🔸ایرانشهر
از دو واژه‌ی ایران و شهر ساخته شده است. شهر، در این آمیغ، به چم کشور است و خواست از آن، کشور ایران. این نامی است که در روزگار #ساسانیان، کشور ما را بدان می‌نامیده‌اند.
گمان می‌رود که پیشینه‌ی این نام به روزگار #اشکانی و #هخامنشی بازمی‌گردد که در این دو روزگار، ایران به سرزمین‌هایی چند بخش می‌شده است؛ بر هر کدام از آنها شاهی فرمان می‌رانده است؛ فرمانروایی نیز بر این شاهان که او را شاهان‌شاه می‌نامیده‌اند.
بر این پایه، #ایرانشهر، نامی است که کشور #ایران را به یکبارگی در بر می‌گرفته است. ایرانشهر، از این روی، سرزمین همه‌ی تیره‌ها و تبارهایی بوده است که در آن می‌زیسته‌اند: همه‌ی ایرانیان.

دل جهان است ایرانشهر🔥

پاینده ایران
#جاویدشاه
#رنسانس_ایرانی
#پیمان_نوین
#زمان_رستاخیز_است
#آبان_ادامه_دارد
🔥
💎

یکم مارس سال 173 پیش از زادروز
برقرارشدن #مردمسالاری در #ايران در مارس سال 173 پیش از زادروز و تاسيس مِهستان به پيشنهاد مهرداد يکم، شاه #اشکانی

به نوشته تاریخ نبیسان رومي ـ يوناني و ارمني و برابر سنجی گاهشمارها، مِهرداد يکم [شهره به مهرداد بزرگ] ششمين شاه ايران از دودمان #اشكانيان [پارت ها = خراسانیان] یکم مارس سال 173 پيش از ميلاد در گردهمای بزرگان ايران اعلام كرد كه تصميم گرفته است كشور دارای ضوابط بدون تغییر (اصول اساسی) شود تا حقوق و خویشکاری همه [دولت و ملت] در آن روشن باشد. اين تصميم مِهرداد مورد تاييد باشندگان در نشست قرارگرفت و ايران دارای قانون اساسی و دو مجلس شد كه گردآوری این دو مجلس را «مِهِستان» مي گفتند (مِه به كسر «ميم» به چم بزرگ). گزینش جانشین از ميان شاهزادگان، اعلان جنگ و پيشنهاد دوستی، بسيج نيرو،برکناری شاه درصورت ديوانه شدن، بيماری ممتد، ارتکاب اشتباه (حتی بدون داشتن سوء نیّت) و ... و نیز تغيير اشل مالياتها و صدور دستور ضرب سكه با فرتور تازه، گزینش شاهان ارمنستان، تاييد تشريفاتی (ضمنی) شاهان پارسی تبار سرزمين پنتوس (منطقه ساحلی جنوب و جنوب شرقی دريای سياه در #آناتولی به پايتختی شهر سينوپ) و همچنین برگزینش فرمانده كل ارتش براي يك دوره نشانزد و يا گرانندگی جنگ از جمله توانایی های مهستان بود. در موارد گوناگون، مِهِستان كه بنیادی مشابه سنای #روم بود شخص شاه را به عنوان فرمانده ارتش، فرمانده جبهه و مسئول لشكركشی گزینش كرده بود. مهستان از سال 135 پیش از زادروز (2148 سال پیش) و پس از تکمیل شهرسازی تیسفون ( در 36 کیلومتری فرود #بغداد امروز) و جابجای پایتخت ایران به این شهر، جلسات خودرا در اینجا برگزار می کرد. شهر تیسفون در کرانه دجله از سال 135 پیش از زادروز تا سال 637 ترسایی به درازای 772 سال پایتخت ایران بود که در این سال و پس از نبرد #قادسیه به دست تازیان افتاد و رو به ویرانی گذارد ولی ویرانه کاخ خسروانوشیروان (طاق کسری) همچنان پابرجا مانده است که تاریخ نگاران آن را «کاخ عدل» نام داده اند زیراکه #انوشیروان در آنجا [مستقیما و بدون پیوند] با مردم دیدار می کرد و به درد دل آنان گوش فرا می داد. همچنین، وی یک زنجیر پیوسته به زنگ، در حجره کناری دفتر کار خود قرار داده بود که یک سر زنجیر از تیری چوبی در میدان بیرونی کاخ آویزان بود و هرکس که شکایت و یا پیشنهاد داشت، به میدان می رفت و زنجیر را می کشید و زنگ به سدا درمی آمد و خسرو انوشیروان به بالکن کاخ می رفت و سخنان آن فرد را می شنید و اگر لازم می آمد وی را به پیشگاه در دفتر کار خود فرا میخواند .
به نوشته گتاریخ نبیسان #مردمسالاری، دردوران اشكانيان كه علاقه مند و باورمند به انديشه هاي فلاسفه #يونان باستان بودند، #ايران از ریختی مردمسالار برخوردار بود. به همچنین، در اين دوره ايالات دوردست؛ ارمنستان و ... خودمختار بودند و همچنین ايجاب می كرد كه مجلس وجود داشته باشد تا نگر همگان شنيده شود.
تاریخ نبیسان رومی ايجاد مِهستان را یک اقتباس ايرانيان از روميان نوشته اند كه باور كردن اين داوش بسیار دشوار است زيرا كه هنگام اعلان مردمسالاری در ایران (173 سال پيش از زادروز ـ دو هزار و 186 سال پيش) هنوز دولت روم با ايران همسايه نشده بود و برخورد نداشت، هنوز بازماندگان اسكندريان برمناطق يوناني نشين و مصر حكومت می راندند، همچنین اندیشه دمکراسی و واژه آن از یونان باستان است که این اندیشه به جنوب یونانی نشین ایتالیا (سیراکوز = سیراکیوز) انتقال یافته بود .

دل جهانست ایرانشهر 🔥

پاینده ایران
#جاویدشاه
#رنسانس_ایرانی
🔥
💎

جایگاه و منزلت مهربانوان در ایران باستان


ایرانیان بعنوان یکی از شهر نشین ترین خیشاوندگان جهان، جایگاهی بلند و ارجمند برای مهربانوان قائل بودند، بگونه ای آنها را، نبز در برخی سوی ها بر مهربانان هم کرامندی داده اند. ایرانیان نه مانند تازیان زن را مایه ننگ می دانستند و نه مانند یونانیان او را نماد عیاشی، بلکه اورا موجودی پاک و اشو میدانستند. در تمدنهای بزرگ ایرانی از مادها و سپس #هخامنشی و #اشکانی و ساسانی ، مهربانوان دارای آزادی و جایگاه و شخصیتی والا در ایران بود بجز در دوره اشکانیان .

در زمان مادها مادر بعنوان بانوی بزرگ ( کدبانو ) در خانه خویشکاری میکرد، چون هر خانه دارای اجاق بوده که بایستی روشن می ماند و مهربانوان سهم مهندی در برپائی آتش داشته اند، این گنش موجب ارج و شخصیت دهی به زنان میشده است . در این دوره سن و سال بسیار مهند بوده و مهربانان ریش سفید و مهربانوان گیس سفید بسیار ارجمند بوده و در صورت میانجیگری بانوئی مسن ، دوسوی درگیر بر خلاف تمایل، تن به هم داستانی میدادند.

در #شاهنامه از پادشاهی مهربانویی بنام همای چهرآزاد که دختر بهمن است و ۳۲ سال در ایران حکومت کرده ،سخن بمیان آمده است.او از نگر داد انسانی بزرگ وپادشاهی دانا بوده وبسیاری از مالیاتهای روستائیان را به آنها بخشید، بگونه ای که در دل مهربان ایران بیش از پدرش جای گرفت .

کوروش توجه ویژه ای به شخصیت مهربانوان به عنوان مربی نسل آینده داشت وبه دستور او، مهربانوان باردار حق کارکردن نداشتند و برای آنها جیره و دادیک ماهیانه تا هنگام زاده شدن فرزند در نگر میگرفت. در سلم و کتیبه های تخت جمشید به زبان میخی ایلامی سلمهایی بدست آمده که مزد کارگران در آن نوشته شده و به دستمزد مهربانوان کارگر هم اشاره شده است.کوروش به ناهید که خدای مادینه است توجه فراوانی داشت وپس از چیرگی بابل زیگوراتی برای ایشتار(ناهید) بنا نمود.

لباسهای در پیوند به مهربانوان ساسانی دارای چند وی‍‍ژگی یکسان است .همگی گشادو چین داراست چین های آن در دامن لباس به زمین کشیده شده که زیبایی ویژه ای به آن داده است (شبیه پری دریائی )بجز لباسهای رامشگران ( در چند مورد نادر ) تمام لباسهای زنان این دوره دارای پوشش کامل است و هیچ قسمتی از بدن در درون لباسها پیدا نیست وهمه لباسها دارای آستین بلند است (در حالیکه زنان مادی و ایلامی آستین کوتاه آیین بوده است)ولی در دوره #ساسانی تمام زنهای سرآمد لباس آستین بلند می پوشیدند.

در دستک های پازیریک ، ملکه ها موهایشان پوشیده است و تاجی کنگره دار بر سر دارند که تور حریری زیبا و روشن به ان آذین شده است . ولی بانوان ندیمه ای که همراه آنان وپشت سرشان ایستاده اند ، با سرهای برهنه و با موهای کوتاه و بسامان دیده میشوندکه در دست آنها پارچه ای (شاید حوله ) قرار دارد.در دست ملکه ،گل لوتوس (نیلوفر) دیده می شود. نیلوفر گل شناخت و خودآگاهی در عرفان خاور است و به اعتقاد آنها لوتوس موجب درازای حیات و خوشبختی می گردد.

دردوره ساسانی مهربانو جایگاه والائی داشته است و مهربانوان بعنوان یکی از هموندان مهند همبودگاه در پرسمانهای گوناگون باشندگی میکردند و نیز چند نفر ازپادشاهان ایران مهربانو بودند.در دوره #انوشیروان نسبت به دوره های پیش ، حقوق ومزایای بیشتری برای مهربانوان شناسانده شد در حالیکه مجازات آنان مورد کاهش قرار گرفت. آنها توانستند در بازارهای گوناگون تجاری داد و ستد ودر پیمان نامه های اقتصادی شرکت نمایند وحتی می توانستند در دادگاهها برپایی دعوا نمایند و دادیک خود را درخواست نمایند.

درآئین #زرتشت یک روز ازسال به اسم روز مهربانو نامگذاری شده است .روز پنجم #اسپندارمد «اسفند» را جشن مهربانوان میگفتند که درآن مهربانان باید برای مهربانوان هدیه ای ارزنده گرفته وبه آنها پیشکش کنند.

دوره ساسانی اوج جایگاه و منش مهربانو در ایران پیش از تازش #اسلام است که تنی چند ازآنان به پادشاهی رسیدند :

۱- پادشاهی دینگ در ایران: همسر یزدگرد دوم که پس از مرگ شاه درحالیکه پسرانش هرمز سوم و پیروز مشغول جنگ بود ، درتیسفون حکومت را بدست گرفت وبه خود پاژنام بانیشنان بانبش (ملکه ملکه ها) داد که این پاژنام در مهری که از اوبه جا مانده ، بدست آمده است.

۲-پوراندخت: او وخواهرش آذرمیدخت که هر دو دخترخسرو پرویز بودند به ترتیب به حکومت رسیدند. او وارث خرابیها و نا امنی هازمان پدرش بود ومی خواست به تمام آنها سروسامان بدهدو درحکومت کوتاه خود که یکسال و۴ ماه به درازا انجامید تلاشهای فراوان برای آرامش اوضاع کرد اما بجائی نرسید وعاقبت بر اثر بیماری در گذشت. تاریخ نبیسان در مورد دانائی، دادگری ونیک سیرتی او سخنان گفته اند. از او سکه هایی مانده که چهره و لباس او رانشان میدهد.

#فردوسی درمورد او می گوید

یک دختری بود پوران نام چوزن شاه شد کارها گشت خام

🔸جاه طلبی رومی ها و رویارویی اشکانیان

قلمرو امپراتوری اشکانی ناگواری بزرگی که در دوران #اشکانی از سوی باختر متوجه #ایران بود از سوداها و زیاده خواهی های امپراطوری روم در خاور نزدیک ناشی می‌شد. اما در نبردهای گوناگون، #اشکانیان به یاری سوارکاران چابک و پرآوازه خویش به رومیان ثابت کردند که در پدافند از مرز و بوم خویش از روحیه‌ای رزم‌جویانه و نیرویی پرتوان و خستگی‌ناپذیر بهره‌مندند و در پهنه جنگ حریفی شایسته‌اند. در نبردی در سال ۵۳ پیش از زادروز ، سورن( #سورنا )، فرمانده سپاه اشکانی، کراسوس فرمانده سپاه روم را دستگیر کرد و کشت و شماری بسیار از سربازان و فرماندهان رومی‌ را به اسارت گرفت.

در پی همین نبرد بود که اشکانیان مرزهای باختری ایران را گسترش دادند و به رود فرات رساندند و احترام یهودیان باشنده بابل و برخی از شهرهای بین‌النهرین و شام را برانگیختند. چندی پس، با شکست مارک انتونی قیصر روم در ارمنستان زیاده خواهی های رومیان در این منطقه ضربه‌ای دیگر خورد.

ایران اشکانی بر وارون روم، سودای تهاجم به دیگران را در سر نداشت و از همین رو پس از آن که سلوکیان به شام رانده شدند اشکانیان در پی گسترش همین قلمرو خود برنیامدند. هنگامی‌که اوگوستوس، امپراطور روم، کوشید تا به مسالمت با اشکانیان به توافقی برسد با استقبال آنان روبرو شد و دوستی بین دو کشور برای سه ربع سده دوام یافت.

تنها در دوران امپراطوری نرون بود که بین این دو نیوی بزرگ بر سر سودای روم به چیره گی بر #ارمنستان کشمکش‌هایی انجام گرفت. اما در پایان دوره اشکانی که نیروی آنان با گذشت زمان به سستی گرائیده بود رومیان توانستند شکست‌هایی سخت بر آنان وارد کنند، پایتخت باختری آنان، تیسفون، را سه بار به اشغال خود درآوردند و آن را به ویرانی کشند. با این همه اشکانیان سر تسلیم فرو نیاوردند و پس ننشستند. حتی در بحرانی‌ترین دوران حکومت خود و در آستانه پیروزی اردشیر بابکان، اشکانیان مانع دست اندازی امپراطور کاراکالا به سرزمین خود شدند و سپاهیان رومی‌ را به هزیمت واداشتند. در واقع اشکانیان سدی در برابر پیشروی رومیان به سوی سرزمین‌های خاوی ایران بودند و برنامه‌های آنان را برای چیره گی بر قلمرو پیشین سلوکیان نقش برآب کردند. چنین مقاومت‌ها و دستاوردهایی نشان از یگانگی و همبستگی قابل نگرش همبودگاه ایرانیان به ویژه در دورانی داشت که شاهنشاهان اشکانی بر چیره گی کامل بر نواحی گوناگون قلمرو خود اصرزار نمی‌ورزیدند و در نتیجه فرمانروایان و اشراف قدرت مند تا اندازه ای خودمختار بودند و همین خود اغلب به ناهمسویی های توان فرسا و کشمکش‌ها و ستیزهای داخلی هم می‌انجامید.

دل جهان است ایرانشهر 🔥

پاینده ایران
#جاویدشاه
#پیمان_نوین
#رنسانس_ایرانی
🔥
💎

🔹دریانوردی ساسانیان

دوره #ساسانیان را باید دوره برتری کامل ایرانیان بر آبراههای سه گانه شاخاب فارس، دریای سرخ و اقیانوس هند دانسته، #ایرانیان از سده نخست ترسایی با بادهای موسمی اقیانوس هند آشنا شدند و مسافرت به آن نواحی را آغاز کردند. اردشیر نخست #ساسانی، بنیان گذار دودمان ساسانی، نیروی خود را پس از یک دوره کشمکش با فرمانداران محلی کرانه های شاخاب فارس به تثبیت رسانید . بنا به بازگفت کارنامه اردشیر پاپکان، پادشاه ساسانی در لشکر کشی خود برپاد هفتان پخت از کمک نیروهای نظامی تازیکان و مزنیکان - مزون نام کهن عمان - بهره مند بوده است.

اردشیر پس از تثبیت نیروی خود در نواحی کرانه ای شاخاب فارس به بازسازی و ساخت شهرهای کرانه ای اقدام کرد و برای پدافند دسترسی کامل خود بر تجارت دریایی، شهر فیروزآباد را در مسیر پس کرانهای سیراف بنیان نهاد.حمزه اصفهانی نام ده شهر را گفته است که به دستور اردشیر نخست ساخته شده اند، که از میان آنها شش شهر کرانه ای به چشم می خورد. این شهرها عبارتند از به اردشیر در کرانه رودخانه دجله، بهمن اردشیر بر کناره دجله العورا، انشا اردشیر برکناره دجیل، رامهرمز اردشیر بر کرانه رودخانه کارون، رمز اردشیر بر کرانه رود کارون و بتن اردشیر در جزیره بحرین، این اقدام اردشیر نشان از مهندی تجارت دریایی شاخاب فارس در اواخر دوره #اشکانی دارد و مبین این امر است که نواحی کرانه ای این آبراه مهند در سده ۳م رونق فراوانی داشته است.


اینکه در کارنامه اردشیر پاپکان از همراهی سپاهیان سند و مکران با حاکم محلی به نام هفتان بخت یا هفتواد یاد شده است، دلیل دیگری بر گسترش نیروی پارسیان در کرانه های شاخاب فارس و اقیانوس هند است. آمین مارسلین (۳۳۰ تا ۳۹۰ ترسایی) درباره وضعیت بنادر و جزایر شاخاب فارس مینویسد: این دریا دارای جزایر فراوان و از حیث ایاب و ذهاب دارای سفاین معتبر و مهم است. تعداد بلاد و قصبات واقعه در کرانه آن به ندازه ای است که گویی به هم پیوسته اند. در کنار دریا تجارت و داد ستد کاملا رواج دارد.

یافته های باستان شناسی درکرانه های شاخاب فارس نمایان شدن شهرهای جدید در اوایل دوره ساسانی را تأیید می کند. در نبشته های ادبی و دینی ساسانیان دریانوردی امری نکوهیده و پسندیده محسوب می شد. در آیین زرتشتیان دهمین روز هر ماه آبان نامیده می شد که برای سفر دریا، آبیاری و حفر قنوات، پاک کردن آب چاهها و غرس درختان مبارک و میمون بود. اینکه نوروز دریایی ملاحان کنونی کرانه شاخاب فارس از دهم امرداد شروع می شود، احتمالا برگرفته از آیین های #زرتشتی است که دهمین روز هر ماه را آبان می نامیدند.

بر پایه کارنامه اردشیر پاپکان، هنگامی که پادشاه ساسانی به کناره دریا رسید، یزدان را سپاس گفت و آن مکان را «بخت اردشیر» نامید و فرمان داد که آتش ورجاوند بهرام در کرانه دریا بر تخت شده و فروزان بماند. با اقدامات اردشیر انخست بی هراسی لازم برای تجارت دریایی در شاخاب فارس و سواحل اقیانوس هند به وجود آمد و این سیاست پس از او نیزبوسیله جانشینان او ادامه یافت.

دل جهان است ایرانشهر 🔥

پاینده ایران
تا ابد #جاویدشاه
#رنسانس_ایرانی
🔥
💎