🔵 #خاورمیانه نیازمند یک نظام امنیتی جمعی است (1)
✍🏻 #نبیل_فهمی، وزیر خارجه پیشین #مصر
🔷 از زمانی که کشورهای #خاورمیانه استقلال خود را از کشورهای اروپایی پس گرفتند، دگرگونی‌های زیادی را پشت سر گذاشتند و توانایی‌های امنیتی خود را اندک اندک توسعه دادند. در این مدت نظام‌های امنیتی مختلف و متعددی متناسب با اوضاع و احوال ویژه خودشان در این کشورها تشکیل گردید. اما همیشه به گونه جزئی بر کشورهای استعمارگر پیشین و ابرقدرت‌های شرقی و غربی، متکی بوده‌اند.
🔷 یکی از نظام‌های امنیتی که بر مبنای شرایط منطقه‌ای و انگیزه ناسیونالیسم عربی به منظور دفاع مشترک، تشکیل گردید، «اتحادیه کشورهای عربی» بود. پس از آن نیز سازمان‌های سیاسی دیگری شکل گرفت که هدف از آن تأمین امنیت در یک منطقه خاص جغرافیایی بود که «شورای همکاری کشورهای #خلیج_فارس» از آن جمله است. در همین راستا بود که شماری از کشورهای عربی و خاورمیانه‌ای به پیمان‌های بین‌المللی منع سلاح‌های کشتار جمعی پیوستند. البته در این خصوص، طرح‌های منطقه‌ای دیگری نیز پیشنهاد شد که همه کشورهای خاورمیانه و کلیه انواع سلاح‌های کشتار جمعی را در بر می‌گرفت، ولی هیچ گاه در عمل پیاده نشد.
🔷 حال وقت آن فرا رسیده است که در باره ترتیبات امنیتی خاورمیانه، خلاقانه و ابتکاری فکر شود؛ زیرا تجارب نشان داده است که آرام نشستن و انتظار کشیدن، هیچ گاه به سود اعراب نبوده و نیست. در رابطه به برنامه جامع اقدام مشترک ( #برجام)، واکنش‌ها در خاورمیانه گوناگون بود و با درجات متفاوتی در برابر آن موافقت و مخالفت صورت گرفت. اما اکنون با توجه به روابط نزدیک و محکم برخی از کشورهای منطقه با ایالات متحده #آمریکا و پس از انتخاب رئیس جمهوری جدید در این کشور، چنین به نظر می‌آید که آمریکا احیای برجام را در اولویت قرار داده است که البته باعث بر انگیخته شدن حساسیت کشورهای متحد آمریکا مانند اسرائیل، عربستان سعودی و سایر کشورهای عربی خواهد شد.
🔷 محدودیت‌هایی که برجام بر برنامه هسته‌ای ایران گذاشته، از قیود وضع شده در معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (که جز #اسرائیل همه کشورهای منطقه آن را امضا کرده اند) بیشتر است. اما با وجود آن انتقاداتی متوجه آن بوده است. از جمله انتقادها این است که زمان محدود و معینی برای آن در نظر گرفته شده که طبیعتا پس از انقضای این مدت ایران می‌تواند با قوت و سرعت بیشتر به توسعه برنامه هسته‌ای اش بپردازد. هم‌چنان کشورهای همسایه نگرانند که آزاد شدن پول‌های بلوکه شده ایران و ادغام شدن این کشور در جامعه بین‌المللی، این فرصت را برای ایران فراهم می‌کند تا از این جایگاه سیاسی و سرمایه مالی در گسترش سیاست‌های توسعه‌جویانه خود در منطقه بهره‌برداری کند.
🔷 من زمانی‌که با #جان_کری، سیاست خارجی کشورهایمان را رهبری می‌کردیم، نگرانی‌های ناشی از برجام را مطرح کردم، پاسخ وی این بود که برجام بهترین گزینه ممکن در آن زمان و نخستین گام در مسیر رفع نگرانی‌هایی بود که شما ذکر کردید.
🔷 پس در صورتی‌که برداشت‌ها درباره برجام این گونه است، چرا برای برطرف کردن نگرانی‌ها در مورد تغییر مفاد آن اقدامی صورت نمی‌گیرد تا هم به سود طرف‌های اصلی باشد و هم امنیت کشورهای منطقه در آن رعایت شود؟
🔷 از اظهارات #آنتونی_بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا و همتای ایرانیش #محمدجواد_ظریف، چنین بر می‌آید که آن‌ها سخت به احیای برجام علاقمند هستند، هرچند هر یک با مانورهای سیاسی سعی می‌کند که مشتاق و بی‌قرار بازگشت به برجام به نظر نیاید. آن‌ها در صدد آنند که یک چارچوب بزرگتر ایجاد شود تا به هر دو طرف اجازه دهد که برای بازگشت به برجام به عنوان نخستین گام، اقدامات همزمان انجام دهند و پس از بازگشت درباره برنامه کامل‌تر و فراگیر‌تر به مذاکره بپردازند.
🔷 در این‌جا مناسب است که به یک تحول مهم اشاره کنم؛ در هفته گذشته #عبدالعزیز_صقر تحلیلگر مسائل سیاسی از #عربستان سعودی و #حسین_موسویان سفیر پیشین ایران، در #روزنامه بریتانیایی «گاردین»، مقاله مشترکی نوشتند و در آن از کشورهای متبوع خود خواستند که گام‌هایی را در جهت اعتماد سازی متقابل بردارند. این رویداد مرا به یاد پاییز ۲۰۱۳ می‌اندازد که در آن وقت به شادروان شاهزاده #سعود_الفیصل از لزوم آغاز اعتمادسازی متقابل میان عربستان سعودی و ایران، سخن گفتم و یادآور شدم که نزدیک است گروه ۵+۱ به توافقی با ایران دست یابند. پس از آن گفت‌وگو میان عربستان سعودی و ایران آغاز و با تحولات #یمن متوفقف شد.
✍🏻 #نبیل_فهمی، وزیر خارجه پیشین #مصر
🔷 از زمانی که کشورهای #خاورمیانه استقلال خود را از کشورهای اروپایی پس گرفتند، دگرگونی‌های زیادی را پشت سر گذاشتند و توانایی‌های امنیتی خود را اندک اندک توسعه دادند. در این مدت نظام‌های امنیتی مختلف و متعددی متناسب با اوضاع و احوال ویژه خودشان در این کشورها تشکیل گردید. اما همیشه به گونه جزئی بر کشورهای استعمارگر پیشین و ابرقدرت‌های شرقی و غربی، متکی بوده‌اند.
🔷 یکی از نظام‌های امنیتی که بر مبنای شرایط منطقه‌ای و انگیزه ناسیونالیسم عربی به منظور دفاع مشترک، تشکیل گردید، «اتحادیه کشورهای عربی» بود. پس از آن نیز سازمان‌های سیاسی دیگری شکل گرفت که هدف از آن تأمین امنیت در یک منطقه خاص جغرافیایی بود که «شورای همکاری کشورهای #خلیج_فارس» از آن جمله است. در همین راستا بود که شماری از کشورهای عربی و خاورمیانه‌ای به پیمان‌های بین‌المللی منع سلاح‌های کشتار جمعی پیوستند. البته در این خصوص، طرح‌های منطقه‌ای دیگری نیز پیشنهاد شد که همه کشورهای خاورمیانه و کلیه انواع سلاح‌های کشتار جمعی را در بر می‌گرفت، ولی هیچ گاه در عمل پیاده نشد.
🔷 حال وقت آن فرا رسیده است که در باره ترتیبات امنیتی خاورمیانه، خلاقانه و ابتکاری فکر شود؛ زیرا تجارب نشان داده است که آرام نشستن و انتظار کشیدن، هیچ گاه به سود اعراب نبوده و نیست. در رابطه به برنامه جامع اقدام مشترک ( #برجام)، واکنش‌ها در خاورمیانه گوناگون بود و با درجات متفاوتی در برابر آن موافقت و مخالفت صورت گرفت. اما اکنون با توجه به روابط نزدیک و محکم برخی از کشورهای منطقه با ایالات متحده #آمریکا و پس از انتخاب رئیس جمهوری جدید در این کشور، چنین به نظر می‌آید که آمریکا احیای برجام را در اولویت قرار داده است که البته باعث بر انگیخته شدن حساسیت کشورهای متحد آمریکا مانند اسرائیل، عربستان سعودی و سایر کشورهای عربی خواهد شد.
🔷 محدودیت‌هایی که برجام بر برنامه هسته‌ای ایران گذاشته، از قیود وضع شده در معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (که جز #اسرائیل همه کشورهای منطقه آن را امضا کرده اند) بیشتر است. اما با وجود آن انتقاداتی متوجه آن بوده است. از جمله انتقادها این است که زمان محدود و معینی برای آن در نظر گرفته شده که طبیعتا پس از انقضای این مدت ایران می‌تواند با قوت و سرعت بیشتر به توسعه برنامه هسته‌ای اش بپردازد. هم‌چنان کشورهای همسایه نگرانند که آزاد شدن پول‌های بلوکه شده ایران و ادغام شدن این کشور در جامعه بین‌المللی، این فرصت را برای ایران فراهم می‌کند تا از این جایگاه سیاسی و سرمایه مالی در گسترش سیاست‌های توسعه‌جویانه خود در منطقه بهره‌برداری کند.
🔷 من زمانی‌که با #جان_کری، سیاست خارجی کشورهایمان را رهبری می‌کردیم، نگرانی‌های ناشی از برجام را مطرح کردم، پاسخ وی این بود که برجام بهترین گزینه ممکن در آن زمان و نخستین گام در مسیر رفع نگرانی‌هایی بود که شما ذکر کردید.
🔷 پس در صورتی‌که برداشت‌ها درباره برجام این گونه است، چرا برای برطرف کردن نگرانی‌ها در مورد تغییر مفاد آن اقدامی صورت نمی‌گیرد تا هم به سود طرف‌های اصلی باشد و هم امنیت کشورهای منطقه در آن رعایت شود؟
🔷 از اظهارات #آنتونی_بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا و همتای ایرانیش #محمدجواد_ظریف، چنین بر می‌آید که آن‌ها سخت به احیای برجام علاقمند هستند، هرچند هر یک با مانورهای سیاسی سعی می‌کند که مشتاق و بی‌قرار بازگشت به برجام به نظر نیاید. آن‌ها در صدد آنند که یک چارچوب بزرگتر ایجاد شود تا به هر دو طرف اجازه دهد که برای بازگشت به برجام به عنوان نخستین گام، اقدامات همزمان انجام دهند و پس از بازگشت درباره برنامه کامل‌تر و فراگیر‌تر به مذاکره بپردازند.
🔷 در این‌جا مناسب است که به یک تحول مهم اشاره کنم؛ در هفته گذشته #عبدالعزیز_صقر تحلیلگر مسائل سیاسی از #عربستان سعودی و #حسین_موسویان سفیر پیشین ایران، در #روزنامه بریتانیایی «گاردین»، مقاله مشترکی نوشتند و در آن از کشورهای متبوع خود خواستند که گام‌هایی را در جهت اعتماد سازی متقابل بردارند. این رویداد مرا به یاد پاییز ۲۰۱۳ می‌اندازد که در آن وقت به شادروان شاهزاده #سعود_الفیصل از لزوم آغاز اعتمادسازی متقابل میان عربستان سعودی و ایران، سخن گفتم و یادآور شدم که نزدیک است گروه ۵+۱ به توافقی با ایران دست یابند. پس از آن گفت‌وگو میان عربستان سعودی و ایران آغاز و با تحولات #یمن متوفقف شد.
اندبندنت عربية
نبيل فهمي | الشرق الأوسط ونظام أمني جماعي جديد
منذ استقلال دول الشرق الأوسط عن الدول الأوروبية القديمة وتطور أحداثها وقدراتها الأمنية، تترنح هذه البلدان بين أنظمة أمنية مختلفة ومتعددة خاصة بها، وبين الاعتماد جزئياً على دول الاستعمار السابق، أو