🔵 #دیپلماسی_آب فراتر از هر دیپلماسی

✍🏻 #حمیدرضا_خدابخشی
دستیار ویژه مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان

#ایران در چهار سوی خود حوضه‌های آبریز مشترک و رودخانه‌های مرزی مهمی مانند #اروندرود، #هیرمند، #هریرود، #اترک و #ارس با همسایه‌های خود #عراق، #افغانستان، #ترکمنستان و جمهوری #آذربایجان دارد. از مجموع حدود 100میلیارد متر‌مکعب آب موجود در ایران شش میلیارد متر‌مکعب آب وارد و حدود همین میزان از کشور خارج می‌شود.

از طرفی حدود نیمی از مساحت خشکی‌های کره زمین در حوضه‌های آبریز مشترکی قرار دارد که در مرزهای دو یا چند کشور واقع شده‌اند، بنابراین بهره‌برداری از آب‌های واقع در چنین حوضه‌هایی بخصوص در بخش‌های خشک و نیمه‌خشک غالباً اختلاف‌برانگیز است. بر اساس اصل حاکمیت دولت‌ها بر قلمرو سرزمینی، که خود یکی از اصول دیرینه و مسلم در روابط بین‌الملل است بهره‌‌برداری از آب‌های واقع در قلمرو سرزمینی نیز تحت حاکمیت دولت مربوطه است. اما از حدود این حاکمیت که از گذشته مطلق بوده و دولت‌ها در بهره‌برداری از این منابع هیچ‌گونه محدودیت کمی وکیفی را نمی‌پذیرفتند بتدریج کاسته شده است. سازمان ملل متحد که از اوایل دهه 1970 تلاش خود را برای تبیین نظام حقوقی کار‌آمد آغاز کرده در سال 1997 موفق به تصویب کنوانسیون بین‌المللی استفاده غیر‌کشتیرانی از رودخانه‌ها شده است. در این کنوانسیون حوضه آبریز به‌عنوان یک سیستم یکپارچه در نظر گرفته شده و دیگر کشورها نمی‌توانند با تکیه بر وجود رودخانه‌ای در قلمرو سرزمینی خود هرگونه دخل و تصرفی را که مایل باشند در آن کنند.

دامنه اثر آب از نیازهای فردی روزانه تا پیچیده‌ترین فعالیت‌های انسانی در تمام زمینه‌ها را شامل می‌شود. سیال بودن آب‌های سطحی به آن امکان جابه‌جایی را داده و مرز نمی‌شناسد. این ویژگی به همراه مرزهای ملی در چشم‌انداز جغرافیای سیاسی جهان موجب شده اختلاف، همکاری و مذاکره بر سر منابع آب، همچنین مدیریت آن، مسائل زیست‌محیطی و نقش آ#ب در توسعه اقتصادی، بخش بسیار مهمی در تعاملات کشورها با یکدیگر و سیاست خارجی آنها تلقی شود که ما آن را با عنوان «دیپلماسی آب» می‌شناسیم. دیپلماسی آب به معنی گفت‌و‌گو برای تفاهم یا خشونت و مدیریت بر سر آب‌های بین‌المللی بسیار حائز اهمیت است.

#امنیت_آبی
#نشریات

🔶 متن کامل این یادداشت در #روزنامه ایران

🔗 http://www.iran-newspaper.com/Newspaper/Page/7220/8/528475/0

Telegram

💧 #رویداد

🔹 کهن الگوهای سیستمی در #دیپلماسی_آب

◽️ مکان: دانشکده علوم انسانی، طبقه زیر همکف، سالن شهید گمنام

📆زمان: سه‌شنبه ۲۱ آذرماه (ساعت ۱۳ تا ۱۵)

به همراه ارائه گواهی معتبر از سوی انجمن دیپلماسی آب ایران و هیئت اندیشه‌ورز #هیدروپلیتیک و دیپلماسی آب بنیاد ملی نخبگان

⬅️ نام‌نویسی ارسال ایمیل با عنوان «کارگاه دیپلماسی آب» و نام و نام‌خانوادگی و رشته دانشگاهی در متن به ایمیل:
🔹 Iranhydropolitics@gmail.com

#امنیت_آبی
#امنیت_محیط‌زیستی
#محیط_زیست
#waterdiplomacy
#Water_Diplomacy
#watersecurity

🌱 @environmentsecurity

💧 نتایج پژوهشی در دانشگاه تهران می‌گوید۸۳ درصد از آب #ارس توسط #ترکیه حبس و برداشت می‌شود (2)

⬅️ترکیه به کمک رسانه‌ها خود را قربانی #تنش_آبی نشان داده است

🔹پژوهشگران می‌گویند: سیاستمداران ترکیه با تشکیل ائتلافهای آبی در سطوح بازیگران استانی تا کشوری، در حال مشروعیت‌ بخشیدن به دو موضوع اساسی هستند:

1️⃣ ترکیه جزو کشورهایی است که در تنش آبی قرار دارد؛

2️⃣ سازه‌های کنترل آبی کشور ترکیه، تهدیدی برای کشورهای پایین‌دست نیستند.

🔹 کشور ترکیه ائتلافات آبی متشکل از مقامات دولتی، متخصصان آب و روزنامه‌نگاران ایجاد کرده است تا در سطح بین‌الملل روایت‌های مشابهی از بازیگران مختلف بیان شود تا برای همگان یقین شود که آب ابزار دستیابی به اهداف سیاسی ترکیه نیست و شواهد نشان می‌دهند که این کشور با استفاده از ابزارهای نوین #دیپلماسی، در این خصوص تا حد زیادی موفق بوده است.

🔶 نابودی مناطق اقتصادی شمال غرب ایران به واسطه کاهش آورده رودخانه ارس

🔹 پژوهشگران هشدار می‌دهند که اقدامات ترکیه در حوضه آبریز فرامرزی ارس بر کمیت و کیفیت آب این رودخانه تأثیر بدی دارد. آنها می‌گویند تغییر کمیت و کیفیت جریان ورودی از رودخانه ارس به ایران می‌تواند «منطقه آزاد تجاری ماکو» و «منطقه آزاد ارس» را که نقش مهمی در اقتصاد کشور دارند، متضرر کند. همچنین «دشت مغان» که درصد چشمگیری از #امنیت_غذایی ایران را تأمین می‌کند، تحت تأثیر قرار می‌گیرد. تغییر کیفیت آب ارس و پروژه‌های توسعه‌ای در بالادست در #ارمنستان و #ترکیه در حوضه آبریز فرامرزی #ارس از جمله عواملی هستند که می‌توانند بر شدت مناقشه میان کشورهای ساحلی ارس بیفزایند.

💧 ضرورت به‌کارگیری ابزارهای نوین #دیپلماسی_آب

▫️پژوهشگران این مطالعه در پایان خاطرنشان کردند: توصیه می‌شود ابزارهای نوین دیپلماسی آب برای ایران در حوزه آبریز فرامرزی ارس شناسایی شود و کارکرد و کاربرد آن تعیین شود.

▫️ همچنین ضروری است بازیگران اثرگذار و اثرپذیر بر روابط هیدروپلیتیکی ایران در حوزه آبریز فرامرزی ارس در مقیاس فرو و فرامنطقه‌ای شناسایی شوند. این بازیگران ممکن است از کشورهای ثالثی باشند که از وجود مناقشه در منطقه منتفع خواهند شد و ایجاد اختلاف بر سر آب‌های مشترک فرامرزی حوزه آبریز ارس را عوامل برای دستیابی به اهداف خود یابند.

▫️همچنین تأکید می‌شود کشور ایران در حوزه #هیدروپلیتیک به طور عام نیازمند ظرفیت‌سازی‌های نهادی سازمانی اجتماعی و عمومی است. مطالعه درهم‌تنیدگی اقدامات هیدروپلیتیکی انرژی و ترانزیتی ترکیه در کنار تحولات سیاسی و امنیتی در منطقه دارای اهمیت است که امید است در دستور کار جدی نهادهای سیاستگذار در کشور قرار گیرد.

📝 متن کامل مقاله را در اینجا بخوانید.

#تغییرات_آب‌وهوایی #تغییرات_اقلیمی #آب #امنیت_آبی #هیدروپلیتیک #سیاست_آبی
🌱 @environmentsecurity

💧سلسله گفت‌وگوهای #دیپلماسی_آب

▫️ درس‌آموخته‌هایی از ظرفیت‌های ابتکار #صلح_آبی در #خاورمیانه

🔹 آقای محمدنبی جلالی
پژوهشگر دکتری منابع آب دانشگاه تهران و جزو برندگان فلوشیپ مرکز دیپلماسی آب خاورمیانه

🔹 آقای میلاد جعفری
دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مدیریت منابع آب دانشگاه تربیت مدرس و از برندگان فلوشیپ جوانان صلح  آبی خاورمیانه

🔹 مدیر نشست: دکتر محمدرضا شهبازبگیان
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس و رئیس انجمن دیپلماسی آب ایران

🗓 پنجشنبه ۱۰ آبان ماه ساعت ۱۸

⬅️ لینک نام‌نویسی:

🔗 https://B2n.ir/t01956

🌱 @environmentsecurity