❌ ادعای شاخ‌دار ساخت ربات حاملگی انسان‌نما

🔹در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های ایران و جهان خبری منتشر شده مبنی بر اینکه «چین نخستین ربات انسان‌نما با رحم مصنوعی را ساخته که می‌تواند نوزاد زنده به دنیا بیاورد».

🔹خبر، ادعا می‌کرد مخترعی به نام ژانگ کی‌فنگ این پروژه را طراحی کرده، نمونه اولیه سال آینده عرضه می‌شود و قیمت آن حدود ۱۰ هزار پوند است.

🔹همه اسامی، شرکت‌ها، دانشگاه‌ها، پروژه‌ها و قیمت‌های مطرح‌شده در این خبر، ساختگی است و هیچ مدرک علمی یا گزارش معتبری چنین فناوری را تایید نمی‌کند.

🔹فناوری «رحم مصنوعی» آن‌طور که در این شایعه مطرح شده، وجود ندارد. بشر حتی قادر به شبیه‌سازی کامل فرآیند بارداری در محیط آزمایشگاهی نیست.

🔹دانشگاه فناوری نانیانگ وجود چنین فرد یا پروژه‌ای را رد کرده و هیچ تحقیق علمی درباره «ربات حاملگی» انجام نشده است.

🔹سایت شرکت Kaiwa Technology که نامش در این شایعه مطرح شده، سال‌هاست به‌روز نشده و هیچ ارتباطی با رحم مصنوعی ندارد.

🔹ادعا شده که این خبر در نمایشگاه جهانی ربات در پکن، اعلام شده، اما نه نامی از ژانگ در فهرست شرکت‌کنندگان است و نه شرکت کایوا تکنولوژی از غرفه‌داران بوده است.

🔹رسانه‌های نسبتا معتبری که این خبر را منتشر کرده بودند، آن را حذف کردند و دلیلی برای انتشار اولیه آن ارائه نکرده‌اند.

🔹با این توضیحات فکت‌نامه به این ادعا نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست درباره از کنترل خارج شدن خودرو الکتریکی در کالیفرنیا

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی منتشر شده و در آن یک ماشین برقی را نشان می‌دهد که از کنترل خارج شده و به اتومبیل دیگری برخورد می‌کند.

🔹در توضیح این ویدیو ادعا شده که این حادثه بخاطر نقص فنی خودروهای برقی است که خودرو را ناگهان از کنترل خارج می‌کند؛ اما این ادعا نادرست است.

🔹این تصادف چند روز قبل در آمریکا رخ داده و گشت بزرگراه کالیفرنیا اعلام کرده که راننده تحت تأثیر مواد بوده و نقص فنی در خودرو یافت نشده است.

🔹راننده دستگیر شده و در جریان تحقیقات نیز مشخص شد که این خودرو در حالت خودران (Autonomous Mode) نبوده است.

🔹در نتیجه، فکت‌نامه به این ادعا که خودروی الکتریکی فورد موستانگ در حالت اتومات بوده و از کنترل خارج شده، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 رستاخیز خیالی

🔹در ابتدای قسمت ۲۳‍۱ پادکست هفتگی فکت‌نامه به بحث داغ روزهای اخیر کاربران شبکه‌های اجتماعی درباره ارزش پاسپورت ایران در دوران قبل و بعد از انقلاب ۵۷ پرداختیم.

🔹ادعای رونمایی جمهوری اسلامی از موشک جدید خود با نام رستاخیز، ادعایی کاملا بی‌اساس است که هفته قبل زیاد دست به دست شد و ما آن را فکت‌چک کردیم.

🔹برخی با استناد به گزارش موسسه جینسا، ادعاهایی درباره میزان اصابت دقیق موشک‌ها به خاک اسرائیل مطرح کرده بودند که در این اپیزود درباره نادرست بودن آن توضیح داده‌ایم.

🔹پیام نتانیاهو به مردم ایران که مساله این روزهای آب را پیش کشیده بود، با واکنش‌های زیادی روبرو شد و ادعا شد که بحران آب در این کشور بدتر از ایران است؛ ادعایی که از ما نشان نادرست گرفت.

🔹ادای احترام یک خواننده متال به پرچم ایران، موضوع دیگری است که در این قسمت درباره آن صحبت کرده‌ایم.

🔹ویدیوی خروج نیروهای روسی نیروگاه بوشهر، ادعای نصب بیلبورد روزشمار پایان دوران خامنه‌ای در تل‌آویو و ویدیوی پربازدید یک پارتی قایقی که به جزیره کیش نسبت داده شده بود، از دیگر سوژه‌های این اپیزود هستند.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

❌ نقل‌قول نادرست منتسب به رییس‌جمهوری سنگال درباره دلیل انحلال پارلمان این کشور

🔹در شبکه‌های اجتماعی ادعا شده که رئیس‌جمهور سنگال گفته «مجلس شورا را منحل کردم و با بودجه آن نیروگاه خورشیدی ساختم. مردم به برق بیشتر از نمایندگان وراج و بی‌خاصیت نیازمندند».

🔹این ادعا نادرست است. رئیس‌جمهور سنگال، باسیرُو فای، در سپتامبر ۲۰۲۴ پارلمان این کشور را منحل کرد، اما دلیل آن تنش‌ها میان دولت و پارلمان بر سر اصلاحات مورد نظر فای بود، نه استفاده از بودجه آن برای خرید پنل‌های خورشیدی.

🔹فای پس از انحلال، به سرعت انتخابات مجدد برگزار کرد تا مجلسی همسو با اصلاحات خود تشکیل دهد.

🔹اگرچه بحث‌های مربوط به انرژی و تامین برق جزو اصلاحات مورد نظر فای بود و سنگال با مشکلاتی در تامین برق مواجه است (نرخ دسترسی به برق حدود ۸۴٪ است و ۷۰٪ تولید برق از سوخت‌های فسیلی تامین می‌شود)، اما انحلال پارلمان به منظور تحقق وعده‌های انتخاباتی و اصلاحات اساسی، از جمله برنامه‌های توسعه‌ای برای دسترسی کامل به برق و استقلال انرژی، بود.

🔹تصویر منتشرشده به همراه این خبر نیز مربوط به ماکی سال، رئیس‌جمهور پیشین سنگال است که در سال ۲۰۱۶ در مراسم افتتاح یک سایت تولید انرژی فتوولتائیک دیده می‌شود. ماکی سال هرگز پارلمان را منحل نکرد.

🔹با این توضیحات فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

📝 درباره پروژه انتقال گوزن زرد ایرانی به اسراییل چه می‌دانیم؟

🔹اکانت «اسرائیل به فارسی» در شبکه‌های اجتماعی پستی منتشر کرد و نوشت که چهار گوزن زرد ایرانی به کمک تیمسار منوچهر خسروداد در روزهای منتهی به انقلاب ۱۳۵۷ برای حفاظت به اسرائیل منتقل شدند و اکنون چند گله از گوزن زرد ایرانی در اسرائیل زندگی می‌کنند.

🔹در دهه‌های ۳۰ و ۴۰ شمسی، تصور می‌شد گوزن زرد ایرانی که زیستگاه آن در بخش‌های مختلفی از خاورمیانه است، منقرض شده؛ اما با تلاش‌هایی از جمله همکاری یک متخصص آلمانی و سازمان شکاربانی ایران، تعدادی از این گوزن‌ها در خوزستان پیدا و به آلمان و دشت ناز ساری منتقل شدند.

🔹این اقدامات منجر به افزایش جمعیت گوزن زرد ایرانی و کاهش خطر انقراض آن در اوایل دهه ۱۳۵۰ شد.

🔹از دو دهه پیش از انقلاب سال ۵۷ در ایران، اسراییل در قالب طرحی برای بازگرداندن حیواناتی که در کتاب مقدس به آنها اشاره شده بود، به این سرزمین، تلاش می‌کرد و موفق به بازگرداندن برخی از آنها مثل گور آسیایی، اوریکس‌ (تیزشاخ) و شترمرغ‌ شد.

🔹آن زمان ژنرال آویراهام یوفه از اسرائیل، با شاهزاده عبدالرضا پهلوی و رشید جمشید (مدیر وقت سازمان محیط زیست ایران) برای انتقال گوزن‌ها مذاکره کرد و سال ۱۳۵۷، عبدالرضا پهلوی با اعطای چهار گوزن زرد به سازمان طبیعت اسرائیل موافقت کرد.

🔹آذر ۵۷، با وجود مشکلات متعدد چهار گوزن ماده در آخرین پرواز شرکت العال (El Al) از تهران به تل‌آویو منتقل شدند.

🔹در گزارش‌های قدیمی‌تر به نقش منوچهر خسروداد یا نیروی هوایی شاهنشاهی در این باره اشاره‌ای نشده؛ اما در سال‌های اخیر، برخی منابع از جمله خبرنگاری به نام Karmel Melamed و وبسایتی عبری، تصویری از یک لوح یادبود در اسرائیل منتشر کرده‌اند که به افتخار ژنرال منوچهر خسروداد، به دلیل کمک او در انتقال این گوزن‌ها، نصب شده است.

🔹آنها می‌گویند خسروداد با کمک خلبانان نیروی هوایی شاهنشاهی در انتقال این گوزن‌ها نقش داشته است. با وجود شرح جزئیات خروج گوزن‌ها از ایران، مشخص نیست نقش دقیق خسروداد و نیروی هوایی شاهنشاهی در این انتقال چه بوده است.

🔹در سال ۱۳۹۹، جمعیت گوزن زرد ایرانی در اسرائیل حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ رأس تخمین زده شد. در ایران نیز طبق گفته مسئولان در سال ۱۴۰۳، جمعیت این حیوان حدود ۳۰۰ رأس است.

🔹پیش‌تر جمعیت این حیوان در ایران به ۷۰۰ رأس رسیده بود، اما بخشی از آن در جزیره اشک دریاچه ارومیه به دلیل مشکلات زیست‌محیطی از بین رفت.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای شاخ‌دار درباره کشف موجودات ناشناخته انسان‌نما در اعماق اقیانوس

🔹ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که دو موجود عجیب در اعماق دریا را نشان می‌دهد و ادعا می‌شود حاصل کشف باتیسکاوف است.

🔹این ادعا شاخ‌دار است و جست‌وجوی معکوس تصویر نشان می‌دهد این صحنه‌ای ساختگی از سریال Dead Like Me محصول سال ۲۰۰۳ است و این موجودات، «Gravelings» نام دارند؛ موجودات خیالی مرتبط با مرگ.

🔹هیچ گزارش علمی یا خبری معتبری درباره کشف موجودات ناشناخته با این ظاهر در اعماق دریا منتشر نشده است.

🔹در عمق ادعایی (بیش از هزار متر) به دلیل فشار و نبود نور، امکان حیات به شکل انسان‌نما وجود ندارد.

🔹تنها حدود ۲۰ درصد کف اقیانوس‌ها با فناوری‌های مدرن نقشه‌برداری شده است و احتمالا هنوز گونه‌های ناشناخته زیادی وجود دارند. همین، بستری برای گمانه‌زنی، رمز و راز و داستان‌سرایی فراهم می‌کند.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

🌐 @Factnameh