▪️پیشنهادی برای شنیدن در شب #چله

#داستان گنبد سیاه (قصر سیاهپوشان)
از هفت‌پیکر نظامی شاعر قصه‌گو
به روایت عبدالکریم #سروش
#شعر #یلدا
🔗 منبع
در «جریانـ» باشید.
@Jaryaann

📜 چهارم دی‌ماه زادروز رودکی بزرگ
نخستین شاعر پارسی‌گوی در آغاز سدۀ چهارم هجری مَه‌شیدی گرامی‌باد.

گزیده‌ای از شعرهای #رودکی؛
با صدای افسونگر منوچهر انور و پری‌خوانیِ پری زنگنه و #موسیقی فریدون شهبازیان
(طرح جلد کار از فرشید مثقالی و خط از مصطفی اوجی)
به یاد رودکی‌خواندن‌های آقای حسین مزاجی در ایامِ خوش ماضی.
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان- ۱۳۵۲
***
🔗 منبع: @manaravanbod
#شعر
در «جریانـ» باشید.
@Jaryaann

‍ ▫غزل برای درخت

تو قامت بلند تمنّایی ای درخت

همواره خفته است در آغوشت آسمان
بالایی ای درخت
دستت پر از ستاره و جانت پر از بهار
زیبایی ای درخت

وقتی که بادها
در برگ‌های درهمِ تو لانه می‌کنند
وقتی که بادها
گیسویِ سبزفامِ تو را شانه می‌کنند
غوغایی ای درخت

وقتی که چنگِ وحشیِ باران گشوده است
در بزم سردِ او
خنیاگرِ غمینِ خوش‌آوایی ای درخت

در زیر پایِ تو
اینجا شب است و شب‌زدگانی که چشمشان
صبحی ندیده است
تو روز را کجا؟
خورشید را کجا؟
در دشت دیده غرقِ تمنایی ای درخت؟

چون با هزار رشته تو با جانِ خاکیان
پیوند می‌کنی
پروا مکن ز رعد
پروا مکن ز برق که برجایی ای درخت

سر برکش ای رمیده که همچون امیدِ ما
با مایی ای یگانه و تنهایی ای درخت

✍🏼 #سیاوش_کسرایی

🗓 نوزدهم بهمن‌ماه، سالروز درگذشت شاعر ایران‌دوست و حماسه‌سرا، عضو کانون نویسندگان ایران و فعال سیاسی چپ‌گرای تاریخ معاصر ایران، سیاوش کسرایی (۱۳۰۵-۱۳۷۴) است. او دانش‌آموخته دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و از بنیان‌گذاران انجمن ادبی شمع سوخته بود و سالیان دراز در حزب تودهٔ ایران فعالیت داشت. آرش کمانگیر، در هوای مرغ آمین، هدیه برای خاک، تراشه‌های تبر، با دماوند خاموش، خون سیاوش، به سرخی آتش، به طعم دود و مهرۀ سرخ از مجموعه‌های شعری اوست.
#شعر #روزها
@Jaryaann

‍ ‍ شعری از اخوان با صدای #فروغ_فرخزاد

غزل (۳)
ای تکیه‌گاه و پناهِ
زیباترین لحظه‌های
پرعصمت و پرشکوهِ تنهایی و خلوت من!
ای شطّ شیرین پرشوکت من!

ای با تو من گشته بسیار
در کوچه‎های بزرگ نجابت
ظاهرْ نه بن‌بستِ عابرفریبندۀ استجابت
در کوچه‎‌های سرور و غم راستینی که‎‌مان بود
در کوچه‌باغِ گل ساکت نازهایت
در کوچه‌باغِ گل سرخ شرمم
در کوچه‌‎های نوازش
در کوچه‌‎های چه شب‌های بسیار
تا ساحل سیمگونِ سحرگاه رفتن
در کوچه‎‌های مه‌آلودِ بس گفت‌وگوها
بی هیچ از لذّت خواب گفتن

در کوچه‎‌های نجیبِ غزل‌ها که چشم تو می‌خواند
گهگاه اگر از سخن باز می‌‎ماند
افسونِ پاک منَش پیش می‎راند

ای شطّ پرشوکتِ هرچه زیبایی پاک!
ای شطّ زیبای پرشوکت من!
ای رفته تا دوردستان!
آنجا بگو تا کدامین ستاره‌ست
روشن‎ترین همنشینِ شبِ غربت تو؟
ای همنشینِ قدیمِ شبِ غربت من!

ای تکیه‎‌گاه و پناهِ غمگین‌‎ترین لحظه‌‎های کنون بی‌‎نگاهت تهی‌‌‌مانده از نور
در کوچه‌‎باغِ گل تیره و تلخ اندوه
در کوچه‌‎های چه شب‌ها که اکنون همه کور
آنجا بگو تا کدامین ستاره‌ست
که شب‎‌فروزِ تو خورشیدپاره‌ست؟

تهران، شهریور ۱۳۳۶

👤 #مهدی_اخوان_ثالث (۱۳۰۶-۱۳۶۹) شاعر توانا، منتقد و ادیب (با اشعاری اجتماعی و سرشار از عناصر اساطیری ایران، پربار از نظر مضمون و غنی به لحاظ زبان و موسیقی). ارغنون، زمستان، آخر شاهنامه، از این اوستا، در حیاط کوچک پاییز در زندان و تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم از آثار اوست.
#شعر
@Jaryaann

✨ گلرُخسار صَفی‌اِوا نویسنده و شاعر سرشناس تاجیکستان که به او لقب «مادر ملت تاجیک» داده‌اند، خود می‌گوید:
«ایران، مادر است. #ایران ریشه است. ایران بنیاد است.»

او پس از دیدار از یزد این شعر را سرود:
ایران من، عرفان من
مرز ظهور زرتشت
هجران سیصد ساله‌ات
عشق تو را در من نکشت.

#ایران‌دوستی #شعر #فارسی
#ایران_فرهنگی #ریشه‌های_مشترک
#پارسی_میراث_همه_ایرانیان
در «جریان» باشید.
@Jaryaann

💠 سهلِ ممتنع یا آفرینش به شیوۀ ایرانی

عظمتِ آبراهه‌های رومی اعجاب‌آور است: انتقال آب با سازه‌های غول‌آسا از کیلومترها آنسوتر، هنوز هم بدیهی نیست!
#قنات هم ناممکنی را ممکن کرده: تشخیص وجود آب در ژرفای زمین و حفر کیلومترها آبراهه در عمق چند ده متری از سطح با پیچیده‌ترین محاسبات. ساختنِ آبراهه‌ای پشت و رو. اما به محض اینکه قنات حفر شد و آب به جریان افتاد، «ناممکن» بودنش از پیش چشم محو می‌شود: مظهرِ قنات چنان طبیعی جلوه می‌کند که چشمه! نشانۀ دیدنیِ آنهمه خلاقیتی که به ایجاد قنات انجامیده همین بداهت است.

#شعرِ خوب شعری است که معلوم نباشد چقدر کار برده!* همۀ رنجِ شاعر صرفِ تبدیل مفهومی پیچیده به بیانی منقح شده که در آن واژگان چنان در جای خود نشسته‌ و آشتی کرده‌اند که یکی پس از دیگری بر زبان جاری می‌شوند؛ به همان بداهتی که آب بر نشیبْ روان است.

اما همین سادگی عین اِعجاز است: روانیِ ابیات #سعدی سده‌ها «سهل‌انگاران» را به‌طمعِ آفرینشی مشابه انداخته، حال‌آنکه بیشتر عجزشان را آشکار کرده. «سهلِ ممتنع» بهترین اصطلاح در توصیف آنچیزی است که به‌زحمت پدید می‌آید اما «سهل» جلوه می‌کند.

برج ایفل اعجاب‌آور است؛ این بنا از پسِ صد سال هنوز «ممتنع» بودنش را فریاد می‌زند. هوا شدنِ این سازه هیچ بدیهی نیست: گویی قرارست جنگ با میدانِ جاذبه را به رخ بکشد؛ آبی که سربالا می‌رود!

اما گنبد با حالتی طبیعی‌تر از آویزان بودن میوه‌ای بر شاخه، بارِ ثقلِ سقف را بر دوش ساقه‌اش می‌گذارد. همۀ سعی‌‌ای که طی سده‌ها از حذفِ ستون‌ها و دیوارهای باربر تا پیدایش گنبد کشیده شده، به همین نتیجۀ ساده ختم شده: اینکه گنبد خودنمایی نکند و چه بهتر که به دیده هم نیاید!

نان، قالی، سفال، پردیس، مخمل، شراب و مرکبات همگی در پایان مسیرِ پرزحمتِ ابداعشان نامحسوس شدند. آنها چنان در بافت جهان تنیده‌ شده‌‌‌اند که جهان پیش از وجود هر کدام قابل تصور نیست: جهانِ بدون سفال بی‌شک جهانی ناتمام بود.

این هم کیفیتی از ابداع است: خلاقیت به معنی پدید آوردنِ چیزی که گویی همیشه بوده و کسی پدیدش نیاورده؛ ساختنی بی‌تصنع، ساختنی بی‌تکلف: هم سهل و هم ممتنع.
و جهان امروز چقدر خالی از چنین ابداعاتی است...

پی‌نوشت:
* سمیعی گیلانی، «شعر» در: گلگشتهای ادبی و زبانی، دفتر دوم
تصویر: بقعه‌ای در نزدیکی دامغان، عکس از گئورگ گرستر

✍🏼 #الناز_نجفی
🔗 معمار، پژوهشگر و فرهنگ‌دوست
منبع: حظّیات: دربارهٔ ذوق ایرانی
#معماری و #هنر_ایرانی
@Jaryaann

▪️#حسین_منزوی بلند قامت و تنومند بود با موهایی تا روی شانه‌های‌اش. و چه صدای گرمی داشت. سال‌‌ها پیش، وقتی پدر جلال ناگهان درگذشت، برای مراسم سوگواری‌اش رفتم زنجان. در مسجد نشسته بودیم که منزوی هم آمد. جلال ما را به هم معرفی کرد. بعد از آن که حرف‌های تکراری، تهی، و ملال‌انگیزِ آخوندِ مجلس تمام شد، زدیم بیرون. با همان صدای گرم، که از تنی خسته از ناسازگاری‌های زمانه در می‌آمد، چند تا از آن غزل‌های سلیمانی‌اش را برای ما خواند. روح ویران، عاشق‌پیشه و معاصرش را چه خوب در تنِ رنجور و کهنسالِ غزل می‌ریخت. شاعر، چقدر دلخور بود که قدرش را ندانسته‌اند. راست می‌گفت. در میان غزل‌سرایانِ درجه یکِ معاصر، شاید معاصرترین آن‌ها بود. زبان‌اش صلابتِ زبان یک ادیبِ باستانی را داشت، اما از زبانِ رایج در غزل‌سراییِ سنتی ما حسابی فاصله داشت. از گل و بلبل‌های قدیمی در غزل‌هایش نشانی نیست. آن روز، سر مزار پدر جلال، این غزلش را هم برای ما خواند:

اینک این من: سر به سودای پریشانی نهاده
داغ نامت را نشان کرده، به پیشانی نهاده
گریه ام را می‌خورم زیرا که می‌ترسم ز باران
مثل برجی خسته، برجی رو به ویرانی نهاده
شاعرم من یا تو؟ ای چشمان تو امضای خود را
پای هر یک زین غزل‌های سلیمانی نهاده
حسین منزوی ( ۱ مهر ۱۳۲۵ – ۱۶ اردیبهشت ۱۳۸۳)

✍🏼#ابراهیم_سلطانی
🔗 منبع: کانال لذت متن
#شعر
@Jaryaann

⭕️ #شعر درخشان «عقاب» با صدای شاعر، دکتر #پرویز_ناتل‌خانلری
🔗 منبع
#شعر_با_صدای_شاعر
در «جریان» باشید.
@Jaryaann

➕«کسی راز مرا داند
که از اين رو به آن رويم بگرداند»

▫️#شعر کتیبه
🗓 چهارم شهریور، سالروز درگذشت #مهدی_اخوان_ثالث
#شعر_با_صدای_شاعر
@Jaryaann

🎶‌ قصهٔ دل

آهنگساز و خواننده: #عماد_رام
شاعر: #محمدعلی_بهمنی
(۲۷ فروردین ۱۳۲۱، دزفول – ۹ شهریور ۱۴۰۳، تهران)

دل من یه روز به دریا زد و رفت
پشت پا به رسم دنیا زد و رفت

پاشنهٔ کفش فرار و ور کشید
آستینِ همّت و بالا زد و رفت

حیوونی، تازگی آدم شده بود
به سرش هوای حوّا زد و رفت
#موسیقی #شعر
@Jaryaann

🎶 نقش فرش دل
خواننده: #علیرضا_قربانی
آهنگساز: #کیخسرو_پورناظری
شاعر: #محمدعلی_بهمنی
تنظیم: #سهراب_پورناظری
اجرا: #گروه_شمس

گفتم بِدَوم تا تو همه فاصله‌ها را
تا زودتر از واقعه گویم گِله‌ها را

چون آینه پیشِ تو نشستم که ببینی
در من اثرِ سخت‌ترین زلزله‌ها را

پُر نقش‌تر از فرشِ دلم بافته‌ای نیست
از بس که گره زد به گره حوصله‌ها را

يک بار تو هم عشق من از عقل مينديش
بگذار که دل حل کند این مسئله‌ها را
#موسیقی #شعر
@Jaryaann

🎶 رودخونه‌ها
خواننده: رامش
آهنگساز : صادق نوجوکی
شاعر: #محمدعلی_بهمنی
تنظیم: منوچهر چشم‌آذر

رودخونه‌ها رودخونه‌ها! منم می‌خوام راهی بشم
برم به دریا برسم، ماهی بشم، ماهی بشم
#موسیقی #شعر
@Jaryaann

سالروز درگذشت دکتر #عبدالحسین_زرین‌کوب
(۲۷ اسفند ۱۳۰۱ – ۲۴ شهریور ۱۳۷۸)

🔗 منبع: چشم و چراغ
#شعر #مرگ
@Jaryaann

💠 بیست و هفتم شهریورماه، روز #شعر و ادب #فارسی و بزرگداشت استاد #شهریار گرامی باد.
🔗 منبع: کانال فرهنگستان زبان و ادب فارسی
#شعر_با_صدای_شاعر
@Jaryaann

▪ اگرچه بزرگانی چون حافظ و سعدی لذت شنیدن اشعارشان با آواز استاد شجریان را نچشیدند اما بشنوید که شهریار چگونه از آواز شجریان روی غزل خود به وجد می‌آید.

🎶 اجرای خصوصی «شهریار سخن»
آواز بداهه در دستگاه شور | اسفند ۱۳۵۵
#محمدرضا_شجریان و #محمدرضا_لطفی
با حضور #هوشنگ_ابتهاج و #شهریار

۲۷ شهریور، سالروز درگذشت شهریار و روز شعر و ادب پارسی

⬅️ شنیدن نسخهٔ کامل این اجرا

منبع: کانال خانه‌ی شجریان
#موسیقی #شعر
@Jaryaann

🎶 انقلابی در آهنگسازی روی شعر فارسی

دکتر #علیرضا_مهذب فعال حوزهٔ فناوری در کانادا و‌ پژوهشگر فرهنگ و تاریخ ایران که دلدادهٔ شعر و ادب پارسی‌ست، با یک ایده‌پردازی خلاقانه، برای نخستین بار با کمک مدل‌های مولد در حوزهٔ #هوش_مصنوعی روی آثار شاعران پارسی‌گو، تصنیف‌های زیبایی در سبک‌های گوناگون موسیقی ساخته و یک ایستگاه رادیویی اینترنتی با نام «جام نو» برای پخش آن‌ها راه‌اندازی کرده است.

در جام نو گزینش اشعار و سبک موسیقی با علیرضا مهذب است و آهنگسازی، تنظیم، نوازندگی و خوانندگی آثار توسط هوش مصنوعی انجام شده است. این رادیو ۲۴ ساعته‌ست و به‌تدریج بر تعداد آهنگ‌های آن افزوده می‌شود. اگرچه هوش مصنوعی هنوز در ادای برخی از واژه‌های فارسی و خوانش پاره‌ای از بیت‌ها دچار لغزش‌هایی می‌شود، حاصل کار همچنان شنیدنی‌است.

⬇️ جام نو را می‌توانید در پیوند زیر بشنوید:
https://www.fashea.org/multimedia/ai-music

مهذب شعار این رادیو را در دو بیت زیر سروده:
نگر چامهٔ* پارسیّ دری
بدین موسقی چون کند دلبری
بیا تا به توفیق این رادیو
میِ کهنه ریزیم در جام نو

شنوندگان رادیو لابلای تصنیف‌هایی روی شعر شاعران بزرگ، هر از چندی، اجراهای متفاوت موسیقایی از این دو بیت را خواهند شنید که یک نمونه از آن‌ها به این فرسته پیوست شده است.

*چامه در #فارسی به طور عام به معنی شعر است و به طور خاص به معنی نوعی #شعر که با #موسیقی خوانده می‌شود.
@Jaryaann

▫ اول مهرماه زادروز حسین منزوی

آهای خبردار! مستی یا هشیار؟
خوابی یا بیدار؟ خاله یادگار!

تو شبِ سیا، تو شبِ تاریک
از چپ و از راست، از دور و نزدیک
یه نفر داره جار می‌زنه، جار:
آهای غمی كه مثلِ یه بختک
رو سینۀ من شده‌ای آوار
از گلوی من دستاتُ وردار

توی كوچه‌ها یه نسیم رفته پی ولگردی
توی باغچه‌ها پاییز اومده پی نامردی
توی آسمون ماهُ دق می‌ده دردِ بی‌دردی

👤 #حسین_منزوی
(۱ مهر ۱۳۲۵، زنجان - ۱۶ اردیبهشت ۱۳۸۳، تهران)
از بزرگ‌ترین غزلسرایان معاصر بود که نگاهی نو به غزل داشت و تحولی در زبان و مضامین غزل ایجاد کرد. او در سرودن شعر نیمایی و ترانه نیز توانمند بود. از کتاب‌های #شعر او می‌توان به حنجرۀ زخمی تغزل، با سیاوش از آتش (برگزیدۀ غزل‌ها)، از خاموشی‌ها و فراموشی‌ها، نگاه زیتونی و از ترمه و تغزل (برگزیدۀ اشعار) اشاره کرد.

🔺این ترانه به‌واسطۀ موسیقی فیلم «آرایش غلیظ» با آهنگسازی #سهراب_پورناظری و خوانندگی #همایون_شجریان بسیار پرآوازه شد.
⬅ شنیدن آهنگ آهای خبردار
#شعر_با_صدای_شاعر
@Jaryaann

👤 #سهراب_سپهری
(۱۵ مهر ۱۳۰۷، کاشان- ۱ اردیبهشت ۱۳۵۹، تهران)
نقاش و شاعری توانا، صاحب سبک و متمایل به هنرِ شرقِ دور، همراهِ زبانی ساده و شعری طبیعت‌گرا؛ از آثار #شعر او می‌توان به مرگ رنگ، زندگی خواب‌ها، آوار آفتاب، شرق اندوه، صدای پای آب، حجم سبز، ما هیچ، ما نگاه و هشت کتاب اشاره کرد.

🔗 منبع ویدئو: کانال باغ کتاب تهران
⬇️ وبگاه سهراب سپهری:
https://sohrabsepehri.org

@Jaryaann