونت اقتصادی) مجموعه‌ی عناصر #نظام_سیاسی علیه مردم اشاره داشتم و این‌که این‌ها چگونه سرچشمه انواع خشونت‌ها در جامعه‌ بوده‌اند.
https://drive.google.com/u/0/uc?id=11bk0xibAOqRBMhPC3zZB4tKZlZs7mBhI&export=play

«اين حادثه كم‌سابقه يا بي‌سابقه‌اي بود كه رخ داد. يعني اغلب وقتي افرادي با سلاح گرم دست به سرقت مي‌زنند سراغ مكان‌هايي مي‌روند كه اجناس ارزشمند داشته باشد، اما حالا اين‌بار حمل سلاح گرم با سرقت خرد يا دله دزدي همراه شده است. بنابراين تلفيق اين دو نوع جرم (جرم مالي و جرم خشونت‌آميز) با عنوان #سرقت از دكه، بي‌سابقه بوده. اين واقعه به ‌طور خاص دو الي سه سناريو و فرضيه مي‌تواند داشته باشد. يكي اينكه پشت صحنه ماجرا هم همين است كه مي‌بينيم؛ يعني با اسلحه اجناس كم‌بها و خرد دزديده شده. فرضيه دوم اين است كه ممكن است يك تسويه‌حساب شخصي يا تهديد بوده باشد. در هر دو فرضيه يك امر مشترك وجود دارد؛ اينكه #خشونت در #جامعه فراگير شده و #سرقت_مسلحانه با سرقت خرد تلفيق شده و اين در تصاوير منتشر شده نيز كاملا مشخص است. دست يكي از افراد قمه بود و دست فرد ديگر اسلحه. حتي اگر فرضيه دوم كه تسويه‌حساب شخصي است را درنظر بگيريم باز هم چهره خشونت‌بار تسويه‌حساب‌ها خود را نشان مي‌دهند. فرضيه سوم براي اين نوع سرقت، مشكلات مالي يا #فقر است. ببينيد اگر راه پول درآوردن در جامعه براي همه افراد يكسان نباشد برخي افراد دست به «نوآوري» مي‌زنند. نوآوري در اينجا به معني ابتكار در وسايل سرقت است. البته به اين موضوع نيز بايد توجه كرد؛ منطقه‌اي كه در آن سرقت صورت گرفته، منطقه فقيري است و به لحاظ مالي افراد وضعيت خوبي ندارند، اما اينكه فقر به عنوان يك متغير بزرگ در اين صحنه حضور داشته باشد، جاي ترديد دارد. البته تا زماني كه سارقان مسلح دكه روزنامه‌فروشي دستگير نشوند ما نمي‌توانيم بگوييم اين افراد با چه انگيزه‌اي اين اقدام عجيب را انجام دادند. يا نمي‌توانيم بگوييم آنها بار اول‌شان بوده كه سرقت كردند يا نه... ولي شنيده شده اكثر افرادي كه دستگير مي‌شوند داراي سابقه هستند. مساله عجيب اين واقعه اين است كه پاي اسلحه به سرقت‌هاي خرد باز شده. در مورد اينكه چرا اين افراد با اسلحه به دكه روزنامه‌فروشي دستبرد زدند مي‌توان گفت؛ شايد افراد در حالت عادي نبودند كه اين موضوع هم جاي تاسف دارد و نشان مي‌دهد؛ مصرف مواد مخدر به انواع مختلف در جامعه با آمار بالايي مواجه است. مورد ديگر اينكه شايد سارقان در گروه دوستان خود خواستند خودنمايي كنند، چون گروه مثل آيينه است و افراد وقتي وارد گروه‌هاي مختلف مي‌شوند خود را مانند آنها مي‌بينند.»

اين را هم اضافه كنم؛ ما مسائل جامعه‌مان را نمي‌توانيم با كشورهاي ديگر مقايسه كنيم. مثلا وقتي گفته مي‌شود در امريكا در هر دو يا سه دقيقه سرقت مسلحانه صورت مي‌گيرد شرايط كاملا با ايران متفاوت است، چراكه در امريكا اكثر سرقت‌ها توسط افرادي خاص صورت مي‌گيرد و ثانيا اسلحه به صورت قانوني به فروش مي‌رسد. بنابراين نمي‌توان اين دو را با هم مقايسه كرد، اما بايد ديد در ايران كه فروش اسلحه غيرقانوني است و نيروهاي امنيتي و انتظامي نقش بسيار پررنگي دارند چرا اين نوع سرقت‌ها صورت مي‌گيرد و اينكه در پايتخت هر كسي اسلحه بخواهد به راحتي مي‌تواند تهيه كند. مساله مهم ديگر مساله خشونت عريان است كه در غالب‌هاي مختلف در جامعه ديده مي‌شود. از نظر بنده ريشه اصلي اين موضوعات، #خشونت_نظام_سياسي است كه عليه مردم و شهروندان اعمال مي‌شود. ماجراي حجاب و وقايع اخير كشور نيز چهره ديگر خشونت عريان است كه در كف خيابان‌ها شاهد آن هستيم.

@MostafaTajzadeh
@Sociologyofsocialgroups
📝📝📝روزنامه‌نگاری حرفه‌ای در تنگنا

گزارش نشست «روزنامه‌نگاری و جامعه مدنی»
از مجموعه نشست‌های #جامعه_مدنی_راه_رهایی_یا_ابزار_سلطه

کمتر از ۵۰ روز دیگر، یک سال می‌شود که «نیلوفر حامدی» و «الهه محمدی» دو روزنامه‌نگار روزنامه شرق و هم‌میهن از پشت دیوارهای بلند اوین، منتظر صدور حکمشان در بلاتکلیفی بازداشت «موقت» هستند. اینکه تبریک روز خبرنگار، وقتی روزنامه‌نگاران در حبس هستند، چه محلی از اعراب دارد، سوالی است که این روزها خبرنگاران و روزنامه‌نگاران بسیار از یکدیگر می‌پرسند. اما نشست «روزنامه‌نگاری و جامعه مدنی» موسسه رحمان با حضور «هادی خانیکی» استاد ارتباطات، «سعید ارکان‌زاده یزدی»، روزنامه‌نگار و پژوهشگر رسانه و «نیلوفر قدیری»، روزنامه‌نگار برگزار شد تا شاید با پیشنهادهایی که در زمینه همکاری جامعه مدنی و روزنامه‌نگاری مطرح شد، امید به ادامه روزنامه‌نگاری حرفه‌ای وجود داشته باشد.

گزارش این نشست را در لینک زیر بخوانید:

https://rahman.org.ir/2023/08/13/professional-journalism/
@MostafaTajzadeh
@rahmaninstitute
📝📝📝نگاهی به چگونگی شکل گیری «جامعه مدنی» در ایران امروز

✍🏻روانشاد عزت الله سحابی

اصطلاح #جامعه_مدنی در قرن هفدهم میلادی به وسیلۀ #جان_لاک، فیلسوف انگلیسی مطرح شد. وی در کتابی به نام حکومت مدنی، مفهوم جامعه قراردادی را به جای جامعه آئینی یا جامعه اشرافی طرح کرد؛ قبل از لاک در عهد فلاسفه قدیم یونان نوافلاطونیان، در فلسفه اسلامی چنین مفهومی مطرح نشده بود. اما پیدایش یا تحقق تاریخی جامعه مدنی در انگلستان و در اروپا معطوف به مقدماتی بوده است؛ بدین معنی که جامعه و زندگی اجتماعی می بایست از مراحلی گذر کرده باشد تا طرح و تحقق عینی جامعه مدنی ممکن و متصور باشد چنانکه از همان عهد جان لاک تا امروز نیز مفهوم جامعه مدنی گرچه از نظر استخوان بندی محوری آن(قراردادی بودن روابط اجتماعی) ثابت است، ولی از نظر عمق و دامنه فراگیری تکامل یافته است و این بدان معنی است که جامعه مدنی همپای با رشد و تکامل با تحول در سایر مبانی زندگی اجتماعی خود می تواند تحول بیابد.

اما آن مراحل مقدماتی که انگلستان قرن هفدهم از آن گذر کرده بود، در بسیاری از کشورهای مشرق زمین، من جمله #ایران ما طی نشده بود. به این جهت، #جنبش_دموکراتیک یا حرکات خواهان آزادی و حکومت قانون در این کشور نیز نتوانست جا بیفتد و در اعماق زندگی اجتماعی ما رسوخ یابد.

انگلستان در عصر لاک اولاً جامعه ای زنده و فعال بود؛ گروه های اجتماعی قدیم و جدید، از اصناف کشاورز و مالک و خرده مالک، سوداگران، ارباب حرف و صنایع، دریانوردان، دولتیان، کارگران، حتی طایفه ای به نام دزدان دریایی با طبقات نوکیسه جدید، همه فعال شده به حالتی از شکوفایی و بالندگی دست یافته و روی هم رفته جامعه انگلیسی فعال و حیات مند بسیج شده بود.

علمایی چون نیوتن، ادبایی چون #شکسپیر در این قرن ظهور کردند که نشانه شکوفایی فضای علم و ادب و هنر در آن عصر می باشد. از درون این ظهور و فعالیت گروه ها و طبقات، حالات جدیدی از تنازع و ستیز اجتماعی نیز سر برآورده بود که در مجموع جامعه را در معرض جنگی پنهانی یا آشکار قرار می داد و این تنازع ناشی از طبیعت منافع متضاد با تنوع و تغایر آرا و عقاید گروه ها، نشأت می گرفت.

در چنین حال و فضایی بود که این سؤال می توانست مطرح شود که این همه عقاید و مصالح و منافع گروهی چگونه می توانند به یک زیست مشترک و مسالمت آمیز دست یابند تا در مجموع، حیات جامعه انگلستان و اقتدار آن را به خطر نیندازند.

ثانیاً، در انگلستان آن عصر اگرچه نانوشته، اصلی اجتماعی و اخلاقی، مورد قبول همگان قرار گرفته و توسط همه طبقات درک شده بود و آن اینکه تمام آن گروه های متخاصم حداقل در ناخوداگاه خود به این درک رسیده بودند که به رغم تعارض و تخاصم موجود، فیمابین گروه های اجتماعی، سرزمین و ملت و دولتی به نام انگلیس وجود دارد که همگی در درون آن تشخص و تمایزی نسبت به سایر ملل می یابند و از امنیت و ترقی و رفاه برخوردار می شوند.

جامعه مدنی یا قراردادی در واقع مستلزم دستیابی جامعه و شعور جمعی به چنین حالتی است. گروه ها و اصناف متنازع و متخاصم اجتماعی اگر به چنین شعوری دست نیافته باشند، هیچ دلیل عینی و انسانی وجود ندارد که بر سر عهد و پیمان های اجتماعی یا قراردادهای اجتماعی وفادار و پایبند بمانند و اگر این پایبندی به تعهدات و قراردادها نباشد، جامعه مدنی هم ثبات و استمراری نمی تواند داشته باشد. و برعکس وقتی چنین حالتی از شعور اجتماعی فراهم آمده باشد، دسترسی توافق و تفاهم و پایبندی بر سر آن شدنی و پایدار خواهد بود.

پس احساس و ادراک یک فضای عام و فراگیر نسبت به همه گروه های متخاصم و متضاد جامعه، مقدمه و پیش شرط اصولی نیل به جامعه مدنی است. مأموران سیاسی یا نظامی انگلیس که به سرزمین های دور دست می رفتند و ما عموماً و حقاً آنها را مأموران استعمار می شناسیم، همانها اولا از شرایط بسیار سخت و خطرها و ریسک هایی استقبال می کردند و شور و انگیزه جست و جو و پیگیری داشتند و ثانیاً همان ها را برای منافع و مصالح دولت مرکزیشان، انگلستان تحمل و کمتر به نفع جیب یا منافع شخصی عمل می کردند.

به هر حال، منفعت مادی یا کسب افتخار شخصی تحت الشعاع منافع دولت و کشور مرکزی خودشان بود، حتی همان طوایف دزدان دریایی شان هم اموال غارتی یا تجارتی خود را به سرزمین انگلیس می بردند که همانجا، خانه امنشان بود.

در لینک زیر بخوانید:
https://sobhema.news/?p=23965
@MostafaTajzadeh
@sobhema_ir
📝📝📝نگاهی به چگونگی شکل گیری «جامعه مدنی» در ایران امروز

✍🏻روانشاد عزت الله سحابی

اصطلاح #جامعه_مدنی در قرن هفدهم میلادی به وسیلۀ #جان_لاک، فیلسوف انگلیسی مطرح شد. وی در کتابی به نام حکومت مدنی، مفهوم جامعه قراردادی را به جای جامعه آئینی یا جامعه اشرافی طرح کرد؛ قبل از لاک در عهد فلاسفه قدیم یونان نوافلاطونیان، در فلسفه اسلامی چنین مفهومی مطرح نشده بود. اما پیدایش یا تحقق تاریخی جامعه مدنی در انگلستان و در اروپا معطوف به مقدماتی بوده است؛ بدین معنی که جامعه و زندگی اجتماعی می بایست از مراحلی گذر کرده باشد تا طرح و تحقق عینی جامعه مدنی ممکن و متصور باشد چنانکه از همان عهد جان لاک تا امروز نیز مفهوم جامعه مدنی گرچه از نظر استخوان بندی محوری آن(قراردادی بودن روابط اجتماعی) ثابت است، ولی از نظر عمق و دامنه فراگیری تکامل یافته است و این بدان معنی است که جامعه مدنی همپای با رشد و تکامل با تحول در سایر مبانی زندگی اجتماعی خود می تواند تحول بیابد.

اما آن مراحل مقدماتی که انگلستان قرن هفدهم از آن گذر کرده بود، در بسیاری از کشورهای مشرق زمین، من جمله #ایران ما طی نشده بود. به این جهت، #جنبش_دموکراتیک یا حرکات خواهان آزادی و حکومت قانون در این کشور نیز نتوانست جا بیفتد و در اعماق زندگی اجتماعی ما رسوخ یابد.

انگلستان در عصر لاک اولاً جامعه ای زنده و فعال بود؛ گروه های اجتماعی قدیم و جدید، از اصناف کشاورز و مالک و خرده مالک، سوداگران، ارباب حرف و صنایع، دریانوردان، دولتیان، کارگران، حتی طایفه ای به نام دزدان دریایی با طبقات نوکیسه جدید، همه فعال شده به حالتی از شکوفایی و بالندگی دست یافته و روی هم رفته جامعه انگلیسی فعال و حیات مند بسیج شده بود.

علمایی چون نیوتن، ادبایی چون #شکسپیر در این قرن ظهور کردند که نشانه شکوفایی فضای علم و ادب و هنر در آن عصر می باشد. از درون این ظهور و فعالیت گروه ها و طبقات، حالات جدیدی از تنازع و ستیز اجتماعی نیز سر برآورده بود که در مجموع جامعه را در معرض جنگی پنهانی یا آشکار قرار می داد و این تنازع ناشی از طبیعت منافع متضاد با تنوع و تغایر آرا و عقاید گروه ها، نشأت می گرفت.

در چنین حال و فضایی بود که این سؤال می توانست مطرح شود که این همه عقاید و مصالح و منافع گروهی چگونه می توانند به یک زیست مشترک و مسالمت آمیز دست یابند تا در مجموع، حیات جامعه انگلستان و اقتدار آن را به خطر نیندازند.

ثانیاً، در انگلستان آن عصر اگرچه نانوشته، اصلی اجتماعی و اخلاقی، مورد قبول همگان قرار گرفته و توسط همه طبقات درک شده بود و آن اینکه تمام آن گروه های متخاصم حداقل در ناخوداگاه خود به این درک رسیده بودند که به رغم تعارض و تخاصم موجود، فیمابین گروه های اجتماعی، سرزمین و ملت و دولتی به نام انگلیس وجود دارد که همگی در درون آن تشخص و تمایزی نسبت به سایر ملل می یابند و از امنیت و ترقی و رفاه برخوردار می شوند.

جامعه مدنی یا قراردادی در واقع مستلزم دستیابی جامعه و شعور جمعی به چنین حالتی است. گروه ها و اصناف متنازع و متخاصم اجتماعی اگر به چنین شعوری دست نیافته باشند، هیچ دلیل عینی و انسانی وجود ندارد که بر سر عهد و پیمان های اجتماعی یا قراردادهای اجتماعی وفادار و پایبند بمانند و اگر این پایبندی به تعهدات و قراردادها نباشد، جامعه مدنی هم ثبات و استمراری نمی تواند داشته باشد. و برعکس وقتی چنین حالتی از شعور اجتماعی فراهم آمده باشد، دسترسی توافق و تفاهم و پایبندی بر سر آن شدنی و پایدار خواهد بود.

پس احساس و ادراک یک فضای عام و فراگیر نسبت به همه گروه های متخاصم و متضاد جامعه، مقدمه و پیش شرط اصولی نیل به جامعه مدنی است. مأموران سیاسی یا نظامی انگلیس که به سرزمین های دور دست می رفتند و ما عموماً و حقاً آنها را مأموران استعمار می شناسیم، همانها اولا از شرایط بسیار سخت و خطرها و ریسک هایی استقبال می کردند و شور و انگیزه جست و جو و پیگیری داشتند و ثانیاً همان ها را برای منافع و مصالح دولت مرکزیشان، انگلستان تحمل و کمتر به نفع جیب یا منافع شخصی عمل می کردند.

به هر حال، منفعت مادی یا کسب افتخار شخصی تحت الشعاع منافع دولت و کشور مرکزی خودشان بود، حتی همان طوایف دزدان دریایی شان هم اموال غارتی یا تجارتی خود را به سرزمین انگلیس می بردند که همانجا، خانه امنشان بود.

متن کامل

@MostafaTajzadeh
✍🏻آذر منصوری دبیرکل حزب اتحاد ملت:

پیروز این انتخابات ملت بزرگ ایران است.

چه آنها که با آمدن، تلاش جمعی خود را برای تغییر و اصلاح بکار بستند و چه آنها که با نیامدن صدای اعتراض خود را به مدنی ترین شکل ممکن به گوش حکمرانی رساندند. ما ‎#برای_ایران و طی مسیر پرنشیب ‎#جامعه_مدنی_قدرتمند و ‎#دولت_توانا کنار هم هستیم.


@emtedadnet
@MostafaTajzadeh