🌍کانال تخصصی روابط بین‌الملل
6.21K subscribers
10.8K photos
1.09K videos
514 files
12.5K links
نخستین کانال تخصصی روابط بین‌الملل
- معرفی کتاب و مقاله؛
- اطلاع‌رسانی برنامه‌های تخصصی و همایش‌ها؛
- تحلیل و تفسیر آخرین تحولات منطقه‌ای و جهانی؛
- ارائه‌ی تحلیل‌های مرتبط با تحولات روز.

مطالب مندرج، تنها «بازتاب» اخبار است
نه نظر گردانندگان کانال.
Download Telegram
🔴 #لیبی؛ #فائز_السراج و خلیفه #حفتر در مسکو توافق آتش‌بس امضا می کنند

فائز السراج، رئیس دولت وحدت ملی لیبی که از سوی سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته می شود و رقیب وی ژنرال خلیفه حفتر که شرق لیبی را در کنترل دارد قرار است روز دوشنبه در مسکو توافق نامه آتش‌بس امضا کنند.

خالد المشری، رئیس شورای عالی دولت لیبی به تلویزیون دولتی الحرار گفته است که امضای این توافقنامه زمینه احیای روند سیاسی را در لیبی فراهم می کند.

🔗 https://aawsat.com/english/home/article/2079906/libya%E2%80%99s-haftar-sarraj-head-moscow-sign-ceasefire-deal
⭕️ گفتگو‌های آتش‌بس #لیبی؛ ژانرال #حفتر بدون امضای توافق مسکو را ترک کرد

مذاکرات آتش بس بین طرف‌های درگیر در لیبی که روز دوشنبه در مسکو آغاز شده بود پس از آنکه ژنرال خلیقه حفتر، فرمانده نیروهای شرق لیبی بدون امضای توافق آتش بس مسکو را ترک کرد، به حالت تعلیق درآمد.

مذاکرات آتش بس لیبی به ابتکار روسیه و ترکیه برگزار شده بود و بر اساس گفته‌های سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه مذاکرات هفت ساعته روز دوشنبه «پیشرفت‌» هایی داشته است اما نتیجه آن به امضای سند آتش بس منجر نشد.

🔗 https://www.aljazeera.com/news/2020/01/libya-haftar-leaves-moscow-signing-ceasefire-agreement-200114064637135.html
🔵 #اندیشکده بروکینگز: #دونالد_ترامپ در مورد #ایران چگونه فکر می‌کند؟ (1)

✍🏻 #توماس_رایت

سوابق تاریخی ما را راهنمایی می‌کند. انقلاب ایران که به بحران گروگانگیری و انرژی منجر شد، یکی از تجربیات سازنده ترامپ در شکل‌دهی به تفکر او درباره نقش آمریکا در جهان بوده است. در سال‌های بعد، او اعتقاد داشت که اصلی‌ترین اولویت آمریکا باید نفت و کسب احترام در جهان باشد. او از اینکه متحدین آمریکا به اندازه کافی برای این کشور احترام قائل نیستند، عصبانی بود.

در 6 اکتبر 1980، دونالد ترامپ مصاحبه‌ای با رونا بارت، یکی از مشهورترین روزنامه‌نگاران آمریکایی انجام داد. چند هفته بیشتر از پایان بحران گروگانگیری و پیروزی رونالد ریگان در انتخابات ریاست جمهوری بر جیمی کارتر نگذشته بود. گفتنی است که در جریان گروگانگیری، ایران 52 دیپلمات آمریکایی برای 444 روز گروگان گرفت.

این یک مصاحبه طولانی و پر دردسر در مورد داستان ترامپ تا به امروز بوده، او در آن زمان 34 سال داشت. بارت در جریان این مصاحبه بار‌ها از ترامپ پرسید که او برای قدرتمند‌تر کردن آمریکا چه کاری می‌تواند انجام دهد؟ ترامپ پاسخ داد كه آمریكا باید تبدیل به کشوری شود که همه دنیا به آن احترام بگذارند. این گفتگو بدین شکل ادامه یافت:

دونالد ترامپ: .... اوضاع ایران یک مورد خاص است. اینکه آن‌ها گروگان‌های ما را نگه می‌دارند، خیلی مسخره است. به نظر من اینکه آمریکا عقب نشسته و به کشوری مانند ایران اجازه می‌دهد تا دیپلمات‌های ما را به عنوان گروگان نگه دارد، وحشتناک است. صادقانه بگویم که فکر نمی‌کنم آنها این کار را با کشورهای دیگر انجام دهند.

رونا بارت: احتمالا شما منظورتان این است که ما باید با سربازانمان به آنجا برویم و مانند ویتنام اتباع خودمان که دیپلمات هم هستند را نجات دهیم.

دونالد ترامپ: بله. به نظر من هیچ تردیدی در این باره وجود ندارد که ما باید چنین کنیم. من فکر می‌کنم در حال حاضر ما یک کشور ثروتمند نفتی هستیم و من معتقدم که باید این کار را می‌کردیم. از اینکه این تصمیم گرفته نشد من شخصا بسیار ناامیدم و فکر نمی‌کنم دیگر کسی روی ما حساب کند.

همانطور که مورخانی مثل برندی سیمز و چارلی لادمن اشاره کرده‌اند، این مصاحبه اولین اظهار نظر مشهور ترامپ درباره سیاست خارجی آمریکا است.

حالا در تاریخ 4 ژانویه سال 2020، یک روز پس از حمله هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا که منجر به ترور قاسم سلیمانی شد، ترامپ توییتی را منتشر کرده است.

یکی از سوالات اصلی درباره حمله آمریکا به سلیمانی این است که چرا ترامپ تصمیم به انجام این کار گرفت و اینکه او در آینده چه خواهد کرد. دولت وی سیاستی بسیار نادرستی را در قبال ایران آغاز كرد كه خروج از برجام، ممنوعیت سفر ایرانی‌ها به این کشور و اعمال تحریم‌های حداکثری بخشی از آن بود. در ماه‌های اخیر اما ترامپ در سمت و سوی دیگری قرار گرفته است. وی حتی پس از حملات سپتامبر به تأسیسات نفتی عربستان، واکنشی نشان نداد و گفت که به جز نفت و داعش به چیز دیگری در خاورمیانه اهمیت نمی‌دهد. به نظر می‌رسد وی می‌خواهد از جنگ به خصوص در سال منتهی به انتخابات جلوگیری کند. وی که از مذاکره با رهبری ایران ناامید شده بود، سعی می‌کرد با تشویق مکرون رئیس‌جمهور فرانسه به برقراری ارتباط با رئیس‌جمهور روحانی در حاشیه مجمع عمومی ایرانی‌ها را غافلگیر کند.

سوابق تاریخی ما را راهنمایی می‌کند. انقلاب ایران که به بحران گروگانگیری و انرژی منجر شد، یکی از تجربیات سازنده ترامپ در شکل‌دهی به تفکر او درباره نقش آمریکا در جهان بوده است. در سال‌های بعد، او اعتقاد داشت که اصلی‌ترین اولویت آمریکا باید نفت و کسب احترام در جهان باشد. او از اینکه متحدین آمریکا به اندازه کافی برای این کشور احترام قائل نیستند، عصبانی بود. هنگامی که رهبران خارجی در هواپیما با رئیس جمهور آمریکا ملاقات نکردند هم او عصبانی شد. مثلا تنها باری که وی از ولادیمیر پوتین ناامید شد، این بود که به نظر می‌رسید او قدرت نظامی آمریکا را دست کم می‌گیرد مانند زمانی که هواپیماهای روسی کشتی‌های آمریکایی را تعقیب می‌کردند یا وقتی روس ها نقشه‌ای را تهیه کردند که شامل مکان‌هایی بود که در محدوده موشک‌های هسته‌ای آنها است. ترامپ از ایران متنفر نیست و تمایل وی برای مذاکره نیز گواهی بر همین موضوع است. ولی در هر حال او نسبت به تحقیر آمریکا بسیار حساس است. از نظر ترامپ اتفاقاتی نظیر گروگانگیری سفارت آمریکا در تهران در سال 1979 یا حمله به کنسولگری این کشور در شهر #بنغازی کشور #لیبی در سال 2012 می‌تواند اقتدار وی و کشورش را زیر سوال ببرد.

🔗 https://www.brookings.edu/blog/order-from-chaos/2020/01/07/how-donald-trump-thinks-about-iran/
🔴 گزارش سی‌ان‌ان: مسافر پرواز ساقط‌ شده‌ی #اوکراین به «نقض تحریم تسلیحاتی #لیبی» متهم بود

شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان در گزارشی که روز جمعه، چهارم بهمن‌ماه، منتشر شد از ارتباط یکی از مسافران پرواز ساقط‌شده بر فراز تهران به دست سپاه با نقض تحریم‌ اسلحه علیه لیبی خبر داد.

هدف #اولنا_مالاخووا از سفر به #تهران در ابتدای ماه ژانویه مشخص نیست و سخنگوی شرکتی که او مدیرش بود نیز از این امر ابراز بی‌اطلاعی کرده است.

غیر از ۹ تن خدمه پرواز ۷۵۲ که از #تهران به #کی‌یف در سفر بودند، در این هواپیما تنها دو مسافر اوکراینی وجود داشت، زنی میانسال که برای دیدار با دختر و دامادش به تهران رفته بود و خانم #مالاخووا.

حال سی‌ان‌ان در گزارشی نوشته است که خانم مالاخووا، ۳۸ ساله، مدیر شرکتی بوده است «مظنون به نقض تحریم اسلحه لیبی به دست سازمان ملل».

به نوشته سی‌ان‌ان، در یک گزارش سازمان ملل مربوط به تحریم‌های لیبی که کمتر از دو ماه پیش منتشر شده از این شهروند اوکراین به عنوان مدیر دو شرکتی یاد شده است که با تجارت اسلحه و جنگ داخلی لیبی «ارتباط دارند».

اولنا مالاخووا مدیر شرکتی با عنوان «اسکای‌آویاترانس» بود که در اوکراین مستقر است و یکی از صاحبان شرکتی دیگر به نام «ولاریس بیزنس» که در کشور اسکاتلند به ثبت رسیده است. هر دو شرکت در زمینه باربری هوایی و کرایه جت‌های مسافربری فعالیت داشتند.

آن طور که در گزارش سی‌ان‌ان آمده است، تنها هواپیمای باری متعلق به این دو شرکت در تابستان سال ۲۰۱۹ در لیبی به وسیله موشکی که از پهپاد شلیک شده بود ساقط شده است.

در همان زمان ارتش ملی لیبی اعلام کرد که این هواپیما حامل تسلیحات نظامی برای دشمنش در طرابلس بوده و به همین دلیل ساقط شده است.

این در حالی است که شرکت خانم مالاخووا اعلام کرد که این هواپیما از آنکارا در ترکیه در حال انتقال «کمک‌های بشردوستانه» به لیبی بوده است، ادعایی که به گفته سی‌ان‌ان توسط دولت اوکراین نیز تایید شده بود.

به نوشته سی‌ان‌ان، گزارش سازمان ملل اثبات نمی‌کند که اولنا مالاخووا از محتوای بار هواپیمای شرکت خود مطلع بوده است.

سخنگوی شرکت «اسکای‌آویاترانس» به سی‌ان‌ان گفته است که خانم مالاخووا در این ماه‌های آخر در پی یافتن سرمایه برای جایگزین کردن هواپیمای ساقط‌شده خود بود.

پرواز ۷۵۲ از نوع بوئینگ متعلق به خط هوایی اوکراین روز ۱۸ دی‌ماه در حوالی تهران با موشک پدافند هوایی #سپاه سرنگون شد. این هواپیما حامل ۱۷۶ نفر از پنج کشور بود که تمامی آنها در این حادثه جان باختند.

#سپاه_پاسداران پس از سه روز کتمان و پنهان‌کاری، مسئولیت حمله موشکی به این هواپیما را پذیرفت.

🔗 https://edition.cnn.com/2020/01/24/europe/ukrainian-crash-victim-olena-malakhova-libya-iran-intl/index.html
🔴 برگزاری #کنفرانس_امنیتی_مونیخ در دورانی به شدت ناامن

کنفرانس امنیتی مونیخ از بامداد جمعه۲۵ بهمن (۱۴ فوریه) شروع به کار می‌کند؛ در روزگاری که جهان را بحران‌های خطرناک فرا گرفته است.

حدود ۳۵ تن از سران کشورها و نزدیک به ۱۰۰ وزیر خارجه تا شامگاه یکشنبه درباره بحران‌های موجود گفت‌وگو خواهند کرد.

#ولفگانگ_ایشینگر، که از سال ۲۰۰۹ ریاست کنفرانس را به عهده دارد، در آغاز همین هفته در نشست مطبوعاتی با بهت و حیرت پرسید که چگونه می‌توان ظرف دو روز و نیم به این همه معضل امنیتی رسیدگی کرد؟

او گفت که در تداوم بحران #سوریه و جنگ داخلی #لیبی درماندگی جامعه بین‌المللی را می‌بیند. هدف کنفرانس بین‌المللی مونیخ این است که تا حدی بر این روحیه غلبه کند.

🔗 https://www.aljazeera.com/news/2020/02/expect-munich-security-conference-200213113518809.html
🔵 فارن‌افرز: انقلاب بعدی #ایران

تغییر در راه است و #واشنگتن باید از سیاست «تغییر رژیم» حمایت کند

این نشریه در گزارشی تشریح کرده که چرا برای واشنگتن سیاست «تغییر رژیم» در ایران ضروری است.

جمهوری اسلامی هیچگاه در منطقه به یک دولت مسئول تبدیل نخواهد شد. در ایران جمهوری اسلامی اجازه رقابت سیاسی واقعی به نیروهای مختلف نخواهد داد و اپوزیسیون سازمان‌یافته در کشور شکل نخواهد گرفت. این حکومت دست از جاه‌طلبی‌های اتمی بر نخواهد داشت و هیچگاه منافع آمریکا در منطقه را مشروع نخواهد دانست. انقلابیون هرگز از انقلاب خود دست نمی‌کشند.

برخی منتقدان ممکن است مطرح کنند که حمایت علنی از تغییر رژیم در ایران توسط آمریکا تمام امیدها برای مذاکره جهت محدود کردن برنامه‌‌های اتمی ایران را از بین خواهد برد. این نظریه به اشتباه بر این تصور است که گویا امکان یک توافق تسلیحاتی قابل اعتماد با رژیم ایران وجود دارد در حالی که چنین چیزی وجود ندارد

برخلاف تصور برخی منتقدان، ایران به #عراق و #لیبی تبدیل نخواهد شد: یک دولت و سیاست ایرانی از هزاران سال پیش وجود دارد؛ ایران برخلاف عراق و لیبی اختراع اروپا و تغییر نقشه‌‌ی جهان پس از دوران استعمار نیست. - در مقایسه با بسیاری از کشورهای عربی، ایران دارای یک پیشینیه سیاسی پر جنب و جوش، جامعه مدنی آگاه، مطبوعات پویا، نمایی از روشنفکران خلاق و طبقه متوسط بزرگ و تحصیلکرده‌‌ است. تاریخ ایران از آغاز قرن بیستم کارزاری بوده از جدال طولانی میان مردمی که در جستجوی آزادی بودند با پادشاهان و روحانیونی که قدرت را ارثیه‌ی خود می‌دانستند.

نویسندگان در ادامه می‌نویسند: پس از سقوط رژیم جمهوری اسلامی در ایران، ایالات متحده می‌بایست فوراً همه تحریم‌ها را بردارد و ائتلاف بزرگی برای تزریق پول به اقتصاد ایران و بازگرداندن نفت این کشور به بازار به راه اندازد. حتی اگر ایالات متحده به رهایی از رژیم قدیمی کمک کند تنها در شرایطی می‌تواند بر دولت جدید ایران تأثیرگذار باشد که حاضر شود یک تعهد بلندمدت برای بازسازی ایران را بپذیرد.

اداره کردن ایران برای رهبران جدید کار دشواری خواهد بود. اگرچه پس از فروپاشی ناگزیر پاکسازی‌‌هایی از رژیم جمهوری اسلامی وجود خواهد داشت، اما واشنگتن ناچار است حاکمان جدید ایران را تحت فشار قرار دهد که برای نخبگان جمهوری اسلامی که مایل به حضور در نظام جدید هستند جایی فراهم کنند.

🔗 https://www.foreignaffairs.com/articles/middle-east/2020-04-13/next-iranian-revolution
🔴 #ترکیه نیروهای ژنرال #حفتر را در #لیبی تهدید کرد

وزارت خارجه ترکیه گفته است که اگر نیروهای ژنرال خلیفه حفتر به منافع ترکیه در لیبی آسیب برسانند «اهداف مشروع» برای ترکیه محسوب خواهند شد.

🌍@InternationalRel
🔴 افشای عملیات نظامی مخفیانه در #لیبی

کارشناسان سازمان ملل متحد متوجه طرح سری #استرالیا، #انگلیس و #آمریکا در #لیبی شده‌اند.

در
یک گزارش محرمانه از سازمان ملل متحد که به رویت خبرگزاری آلمان رسیده نشان می‌دهد دست‌کم ۲۰ تَن از کشورهای #استرالیا، #فرانسه، #مالت، #آفریقای_جنوبی، #انگلیس و #آمریکا در پروژه‌ای به نام «Opus» برای حمایت از ژنرال « #خلیفه_حفتر»، فرمانده نیروهای شرق لیبی مشارکت کرده‌اند.

طبق این گزارش این افراد اواخر ماه ژوئن سال ۲۰۱۹ میلادی در #امان، پایتخت #اردن سوار یک هواپیمای باری شدند. مأموریت رسمی و اعلام‌شده این گروه، سفر از طرف جامعه علمی برای انجام تحقیقاتی ژئوفیزیکی در لیبی از طرف اردن بود.

اما در گزارش سازمان ملل آمده که این مأموریت در واقع پوششی بوده و این افراد در واقع اعضای شرکت‌های نظامی خصوصی هستند.

🔻 مأموریت اصلی این گروه جلوگیری از حرکت کشتی‌های #ترکیه‌ در مسیر حرکت به سمت شهر ساحلی #طرابلس بوده است.

🔻 سازمان ملل در گزارش مذکور تصریح کرده برنامه‌ریزی برای انجام این عملیات سری عمدتاً توسط شرکت‌های مستقر در #امارات متحده عربی انجام شده است. کارشناسان سازمان ملل گفته‌اند این مأموریت مخفیانه به فاصله چند روز بعد بنا به دلایل نامعلوم لغو شده است.

از زمان سرنگونی حکومت «معمر قذافی» رهبر سابق لیبی در سال ۲۰۱۱ ، این کشور تحت کنترل دو دولت موازی در شرق و غرب در آمده است؛ دولت وفاق ملی به ریاست «فایز السراج» در طرابلس (غرب کشور) و دیگری دولت طُبرُق در شرق لیبی که خلیفه حفتر فرمانده شبه‌نظامیان «ارتش ملی لیبی» را حمایت می‌کند.

⬅️ #حفتر با حمایت #مصر، #امارات و #عربستان (و همچنین #روسیه و چند کشور غربی) از اواخر فروردین ۱۳۹۸ با هدف اشغال پایتخت، عملیات نظامی علیه طرابلس را آغاز کرد اما با مقاومت شدید نیروهای دولت السراج و شبه‌نظامیان متحد با آن مواجه شده و تا به امروز موفق نشده است به داخل شهر نفوذ کند. نیروهای دولت #السراج نیز از حمایت #ترکیه، #قطر و #ایتالیا برخوردارند.

#UN
🔴 ارتش #آمریکا، #روسیه را به اعزام جنگنده هوایی به #لیبی متهم کرد

ارتش آمریکا اعلام کرد که روسیه اخیرا با اعزام چند جنگنده هوایی به لیبی از شبه نظامیان متحد با نیروهای تحت رهبری #خلیفه_حفتر، حاکم مناطق شرقی این کشور حمایت کرده است.

نیروهای وفادار به خلیفه حفتر از بیش از یک سال پیش عملیات خود برای فتح #طرابلس، پایتخت لیبی و سرنگونی دولت وفاق ملی این کشور را آغاز کردند. استفن تاونسند، فرمانده نیروهای ایالات متحده در آفریقا گفت: «روسیه به وضوح تلاش می کند تا موازنه قوا را به نفع خود در لیبی تغییر دهد.»
🔴 #السیسی دخالت در #لیبی را حق مشروع #مصر دانست

رئیس جمهوری مصر به نظامیان کشورش دستور داد برای انجام عملیات نظامی در داخل و خارج از مرزهای این کشور آماده باشند. دولت لیبی اظهارات او را جنگ علیه مردم این کشور دانست.
🔴 پلیس #بریتانیا حمله با چاقو در شهر ردینگ را حادثه تروریستی اعلام کرد

پلیس پیشتر تایید کرده بود که در این حمله دست‌کم سه نفر کشته و سه نفر دیگر زخمی شده‌اند.

به گفته پلیس یک مرد ۲۵ ساله در ارتباط با این حمله بازداشت شده است.

نام این فرد خیری سعدالله گزارش شده و منابع امنیتی بریتانیا به گفته‌اند که او اهل #لیبی است.
🔴 قرار داد ایران_چین

✍🏻 یدالله کریمی پور

بهتر آن است که پیش از هر نتیجه‌گیری در باره قراداد ۲۵ ساله چین- ایران، چند دیباچه زیر را پایه دیدگاه خود نهید:

1️⃣ جمهوری خلق چین هم اکنون بزرگترین سرمایه گذار خارجی و بی‌رقیب در جهان است. به‌عنوان نمونه در همه ملت‌های آفریقایی غیر از #لیبی سرمایه‌گذاری کرده است. هم چنین در #آسیا، #آمریکای_جنوبی و #آمریکای_مرکزی و حوزه #کارائیب بیش از ۷۸٪ سرمایه گذاری ها از چین تکوین یافته است. بنابراین بستن قرارداد با ایران نمی تواند در کانون توجه قرارگیرد؛

2️⃣ میزان سرمایه گذاری جمهوری خلق چین در جهان در قالب کمربند و جاده ابریشم از ۲/۲ تریلیون دلار گذشته که رقمی شگفت آور است؛

3️⃣ چین می رود تا در آینده نزدیک به بزرگترین سرمایه گذار در اروپا و بلکه روسیه و آمریکا تبدیل شود؛ با داشتن چشم اندازی جهانی و نگاهی مقیاس کلان و کروی، سرمایه گذاری ۲۵۰ تا ۴۰۰ میلیاردی چین در ایران پرکاهی بیش نیست. ولی مشکل در جاهای دیگر نهفته است. از جمله در باره پرسش های زیر اندکی اندیشه لازم است:

🔶 آیا ملت- دولت ایران با فرض درست و منطقی بودن مفاد این قرارداد، سازمان یافتگی مناسبی برای جذب چنین سرمایه گذاری کلانی دارد؟ به عبارت روشن تر، بیش از ۸۰۰ میلیارد ارز بادآورده نفتی پس آز پیروزی انقلاب اسلامی، چه دستاوردی برای ملت و کشورمان داشته است؟ بنابراین چه تضمینی برای هدر نرفتن و حیف و میل چنین مبالغ کلانی وجود دارد؟ آیا این وجوه زیر سازو کار اختلاس و رانت و بی سازمانی حیف و میل نخواهد شد؟ آیا با تاکتیک های خوب ولی کوچک رییس کنونی قضا در برگزاری چند محاکمه از اشخاص خُرد و مدیران میانی، فضا برای توسعه مهیا شده است؟ استراتژی دولت بی طرح و برنامه و سیاست، در این ارتباط چیست؟

🔶 اگر نه #چین، که #سوئد و #سوئیس صلح جو نیز بخواهند با کشور دیگری قرارداد ببندند، ابتدا منافع ملی خود را مدنظر قرار خواهند داد؛ قراردادها هم بر پایه اصول مسلم حقوق بین الملل تجارت، با دگرگونی های سیاسی و تغییر رژیم ها فسخ پذیر نیست؛
آیا در این قرارداد، فشارهای غرب و امریکا زمینه ساز آن نشده است که از ترس گرگ به اژدها پناه بریم؟

🔶 نه چین و نه روسیه، که ضعف میهن دوستی و ضعف سازمان حاکمیت و حقوق اساسی ملت، هر قرارداد بین المللی سایه شوم درازمدت خود را تا سال ها بر آب و خاک کشوری خواهد گستراند.

بگذارید در پایان به یک نتیجه کوتاه اکتفا کنم: جمهوری اسلامی ایران باید پیش و بیش از هرکاری از درون سازماندهی شود. در غیر این صورت بی‌گمان ۱۰۰ تریلیون دلار ارز و ۱۰۰ هزار مدیر خارجی نیز کاری از پیش نخواهند برد.

🌍 https://t.me/InternationalRel
🔴 این #ترکیه، ترکیه قدیم نیست؛ چرخش در سیاست‌ خارجی #ترکیه (1)

✍🏻 ویلیام آرمسترانگ؛ کارشناس مسایل ترکیه

به دنبال گسترش حضور ترکیه در خاورمیانه و شمال #آفریقا، بحث نظامی‌گری در سیاست خارجی این کشور قوت گرفته است.

عملیات‌ نظامی در لیبی، حملات هوایی در عراق و سوریه، تنش با یونان در دریای اژه، ایجاد پایگاه‌های جدید و افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در بخش دفاعی توجه ناظران بین‌المللی را به خود جلب کرده است. از جمله اقدامات آنکارا، اتخاذ استراتژی دریایی موسوم به "میهن آبی" است که به مسائل امنیتی در مدیترانه شرقی اولویت می‌دهد و دیپلماسی را به حاشیه می‌راند.

#رجب_طیب_اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه ماه پیش گفت: " سربازان ما در لیبی افسانه می‌آفرینند … سربازان ما در نبرد علیه تروریسم افسانه آفرینی می‌کنند." این تندروی به موازات تشدید حس ملی‌گرایی در ترکیه و آشفتگی هر چه بیشتر نظم بین‌المللی قدرت‌های رقیب منطقه‌ای است.

♦️ پیشینه

استراتژی دریایی "میهن آبی" سال ۲۰۰۶ توسط دریاسالار جم گوردنیز طرح‌ریزی شد و روی گام‌های قاطع ترکیه در مدیترانه شرقی به عنوان خط مقدم دفاعی کشور تمرکز داشت.

گوردنیز در مقاله‌‌ای که دسامبر ۲۰۱۹ در سایت خبری به شدت ملی‌گرای اولوسال ترکیه منتشر شد،‌ نوشت: "این استراتژی روی کشمکش جغرافیایی سیاسی بر سر منافع دریایی تمرکز دارد … و جنبه‌های نظامی، اقتصادی، سیاسی، فن‌آوری، اجتماعی-فرهنگی و #محیط_زیستی را در می‌گیرد." ایده میهن آبی در ابتدا مخالفانی داشت چون با اهداف دولت اردوغان در آن زمان همراستا نبود.

به ویژه از سال ۲۰۰۹ که #احمد_داوود_اوغلو برای دوره‌ای چهارساله وزیر امور خارجه ترکیه شد، استراتژی "تنش صفر با همسایگان" اولین رویکرد سیاست خارجی این کشور بوده است. بعد از شورش‌های موسوم به بهار عربی، ترکیه روی افزایش نفوذ خود با بهره‌گیری از " قدرت نرم" و به واسطه پشتیبانی از عاملان وابسته به #اخوان‌المسلمین در #مصر، #تونس و مناطق دیگر تمرکز داشته است.

با این حال رویکرد سیاسی ترکیه در سال‌های اخیر چرخشی شدید داشته و این از دید ناظران یعنی ترکیه جنبه‌های کلیدی استراتژی میهن آبی را با آغوشی باز پذیرفته است. در مارس ۲۰۱۹، ترکیه رزمایش دریایی بزرگی با عنوان میهن آبی برگزار کرد که دریای مدیترانه، دریای اژه و دریای سیاه را پوشش می‌داد.

🔻 مدیترانه شرقی، #خاورمیانه

بسیاری معتقدند حمایت ترکیه از دولت وفاق ملی لیبی(مورد حمایت سازمان ملل متحد) از طریق امضاء توافق‌نامه‌های امنیتی و دریایی و فرستادن سرباز و تجهیزات نظامی، به این معناست که این کشور استراتژی میهن آبی را به کار گرفته است.

گوردنیز ضمن تمجید از اقدامات ترکیه در لیبی گفته است: " نیروی دریایی، وزارت امور خارجه و وزارت انرژی باید با هماهنگی به کار خود ادامه دهند."

او به سایت خبری اودا تی‌وی گفت: "این قراردادها جلوی هر توافق احتمالی میان #یونان و #مصر یا یونان و #قبرس در مدیترانه شرقی را می‌گیرند. "

#عدنان_اوزبال، فرمانده نیروهای دریایی ، #یاشار_گولر، رییس ستاد کل ارتش و خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه هر سه در ماه‌های اخیر به لیبی سفر کرده‌اند. مداخله نظامی ترکیه در #لیبی تازه‌ترین نمونه‌‌ از اقدامات امنیتی شدیدتر این کشور در سال‌های اخیر است.
🔴 این #ترکیه، ترکیه قدیم نیست؛ چرخش در سیاست‌ خارجی #ترکیه (2)

✍🏻 ویلیام آرمسترانگ؛ کارشناس مسایل ترکیه

طی سال‌های اخیر، ترکیه چندین عملیات‌ نظامی علیه ائتلاف تحت رهبری نیروهای کرد انجام داده و کنترل بخش‌هایی از شمال سوریه را در دست گرفته است. #آنکارا از سوی دیگر به حملات هوایی خود علیه مواضع حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) در شمال عراق و جنوب شرقی ترکیه ادامه داده است. در ماه‌های اخیر هم تنش میان #ترکیه و #یونان در دریای اژه بالا گرفته و هر دو طرف یکدیگر را به نقض حاکمیت ملی متهم کرده‌اند.


علاوه بر این افزایش روزافزون پایگاه‌های خارجی ترکیه از تشدید بلندپروازی‌های نظامی آنکارا حکایت دارد.

روزنامه حامی دولت ینی شفق ژانویه ۲۰۱۸ از استقرار سربازان ترکیه در بیش از ۱۰ کشور از جمله سومالی، لیبی، عراق، سوریه و قطر گزارش داد. در عنوان این گزارش آمده بود: "ترکیه به سرزمین‌ها عثمانی بازمی‌گردد."

آنکارا همچنین سرمایه‌گذاری در بخش دفاعی را افزایش و تولید تجهیزات ساخت داخل از جمله فن‌آوری‌های پیشرفته هواپیماهای بدون سرنشین را رونق داده است.

🔻 ستایش حامیان دولت

کارشناسان طرفدار دولت از سیاست خارجی قاطع ترکیه به عنوان بخشی از تلاش کشور برای افزایش نفوذ جغرافیایی-سیاسی خود تمجید کرده‌اند. حسن بصری یالچین، ستون‌نویس روزنامه صباح، از نشریات حامی دولت روز ۱۸ ژوئن گفت: "هر روز صبح با یک عملیات نظامی جدید از خواب بیدار می‌شویم. ترکیه در بسیاری کشورها سرباز و پایگاه دارد که عملیات‌های همزمان انجام می‌دهند."

یالچی در مقاله‌ای که به تازگی منتشر شده، نوشته: "ترکیه در سه جبهه در حال انجام عملیات‌های نظامی است. در گذشته تانک‌هایمان به محض خروج از مرز خراب می‌شدند. اما حالا به تاثیرگذارترین قدرت در لیبی، سوریه و عراق تبدیل شده‌ایم."

🔻 نگرانی‌های منتقدان

#ایلهان_اوزگل، استاد دانشگاه اهل ترکیه استراتژی میهن آبی را با " نظامی‌گری تقریبا بی‌سابقه کشور" و "رشد اقتدارگرایی در خانه" مرتبط دانسته‌است. اوزگل علاوه بر این معتقد است استراتژی جدید "دفاع رو به جلو"ی آنکارا به جای پایان دادن به سیاست "تنش صفر با همسایگان"، باعث پیشرفت آن شده است.

او روز ۱۵ ژوئن در سایت خبری مستقل گازته دووار نوشت: " سیاست ' تنش صفر' پروژه‌ای توسعه‌طلبانه برای دستیابی به قلمروهای پیشین عثمانی از طریق قدرت نرم بود و در مرکز بلندپروازی‌های نوعثمانی‌گری قرار داشت … هم این [ و هم استراتژی میهن آبی] مبتنی بر تقویت نفوذ ترکیه در منطقه هستند. " به اعتقاد او استراتژی میهن آبی دیدگاه‌های مختلف موجود در تشکیلات امنیتی ترکیه را کنار هم قرار داد و درک مشترک از منافع ملی ترکیه همبستگی "ملی‌گرایان غیر مذهبی "و ژنرال‌های "اسلام گرا" را به دنبال داشت.

🔻 رقابت منطقه‌ای

برخی ناظران قاطعیت روزافزون ترکیه را در یک بستر جهانی وسیع‌تر و نه صرفا محدود به قدرت‌های منطقه‌ای در نظر می‌گیرند و معتقدند در حالی که آمریکا در سطح بین‌المللی عقب‌نشینی می‌کند، این کشور به دنبال قدرت‌نمایی است. با این حال انتظار می‌رود اقدامات ترکیه رقبای نزدیک را به واکنش وادار کند. طبق گزارش‌ها، #امارات متحده عربی، #مصر، #فرانسه و #روسیه حمایت خود از ارتش ملی #لیبی را افزایش داده‌اند و این ترس از وقوع یک جنگ نیابتی شدیدتر را به همراه دارد.

توافق دریایی آنکارا با دولت وفاق ملی لیبی خود تحت تاثیر مشارکت مصر، یونان و اسراییل در بخش انرژی در مدیترانه شکل گرفت. در حالی که تنش‌‌های سیاسی در مدیترانه شرقی افزایش می‌یاید، به نظر می‌آید اقدامات نظامی ترکیه همچنان ادامه خواهد داشت.
🌍 چرا خاورمیانه‌ای‌ها اینقدر گرفتارند؟ (1)

✍🏻 دکتر #محمود_سریع‌القلم

🔶 حدود 70 درصد جنگ و درگیری­های نظامی در جهان در دایره‌­ای است که یک طرف آن در #افغانستان و طرف دیگر آن در #لیبی است. اگر خوانندۀ این سطور تجربۀ تعامل مستقیم با سیاست­مداران و جوامع منطقۀ #خاورمیانه را داشته باشد احتمالاً تصدیق می­نماید که یک ذهنیتِ کانونی وجود دارد: که عموماً دولت­ها و جوامع این منطقه، علل این وضعیتِ نابسامان و جنگ را «بیرونی و خارجی» می­دانند.

🔷 ما آنچه که این بحث را در منطقۀ خاورمیانه بسیار با اهمیت می­کند این است که دنبال عامل خارجی گشتن فقط در سیاست نیست. اگر فردی در تجارت ناموفق باشد، اگر صنعت­گری سهم بازار خود را از دست دهد، اگر دانشجویی نتواند درس بخواند، اگر خانواده ­ای از هم بپاشد، اگر بانکی ورشکسته شود، اگر وزیری در برنامه­ های خود ناکام بماند، اگر شخصی با همسایه­ ی خود دائماً در نزاع باشد، اگر حزبی در انتخابات رای کافی نیاورد، اگر کشاورزی محصول نامرغوب برداشت کند، اگر نشریه ای خوانندۀ کم پیدا کند، اگر شرکتی زیان­ده باشد، اگر به شخصی بی اعتنایی شود، اگر اقتصادی تورم سه رقمی داشته باشد ، همه و همه، علت­ را بیرون از «خود» و «عملکرد خود» می­بینند.

⬅️ #برنارد_لوییس (Bernard Lewis) که عموم زبان­های خاورمیانه ­ای را می­دانست و سال­ها در میان این ملت­ها زندگی کرده و مشاهداتِ قابل توجهی داشت، در رابطه با وضعیتِ بهتر ترکیه نسبت به دیگران، اینگونه تحلیل می­کند:

◽️ حکمرانان و مردم ترکیه از خود پرسیدند: ما کجاها اشتباه کردیم که مانند اروپایی­ها پیشرفت نکردیم؟

◽️ دیگر حکمرانان و جوامع خاورمیانه ­ای پرسیدند: کدام کشورهای خارجی باعث شدند ما به این وضع دچار شویم؟

فاصلۀ بین این دو سوال، ضمناً فاصلۀ بین #کره_جنوبی و #کره_شمالی است.

🔶 مشکل عظیم­تر خاورمیانه این است که فقط در راهروهای قدرت نیست که «خود ارزیابی» نفی می­شود، بلکه جامعه نیز «بررسی عملکرد خود» را عیب می­داند. فقط این نیست که یک مد یر، حداقل بخشی از مشکل را در شناختِ اشتباه، سیاست های نادرست وخطاهای محاسباتی خود نمی­داند و دولتهای خارجی را مقصر خطاب می­کند، بلکه راننده­ ای که دوبله پارک کرده و دو ساعت رفته، نرخ تورم را سرزنش می­کند تا آنکه بپذیرد دوبله پارک کردن کارِ منطقی و صحیحی نیست.

🔷 مفهوم کلیدی در این وضعیت، تقریباً تعطیلی «خود انتقادی» است. از آنجا که این منطقه به قهرمان پروری، اسطوره سازی و ایده ­آلیسم در خمیرمایۀ وجودی خود عادت کرده است، عیب می­داند نقص، اشتباه و کمبودی را متوجه فرد یا نهاد یا دولتی بنماید. تقریباً افراد و دولتها خود را بیست برابر آنچه هستند نشان می دهند چون باید همه چیز را Perfect نشان داد. اما چون انسان Perfect نیست، برای آنکه بتواند این تئاتر را بازی کند مجبور می­شود به ریا، حیله، تزویر، دروغ، پنهان­ کاری، سفسطه، وارونه جلوه دادن و مغالطه روی آورد و ظاهر و باطنی با فاصلۀ 180 درصدی از خود بسازد. به همین دلیل، یک ژاپنی را می­توان در عرض چند روز شناخت و حتی به او «اتکا» کرد ولی در این منطقه معلوم نیست بعد از 10 سال، 15 سال، 25 سال بتوان به پنج درصدِ واقعی یک فرد یا سیستم رسید. مبهم بودن، دقیق نبودن و یک مورد را ده جور به ده نفر گفتن نوعی فضیلت است. این در حالی است که توسعه یافتگی به شدت به شفافیت و صراحت نیاز دارد.

_ اما چرا افراد و دولت­های این منطقه از خودِ واقعی فرار می­کنند؟

_ چرا گذشته و عملکرد گذشته­ی خود را نقادی نمی­کنند؟

_ چرا مسئولیت خطاهای خود را نمی­پذیرند؟

⬅️ ظرفیت­های فراوانی لازم است در یک­جا جمع شوند تا خود انتقادی آغاز گردد؛ پنج ظرفیت­ کلیدی را به ترتیب اهمیت می­توان مطرح نمود:

1️⃣ فکر کردن، زندگی کردن و برنامه­ ریزی کردن با Fact: شاید بتوان به راحتی گفت هیچ منطقه ­ای در جهان در این حد، هنر توجیه کردن، تزیین کردن توهمات و پوشاندن نیات واقعی خود را نداشته باشد. وقتی نیروهای آمریکایی، شهر #بغداد را در دوره­ی بوش پسر محاصره کرده بودند، سخنگوی وزارت خارجه صدام، سخن از فائق آمدن بر خارجی و حفظ استقلال و حاکمیت ملی #عراق می­کرد؛

2️⃣ عادت به کتاب خواندن، دیالوگ و بخصوص «مناظره». در خاورمیانه، عموماً نسبت به هر موضوعی یک قرائت ثابت و آن هم برای دهه ها وجود دارد. تا یک ایده ای به شکستِ کامل نرسد، در آن تجدید نظری صورت نمی گیرد. افراد عادت ندارند که با مطالعه به راه­های جدید، اندیشه ­های جدید و ساختارهای جدید دست یابند. مطالعه و فهم مسایل در عین حال، دو الزام به همراه می ­آورد که برای دولت­ها و جوامع این منطقه بسیار دشوار است: اول مسئولیت و دوم، تغییر وضع موجود. هر دو همت، آینده نگری و حوصله می­خواهد. شاید به این دلایل، دورِ هم بودن، گپ زدن و فرهنگ شفاهی، راحت­تر و لذت­بخش­تر از مطالعه، فکر، مسئولیت و تغییر باشند؛
🔴 #محسن_فخری‌زاده، هدف تازه‌ترین ترور در #ایران که بود؟ از همراهی با سردار #حسن_تهرانی‌مقدم تا ترور

🔻محسن فخری‌زاده، رئیس سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع ایران، در رسانه‌های خارج از ایران با القاب زیادی شناخته شده بود از جمله "پدر بمب اتمی ایران" یا یکی از ۵۰۰ چهره قدرتمند جهان.

🔻 رسانه‌های جهان، مدعی‌اند فخری‌زاده #رابرت_اوپنهایمر ایران، بود؛ دانشمندی که در جهان به عنوان «پدر بمب اتمی» شناخته می‌شود. این لقب هم به گزارشی از مجله ساندی‌تایمز در فروردین ۱۳۸۷ برمی‌گردد. گزارشی که گویا براساس اطلاعات لپ‌تاپ ضبط شده یک ایرانی نوشته شده و مدعی بود: «سرویس‌های اطلاعاتی غرب معتقدند ایران می‌خواهد یک کلاهک هسته‌ای با توان نابودسازی هر شهری در خاورمیانه بسازد و محسن فخری‌زاده مهابادی، مدرس فیزیک دانشگاه امام حسین تهران، مسئول این برنامه است و از این روی، می‌توان وی را پدر تولید کلاهک اتمی ایران نامید».

🔻 او استاد فیزیک دانشگاه امام حسین و از افراد موثر در برنامه هسته‌ای ایران بود؛ پیش از این رسانه‌های اسراییل خبر داده بودند که قرار بوده محسن فخری‌زاده نیز همراه دیگر دانشمندان و دست اندرکاران برنامه هسته‌ای ایران در سال ۸۸ ترور شود اما بنا بر ملاحظاتی از جمله لو رفتن برخی اقدامات، او دیگر ترور نشده است.

🔻 نام فخری‌زاده در فهرست تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل قرار داشت و همین مسئله نشان می‌دهد او در ارزیابی‌های نظامی و امنیتی جهان، چهره مهمی بوده؛ براساس برخی روایت‌ها، او جز آن گروه از نیروهای سپاه پاسداران بود که برنامه موشک سازی ایران را با همکاری #کره_شمالی و #لیبی راه اندازی کردند. بر اساس این گزارش‌ها او از جمله این نیروها بود که همراه سردار #حسن_تهرانی‌مقدم به کره شمالی سفر کرده بود.

🔻در نشست شورای مقاومت ملی ایران اعلام شده بود که دو سایت "سرخه حصار" در #تهران و #مریوان در #آباده فعالیت‌هایی برای تولید سلاح هسته‌ای داشته‌اند و این سایت‌ها در اختیار سازمان پژوهش‌های نوین دفاعی موسوم به "سپند" بوده‌اند. همچنین در سال ۹۲ نیز این سازمان علام کرده بودند که بخش نظامی فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی به سپند سپرده شده و رياست آن با محسن فخری‌زاده مهابادی است. این سازمان در سال ۱۳۹۷ نیز اعلام کرده بود که فخری‌زاده در سال ۲۰۱۳ برای شرکت در سومین آزمایش اتمی کره شمالی به این کشور سفر کرده است.

🔻#بنیامین_نتانیاهو در اظهارات ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۷ خود، درباره ۵۵ هزار صفحه و ۵۵ هزار فایل دیجیتال از اطلاعات مربوط به برنامه هسته‌ای نظامی #ایران از جمله از طرحی به نام "آماد" برای تولید سلاح هسته‌ای نام برد. او از فخری زاده به عنوان یکی از دست اندرکاران این طرح یاد کرد و تاکید کرد که «نام او را به خاطر داشته باشید».

🔻 سال ۹۸ نیز وزارت خارجه آمریکا از فعالیت دوباره دانشمندان اتمی ایران که به گفته این وزارتخانه پیش از سال ۲۰۰۴ در برنامه "تولید سلاح‌های هسته‌ای" فعال بودند، ابراز نگرانی کرد.

🔻 نام فخری‌زاده یک بار هم در سنای آمریکا آمده؛ وقتی که دیوید آلبرایت، رییس موسسه دانش و امنیت بین‌المللی، به این مجلس گفت: «ایران همچنان با درخواست آژانس برای مصاحبه با افرادی کلیدی مانند فخری‌زاده و عباس شاهمرادی زواره، رئیس سابق مرکز تحقیقات فیزیک، مخالفت می‌کند؛ مرکزی که در دهه ۱۹۹۰ مرکز اصلی پژوهش‌های نظامی هسته‌ای ایران بوده است».

🔻 روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال هم گزارش داده بود که محسن فخری زاده، دوباره با تاسیس یک مرکز پژوهشی هسته‌ای فعالیت‌های خود را از سر گرفته است.

🔻 آژانس بین المللی انرژی اتمی گزارش داده بود که محسن فخری‌زاده مرکز پوششی موسوم به "سازمان تحقیقات و نوآوری دفاعی" را در خیابان مژده در شمال تهران دایر کرده است. نام فخری‌زاده جزو فهرست مقامات ایرانی تحریم شده در قطعنامه ۱۷۳۷ شورای امنیت سازمان ملل نیز بود. شورای امنیت سازمان ملل متحد در قطعنامه شماره ۱۷۳۷ از تأسیساتی با اسم "۷ تیر" نام برده و گفته بود این تأسیسات به سازمان صنایع دفاع ایران وابسته است و مستقیما مربوط به برنامه هسته‎ای شناخته می‌شود.

🔻 آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، سال‌ها دنبال فرصتی بود تا با فخری‌زاده مصاحبه کند اما آن طور که گفته می‌شود، ایران با انجام این مصاحبه مخالفت کرده و معلوم نیست آخر این نشست برگزار شده یا نه.؛ علی‌اصغر سلطانیه، نماینده وقت ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نیز گفته بود: «آژانس با انتشار اسامی دانشمندان و متخصصان ایرانی، آنان را در معرض ترور قرار داده است...»
🔴 #ایران، کنوانسیون منع سلاح شیمیایی و گزارش محرمانه دولت #آمریکا

🔻 وزارت خارجه آمریکا تازه‌ترین گزارش مربوط به استفاده از سلاح‌های شیمیایی در جهان را به طور عمومی در دسترس قرار داده و بر اساس اطلاعات به دست آمده، اعلام کرده است که چهار کشور #ایران، #روسیه، #برمه و #سوریه با به‌کارگیری یا تولید این سلاح، «کنوانسیون منع سلاح‌های شیمیایی» را نقض کرده‌اند.

🔻 این گزارش، تابستان سال جاری خورشیدی آماده شده بود. اما وزارت خارجه آمریکا دسترسی عمومی به آن را با چند ماه تاخیر ممکن کرده که با روزهای پایانی دولت #دونالد_ترامپ هم‌زمان شده است.

🔻 براساس گزارش وزارت خارجه ایالات متحده، جمهوری اسلامی در سال‌های نخست استقرار، در جریان درگیری #لیبی با #چاد، سلاح شیمیایی در اختیار حکومت #معمر_قذافی، رهبر سرنگون شده لیبی گذاشته است. مستندات ارایه سلاح شیمیایی ایران به حکومت قذافی، پس از سقوط او و از روی گلوله‌های شیمیایی استفاده شده پیدا شده‌اند.

🔻 قذافی در سال ۱۳۸۳، زمانی که برنامه اتمی خود را جمع کرد، به کنوانسیون منع سلاح‌های شیمیایی پیوست. در آن زمان، هنگام جمع‌آوری انبار سلاح‌های شیمیایی لیبی و بررسی منشا این سلاح‌ها معلوم شد که برخی از آن‌ها ساخت ایران هستند و احتمالا از سوی جمهوری اسلامی ایران در اختیار رهبر لیبی قرار گرفته‌اند اما حالا وزارت خارجه امریکا رسما ایران را متهم به تجهیز قذافی به سلاح‌های شیمیایی کرده است.

🔻 گزارش مربوط به استفاده از سلاح‌های شیمیایی می‌گوید که جمهوری اسلامی در سال‌های اخیر هم به تولید این سلاح‌ها ادامه داده است.

🔻 وزارت خارجه امریکا گفته جمهوری اسلامی بر خلاف تعهدات بین‌المللی خود، درباره توانایی‌هایش در ساخت مواد شیمیایی با کاربرد دوگانه در ساخت سلاح، موضوع را به دبیرخانه «سازمان منع سلاح‌های شیمیایی» که ضامن اجرای کنوانسیون منع سلاح‌های شیمیایی است، اطلاع نداده است.
📚 #معرفی_کتاب

🌍 کاهش منابع آبی چه تأثیراتی بر #خاورمیانه دارد؟ (1)

⬅️ هرچند کشاورزی در خاورمیانه ابداع شد؛ اما این منطقه یکی از نامساعدترین زیست‌بوم‌های جهان را دارد. بی‌تردید خاورمیانه یکی از خشک‌ترین مناطق کره‌ زمین است و این خشکی در حال افزایش است. افزایش جمعیت به ازدیادِ بیش‌ازحد چراگاه‌ها و مراتع، بهره‌برداری بی‌رویه از زمین و #فرسایش_خاک انجامیده. این‌ها، به نوبه‌‌خود، به گسترش #بیابان‌زایی منتهی شده است. به گزارش «مرکز عربیِ مطالعه‌ مناطق خشک و زمین‌های بایر»، تقریباً نیمی از زمین‌های ناحیه‌ عرب‌نشین جنوب‌غربی آسیا، ۳۰ درصد از درّه‌ نیل و شاخ آفریقا، ۱۷ درصد از آفریقای شمالی و ۹ درصد از شبه‌جزیره‌ عربستان با خطر بیابان‌زایی روبه‌رو شده‌اند.

💧 ساکنان خاورمیانه همین حالا هم تأثیرات بیابان‌زایی، #خشک‌سالی و کاهش شدید ذخایر آب تازه را احساس می‌کنند. آب‌شناسان، دانشمندانی که آب و جریان آن را مطالعه می‌کنند، #تنش_آبی مناطق یا کشورها را می‌سنجند. تنش آبی عبارت است از میزان تقاضا برای آب در مقایسه با آب موجود. به‌نظر آب‌شناسان، اکنون ۱۷ کشور در سراسر جهان با تنش آبی «بسیارشدید» مواجه‌اند؛ یعنی، این کشورها سالانه بیش از ۸۰ درصد از آب موجود را در بخش‌های کشاورزی، صنعتی و شهری مصرف می‌کنند. از میان این هفده کشور، یازده کشور (#قطر، #ایران، #اسرائیل، #لبنان، #اردن، #لیبی، #کویت، #عربستان، #امارات، #بحرین و #عمان) در خاورمیانه قرار دارند. هشت کشور دیگر ( #یمن، #مراکش، #الجزایر، #تونس، #سوریه، #ترکیه، #عراق و #مصر) با تنش آبی «شدید» مواجه‌اند؛ یعنی، سالانه بیش از ۴۰ درصد از آب موجود را مصرف می‌کنند.

💧 آب‌شناسان می‌گویند که در سال ۱۹۵۵ از میان ۲۲ کشور عرب فقط سه کشور زیر خط #فقر_آبی بودند. به عبارت دیگر، مردم در این سه کشور روزانه به‌دستکم ۵۰ لیتر آب، کمترین مقدار لازم برای نوشیدن، نظافت شخصی، استحمام و شست‌وشوی لباس دسترسی نداشتند. در سال ۱۹۹۰، تعداد این کشورها به ۱ ۱ فقره رسیده بود. آب‌شناسان پیش‌بینی می‌کنند که تا سال ۲۰۲۵، هجده کشور عرب زیر خط فقر آبی خواهند بود.

💧دانشمندان علوم طبیعی و اجتماعی درباره تأثیر بیابان‌زایی و خشک‌سالی فزاینده بر ثبات سیاسی در خاورمیانه با یکدیگر اختلاف‌نظر دارند. بعضی به هم‌زمانی خشک‌سالی ۲۰۰۶-۲۰۱۰ در منطقه‌ی حاصل‌خیز شمال‌شرقی سوریه و خیزش مردم این کشور در سال ۲۰۱۱ اشاره کرده‌اند. این خشک‌سالی، که به ادعای هواشناسان بدترین خشک‌سالی در پانصد یا نهصد سال گذشته بود، ۶۰ درصد از این کشور را به بیابان تبدیل کرد و به مرگ یا ذبح ۸۰ درصد از دام‌ها در سوریه انجامید. علاوه بر این، خشک‌سالی موجی از مهاجرت روستاییان به شهرها را در پی داشت. بر اساس رایج‌ترین نظریه، مهاجرت روستاییان به شهرها در پی خشک‌سالی به ایجاد طبقه‌ فقیر شهرنشین ناراضی‌ می‌انجامد که آماده طغیان است. بنابراین، نظریه‌پردازان به این ترتیب خشک‌سالی را با شورش و طغیان پیوند می‌دهند.

💧این نظریه‌ شایان‌توجه است؛ اما بعضی از دانشمندان حوزه‌ محیط‌زیست آن را «داستان‌گونه» و «مبتنی بر تصادف» می‌دانند. این نظریه دیگر علل سقوط کشاورزی #سوریه (از جمله روش‌های نامناسب کشاورزی و سیاست نئولیبرالی حذف یارانه‌های سوخت کشاورزان) و ادواری‌بودن خشک‌سالی‌های سوریه را نادیده می‌گیرد. افزون‌براین، به بهبود سریع وضعیت کشاورزی سوریه پس از سال ۲۰۱۰ و وقوع مجدد خشک‌سالی شدید در سال ۲۰۲۱ در زمان کاهش خشونت‌ها‌‌ در این کشور توجه نمی‌کند. درسی که از این ماجرا می‌گیریم این است که در آینده آب‌وهوا احتمالات را تعیین می‌کند اما نتیجه‌ قطعی را رقم نمی‌زند.

💧 اما حتی اگر ارتباط میان تأمین آب و شورش در یک کشور کاملاً تصادفی باشد، هیچ‌کس نمی‌تواند ارتباط میان تأمین آب و منازعه‌‌ ‌کشورها را انکار کند.

#امنیت_آبی
#امنیت_محیط‌زیستی
#محیط_زیست
#شورش_علیه_انقراض
#فاجعه_اقلیمی
#محیط_زیست
#فروپاشی_اقلیمی
#شورش_علیه_انقراض
#تغییرات_آب‌وهوایی
#تغییرات_اقلیمی
#ClimateCrisis
#ClimateChange
#ClimateChange_is_not_a_hoax
#ClimateChangeisReal
#ClimateEmergency

🌱 @environmentsecurity