🌍کانال تخصصی روابط بین‌الملل
6.02K subscribers
10.8K photos
1.09K videos
514 files
12.5K links
نخستین کانال تخصصی روابط بین‌الملل
- معرفی کتاب و مقاله؛
- اطلاع‌رسانی برنامه‌های تخصصی و همایش‌ها؛
- تحلیل و تفسیر آخرین تحولات منطقه‌ای و جهانی؛
- ارائه‌ی تحلیل‌های مرتبط با تحولات روز.

مطالب مندرج، تنها «بازتاب» اخبار است
نه نظر گردانندگان کانال.
Download Telegram
🔴 آیا #رود_نیل میدان #جنگ_آب خواهد شد؟

الستیر لیتهد، خبرنگار بی‌بی‌سی در #آفریقا می‌گوید یک سد تازه روی رودخانه نیل ممکن است آغازگر جنگ بر سر آب باشد مگر اینکه #اتیوپی حاضر شود بر سر آن با سودان و مصر به توافق برسد.

اغلب گفته می‌شود که جنگ جهانی بعدی بر سر آب خواهد بود و کمتر نقطه‌ای در جهان به اندازه منطقه نیل پرتنش است.

#مصر و #اتیوپی به شدت بر سر این موضوع اختلاف‌نظر دارند. سودان در میان این دو قرار دارد و یک تغییر ژئوپولیتک بزرگ در کناره رود نیل، بزرگترین رودخانه جهان، در حال شکل‌گیری است.

صحبت از ساخت سد بر روی نیل سال‌هاست که در جریان بوده اما زمانی که اتیوپی عملا ساخت آن را آغاز کرد، بهار عربی آغاز شده بود و مصر درگیری‌های داخلی خود را داشت.

قرار است ساخت یکی از بزرگترین سدهای جهان و بزرگترین نیروگاه هیدروالکتریک قاره آفریقا این مشکل را حل کند. اما جریان 85 درصد از رود نیل در بلندی‌های اتیوپی، مصر را نگران کرده که رقیبش ممکن است کنترل جریان آب رودخانه را در دست بگیرد.

سلشی بکل، وزیر آب، برق و آبیاری اتیوپی می‌گوید این پروژه یکی از مهم‌ترین پروژه‌های این کشور است: "موضوع کنترل جریان آب نیست، موضوع فراهم کردن فرصتی‌است تا بتوانیم با توسعه برق، به رشد کشور کمک کنیم. این کار برای کشورهای دیگری که در مسیر نیل هستند نیز منافع زیادی خواهد داشت.

سد بزرگ رنسانس اتیوپی درست چند کیلومتری مرز واقع شده و ستون‌هاس آن همین حالا ساخته شده‌اند. مرحله بعدی وارد کردن ژنراتورهای برق است تا جریان برقی ارزان و تجدیدپذیر در سیم‌ها جریان پیدا کند.

در حال حاضر تفاوت میان بالاترین و پایین‌ترین سطح آب رودخانه در سودان هشت متر است و همین آبیاری کشاورزی را برای #سودان دشوار می‌کند؛ برای مصر، هرتهدیدی که متوجه آب نیل باشد، تهدید برای استقلال کشور محسوب می‌شود.

راویه توفیق، یک محقق مصری که در آلمان کار می‌کند می‌گوید ساخت سد واقعا میدان بازی را تغییر می‌دهد و نظم جدیدی را در منطقه ایجاد می‌کند. برای اولین بار اتیوپی قدرت فیزیکی کشوری که در سرچشمه رودخانه قرار گرفته را با قدرت اقتصادی لازم برای ساخت یک سد را با هم تلفیق کرده است."

محمد عبدالعطی وزیر منابع آبی مصر بسیار خشمگین است: "ما مسئول زندگی 100 میلیون نفر هستیم. اگر آبی که به ما می‌رسد دو درصد هم کم بشود حاصل آن از دست رفتن هشتاد هزار هکتار زمین خواهد بود. این یعنی نزدیک به یک میلیون نفر کار خود را از دست خواهند داد. این یک موضوع بحران بین‌المللی است."

🔻 نیروگاه‌های هیدروالکتریک آب مصرف نمی‌کنند اما سرعتی که اتیوپی سد خود را از آب انباشته می‌کند بر قدرت جریان آب تاثیر خواهد داشت.

اگر قرار باشد این مخازن ظرف سه سال پر شود جریان آب تحت تاثیر قرار خواهد گرفت اما اگر با سرعت کمتری مثلا شش یا هفت سال پر شود تاثیر آن برجریان آب زیاد نخواهد بود.

بحث‌ها هنوز حتی به موضوع بررسی تاثیر ساخت سد نرسیده و صرفا محدود به راه‌های تعیین تاثیر آن مانده‌ است. سودان و مصر هم اختلاف نظرهایی بر سر میزان استفاده سودان از آب و میزان افزایش آن بعد از ساخت سد دارند. موضوع جالب این است که خود مصر در سال 1960 همین کار را کرد و سدی را بر روی نیل ساخت.

آن زمان برای کشوری انقلابی که تازه از استعمار رهایی یافته بود این دستاوردی مهم تلقی می‌شد و اتیوپی هم حالا همین نگاه را دارد.

جلوگیری از آغاز اولین جنگ جهانی بر سر آب رود نیل ممکن است و شاید نمونه‌ای برای حل اختلافات پیچیده بر سر آب در جهان باشد.

اما رسیدن مصر، سودان و اتیوپی به توافق بسیار بیشتر از این‌ها نیرو خواهد برد.

#امنیت_آبی
🔗 https://www.bbc.com/news/world-africa-43170408

🔗 https://www.bbc.com/news/world-africa-50328647
💧 بالا گرفتن مناقشه میان #مصر و #اتیوپی بر سر آب #رود_نیل

اتیوپی اصرار دارد سد عظیم النهضه بر روی شاخه‌ای از رود نیل را تکمیل و آب‌گیری آن را ماه ژوئیه آغاز کند. این در حالی است که مذاکره بر سر حق‌آبه کشورهای پائین‌دست به بن‌بست خورده و #مصر نگران خشکیدن ۳۰ در صد مزارع خود است.

تازه‌ترین دور از گفت‌وگوهای میان مصر و اتیوپی بر سر آب رودخانه نیل، که برای این دو کشور و برخی دیگر از کشورهای پائین دست، به خصوص #سودان ارزشی حیاتی دارد بدون نتیجه خاتمه یافت. در حالی که این مذاکرات به بن‌بست رسیده و هنوز تکلیف حق‌آبه دیگر کشورها مشخص نشده، اتیوپی قصد دارد پروژه کلان ساخت سد النهضه (رنسانس) و یک نیروگاه عظیم تولید برق را ادامه دهد و مرحله نخست آب‌گیری سد را به زودی آغاز کند.

🔻برخی کارشناسان بالاگرفتن مناقشه بر سر این سد و بی‌نتیجه ماندن مذاکرات را زمینه‌ساز یک چالش امنیتی جدی در منطقه ارزیابی می‌کنند.

داوید وولد جورجی از موسسه بین‌المللی امنیت در #آدیس‌آبابا به بن‌بست رسیدن مذاکرات میان #اتیوپی و #مصر را نگران‌کننده ارزیابی می‌کند و به دویچه‌وله می‌گوید مناقشه کنونی وضعیت امنیتی منطقه و آفریقا را تحت تاثیر قرار می‌دهد و پرداختن به آن را نباید به این دو کشور واگذار کرد.

🔻 خطر "جنگ آب" در مناطق خشک جهان

به گفته جورجی تنها راه عملی برای حل مناقشه میان این دو کشور فراخواندن یک نشست بحران با حضور تمام کشورهای حوضه رود نیل و همزمان گفت‌وگوی سران کشورهای آفریقایی است. برای مصر مسئله رود نیل به لحاظ تامین آب مورد نیاز، یک موضوع حیاتی است؛ این کشور با حدود ۱۰۰ میلیون نفر جمعیت تقریبا به طور کامل وابسته به منابع آبی نیل است.

احداث سد رنسانس در اتیوپی جریان آب رودخانه نیل به سمت کشور همسایه را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد. کارشناسان مصری برآورد می‌کنند بسته به سرعت آب‌گیری این سد میزان آب ورودی به مصر بین ۱۴ تا ۲۲ درصد کاهش یابد و در بدترین حالت به خشک و صحرایی شدن ۳۰ درصد از کشتزارهای این کشور منجر شود.

⭕️ درخواست مصر از شورای امنیت

دور جدید مذاکرات سه جانبه اتیوپی، مصر و سودان بر سر آب رود نیل بیستم خرداد (نهم ژوئن) آغاز و پس از ده روز بی‌نتیجه قطع شد. وزارت خارجه مصر دو روز پیش (جمعه ۳۰ خرداد) با توجه به بن‌بست مذاکرات به شورای امنیت سازمان ملل روی آورد و از این نهاد خواست برای دست‌یابی طرف‌های درگیر مناقشه به یک "راه حل منصفانه و متعادل" اقدام کند.

مصر اتیوپی را به داشتن "رویکردی منفی" و نداشتن "اراده سیاسی" کافی برای حل مناقشه متهم کرده است. با این همه اتیوپی می‌گوید کار برای تکمیل سد النهضه بدون توجه به بن‌بست مذاکرات ادامه می‌یابد و آب‌گیری آن مطابق برنامه در ماه ژوئیه آغاز می‌شود.

مخزن این سد ۷۴ میلیارد متر مکعب ظرفیت دارد و مسئولان اتیوپی معتقدند آغاز فصل بارندگی در ماه آینده بهترین زمان برای آغاز آب‌گیری آن است. تولید برق یکی از جنبه‌های اقتصادی مهم این پروژه به شمار می‌رود و قرار است آزمایش نخستین توربین این تاسیسات به زودی انجام شود.

مناقشه بر سر آینده بهره‌برداری از آب رود نیل از بیش از یک دهه پیش بسیار جدی شده است. در حالی که مصر نگران صحرایی شدن بخشی از کشتزارها و خشک شدن چاه‌های تامین آب آشامیدنی است، تونس ضمن داشتن نگرانی‌های مشابه امیدوار است با استفاده از برق ارزان پروژه‌های کلان برای توسعه کشور را بهتر پیش ببرد.

کارشناسان معتقدند سدسازی بر روی رود نیل باید در پیوند با مدیریت #خشکسالی دیده شود و این مسئله نیازمند رایزنی در بالاترین سطح تصمیم‌گیری‌های سیاسی است. بر این پایه بارها پیشنهاد شده که کشورهای حوضه نیل برای حل این مناقشه باید نشستی در سطح سران برگزار کنند که تا کنون چنین کاری انجام نشده است.

🔶 بهار عربی، فرصت اتیوپی برای سدسازی؟

طرح احداث سد هیدروالکتریک النهضه به حدود شش دهه پیش بازمی‌گردد اما عملیات اجرایی آن در سال ۲۰۱۱ آغاز شد. عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر زمانی گفته بود اتیوپی از وقایع موسوم به بهار عربی و بی‌ثباتی مصر پس از حوادث سال ۲۰۱۱ سوءاستفاده کرد و اجرای این پروژه مناقشه برانگیز را در دستور کار قرار داد.

سد النهضه در منطقه بنی‌شنقول، در مرز سودان و اتیوپی، و بر روی شاخه‌ای از رود نیل احداث شده که "نیل آبی" خوانده می‌شود. هزینه احداث این سد حدود چهار میلیارد دلار برآورد می‌شود.

یکی از علت‌های شکست مذاکرات ظاهرا اختلاف مصر و اتیوپی در مورد نحوه تنظیم توافق‌نامه است. مصر خواستار مشخص شدن تمام جزئیات در قرارداد است و اتیوپی خواستار توافقی است که در مورد میزان آب رها شده برای پائین‌دست انعطاف داشته باشد و احتمالا میزان آن با توجه به حجم آب مخزن و مقدار بارندگی‌ها تعیین شده باشد.

#هیدروپلیتیک
#امنیت_آبی
💧گزارش دویچه‌وله: #کمبود_آب موجب رقابت شدید، حتی در #آلمان می‌شود (1)

🔹یک نشریه آلمانی با اشاره به خشکسالی‌های بی‌سابقه و #کمبود_آب در جهان و همچنین آلمان با استناد به سخنان کارشناسان از خطر وقوع و تشدید جنگ‌های آبی در آینده در این کشور خبر داد.

▫️ خبرگزاری «دویچه‌وله» آلمان در مطلبی به بحران کم‌آبی که بسیاری از مناطق کره زمین را از جمله آلمان تهدید می‌کند پرداخته و نوشت: سیاره آبی در حال خشک شدن است. #آب مهمترین منبع ماست. اما کمیاب‌تر و رقابت بر سر آن سخت‌تر و درگیری ها بر سر آن بیشتر می‌شود.

🔹آب همواره در درازمدت کالایی کمیاب و گاهی اوقات رقابتی است که بر سر آن درگیری هایی رخ می‌دهد. قطعه سنگی 4500 ساله از #میان‌رودان، در #عراق کنونی در موزه لوور #پاریس قرار دارد که روی آن صحنه‌هایی از نبرد و جنگ حک شده است که پادشاهان #لاگاش و #اوما بر سر آب به راه انداختند.

▫️ ارزش مهم‌ترین منبع تغذیه ما یعنی آب از آن زمان تاکنون چندبرابر شده و همچنین رقابت برای آن نیز افزایش یافته است. اکنون هشت‌میلیارد تَن روی زمین زندگی می کنند و مردم بیشتر از همه در بخش کشاورزی و صنعت، مقادیر عظیمی آب مصرف می کنند. علاوه بر این، #تغییرات_آب‌وهوایی آهنگ بارش باران و خشکسالی را مختل کرده است.

⬅️ اگر #اتیوپی سدی در قسمت بالایی #رود_نیل بسازد، شاهرگ حیاتی آب در #سودان و #مصر به خطر می افتد. در #ترکیه، سد #ایلیسو آب #دجله را می‌بندد و به این ترتیب آب به نسبت کمتری به #عراق می رسد. #فرات نیز چندین‌بار سد شده است. در سال 2018، مطالعه‌ای که به سفارش کمیسیون اتحادیه اروپا انجام شد، هشت رودخانه را شناسایی کرد که در مناطق آنها خطر درگیری ویژه بر سر استفاده از آب کمیاب به‌زیاد است: دانشمندان علاوه بر #نیل، #فرات و #دجله، #گنگ، #براهماپوترا و رود #سند و #کلرادو را نیز مناطق مخاطره‌آمیز درگیری نامیدند.

🔹در این گزارش به آلمان اشاره‌ای نشده است. آلمان تاکنون همیشه یک کشور پر آب در نظر گرفته شده است اما #تغییرات_آب‌وهوایی همچنین تابستان‌های بین #آلپ و دریای شمال را گرم‌تر و خشک‌تر می‌کند. در نتیجه، مناظر خشک می‌شوند، تالاب‌ها خشک می‌شوند، جنگل ها می‌سوزند. رودخانه‌ها به‌عنوان جاده‌های شریانی کم‌آب می‌شوند، زیرا آب کافی برای حمل‌ونقل وجود نخواهد داشت و همانطور که سطح آب در حال کاهش است نگرانی درباره آب فردا بیشتر می شود.

▫️ به‌عنوان مثال ساکنان روستای لیزل با 500 تن جمعیت، واقع در حاشیه پارک طبیعی Hunsrück-Hochwald از دو شرکت آب معدنی عصبانی هستند که می‌خواهند برای توسعه تولید خود چاه های جدیدی در وسط این پارک طبیعی حفر کنند. ساکنان می‌ترسند به این ترتیب منابع خود را از دست بدهند. هولگر شیندلر، کارشناس آب این سوال را مطرح می کند که آیا حتی گسترش برداشت آب در پارک ملی مجاز است؟

#امنیت_آبی
#امنیت_محیط‌زیستی

🌱 @environmentsecurity
📚 #معرفی_کتاب

🌍 کاهش منابع آبی چه تأثیراتی بر #خاورمیانه دارد؟ (2)

⬅️ در خاورمیانه سرچشمه‌ تنها ۴۳ درصد از آب‌های سطحی در داخل یک کشور است. این امر به منازعه و خطر درگیری میان کشورها بر سر حقوق آبی دامن زده است. برای مثال، در سال ۲۰۱۱، اتیوپی پرو‌ژه‌ی تأسیس «سد بزرگ رنسانس» بر روی #رود_نیل آبی، یکی از شاخابه‌های رود نیل، را آغاز کرد. این پروژه متأثر از پروژه‌های عظیم ایجاد زیرساخت است که در اوایل دوران پس از جنگ جهانی دوم در میان متخصصان توسعه به‌شدت محبوب بود. انتظار می‌رود که این سد با تولید برق از آب، تولید برق #اتیوپی برای مصرف داخلی و فروش به کشورهای همسایه را افزایش دهد.

💧اما همسایه‌ اتیوپی در پایین‌ رود نیل، #مصر، به‌شدت با این پروژه مخالف است. مصری‌ها نگرانند که این سد سهم آن‌ها از آب‌های نیل را، که برای کشاورزی مصر حیاتی است، برای همیشه کاهش دهد. در سال ۲۰۱۳، رئیس‌جمهور وقت مصر، #محمد_مرسی، در جلسه‌ای با سیاستمداران مصری روش‌های نوآورانه‌ای برای تخریب این سد را به بحث گذاشت، غافل از آنکه این بخش از مکالمات‌ هم داشت از تلویزیون پخش می‌شد. هرچند بعد از مدتی تنش کاهش یافت و مُرسی هم در پی کودتا عزل شد اما این سد به چنان مسئله‌ حادی تبدیل شده که تعدادی از دیگر کشورها و نهادهای بین‌المللی سعی کرده‌اند تا با میانجی‌گری این مناقشه را حل کنند. برای مثال، می‌توان به وزارت خزانه‌داریِ آمریکا، بانک جهانی، #امارات متحده‌ عربی و #اتحادیه‌_آفریقا اشاره کرد. در این فاصله، #اتیوپی به پُر کردن مخازن این سد ادامه داده و مصر همچنان سرگرم شاخ‌وشانه کشیدن است.

💧 مشاجره‌ مصر و اتیوپی نمونه‌ نادری نبود. منازعات مشابهی میان #ترکیه و دو کشور #سوریه و #عراق و بین اسرائیل و همسایگانش رخ داده است. نمونه اول وقتی اتفاق افتاد که ترکیه روی سرچشمه‌ #رود_فرات، که در هرسه کشور جاری است، سد ساخت. افتتاح این سد در سال ۱۹۹۰ سبب شد که سوریه به تلافی به تأمین مالی «حزب کارگران کردستان» روی بیاورد. در سال ۱۹۶۴، تصمیم یک‌جانبه‌ #اسرائیل مبنی بر تغییردادن مسیر بخشی از رود اردن که آن را سهم منصفانه‌ خود می‌دانست به درگیری نظامی با سوریه انجامید. آن درگیری نخستین گام در مسیری بود که سرانجام به جنگ سال ۱۹۶۷ میان اسرائیل و همسایگان عربش منتهی شد. در واقع، اسرائیل دسترسی به آب رود #اردن را چنان حیاتی می‌دانست که تصرّف آب‌پخشانِ جولان را به استراتژیِ خود در این جنگ در جبهه‌ی سوریه تبدیل کرد. بنابراین، بعید است که اسرائیل حاضر به پس دادن بلندی‌های جولان شود.

💧منازعه بر سر آب روابط میان اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها را هم با مشکل روبه‌رو کرده است. در سال ۱۹۹۵، دو طرف توافق‌نامه‌ای را امضاء کردند که آب به‌اصطلاح «آبخوان کوهستانی» در کرانه‌ باختری را میان آن‌ها تقسیم می‌کرد. این آبخوان تقریباً کل آب مصرفی در کرانه‌ باختری و حدود یک‌سوم از آب مصرفی در اسرائیل را تأمین می‌کند. بر اساس این توافق‌نامه، ۸۰ درصد از این آب به اسرائیل، و بقیه به فلسطینی‌ها اختصاص دارد. قرار بود که در سال ۱۹۹۹ این توافق‌نامه را بازبینی کنند. اما چنین نشد. در سال ۲۰۲۲، اسرائیل ۸۶ درصد از این آب، و فلسطینی‌ها بقیه‌ آن را مصرف می‌کردند.

💧 علاوه بر کمبود آب در خاورمیانه، مشکل دیگری هم در این منطقه وجود دارد و آن هم از کمبود فزاینده‌ آب پاک. یکی از علل این مشکل نبود نظارت و قوانین و مقررات مناسب درباره بهداشت عمومی است. برای مثال، به گزارش «واحد آب تازه» در برنامه‌ محیط‌زیست سازمان ملل، در سال ۲۰۱۹ جوامع بالادست #رود_دجله در #عراق هرروز بیش از ۶/۱میلیون مترمکعب فاضلاب تصفیه‌نشده به این رود سرازیر می‌کردند. دیگر علل کمبود آب پاک در خاورمیانه وجود هرزآب آفت‌کش‌ها و کودهای شیمیایی، نمک‌زایی و شورشدن خاک و رشوه‌خواری و فساد حکومت‌های خاورمیانه است که به اروپا اجازه می‌دهد تا از این کشورها برای دفن زباله‌ها و ضایعاتی استفاده کنند که بخش عمده‌ای از آن سمّی است.

#امنیت_آبی
#امنیت_محیط‌زیستی
#محیط_زیست
#شورش_علیه_انقراض
#فاجعه_اقلیمی
#محیط_زیست
#فروپاشی_اقلیمی
#شورش_علیه_انقراض
#تغییرات_آب‌وهوایی
#تغییرات_اقلیمی
#ClimateCrisis
#ClimateChange
#ClimateChange_is_not_a_hoax
#ClimateChangeisReal
#ClimateEmergency

🌱 @environmentsecurity