فهرست‌گذاری شرح‌های دکتر خزائلی بر گلستان و بوستان سعدی:
شرح‌های شادروان دکتر محمد خزائلی بر بوستان و گلستان سعدی مطابق متن گنجور فهرست‌گذاری شده‌اند و به این ترتیب علاقمندان در کادر «تصاویر مرتبط در گنجینهٔ گنجور» زیر هر بخش از این دو کتاب (در کنار تصویر نسخه‌های خطی گلستان و همچنین تصویر چاپ کلیات سعدی به تصحیح شادروان فروغی) می‌توانند به صفحهٔ متناظر در شرح‌‌های این استاد بر این دو کتاب دسترسی داشته باشند.
https://blog.ganjoor.net/1401/04/31/khazaeli/

محدودیت تازه برای ارسال خوانش‌ها در گنجور:
روخوانی‌های زیادی برای اشعار حافظ در گنجور در دسترس قرار گرفته و متأسفانه علی‌رغم علاقهٔ دوستان به بازخوانی اشعار حافظ، خوانش‌های جدید مزیتی بر خوانش‌های قبلی ندارند.

از این جهت محدودیتی برای ارسال خوانش‌ها در نظر گرفته شده و آن این است که اگر شعری دارای دست کم ۱۰ خوانش باشد امکان ارسال خوانش جدید برای آن وجود ندارد (امکان جایگزینی خوانش‌های موجود کمافی‌السابق وجود دارد).

امیدواریم دوستان علاقمند با توجه به این محدودیت به روخوانی اشعار فاقد خوانش یا فاقد خوانش‌های مناسب رو بیاورند.
https://blog.ganjoor.net/1401/05/01/recitations-limit/

امکانات جدید گنجور: امکان جستجو در یادداشتهای نشان‌شده‌ها و امکان پیشنهاد حروف قافیه
در این مورد اینجا بیشتر بخوانید:
https://blog.ganjoor.net/1401/05/07/new-user-features-2/

زیر عناوین فهرست سفرنامهٔ ناصرخسرو در گنجور نقشه‌ای از شهرهای مسیر سفر وی به ترتیب تاریخ‌هایی که وارد هر شهر شده اضافه شده است. با لمس یا کلیک روی هر مکان‌نما می‌توانید به متن مربوط به آن دسترسی پیدا کنید.
در این مورد اینجا بیشتر بخوانید:
https://blog.ganjoor.net/1401/05/14/naserkhosrow-map/

جهت اطلاع علاقمندان پروژهٔ گنجورتک: «گلچین داستان‌های مثنوی دفتر ششم » نیز به پایان رسیده و هم‌اکنون در دسترس قرار دارد:
https://github.com/ganjoor/ganjoor-tex/blob/master/pdf/moulavi/masnavi-golchin/masnavi6-golchin.pdf

به نظر می‌رسد وبگاه ارزشمند گلها به نشانی
https://www.golha.co.uk
(شاید فقط در ایران) در حال حاضر در دسترس نیست.
دوستانی که نیاز به دسترسی به بایگانی ارزشمند این وبگاه دارند می‌توانند از برنامهٔ اندرویدی اولیه‌ای که با استفاده از داده‌های این وبگاه تهیه شده استفاده کنند.
نشانی دریافت از کافه‌بازار، سامسونگ گلکسی استور و همینطور دریافت apk در این صفحه در دسترس است:
https://golhaapp.ir

به‌روزرسانی: خوشبختانه وبگاه ارزشمند گلها دوباره در دسترس قرار گرفته است.

آقای ابوطالب روشن برنامه‌نویس غزل، نگارش تازه‌ای از این نرم‌افزار را در منتشر کرده‌اند. این نرم‌افزار هم‌اکنون امکان اجرا تحت سیستم عامل مک را دارد.
امکان جستجو بر اساس ردیف و قافیه، سازگاری با دقت تصویر بالا و چند امکان کاربردی دیگر از امکانات جدید این نرم‌افزار بازمتن است.
اطلاعات بیشتر:
https://blog.ganjoor.net/1401/11/27/ghazal-1-5/

به همت آقای رضا سامانی افزونه‌ای برای مرورگر کروم آماده شده که امکان مشاهدهٔ گنجور در حالت تیره (دارک مد) را فراهم می‌کند.
اطلاعات بیشتر راجع به این افزونه را با مطالعهٔ این نوشته دریافت کنید:
https://blog.ganjoor.net/1401/12/07/dark-mode-chrome-ext/

کلاس‌های حافظ خوانی از این به بعد در یوتیوب هم در دسترس است.
اگر مخاطبان در یوتیوب به حد نصاب برسند، صاحبان آثار می‌توانند از آنجا حق تألیف بگیرند.
ممنون می‌شوم اگر به لینک زیر بروید و اول از همه در آنجا عضو (subscribe ) بشوید و بعد هم نشانِ زنگوله را بزنید که از بارگذاری درس‌ها با خبر شوید و لایک هم بفرمایید.

https://youtube.com/playlist?list=PL_eBAkJwyEiv1AY1m57dNtgMYqLxMB95K

گنجور

با پر گنجور فارغ بال و سرمست هر زمان
می کنم پرواز در اوج و فضای بی کران؛
بر فراز سرزمین ها، دشت ها و شهر ها
می سپارم راه خود را در زمان و در مکان.
در گذار از سرزمینی حیرت انگیز و فراخ،
خود تماشاخانه ای، بینم به پهنای جهان!
پرتو افشان اختران آسمان شعر و شور
روشنی بخش جهانی پر شکوه و جاودان!
***
ثبت گشته لحظه ها و نقش بسته جلوه ها
صورت معنی گرفته، زنده، ملموس و عیان،
لحظه، و احساس و وهم و درد و رنج و شور عشق
از فراسوی گذشته قرن ها, تا این زمان!
***
پیش رو، گسترده بینم صحنه ها و پرده ها
می برندم تا به ژرفای خیال شاعران؛
آسمان سبز همچون مزرع سبز فلک
مرغزار اندر پرند و بر سر کوه پرنیان،
باغ ها بشکفته و رنگین به هر فصل و زمان،
راغ ها آراسته، پر سنبل و سرو روان.
در بهار از شاخ مرجان، لاله بنمایند به باغ!
دانه ی گوهر، برویانند، ز نار اندر خزان!
سبزه اندر سبزه پوشانیده بر دشت ودمن
رنگرز پیراهنی دارد به بر شاخ رزان.
باد ها نافه گشا، و ز کوی یار آید نسیم
ریگ آمو پرنیان و بوی جوی مولیان.

***
از سمرقند و بخارا تا به لاهور و دکن
تا به ایوان مداین، دجله و هاماوران
می روم آنجا که ما را هست بس پیوند ها
ریشه ها پیوسته بینم، هر کجا یابم نشان
ز آشنایان، همزبانان، همنشین و همنوا
جملگی در کار نظم و حفظ ارکان زبان
گر چه هر یک از زمانی وز مکانی دیگر است
می نبینی حد و مرزی یا تفاوت آن میان
گرد هم مشغول استقبال و تضمین و سخن
سر به سر بزم هنر از شاعران در فشان
***
نور پردازی و تصویر، صحنه آرایی شگرف!
می گشایم پر به رویای لطیف شاعران؛
گلعذاران ،لاله رویان، هر طرف در رهگذار
عاشقان شوریده حال و دلشکسته در فغان.
لعبتان و ماهرویان شوخ چشم و نوش لب
کرده اند دلدادگان و عاشقان را قصد جان.
با کمند زلف و با زنجیر گیسو در شکار
صید دل با تیر مژگان از هلال آن کمان!

**

کوی خمار است و خمخانه به هر سو بنگری
از لب کشت، جمع یاران تا خرابات مغان.
باده ی گلگون اگر درساغر رندان بود،
از شراب عشق عارف می کشد رطل گران
پشت صحنه، زاهد ظاهر پرست و محتسب
می کنند آن جلوه ها، و آن کار دیگر در نهان.
***
خیمه و خرگاه شاهان و امیران هر طرف
گرد هم رامشگران و شاعران مدح خوان،
یک طرف پیکار و رزم است و هیاهوی یلان
وز دگر سو از جنون عشق و مستی داستان
پند و اندرزت دهد دانای نیک اندیش بس
نکته ی باریک و رمز زندگانی رایگان
این همه، دلچسب و موزون با نوای ساز و رود
جملگی نغزند و شیرین و لطیفند و روان.

مست و مدهوشم از این غوغا و این شور و نشاط؛
این همه آهنگ و نغمه ، این همه سودای جان!
کی توانستم بیابم ره، به این دنیای ذوق
گر نبودی همت والای این گنجوریان!!!

افسانه انصاری

1/07/2022

سندی در باب: اعضای یکدیگر بودن!

در مورد شعر مشهور سعدی: «بنی آدم اعضای یکدیگرند/ یک پیکرند» مباحثه‌های زیادی بین اهل نظر در پیوسته و به صورت یادداشت و جُستار و مقاله و تعلیقه چاپ شده است. برخی از پژوهندگان معتقدند که آدم‌ها نمی‌توانند اعضای یکدیگر باشند، اما می‌توانند اعضای یک پیکر باشند. حتی بابت چاپ شعر سعدی بر روی اسکناس‌ها با ضبط «اعضای یکدیگرند»، از خجالت اعضای بانک مرکزی هم حسابی در آمده‌اند. یکی از مشکلات اصلی، آن است که دستنویس‌های کهن گلستان سعدی با نظر این پژوهشگران همراهی نمی‌کند.
‏..
و اما موضوع یادداشت امروز. ندیدم که در همۀ این مباحثات، کسی نظر عزیز نسفی مؤلف کشف الحقایق (تألیف در ۶۸۰ ق) و نویسندۀ هم‌عصر سعدی را پُرسیده باشد. عزیز نسفی هم مثل سعدی معتقد بوده که انسان‌ها می‌توانند اعضای یکدیگر باشند. نسفی در بیان ویژگی‌های اهل وحدت، پیش از هر چیز تذکر می‌دهد که «وحدت، مقام است نه مقال تا تو به فصاحت و بلاغت بر خود بندی. در این مقام، فصاحت و بلاغت در نمی‌گنجد. مشک آنجا که باشد خود بوی دهد. مشک را پنهان نتوان داشت و آفتاب را در انبان نتوان کرد». سپس، به قول روزنامه‌نگاران، می‌افزاید: «بدان که یک خاصیت اهل وحدت آن است که هیچ چیز و هیچ کس را دشمن ندارند. بلکه همه چیز و همه کس را دوست دارند که به یقین دانند که جمله، اعضای یکدیگرند» (ص ۲۴۰ - ۲۴۱). از این گفتار نسفی دانسته می‌شود که لااقل در قرن هفتم هجری، بنی آدم از این امکان برخوردار بودند که اعضای یکدیگر باشند.
‏●

"چهار خطی"
https://telegram.me/Xatt4

۲۵ اسفند ماه ۱۳۹۹ مقارن با به پایان رسیدن سرایش شاهنامه در ۴۰۰ هجری

برداشت از درس گفتارهای شاهنامه شماره ۱۶۹
۲۵ اسفند ۱۳۹۹

@dr_khatibi_abolfazl

درود و ادب دوستان،

گاهنامه شاهنامه ای را به روز رسانی کردم و اشتباهات را درست کردم.

پایان سرایش شاهنامه در روز ارد درست است.
جشن جهار شنبه سوری افزوده شد.
بزرگداشت ضحاک به بزرگداشت کشتن ضحاک تبدیل شد.


نوشتار کلی گاهنامه درشت تر شد.


با سپاس بیکران
محسن لیله کوهی

امکان برگردان خطوط متن به نثر روان و همینطور درج خلاصه‌ای از یک شعر در ویرایشگر اضافه شده است. به این ترتیب علاقمندان می‌توانند از طریق ویرایشگر برای تک‌تک ابیات و یا برای کل شعر متنی بنویسند و در آن خطوط را به نثر روان امروزی برگردانند یا در بخش‌های مختلف منظومه‌هایی مانند مثنوی و شاهنامه خلاصهٔ داستان هر بخش را بنویسند. دوستان دیگر می‌توانند متون نوشته شده را ویرایش کنند و بهبود دهند.
اطلاعات بیشتر:
https://blog.ganjoor.net/1402/01/11/summaries/

ابوالفضل خطیبی در گفت‌وگو با ایبنا به تاریخ دهم آذر ۱۳۹۷:

-چه سفارشی به دانشجویان و محققان دارید؟

-من یک سفارش دارم، یکی از ویژگی‌هایی برجسته فردوسی که بر من تاثیرگذاشته است، برنامه‌ریزی و پشتکار شاعر در سرایش شاهنامه است، ممکن است که آدمی با نبوغ و هوش سرشار به جایی نرسد، اما با پشتکار و برنامه‌ریزی دقیق قطعا به جایی می‌رسد. فردوسی یک کتاب عظیم را با علمِ به این‌که به پایان رساندن آن حوصله بحر می‌پزد، طی 30 سال برنامه‌ریزی به نظم درآورد و هیچ مانعی او را از کارش باز نداشت. پیش‌درآمدِ داستان بیژن و منیژه و برخی منابع دیگر نشان می‌دهند که فردوسی جزء طبقه دهقانان بوده و وضع زندگی او هم بد نبوده است، ولی در جای دیگری می‌بینیم که به راحتی با خواننده در میان می‌گذارد که مثلا امسال تگرگ محصولات او را از بین برده است، حتی غبطه می‌خورد به حال و روز کسی که «سرِ گوسفندی تواند برید»، اما هیچ چیزی او را از مسیر و هدف اصلی خودش باز نداشت. ما وقتی به مسائل اقتصادی توجه می‌کنیم، البته که مشکل وجود دارد و تاثیرگذار هم هست، ولی برای کسی که آرمان دارد و آرمان‌طلب است -که متاسفانه در نسل جوان کمتر این آرمان‌طلبی را می‌بینم- به هیچ چیزی جز هدف و آرمانی که دارد توجه نمی‌کند و تا آخر کار پیش می‌رود و فردوسی این کار را انجام داد. یعنی به‌رغم وضع بحرانی مادی که با آن روبه‌رو بود، با پشتکار شگفتی که داشت وظیفه خودش را به انجام رساند. من به جوانان و دانشجویان و محققان توصیه می‌کنم که فردوسی را الگوی خود قرار دهند و مانندِ او برنامه‌ریزی دقیق و پشتکار داشته باشند. در زندگی شخصی خودتان هم اگر برنامه ریزی دقیقی نداشته باشید، به هیچ جایی نمی‌رسید.
برداشت از اینجا

@dr_khatibi_abolfazl

همه شماره‌های مجله دنیای سخن به شکل پی دی اف قابل دسترسی هستن. یک آرشیو خوب و اقدامی که امیدوارم توسط خیلی نشریات دیگه که فروش کاغذی‌شون کم شده و آرشیوهاشون نایاب، تکرار بشه:
http://donyayesokhan.com/

آلبوم تصاویرش رو هم از دست ندین (:

#ایران #ادبیات #آرشیو #معرفی

صابر راستی کردار مرد بزرگی است که قلم‌های زیبای وزیرمتن (همین قلمی که گنجور را با آن می‌بینید) و صمیم و چند قلم زیبای دیگر را ساخته و به رایگان و به شکل بازمتن به جامعه فارسی زبان هدیه داده.
متأسفانه صابر عزیز در وبلاگ شخصیش خبر از ابتلایش به سرطان داده و از شرایط نامساعد مالیش گفته.
صابر حق بزرگی بر گردن تمام علاقمندان زبان و ادبیات فارسی دارد. دوستانی که تمایل دارند گوشه‌ای از زحمات بی چشمداشت این عزیز را پاسخ بدهند و از ایشان تشکر کنند ممکن است الان بهترین وقت برای انجام این کار باشد.
برای این کار به این نشانی مراجعه بفرمایید:
https://rastikerdar.github.io/vazirmatn/

.

بخشی از خدمات گوگل به نام Ngram نموداری از فراوانی واژه‌ها در Google Books ارائه می‌کند. نمودارهای بسامد بالا نام چهار شاعر فارسی‌زبان را طی دویست سال اخیر نشان می‌دهد.
خیام از 1853 وارد کتابهای انگلیسی شده و بین سالهای 2008-2015 بالاترین فراوانی را دارد.
نام رومی در آغاز قرن نوزده بسیار بالاست به تدریج کمتر شده باز در 1980 و 2000 اوج گرفته
حافظ از 1801 وارد شده و در 1842 بالاترین فراوانی را دارد. بعد کاهش می یابد و باز در 2001 اوج می گیرد.
سعدی در 1890 اوج می گیرد. بعد کاهش دارد و باز در 2016 اوج می گیرد.

▪️روی هر نقطه از نمودار کلیک کنید سال و درصدها را نشان می‌دهد.
▪️گزینۀ انتخاب زبان کتابها (آلمانی، فرانسوی، انگلیسی و ...)
▪️گزینۀ انتخاب سال (جستجوی در یک یا چند سال معین)
▪️گزینۀ ورود به متن کتابها

این ابرداده‌ها، پژوهشهای علوم انسانی را از بنیاد دگرگون خواهد کرد. زبان فارسی در این زمینه‌ها بسیار تنگدست است و هیچ متصدی هم ندارد. بماند که راهکار حاکمیت، کاهش دسترسی به فضای مجازی است.

دعا کنیم خداوند علیم، مانعان دسترسی مردم به آگاهی و دانایی را ببخشد.

#کاروندپارسی
#محمودفتوحی


@karvandparsi

#خیام:
           "هزار سال آسمان و اختران را در مدار و سیر به شیب و بالا جان باید کندن، تا از این آسیابک دانه‌ای درشت چون عمرخیام بیرون افتد؛ و از این هفت شهر پای‌بالا و هفت دیه سرنشیب یک قافله‌سالار دانش چون من درآید.."

✍ منشات خاقانی، تصحیح محمد روشن، ۱۳۶۲ صفحه ۳۳۳

@parniyan7rang