♦️تلاش برای اجماع بر سر بازآفرینی شهری

▫️امروزه «بازآفرینی» به واژه‌ای پرکاربرد در شهرسازی کشور تبدیل شده است که رد پای آن در اغلب پژوهش‌های دانشگاهی، طرح‌های شهری و سخنرانی مسئولین دیده و شنیده می‌شود؛ آیا این موضوع بدین معناست که بازآفرینی شهری به پارادایم غالب شهرسازی کشور بدل شده است و همة فعالین شهری بر سر آن وفاق دارند؟

▫️ریشه بازآفرینی شهری را می‌توان در اولین اقدامات مرمتی بازجست؛ اما شکل‌گیری ادبیات مستقل برای بازآفرینی شهری به عنوان پارادایم غالب مرمت شهری به دهه 70 میلادی بازمی‌گردد تا نگاهی تعادلی میان دوگانگی‌های موجود در مرمت شهری برقرار کند. همانند سایر رویکردهای شهری، بازآفرینی نیز با دهه‌ها تأخیر وارد ادبیات شهرسازی کشور شد.

▫️هنوز اجماع میان دانشگاهیان پیرامون «بازآفرینی شهری» شکل نگرفته بود که حضور برخی از پرچم‌داران دانشگاهی بازآفرینی در سطح اول سیاست‌گذاری کشور، باعث شد که دولت در تعیین مسائل شهری و راه‌حل‌های آن، از دانشگاه پیشی بگیرد. از اینجا بود که پارادایم‌سازی دولتی برای بازآفرینی شهری آغاز شد: دولت برای جذب همراهی دانشگاهیان و حرفه‌مندان، مجموعه نشست‌هایی با موضوع بازآفرینی شهری برگزار کرد، برنامه ملی بازآفرینی را تدوین نمود و بودجه قابل توجهی به پروژه‌های بازآفرینی شهری اختصاص داد. با این اقدامات، تلاش شد که فرآیند شیفت پارادایم از بالا به پایین و به‌زور امکانات دولتی انجام شود. این پارادایم‌سازی دولتی، مسائل بسیاری را به همراه داشت: هرچند دولت سعی کرد دستورالعمل‌ها و طرح‌های دولتی بازآفرینی را بر پایه مبانی نظری مستحکمی بنا نهد؛ امّا علیرغم دستیابی به موفقیت‌هایی، مخالفت‌های بسیاری از جانب دانشگاهیان و حرفه‌مندان نسبت به این دستورالعمل‌ها شکل گرفت. از سوی دیگر، «بازآفرینی» به واژه‌ای پول‌آور تبدیل شد تا مسئولین شهری با استفاده وقت و بی‌وقت از آن، بودجه دستگاه‌های زیرمجموعه خود را تأمین نمایند. این‌چنین بازآفرینی از مفهوم خالی شد و در حد «آسفالت‌کردن معابر» تنزل یافت.

▫️همه این موارد در شرایطی رخ داد که وزیر وقت راه‌وشهرسازی و پیرو آن معاونین ایشان که در حال تلاش برای شیفت پارادایم شهرسازی کشور به «بازآفرینی شهری» بودند، به دلیل اختلاف نظر در مجموعه دولت بر سر «روش بازآفرینی شهری»، از مجموعه دولت جدا شدند. یعنی مجموعه‌ای که ایجاد اجماع بر سر بازآفرینی شهری را دنبال می‌کرد، خود به وفاق درونی نرسیده بود.

▫️مجموعه موارد گفته‌شده و آن‌چه که طی دهه گذشته بر بازآفرینی شهری در ایران گذشت، نشان می‌دهد که هنوز نمی‌توان بازآفرینی شهری را به عنوان پارادایم غالب شهرسازی کشور دانست؛ زیرا اجماع همه‌جانبه‌ای میان دانشگاه، حرفه‌مندان و دولت بر سر بازآفرینی وجود ندارد. پس گام اول برای به حرکت در آوردن قطار بازآفرینی در مسیر اصلی خود این است که همه ذی‌نفوذان اعم از دولت (شرکت بازآفرینی ایران)، دستگاه‌های اجرایی (با محوریت شهرداری)، دانشگاه و سازمان‌های مردم‌نهاد دور یک میز بنشینند و به درک اصول مشترکی از بازآفرینی شهری دست یابند.

#بازآفرینی‌شهری_تاب‌آوری‌شهرها

#هم‌ساخت‌ #شهری_که_می‌خواهیم
#آموزش #کارگروه_بازآفرینی

|
♦️گزارش اولین نشست «بازآفرینی شهری، تاب‌آوری شهرها»
▫️اولین نشست از سلسله نشست‌های «بازآفرینی شهری، تاب‌آوری شهرها» روز چهارشنبه، ۲۲ آبان‌ماه در دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز برگزار شد.
▫️این نشست با خوش‌آمدگویی آقای دکتر بذرگر، رییس دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز آغاز شد. در ادامه خانم دکتر سولماز حسینیون، پژوهشگر حوزه تاب‌آوری به بیان تاب‌آوری در بافت‌های فرسوده شهری، به مناطق پرخطر شیراز که نیازمند ارتقاء تاب‌آوری هستند اشاره کردند.
▫️جناب آقای نوذر امامی، رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر شیراز، به اهمیت تاب‌آوری اجتماعی همگام با مباحث کالبدی اشاره کردند.
▫️آقای دکتر محمد آیینی، عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران، در رابطه با ظرفیت‌های سند ملی بازآفرینی در زمینه تاب‌آوری در بافت‌های فرسوده شهری سخن گفتند و به ارائه راهکارهایی در راستای بهبود مدیریت شهری در حوزه تاب‌آوری پرداختند.
▫️در ادامه، پنل با حضور مهندس مسعود طهماسبی (شهردار منطقه 3 شیراز)، مهندس موژان انصاری (فعال اجتماعی و دبیر جمیعت امام علی(ع) شیراز)، دکتر آیینی، دکتر حسینیون، دکتر بذرگر و با مدیریت دکتر مریم روستا (عضو هیات علمی شهرسازی دانشگاه شیراز) برگزار شد.
▫️مهندس طهماسبی با ارائه اطلاعات آماری از میزان فرسودگی بافت، جمعیت و ...، به بیان اقدامات انجام شده و اولویت‌بندی اقدامات آتی در راستای بهبود وضعیت شهرک سعدی پرداخته و رویکرد کلی مداخله و برنامه‌های اقدام در سعدی را برشمردند. مهندس انصاری ضمن ارائه‌ی گزارش در رابطه با حضور جمعیت امام علی(ع) شیراز از سال ۹۱ در محله‌ی سعدی، به بیان تجربیات این سازمان مردمی در زمان سیل فروردین‌ماه ۹۸ شیراز پرداختند و برخی مشکلات پیش‌آمده از قبیل عدم مدیریت بحران، عدم هماهنگی سازمان‌های دولتی، هجوم نیروهای مردمی و ... را برشمردند.
#گزارش #بازآفرینی‌شهری_تاب‌‌آوری‌شهرها
#تاب‌آوری #کارگروه_بازآفرینی

♦️به‌مناسبت 16امین سالگرد زلزله بم

▫️دوازده ثانیه کفایت می‌کرد تا ایران در بهت و ماتم فرو رود، هزاران نفر جان خود را از دست دهند، بزرگترین سازه خشتی جهان به طور کامل ویران شود و قریب به صد درصد سازه‌های یک شهر ۹۰ هزار نفری تخریب شود. دوازده ثانیه‌ای که زلزله بم را فاجعه‌بارترین حادثه‌ی طبیعی جهان ساخت... و چه دردناک که این‌ها تنها گوشه‌ای از آنچه بر سر شهر تاریخی بم آمده است را می‌نمایاند.
▫️اگر نزدیکی ساخت‌وسازهای بافت مسکونی با خط گسل، کیفیت و استحکام پایین ساختمان‌های شهر، محلات با نفوذپذیری پایین و تراکم بالای جمعیتی در بافت فرسوده نبود؛ اگر آموزش‌های کافی به مردم و مسئولان پیش از حادثه صورت می‌گرفت و نیز اطلاعات به‌هنگام و معتبری از شهر در زمان بحران در دسترس بود؛ شاید سرنوشت برای بم به گونه‌ی دیگری رقم می‌خورد.
▫️با تأمل در روایت تلخ بم به این باور می‌رسیم که برنامه‌ریزی و به‌کارگیری علوم مختلف مهندسی در بلندمدت، از لازمه‌های ارتقاء #تاب‌آوری و حفظ شهرها و جان مردمانمان در برابر این ۱۲ ثانیه‌ها است.
▫️با احترام به یاد قربانیان زلزله‌ی بم
@HamSaakht
#کارگروه_بازآفرینی

♦️ثبت جهانی شهر تاریخی یزد نقطه عطفی در پیشینه میراث جهانی ایران
🔸به مناسبت سالروز ثبت جهانی شهر تاریخی یزد
✏️محمدرضا پهلوان‌زاده (عضو تیم تهیه پرونده ثبت جهانی شهر تاریخی یزد)

▫️ثبت جهانی شهر تاریخی یزد را می‌توان نقطه عطفی در پیشینه میراث جهانی سرزمینمان دانست؛ شاید از آن رو که نخستین تجربه ثبت یک «شهر تاریخی» در کشور بود و بازتابی گسترده و سراسری در فضای رسانه‌ای و حرفه‌ای پدید آورد. همچنان هم پس از گذشت سه سال، سالروز ثبت جهانی شهر تاریخی یزد، بر حافظه میراثی کشورمان می‌درخشد و از آن به عنوان افتخاری ماندگار در این عرصه یاد می‌شود.

▫️اما این رویداد، گذشته از احساس غرورانگیزی که برای ایرانیان به طور عام و جامعه محلی به طور خاص به همراه داشت، سرآغاز دگرگونی‌های بی‌نظیری هم بود؛ از فرصت‌هایی که در عرصه‌های علمی، هنری و گردشگری در مقیاس‌های ملی و جهانی برای شهر یزد به ارمغان آورد تا تغییرهای محلی که در درون این شهر پدیدار ساخت. تغییرهایی که در نگاه شهروندان و رفتار بخش خصوصی نسبت به شهر مشهود است، پارادایم مدیریت شهری را در بر گرفته و سبک گذران اوقات فراغت شهروندان را هم تغییر داده است؛ تغییری که به طور خلاصه می‌توان گفت بافت تاریخی شهر یزد را در کانون بسیاری از اندیشه‌ها و تصمیم‌ها قرار داد که در نوع خود نقطه عطف تاریخی بی‌نظیری را برای این شهر رقم زده است.

▫️اگر روزی دغدغه دوستداران میراث فرهنگی جلوگیری از تخریب خانه‌ها و بناهای ارزشمند این شهر توسط شهروندان و حتی مدیران شهری بود، امروزه نه تنها صحبت از تخریب بافت تاریخی و تقابل میراث شهری با توسعه شهری در یزد خریدار ندارد، بلکه جایگاه بافت تاریخی در همه شئونات تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری و اجرا رسمیت یافته است و مدیریت شهری خود دغدغه حفاظت و احیای بافت تاریخی را دنبال می‌کند.

▫️اما با رفع نگرانی‌های گذشته، دغدغه‌هایی از جنسی متفاوت و در سطحی دیگر شکل گرفته‌اند؛ بروز مرمت‌های غیراصولی بناها در پی روند شتابزده رشد گردشگری، بیگانگی جامعه محلی با برخی تحولات و رویدادهای نو، تجاری‌شدن شهر تاریخی و بهره‌برداری کالایی از فضاهای شهری از جمله چالش‌هایی است که در دوره بالندگی و پویندگی شهر تاریخی در دوران پس از ثبت جهانی پدیدار شدند که نیازمند طرح و اندیشه‌ای دگر در مواجهه با این میراث کهن هستند.

▫️بدون‌شک بروز پرسش‌ها و چالش‌های جدید در شهر، نیازمند اندیشه‌ای نو و مواجهه‌ای پویا با ماهیت پوینده شهر است که در صورت نادیده‌انگاشتن ضرورت آن، چالش‌ها به عنوان بخشی از زندگی روزمره و یکنواختی‌های شهرهای امروز تثبیت خواهند شد. از این روست که امروزه آغاز یک دوره بازاندیشی می‌تواند مسیر تازه‌ای برای شهری که با دیروز متفاوت است به همراه داشته باشد و فردایی بهتر و زیباتر بسازد و از آنجاکه ضرورت این بازاندیشی در مواجهه با میراث جهانی در تمام پهنه سرزمین عزیزمان (با توجه به پراکندگی آثار میراث جهانی کشورمان و تنوع و گوناگونی این آثار اعم از بنا، مجموعه بنا، سایت باستان‌شناسی، شهر تاریخی، منظر تاریخی و...) محسوس است، بسیار رواست که امروز شهر تاریخی یزد بستری برای آغاز جریان بازاندیشی درباره میراث جهانی ایران واقع شود و نویدبخش طرحی نو در این عرصه باشد.

@HamSaakht
#کارگروه_بازآفرینی