دانستنی های آزمایشگاهی و پزشکی
2.52K subscribers
218 photos
29 videos
49 files
20 links
🔬💉دانستنی های علوم پزشکی💉🔬

کلی اطلاعات در حوزه علوم آزمایشگاهی و علوم پزشکی📚

آیدی جهت تبادل👩‍💻
@Fsh1377

پیج اینستاگرام:
https://instagram.com/labmlc?igshid=YmMyMTA2M2Y=

هر گونه کپی برداری بدون ذکر منبع و آیدی کانال مجاز نمی باشد
Download Telegram
increases in urine volume(pathologic states)

◀️ اندازه گیری حجم ادرار می تواند به شناسایی یکسری از حالت های پاتولوژیک به ما کمک کند به عنوان مثال:
دیابت بی مزه
در دیابت بی مزه که فرد ممکنه هورمون ADH رو تولید نکنه که به این حالت نوع مرکزی میگیم و یا اینکه کلیه ها پاسخگو نبودند که به این حالت دیابت بی مزه یا نفروژنیک میگیم.
+در این حالت میزان تولید ادرار در روز می تواند تا ۱۵ لیتر در روز هم برسد.
مشکل خود کلیه
قدرت باز جذب کلیه ها کاهش پیدا کرده.
دیورز اسمتیک
در بیماران دچار دیابت میلتوس رخ می دهد در این حالت دفع گلوکز در ادرار و افزایش اسمزی در مجاری توبولی این باعث ورود آب در مجاری توبولی کلیه می شود و دفع آب بیشتری رخ می دهد که در این حالت دیورز اسمتیک می گوییم.
#بیوشیمی
@Labmlc
decreases in urine volume
⬇️ کاهش حجم ادرار را oliguria(اولیگوری) می گویند.
در این حالت میزان دفع ادرار یک فرد در روز کمتر از ۵۰۰ میلی لیتر می باشد.
حالتی که در آن ادرار کاملا متوقف می شود را Anuria می گویند.

دلایل کاهش حجم ادرار:
۱)فرد در طول روز آب کافی دریافت نکرده باشد.

۲)بیماری حاد یا مزمن کلیوی
+در اینگونه موارد باعث احتباس مواد نیتروژن دار در خون می شود و حالت ازتمی ایجاد می کند.
#بیوشیمی
@Labmlc
5⃣وزن مخصوص (specific gravity)

وزن مخصوص بیانگر نسبت اجزای جامد حل شده در ادرار به کل حجم آن نمونه است، به عبارت دیگه بیانگر چگالی نمونه است.
◀️موادی که در وزن مخصوص ادرار تاثیر گذارند:
اوره(۲۰٪)، سدیم کلرید(۲۵٪)، سولفات، فسفات.
+در یک فرد سالم این ترکیبات وزن مخصوص ادرار را تشکیل می دهند.
✔️در یک ادرار ۲۴ ساعته وزن مخصوص ادرار می تواند بین ۱/۰۲۲_۱/۰۱۶ باشد اما به طور طبیعی کلیه ها قادر هستند ، بسته به میزان آب دریافتی ادراری تولید کنند که وزن مخصوص آن بین ۱/۰۳۵_۱/۰۰۳ باشد.

کم و زیاد شدن وزن مخصوص ادرار...
#بیوشیمی
@Labmlc
⬇️hyposthenuric
اگر وزن مخصوص ادرار کمتر از ۱/۰۰۵ باشد به این حالت hyposthenuric گفته می شود که این حالت در دیابت بی مزه رخ می دهد و وزن مخصوص به کمتر از ۱/۰۰۱ می رسد و یا در یکسری از بیماری های کلیه نظیر glomerulonephritis و pyelonephritis کاهش وزن ادرار را داریم.
⬆️hypersthenuric
افزایش وزن مخصوص ادرار می تواند به علت از دست دادن آب و یا به دلیل ناکفایتی غده آدرنال یا فوق کلیه و یا بیماری های کبدی و یا بیماری های قلبی باشد و نکته دیگر این است که حتی اگر یک بیماری را پزشک در زمان های مختلف به آزمایشگاه ارسال کند و وزن مخصوص این بیمار در حدود ۱/۰۱۰ باشد، بیانگر آسیب کلیه ها است که نمی تواند عملیات تغلیظ یا رقیق سازی را انجام دهند و این قدرت را از دست داده اند.
#بیوشیمی
@Labmlc
〽️نحوه اندازه گیری S.G

نوار معرف(Reagent strip):
نوارهای معرف در جایگاه مربوطه دارای اندیکاتور مربوط به شناسایی ماده مورد نظر است که می توانند آن را شناسایی کنند و کافیه استریپ (نوار ادراری) را داخل ادرار بذاریم و بعد که در می آوریم در کنار جعبه قرار داده و با مقایسه آن پی به میزان S.G ببریم.
انکسار سنج (Refractometer):
وزن مخصوص در ازمایشگاه ها اغلب به وسیله رفرکتومتر اندازه گیری می شوند...
نحوه کار با رفرکتومتر به این گونه است که می آید شاخص انکسار را اندازه می گیرد که این شاخص در واقع نسبت سرعت عبور نور در هوا به سرعت عبور نور در محلول است که حالا محلول در اینجا ادرار است و شاخص انکسار متناسب با وزن مخصوص ادرار است.
یورینومتر(urinomete):
یک راه دیگر برای اندازه گیری S.G دستگاه یورینومتر است که چون نیاز به حجم زیادی از ادرار دارد امروزه از آن استفاده نمی شود.
#بیوشیمی
@Labmlc
🟡بررسی شیمیایی ادرار(Chemical screening)
بررسی شیمیایی ادرار عمدتا توسط Dipstick ها یا نوار ادراری(نوار معرف) انجام می شود.
روی هر نوار ادراری یکسری معرف یا اندیکاتور قرار گرفته و هنگامی که با ادرار تماس پیدا می کند تغییر رنگ می دهد یا ثابت می ماند و باعث شناسایی ماده مورد نظر و حضور یا عدم حضور آن برای ما می شود.
مثل:نیتریت، اوروبیلینوژن،خونs.g، ph، اسید آسکوربیک، کتون،بیلی روبین، گلوکز و...
این ها مارکرهایی هستند که در بیشتر نوارهای ادراری قابل مشاهده هستند .
✔️نوار های ادراری حتما باید در ظرف در بسته خودش قرار گرفته باشد در جای خشک و خنک و نباید در مجاورت بخارات اسیدی یا قلیایی باشد.
#بیوشیمی
@Labmlc
روش انجام بررسی شیمیایی با نوار ادراری...
در بدو امر که لیوان نمونه ادراری به آزمایشگاه می آید ۱۰تا۱۵ سی سی از آن را داخل لوله آزمایش میریزیم و بعد نوار ادراری را داخل لوله آزمایش میبریم و مدت زمانی که نوار در لوله آزمایش قرار می گیرد نباید بیشتر از یک ثانیه باشد چون زمان بیشتر باعث حل شدن اندیکاتورهایی می شود که داخل نوار است و وارد ادرار شود و پاسخ صحیحی نمی دهد و زمانی که دارید نوار ادراری را از داخل لوله آزمایش در می آورید تماس می دهید با لبه لوله آزمایش تا ادرار اضافی خارج شود و برای قرائت نتیجه کافیه، نوار ادراری را که از لوله آزمایش خارج کردید در کنار جعبه مربوطه قرار داده و با مشاهده تغییر رنک نتیجه مربوطه را گزارش می کنیم.
#بیوشیمی
@Labmlc
1⃣PH
به طور طبیعی در یک فرد با رژیم غذایی نرمال حدوداً ۶ است اما مشاهده شده در افراد سالم متناسب با رژیم غذاییشون PH ادرار می تواند بین ۸_۴/۶ متغیر باشد.
Acid urine(ادرار اسیدی)

ادرار اسیدی عمدتا زمانی که فرد رژیم های غذایی پروتئینی گوشت مصرف می کند مشاهده می شود و همچنین یکسری از میوه ها نظیر زغال اخته و همچنین در یکسری از بیماری ها در اختلالات اسید و باز نظیر اسیدوز متابولیک و اسیدوز تنفسی هم ادرار به سمت اسیدی می رود و ph ادرار اسیدی می شود.
✔️ یکی از کاربردهای اندازه گیری ph در درمان سنگ ها است به عنوان مثال سنگ هایی که از جنس کربنات کلسیم و یا فسفات هستند ،این سنگ ها تمایل به ادرار قلیایی دارند و لذا پزشک با دادن یکسری از داروها که باعث می شود ph ادرار به سمت اسیدی برود و از این قضیه برای درمان این نوع سنگ ها استفاده می کنند.
#بیوشیمی
@Labmlc
Alkaline urine(ادرار قلیایی):

ادرار قلیایی در مواردی که فرد رژیم غذایی غنی از میوه و سبزیجات خصوصا مرکبات استفاده می کند ، PH ادرار به سمت قلیایی میرود علاوه بر این در مواردی نظیر metabolic alkalosis و respirtory alkalosis هم ph ادرار قلیایی می شود و تا حدود ۷/۸ هم بالا می رود.
از قلیایی شدن و تغییر ph ادرار ،پزشک استفاده می کند برای درمان یکسری از سنگ ها و پزشک با دادن یکسری از داروها که می تواند ph ادرار را قلیایی بکند برای درمان یک سنگ هایی که ازجنس اسید اوریک ، سیستئین یا کلسیم اگزالات هست استفاده می کند.
#بیوشیمی
@Labmlc
2⃣Pr in urine

آیا ما پروتئین در ادرار داریم؟🤔
به طور معمول هر فردی در روز حدود ۱۵۰ میلی گرم پروتئین دفع می کند و به طور متوسط اگر بخواهیم بگوییم هر فرد چیزی حدود ۱۰_۲ میلی گرم پر دسی لیتر بسته به حجم ادرار pr دفع می کند.

〰️پروتئین هایی که دفع می شوند از چه نوعی هستند؟
یک سوم پروتئین های دفعی ما آلبومین است و باقی آن دیگر پروتئین های کوچک نظیر گلبولین ها هستند و نکته ای که اینجا است این است که ما میدونیم که ترکیبات درشت مولکول وارد توبول کلیه نمی شوند و از غشای گلومرول عبور نمی کنند ، در مورد پروتئین های پلاسما هم همینطور است و تنها پروتئین هایی که وزن مولکولی کمی دارند و کمتر از ۶۰_۵۰ هزار تا باشد این ها از غشای گلومرول عبور و وارد توبول کلیه می شوند اما بیشتر این ها باز جذب می شوند و آلبومین هم با توجه به اینکه وزن مولکولی آن نزدیک این محدوده است (تقریبا ۶۹۰۰۰) لذا آلبومین هم به مقدار کمی فیلتره می شود و در کل پروتئین هایی که دارند فیلتره می شوند و وارد توبول کلیه می شوند، بخش عمده این ها باز جذب می شوند و تنها بخش کمی از این ها (۱۰_۲ میلی گرم پر دسی لیتر) است که دفع می شود و وارد ادرار می شود‌.
#بیوشیمی
@Labmlc
Tamm-Horsfall glycoprotein
(uromucoid)

⬅️یکی دیگر از پروتئین هایی که در ادرار
وجود دارد یک پروتئین ای است به نام اوروموکوئید که این پروتئین به درون توبول کلیه فیلتره نمی شود بلکه توسط خود توبول های کلیه سنتز و ترشح و وارد ادرار می شود و یک سوم از پروتئین دفعی ما را در حالت طبیعی همین پروتئین تشکیل می دهد و نکته ای که وجود دارد این است که ما یک مقدار دفع پروتئین داریم (یک چیزی بین ۲تا۱۰ میلی گرم پر دسی لیتر) که یک سوم آلبومین /یک سوم گلبولین/یک سوم هم uromucoid.

🚫اما روش هایی که برای غربالگری وجود دارد مثل همین روش نوار معرف که در ادامه در مورد آن صحبت میکنیم به این میزان دفع پروتئین که در حالت طبیعی رخ می دهد حساس نیست و آن را شناسایی نمی کند.
#بیوشیمی
@Labmlc
3⃣Microalbuminuria
یکی دیگر از مواردی که به آزمایشگاه ارسال می شود بررسی میکروآلبومین اوری است.
✔️میکرو آلبومین اوری به این معنی است که دفع آلبومین ادرار بیشتر از حد نرمال است اما در اون حد نیست که توسط نوارهای ادراری شناسایی شود، در این حالت معمولا دفع آلبومین ادرار چیزی در حدود ۲۰۰_۲۰ میلی گرم پر لیتر است.
+بررسی میکروآلبومینوری علاوه بر افراد دیابتی در افراد دچار فشار خون هم مهم است.
++در افراد دیابتی میکروآلبومینوری بیانگر شروع آسیب کلیه است.
#بیوشیمی
@Labmlc
4⃣Glucose in urine
حضور مقادیر قابل شناسایی گلوکز در ادرار را گلوکز اوری می گویند.
+گلوکز جز ترکیبات محلول در آب است و به راحتی درون توبول های کلیه فیلتره می شود اما در توبول های پروگزیمال کلیه مجددا بازجذب می شود و عملا گلوکزی در ادرار دفع نمی شود، اما ظرفیت کلیه هم برای بازجذب گلوکز حدی دارد که به آن حد آستانه می گویند به این معنا که اگر گلوکزی که فیلتره می شود غلظتش کمتر از ۲۰۰_۱۸۰ میلی گرم پر دسی لیتر باشد همه این گلوکز بازجذب می شود و گلوکز در ادرار دفع نمی شود اما اگر این گلوکزی که فیلتره می شود بیشتر از این محدوده باشد در این صورت این بار اضافی گلوکز فیلتره شده از طریق ادرار دفع می شود پس باید دقت کرد در این مواقع که قند خون بیمار بیشتر از این محدوده است، قند ادرارش را هم چک کنیم در این حالت حتما باید قند ادرار هم مثبت باشد و اگر که نوار ادراری در قسمت گلوکز منفی شود نشان از خرابی نوار ادراری می باشد.
اما سوالی که پیش می آید این است که آیا دفع گلوکز در ادرار همیشه در مواردی است که گلوکز خون بالا باشد..
خیر
دو حالت است که علی رغم اینکه گلوکز خون پایین و نرمال است اما دفع گلوکز را در ادرار داریم.
۱_زمان بارداری ۲_ فرد دچار بیماری کلیه
#بیوشیمی
@Labmlc
5⃣Ketones in urine
اجسام کتونی ما حصل متابولیسم ناقص چربی ها در بدن هستند و عمدتا هم کتون ها در ادرار بیماران دیابتی وجود دارد اما علاوه بر این در یک حالت های دیگری هم ما کتون اوری داریم که فرد دیابت ندارد ..
+در کودکان و در نوزادان و بچه ها به دنبال تشنج و یا موارد اسهال استفراغ ممکنه کتون اوری دیده شود و یا یکسری بیماری های متابولیک ارثی خصوصا اگر که این کتون اوری همیشه پایدار باشد و مشاهده شود مشکوک می شویم به یکسری بیماری های متابولیک که علاوه بر این در یکسری از شرایط فیزیولوژیک هم کتون اوری دیده می شود خصوصا در خانم های باردار که بارداری طبیعی دارند ممکنه قند خون ناشتا آن ها پایین باشد و یک کتون اوری خفیف هم داشته باشد، همچنین به دنبال تماس با سرما یا ورزش شدید و یا افرادی که به دنبال کاهش وزن هستند و رژیم کم کربوهیدارت هم دارند ممکن است کتون اوری مشاهده شود.
✔️پس که کتون اوری هم در شرایط پاتولوژیک و هم غیر پاتولوژیک می تواند دیده شود.
#بیوشیمی
@Labmlc
6⃣Blood in urine
سه اصطلاح در مورد خون در ادرار:
۱)هماچوری:تعداد غیر طبیعی گلبول قرمز در ادرار.
۲)هموگلوبیناوریا:حضور هموگلوبین آزاد در ادرار
۳)میوگلوبیناوریا:دفع میوگلوبین در ادرار

#بیوشیمی
@Labmlc
هماچوری
به افزایش غیر طبیعی تعداد گلبول های قرمز در ادرار هماچوری می گوییم و اگر اینکه هماچوری شدید باشد به صورت چشمی هم قابل مشاهده است و رنگ ادرار تغییر می کند و به رنگ قرمز در می آید، در صورتی که در هماچوری میکروسکوپی صرفا با بررسی میکروسکوپی ادرار میتوان پی به وجود آن برد و اگر که در میکروسکوپی ادرار تعداد ۳ یا بیشتر rbc را در زمینه hpf میکروسکوپ مشاهد کنیم این بیانگر هماچوری میکروسکوپی است.
دلایل هماچوری:
آسیب غشای گلومرول ها:
در این حالت rbcها وارد ادرار می شوند که میتواند به دلایل:
۱)ایمونولوژیک باشد(حضور آنتی بادی هایی که بر علیه غشای گلومرولی در بدن به وجود می آید و باعث آسیب غشای گلومرول و نفرون می شود و همچنین باعث ورود rbc ها به درون توبول های کلیه می شود)
۲)حضور سنگ ها در مجاری ادراری
که حضور سنگ ها در مجاری ادراری باعث خراش و خون ریزی به داخل توبول های کلیه می شود.
#بیوشیمی
@Labmlc
هموگلوبیناوریا
به حضور هموگلوبین در ادرار هموگلوبین اوری می گوییم و هر عاملی که باعث همولیز RBCها شود می تواند باعث هموگلوبین اوری شود حالا این عوامل می تواند عوامل داخل عروقی باشد(همولیز داخل عروقی) و یا نه همولیز خارج عروقی و حتی ماندن ادرار در آزمایشگاه هم باعث لیز rbc ها و آزاد شدن hb می شود.
+بیشترین تعریفی که از هموگلوبین اوری می شود اشاره می کند به همولیز داخل عروقی تا خارج عروقی.
نحوه عبور هموگلوبین به چه صورت است؟
هموگلوبین زمانی که از گلوبول های قرمز آزاد می شود در بدو امر به یک پروتئین پلاسمایی به نام هاپتوگلوبین متصل می شود و در نتیجه این کمپلکس(Hb_haptoglobin) قادر نیست از کلیه ها عبور کند اما هاپتوگلوبین هم یک ظرفیتی دارد برای اتصال به Hb و اگر این همولیز شدید و زیاد باشد لذا ظرفیت هاپتوگلوبین اشباع می شود و بخشی از هموگلوبین آزاد می ماند و حالا این hb آزاد شده وارد توبول های کلیه می شود که بخشی از آن بازجذب می شود و باقی از طریق ادرار دفع می شود.
#بیوشیمی
@Labmlc
میوگلوبیناوریا
به حضور میوگلوبین در ادرار میوگلوبین اوری می گوییم و از آن جایی که ما میوگلوبین را در بافت عضله داریم لذا هر تخریبی که در بافت عضله رخ می دهد (به علت آسیب یا عوامل دیگر) باعث می شود میوگلوبین از بافت عضله آزاد شود.
میوگلوبینی که آزاد می شود وارد جریان خون می شود و به سرعت از جریان خون پاکسازی می شود و از طریق ادرار دفع می شود و رنگش هم به صورت قرمز_ قهوه ای است.
دلایل میوگلوبین اوری:
۱)دو ماراتن و کاراته
۲)درماتومیوزیتس به علت نقص آنزیمی یا عوامل دیگر....
#بیوشیمی
@Labmlc